మలేర్‌కోట్ల
Malerkotla | |
|---|---|
City | |
 Kuka Martyrs Memorial, Malerkotla | |
  Malerkotla Location in Punjab, India  Malerkotla Malerkotla (India) | |
| Coordinates: 30°31′00″N 75°53′00″E / 30.5167°N 75.8833°E | |
| Country | India |
| State | Punjab |
| District | Malerkotla |
| Founded by | Dera Ismail Khan |
| Named for | Sardar Maler Kotla Wala |
| Government | |
| • Type | Municipal Council |
| • Body | Municipal Council Malerkotla |
| Area 788 | |
| • City | 122 km2 (47 sq mi) |
| • Urban | 457 km2 (176 sq mi) |
| • Metro | 456 km2 (176 sq mi) |
| • Rank | 12th |
| Population | |
| • City | 1,35,424 |
| • Rank | 31st |
| • Density | 1,100/km2 (2,900/sq mi) |
| • Urban | 3,74,000 |
| • Metro | 2,36,000 |
| Demonym | 433,000 |
| Time zone | UTC+5:30 (IST) |
| PIN | 148023 |
| Vehicle registration | PB-28 |
మలేర్‌కోట్ల, భారతదేశం, పంజాబ్ రాష్ట్రంలోని మలేర్‌కోట్ల జిల్లా లోని పట్టణం, జిల్లా ప్రధానకార్యాలయం [1] ఇది బ్రిటీష్ పాలన సమయంలో పేరుగల రాచరిక రాష్ట్ర స్థానం ఈ రాష్ట్రం 1947లోభారతదేశ ఆధిపత్యం కింద ప్రవేశించింది. పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ రాష్ట్రాల సమాఖ్య సృష్టించడానికి సమీపంలోని ఇతర రాచరిక రాష్ట్రాలతో విలీనం చేయబడింది.
1956లో ఆరాజకీయసంస్థ పునర్వ్యవస్థీకరించబడినప్పుడు, పూర్వపు మలేర్‌కోట్ల రాష్ట్ర భూభాగాలు పంజాబ్‌లో భాగమయ్యాయి.[2] ఇది సంగ్రూర్-లూథియానా రాష్ట్ర రహదారి (సంఖ్య 11) పై ఉంది. లూథియానా - ఢిల్లీ ద్వితీయ రైల్వే లైన్‌లో ఉంది. ఇది దాదాపు లుధియానా నుండి 50 కి.మీ. (31 మైళ్లు), సంగ్రూర్ జిల్లాలోని సంగ్రూర్ నుండి 35 కి.మీ.(22 మైళ్లు) దూరంలో ఉంది.
2021లో సంగ్రూర్ జిల్లా నుండి నగరంతో పాటు కొన్ని పరిసర ప్రాంతాలతో కలసి మలేర్‌కోట్ల జిల్లాగా ఏర్పడింది. [3]
చరిత్ర[మార్చు]
మలేర్‌కోట్ల ప్రాంతంలో ముస్లింసమాజప్రజలు అత్యధికంగా ఉన్నారు. సా.శ.1454లో ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుండి షేక్ సద్రుద్దీన్ -ఇ-జహాన్ చేత స్థాపించబడింది.[4]అతని షేర్వానీ వారసులచే పాలించబడింది. మలేర్‌కోట్ల రాష్ట్రం సా.శ. 1600లో స్థాపించబడింది.1947 అల్లర్ల సమయంలో పంజాబ్ భారీ స్థాయిలోమతపరమైన హింసను ఎదుర్కొంది. మలేర్‌కోట్ల ప్రాంతం సాపేక్షంగా శాంతియుతంగా ఉంది. [4]
మత సామరస్య మూలాలు సా.శ. 1705 నాటివి, పదవ సిక్కు గురువు గురు గోవింద్ సింగ్ కుమారులు జోరావర్ సింగ్ (9 సం.లు) ఫతే సింగ్ (7 సం.లు) ఇద్దరిని వజీర్ ఖాన్ గవర్నర్ చేత సజీవంగా కాల్చివేయబడాలని సిర్హింద్ ఆదేశించాడు. అతని దగ్గరి బంధువు షేర్ మహమ్మద్ ఖాన్, కోర్టుకు హాజరైన మలేర్‌కోట్ల నవాబు, ఈ చర్యపై తీవ్ర నిరసనవ్యక్తం చేశాడు. ఇది ఖురాన్, ఇస్లాం సిద్ధాంతాలకు విరుద్ధమని చెప్పాడు.అయినప్పటికీ వజీర్ ఖాన్ సజీవంగా ఉన్నప్పుడే వారిద్దరిని గోడలోని ఒక భాగంలోని ఇటుకలతో తరిమికొట్టాడు. దీనికి నిరసనగా మాలేర్‌కోట్ల నవాబ్ న్యాయస్థానం నుండి నిరసనగా వాకౌట్‌ చేశాడు. ఈ విధానంగురించి తెలుసుకున్న గురుగోవింద్ సింగ్ మలేర్‌కోట్ల నవాబును, ప్రజలను ఆశీర్వదించాడు. నగరం శాంతి, ఆనందంతో జీవిస్తుంది.ఈ చట్టానికి గుర్తింపుగా, పంజాబ్ అంతటా మతపరమైన హింస చెలరేగిన భారత విభజన సమయంలో మలేర్‌కోట్ల రాష్ట్రం పెద్దగా నష్టపోలేదు.
బ్రిటీష్ వలస పాలనలో, ఒక నామ్‌ధారి తిరుగుబాటు అణచివేయబడింది. వలసరాజ్య ప్రభుత్వం 65 మంది పట్టుబడిన తిరుగుబాటుదారులను తిరుగుబాటులో పాల్గొన్నట్లు భావించిన వారిని ఉరితీయాలని ఆదేశించింది. కోవన్ (లూథియానా ఉప కమీషనర్), ఫోర్సిత్ (అంబాలా కమిషనర్) 1872 జనవరి 17, 18 తేదీల్లో ఎటువంటి విచారణ లేకుండా ఫిరంగులతో నామ్‌ధారీలను ఉరితీయాలని ఆదేశించాడు [5]
భారతదేశ విభజన సమయంలో, మాలేర్ కోట్ల రాష్ట్రంలోని ఏ ప్రాంతంలోనూ అల్లర్లు లేదా రక్తపాతాలు జరగలేదు. మాలేర్‌కోట్ల చివరి నవాబ్ ఇఫ్తీకర్ అలీఖాన్ అల్లకల్లోలమైన కాలంలో ప్రశాంతత, సామరస్యాన్ని కొనసాగించాడు. అతను భారతదేశంలోనే జీవనం సాగిస్తూ 1982లో మరణించాడు. అతని సమాధి మలేర్ కోట్లలోని సిర్హండి ద్వారం వద్ద ఉన్న షాహీ స్మశాన వాటికలో ఉంది. మలేర్‌కోట్ల పట్టణాన్ని స్థాపించిన సూఫీ సన్యాసి బాబా హైదర్ షేక్ మందిరం ఉండటం వల్ల ఈ శాంతికి చాలా మంది ఆపాదించారు. [6] [7]
షేక్ సదర్-ఉద్-దిన్ షెర్వానీ పాలక కుటుంబంలో కొంతభాగం పాకిస్థాన్‌కు వలసవెళ్లి ఆధునిక పట్టణాలు, లాహోర్, ముజాఫర్‌ఘర్, ఖన్‌ఘర్‌లో ఎక్కువగా నివసించారు. [8]
మలేర్‌కోట్ల కూరగాయలు, బ్యాడ్జ్ తయారీ పరిశ్రమకు ప్రసిద్ధి చెందింది, [9] కవులుకు, స్మారక కట్టడాలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. [10]
జనాభా శాస్త్రం[మార్చు]
2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం మలేర్‌కోట్ల పట్టణ సముదాయంలో 1,89,424 మంది జనాభా ఉంది. అందులో పురుషులు 82,376 మందికాగా, స్త్రీలు 64,048 మంది ఉన్నారు. అక్షరాస్యత రేటు 70.25 శాతం ఉంది. [11] పంజాబ్‌లో మలేర్‌కోట్ల ఒక్కటే ముస్లిం సమాజం అత్యధికంగా ఉన్న నగరం. [12]
చదువు[మార్చు]
ఉర్దూ, పర్షియన్, అరబిక్‌లలో నవాబ్ షేర్ మొహమ్మద్ ఖాన్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ అడ్వాన్స్‌డ్ స్టడీస్ పంజాబీ విశ్వవిద్యాలయం, పాటియాలాలో భాగంగా ఉంది. మలేర్‌కోట్ల రాష్ట్ర స్థాపకులలో ఒకరి పేరు దీనికి పెట్టారు.[13] ఇది డాక్టర్ ఆఫ్ ఫిలాసఫీ స్థాయి వరకు ఉర్దూ, పర్షియన్ భాషలలో, సాహిత్యంలో ఉన్నత పరిశోధన కోసం సౌకర్యాలను అందిస్తుంది. అదనంగా ఎంఎ (పర్షియన్), సర్టిఫికేట్ కోర్సులు (ఉర్దూ, పర్షియన్, అరబిక్), ఎం.ఎస్.సి (ఐటి) రెండు సంవత్సరాలు, ఎం.ఎస్.సి (ఐటి) కోసం తరగతులను నిర్వహిస్తుంది. పార్శ్వ ప్రవేశం, పిజిడిసిఎ (ఒక సంవత్సరం), సి.సి.ఎ (ఆరు నెలలు) ఎం.ఎ (సైకాలజీ) కోర్సులు ఉన్నాయి.
లెర్నింగ్ కాటేజ్ ఆఫ్ కామర్స్‌తో సహా అనేక పాఠశాలలు, ఇతర సంస్థలు ఉన్నాయి. సోహ్రాబ్ పబ్లిక్ సీనియర్ సెకండరీ పాఠశాల, అల్ ఫలాహ్ పబ్లిక్ సీనియర్ సెకండరీ పాఠశాల, పట్టణ పాఠశాల, సాహిబ్జాదా ఫతే సింగ్ సీనియర్ సెకండరీ పబ్లిక్ స్కూల్, సీతాగ్రామర్ పాఠశాల, సర్విత్కారి విద్యా మందిర్, మోడరన్ సెక్యులర్ పాఠశాల, డిఎవి పబ్లిక్ పాఠశాల ఉన్నాయి. ఆల్మైటీ స్కూల్ రోడ్‌లోని ఆల్మైటీ పబ్లిక్ పాఠశాల, జమాల్‌పురా, మలేర్‌కోట్లా సహ -విద్య, ఇంగ్లీష్ మీడియం సీనియర్ సెకండరీ పాఠశాల.ఈ పాఠశాల ముస్లిం విద్యార్థులకు ఇస్లాం గురించి విద్యను అందిస్తుంది.
రవాణా[మార్చు]
రైలు[మార్చు]
మలేర్‌కోట్ల ఢిల్లీ - జఖల్ - ధురి - లూథియానా రైల్వే లైన్‌లో ఉంది. సమీప రైల్వే జంక్షన్లు ధురి 18 కి.మీ (11మైళ్లు) , లుధియానా 45 కి.మీ (28 మైళ్లు) దూరంలో ఉన్నాయి.
వాయు మార్గం[మార్చు]
మలేర్‌కోట్లకు సమీప విమానాశ్రయాలు:
- చండీగఢ్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం, సాహిబ్జాదా అజిత్ సింగ్ నగర్, మొహాలి (సుమారు 120 కి.మీ (75మైళ్లు దూరం)
- శ్రీ గురు రామ్ దాస్ జీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం, అమృత్‌సర్ (సుమారు 250 కి.మీ (160 మైళ్లు దూరం)
- సాహ్నేవాల్ విమానాశ్రయం దీనిని లూథియానా విమానాశ్రయం అని కూడా అంటారు. (సుమారు 49 కి.మీ. (30 మైళ్లు దూరం)
ప్రముఖ నివాసితులు[మార్చు]
- మలేర్‌కోట్ల ఇఫ్తికార్ అలీ ఖాన్ - మాలేర్‌కోట్ల చివరి నవాబ్
- అనస్ రషీద్ - భారత టెలివిజన్ నటుడు
- ఇర్షాద్ కమిల్ - భారత గేయ రచయిత, కవి
- మహ్మద్ నజీమ్ - భారత టెలివిజన్ నటుడు
- రజియా సుల్తానా - భారత రాజకీయవేత్త)
- సయీద్ జాఫ్రీ - భారతీయ నటుడు
- మలేర్‌కోట్ల అహ్మద్ అలీ ఖాన్ - మలేర్‌కోట్ల నవాబ్
- చన్నీ సింగ్ - భారత సంగీతకారుడు
- జీనత్ బేగం - పాకిస్థానీ గాయని
- బాబీ జిందాల్ - అమెరికన్ రాజకీయ నాయకుడు, లూసియానా 55వ గవర్నర్
- మహ్మద్ సాజిద్ ధోత్ - భారత ఫుట్‌బాల్ క్రీడాకారుడు
మరింత చదవడానికి[మార్చు]
- కిన్‌షిప్ అండ్ ది పొలిటికల్ ఆర్డర్: ది ఆఫ్ఘన్ షేర్వానీ చీఫ్స్ ఆఫ్ మలేర్‌కోట్లా (1454–1947), కంట్రిబ్యూషన్స్ టు ఇండియన్ సోషియాలజీ, వాల్యూం. 28, నం. 2, 203–241 (1994).
చిత్రమాలిక[మార్చు]
-
Gurudwara Sahib Haaw Da Naara -
Mubarak Manzil Palace -
Qila -
Railways Station -
Eidgah
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Malerkotla is Punjab's 23rd district". The Hindu (in Indian English). 2021-05-14. ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-05-14.
- ↑ Malerkotla Punjab at www.india9.com.
- ↑ "District Malerkotla, Government of Punjab | Welcome to District Web Portal of Malerkotla | India" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-09-15.
- ↑ 4.0 4.1 Goyal, Sushil (August 19, 2006). "'Malerkotla has Guru's blessings'". The Tribune (Chandigarh). Retrieved 2013-03-24.
- ↑ Rebels Against the British Rule (1995). Bhai Nahar Singh & Bhai Kirpal Singh. Atlantic Publishers & Distributors; Page XXI
- ↑ The Legend of Malerkotla: A Tale from the Punjab (2004) Archived 19 అక్టోబరు 2007 at the Wayback Machine 48 min, DVD, ISBN 978-0-8026-0761-4.
- ↑ Bigelow, Anna B (December 2, 2000). "Malerkotla: A heritage going to seed". The Tribune (Chandigarh). Retrieved 2013-03-24.
- ↑ Malerkotla Muslims.. Archived 2 సెప్టెంబరు 2009 at the Wayback Machine The India Express, August 14, 1997.
- ↑ Chhibber, Maneesh (August 19, 2006). "Where peace reigns supreme". The Tribune (Chandigarh). Retrieved 2013-03-24.
- ↑ Bigelow, Anna B (April 21, 2001). "Tales lost to time". The Tribune (Chandigarh). Retrieved 2013-03-24.
- ↑ "Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF). Provisional Population Totals, Census of India 2011. Retrieved 2012-07-07.
- ↑ "Explained: Why is Malerkotla special for Punjab, and Sikhs?". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2021-05-22. Retrieved 2022-04-26.
- ↑ "Urdu academy for Malerkotla". The Indian Express. 20 January 1999.
బాహ్య లింకులు[మార్చు]
- సర్వాని తెగ చరిత్ర Archived 2023-07-29 at the Wayback Machine
- మలేర్ కోట్ల నవాబులు Archived 2023-07-29 at the Wayback Machine