రెండవ నరసింహ రాయలు
| విజయ నగర రాజులు | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
రెండవ నరసింహ రాయలు (పరిపాలనా కాలం: 1491-1505) (నరసింహ II, ఇమ్మడి నరసింహరాయ లేదా ధమ్మ తిమ్మరాయ)[1] విజయనగర సామ్రాజ్యాన్ని పాలించిన నాలుగు రాజవంశాలలో రెండవదైన సాళువ రాజవంశం లోని మూడవ , చివరి పాలకుడు.
నేపధ్యం
[మార్చు]నరసింహ రాయని తండ్రిని నరసింహ అని కూడా పిలుస్తారు, 13 వ శతాబ్దంలో సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించిన సంగమ రాజవంశానికి సేవలందించే ఆర్మీ కమాండర్‌గా జీవితాన్ని ప్రారంభించాడు. సంగమ రాజవంశం వివిధ కారణాల వల్ల కాలక్రమేణా బలహీనపడుతోంది. నరసింహదేవరాయలు 1485 లో రాజధానిని స్వాధీనం చేసుకుని తన మాజీ అధిపతి సంగమ ప్రౌదరాయను తరిమివేసిన తరువాత సింహాసనాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. అతని నమ్మకమైన సామంతుడు తుళువ నరస నాయకుడు అందించిన సైనిక బలం వల్ల ఈ ప్రయోజనం చేకూరింది.
నరసింహరాయలు చక్రవర్తిగా పట్టాభిషేకం చేసి సాళువ నరసింహ దేవరాయలుగా పేరు పొందాడు. అతను 1491 లో మరణించాడు. సింహాసనాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్న ఆరు సంవత్సరాల తరువాత అతని ఇద్దరు యువ కుమారులు అతని వారసులుగా మిగిలిపోయారు. తన మరణశయ్యపై అతను తన నమ్మకమైన సామంతరాజు తుళువ నరస నాయకుని సంరక్షణకు చిన్న పిల్లలను అప్పగించాడు. తండ్రి మరణించిన కొద్ది వారాల్లోనే పాత సంగమ రాజవంశానికి విధేయుడైన సైనికాధికారి పెద్ద కుమారుడైన తిమ్మ భూపాలుని చంపాడు. అపుడు రెండవ కుమారుడైన "రెండవ నరసింహరాయలు"ను సింహాసనం అధిష్టింపజేసారు.
పరిపాలన
[మార్చు]తన అన్నయ్య మరణం తరువాత రెండవ రరసింహరాయలు సింహాసనాన్ని అధిష్టించాడు. విజయనగర సామ్రాజ్యం చక్రవర్తి అయిన సమయంలో అతను యుక్తవయసులో ఉన్నాడు. అందువలన వాస్తవమైన రాజ్యాధికారం అతని సంరక్షకుడైన తుళువ నరసనాయకుని చేతిలో ఉండేది. 1503 లో తుళువ నరసనాయకుడు మరణించే వరకు ఈ పరిస్థితి పన్నెండు సంవత్సరాప పాటు కొనసాగింది. ఈ సమయానికి రెండవ నరసింహరాయలు పెద్దవాడు అయినప్పటికీ పరిపాలనా భాద్యతలు నిర్వహించడానికి అతనికి సమర్థత లేదు. ఏదేమైనా అప్పటి వరకు పరిపాలన కొనసాగించిన దివంగత తుళువ నరసనాయకుని పెద్ద కుమారుడు తుళువ వీర నరసింహరాయలు సైన్యంపై నియంత్రణ సాదించాడు. ఆతను నరసింహరాయలను తనకు దళవాయి (సైన్యం యొక్క కమాండర్-ఇన్-చీఫ్), సర్వాధికారి ("అడ్మినిస్ట్రేటర్ జనరల్," సమర్థవంతమైఅన్ పరిపాలకుడు) అని పేరు పెట్టమని ఒత్తిడి చేసాడు
ఇద్దరు నరసింహ రాయలల (చక్రవర్తి సాళువ నరసింహ II, అతని మంత్రి తుళువ వీరనరసింహ) మధ్య తీవ్ర ఉద్రిక్తత ఏర్పడింది. రాష్ట్రాన్ని పాలించే అధికారం తమకు ఉందని ఇద్దరూ భావించారు. ఆ తరువాత వీరనరసింహ రయలు చక్రవర్తి అయ్యాడు. అతను తన తండ్రి ఇంతకాలం పాటు పరిపాలించి ఇటీవల మరణించినందున సింహాసనాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు.
తన తండ్రి తుళువ నరస నాయకులు అతని ప్రయత్నం వల్ల ప్రస్తుత రాజధాని స్వాధీన ప్రయత్నాలు సాధ్యమయ్యాయి. నరసింహ రాయల తరువాత దేశంలో జరిగిన అశాంతిని శాంతింపజేసాడు. పాత సంగమ రాజవంశం మద్దతుదారులను అణచివేసాడు. వయసులో చిన్నవారైన అతని కుమారులకు రక్షణ కల్పించి రాజవంశ క్రమాన్ని కొనసాగించాడు. ఈ నేపధ్యంతో తుళువ వీరనరసింహ చక్రవర్తి రెండవ నరసింహరాయల కన్నా పాలించే హక్కు ఉందని భావించి రాజ్యాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు.
మరణం
[మార్చు]1505లో పాత పరిపాలకుడు తుళువ నరసనాయకుడు మరణించిన రెండు సంవత్సరాల తరువాత రెండవ నరసింహరాయలను పెనుకొండ కోట వద్ద హత్య చేసారు. అతని మరణంతో సాళువ రాజవంశం పాలన ముగిసింది. సాళువ వంశంలో ముగ్గురు చక్రవర్తులు (తండ్రి, ఇద్దరు కుమారులు) మొత్తం ఇరవై సంవత్సరాలు మాత్రమే పరిపాలించారు.
తరువాత వీరనరసింహరాయలను విజయనగర చంద్రవర్తిగా ప్రకటించారు. తుళువ రాజవంశం సింహాసనంపైకి వచ్చింది. 1565 లో జరిగిన తళ్ళికోట యుద్ధం జరిగే వరకు 60 సంవత్సరాల పాటు ఈ వంశం రాజ్య పాలన కొనసాగించింది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Majumdar R.C. (2006). The Delhi Sultanate, Mumbai: Bharatiya Vidya Bhavan, p. 305
| ఇంతకు ముందు ఉన్నవారు: తిమ్మ భూపాలుడు |
విజయనగర సామ్రాజ్యము 1491 — 1491 |
తరువాత వచ్చినవారు: తుళువ నరస నాయకుడు |
