ధౌల్పూర్
ధౌల్పూర్
ధోల్పూర్ | |
|---|---|
 ధౌల్పూర్ వద్ద ఛత్రీ మహారాణా ఉదయభాను సింగ్ స్మారక కట్టడం | |
| Nickname: డాంగ్ | |
  ధౌల్పూర్ Location in Rajasthan, India | |
| Coordinates: 26°42′N 77°54′E / 26.7°N 77.9°E | |
| దేశం |  భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | రాజస్థాన్ |
| జిల్లా | ధౌల్పూర్ |
| Founded by | Dhaval Dev in 11th century |
| Area | |
| • నగరం | 3,034 km2 (1,171 sq mi) |
| Elevation | 177 మీ (581 అ.) |
| Population (2011)[1] | |
| • నగరం | 1,26,142 |
| • Density | 42/km2 (110/sq mi) |
| • Metro | 1,33,229 |
| భాషలు | |
| • అధికారిక | హిందీ |
| Time zone | UTC+5:30 (భారత ప్రామాణిక కాలమానం) |
| పిన్‌కోడ్ | 328001 |
| ప్రాంతీయ ఫోన్‌కోడ్ | 05642 |
| Vehicle registration | RJ-11 |
| లింగ నిష్పత్తి | 1000:862 |
ధౌల్పూర్, భారతదేశంలోని రాజస్థాన్ రాష్ట్రం తూర్పు భాగాలలో ఉన్న ఒక నగరం.ఇది చంబల్ నది ఎడమ ఒడ్డున ఉంది.ఈ నగరం ధౌల్పూర్ జిల్లాకు ప్రధాన పరిపాలనా కేంద్రం.గతంలో ధోల్పూర్ రాచరిక రాష్ట్రానికి చెందింది. ధౌల్పూర్ రాష్ట్రం, ధౌల్పూర్ రాష్ట్రం భారతదేశం రాజ్యం. దీనిని సా.శ.1806లో ధౌల్‌పూర్కు చెందిన హిందూ జాట్ మహారాణా కిరాత్ సింగ్ స్థాపించాడు.
భౌగోళికం[మార్చు]
ధౌల్పూర్ (ధౌల్పూర్) ఉత్తర ప్రదేశ్, మధ్యప్రదేశ్ సరిహద్దుల ఉంది.ఇది 26 ° 42 '0 "ఉత్తరం, 77 ° 54' 0" తూర్పు భౌగోళిక అక్షాంశ, రేఖాంశాల వద్ద ఉంది.[3]
చరిత్ర[మార్చు]
నాగవంశ్ పాలన[మార్చు]
సా.శ. 500 లో ధోల్య నాగస్ చేత ధౌల్పూర్ లేదా ధోల్పూర్ లేదా ధవాల్పూరి స్థాపించబడింది. అతని పేరు మీద నగరం పేరు ధోల్పూర్ గా మార్చబడింది.[4] దీని ప్రాచీన పేరు ధవాలాపురి. బమ్రౌలియా రానా జాట్స్ పాలించిన ప్రస్తుత రాజస్థాన్ రాష్ట్రంలో ఉన్న భారతదేశంలోని రాచరిక రాష్ట్రాలలో ఇది ఒకటి.
మొఘల్ కాలం[మార్చు]
పానిపట్ యుద్ధం తరువాత, బాబర్ హిందుస్తాన్ మొట్టమొదటి మొఘల్ పాలకుడు అయ్యాడు. అతని పాలన ప్రారంభ సంవత్సరాల్లో పాలన గులాబీల మంచం కాదు1501 లో ధౌల్‌పూర్‌ను సికందర్ లోధి తీసుకున్నాడు. దీనిని 1504 లో ముస్లిం గవర్నర్‌కు అప్పగించాడు. ఇబ్రహీం లోడి మరణం తరువాత, అనేక రాష్ట్రాలు తమను స్వతంత్రంగా ప్రకటించాయి.తలై ఖాన్ గ్వాలియర్ పాలకుడు అయ్యాడు. అదేవిధంగా, మహ్మద్ జైఫూన్ తనను ధోల్పూర్ పాలకుడిగా ప్రకటించుకున్నాడు.
గోహద్ పాలకులు[మార్చు]
1527 లో ధౌల్పూర్ కోట బాబర్ చేతిలో పడి 1707 వరకు మొఘలుల పాలన కొనసాగించింది. మొఘల్ చక్రవర్తి ఔరంగజేబ్ మరణం తరువాత, రాజా కళ్యాణ్ సింగ్ భదౌరియా ధౌల్పూర్ ను స్వాధీనం చేసుకున్నాడు.అతని కుటుంబం 1761 వరకు పాలించింది.ఆ తరువాత, ధౌల్‌పూర్‌ను భరత్‌పూర్‌కు చెందిన జాట్ పాలకుడు మహారాజా సూరజ్ మాల్ వరసగా 1775 లో మీర్జా నజాఫ్ ఖాన్ చేత, 1782లో గ్వాలియర్ సింధియా పాలకుడు, చివరకు 1803లో బ్రిటిష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ స్వాధీనం చేసుకుంది.దీనిని క్లుప్తంగా సర్జీ అంజంగావ్ ఒప్పందం ప్రకారం బ్రిటిష్ వారు సింధియాకు అప్పగించి, కొద్ది కాలం తరువాత వెంటనే బ్రిటిష్ వారు తిరిగి స్వాధీనం చేసుకున్నారు.1805 లో ధౌల్పూర్ జాట్ పాలకుడు, గోహద్కు చెందిన మహారాణా కిరాత్ సింగ్, రాచరికంలో బ్రిటిష్ వారి స్వాధీనంలోకి వచ్చాడు.
బాబర్ నామా ప్రకారం, బాబర్ తన చివరి గ్వాలియర్ పర్యటనలో ధోల్పూర్లో ఒక బౌరిని నిర్మించాడు. అతను అప్పటికే అక్కడ నిర్మించిన ఛార్గర్ ("నాలుగు తోటలు") బౌరికి జోడించాడు.[5]
బ్రిటిష్ పాలన, తరువాత[మార్చు]
బ్రిటిష్ రాజ్ కాలంలో, జాట్స్‌కు చెందిన మొఘలుల రానా వాన్ష్ ధౌల్పూర్ పాలకుడు అయిన తరువాత, ఇది భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం వరకు రాజ్‌పుతానా రాజ్యంలో భాగంగా ఉంది
పూర్వపు ధోల్పూర్ రాష్ట్ర పాలకుడి పూర్వ భవనం, కేసర్బాగ్ రాజభవనంను ప్రస్తుతం ధోల్పూర్ సైనిక పాఠశాలగా సాగుతుంది
మిలిటరీ స్కూల్ అధికారిక నివాసం న్యూ ఢిల్లీ. ధోల్పూర్ భవనాన్ని యూనియన్ పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్ కార్యాలయంగా ఉపయోగిస్తుంది.
చదువు[మార్చు]
ధోల్పూర్ మిలిటరీ పాఠశాల కేసర్బాగ్ రాజభవవంలో ఉంది.ఇది పూర్వపు ధోల్పూర్ రాష్ట్ర మాజీ పాలకుడి నివాసం ఉన్న అద్భుతమైన భవనం.ఇది ధోల్పూర్ నగరం నుండి, ధోల్పూర్-బారి రోడ్ లో 10.5 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.
నగరం నుండి రెండు కిలోమీటర్ల దూరంలో రైల్వే స్టేషన్ వైపు ప్రభుత్వ పిజీ కళాశాల ఉంది.ఇది ధోల్పూర్ నగరంలోని ఏకైక పిజీ కళాశాల.ఇది స్వాతంత్య్రానికి ముందు నాలుగు దశాబ్దాల క్రితం స్థాపించబడింది.ఈ కళాశాల పూర్వ విద్యార్థులుగా డాక్టర్ భారత్ మిషన్ జాతీయ రాయబారి,పార్లమెంటు సభ్యుడు మనోజ్ రాజోరియా మొదలగువారు వారు ఉన్నారు.
వాతావరణం[మార్చు]
ధోల్పూర్ ప్రాంతంలో 2017 జూన్ 4న నమోదైన ఉష్ణోగ్రత 50 °C గా ఉంది.వేసవి నెలలను అణచివేసే మే, జూన్ నెలలు వేడిగా ఉంటాయి.వేసవికాలంలో ఉష్ణోగ్రతలు సాధారణంగా 40 C.కన్నా ఎక్కువగా ఉంటాయి. శీతల నెలలు డిసెంబరు, జనవరి, ఇక్కడ ఉష్ణోగ్రతలు కొన్నిసార్లు సున్నా స్థాయికి చేరుతుంది. అతి తక్కువ ఉష్ణోగ్రత -4.3. 29 c గా 2017 జనవరి 29లో నమోదైంది.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Provisional Population Totals, Census of India 2011; Cities having population 1 lakh and above" (PDF). Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. Retrieved 27 March 2012.
- ↑ "Provisional Population Totals, Census of India 2011; Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF). Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. Retrieved 27 March 2012.
- ↑ "maplandia.com". Google. Retrieved 10 October 2014.
- ↑ Thakur deshraj singh jaton ka itihas
- ↑ Babur Nama, Penguin, p. 311.