హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం

హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం

ప్రభుత్వ స్థానం(లు)	వివేక్ శర్మ (సిమ్లా) క్లాస్ 12 (పాంట సాహిబ్)
శాసన శాఖ
అసెంబ్లీ	హిమాచల్ ప్రదేశ్ విధానసభ
స్పీకరు	కుల్దీప్ సింగ్ పఠానియా
ప్రతిపక్ష నాయకుడు	జై రామ్ ఠాకూర్
చట్ట వ్యవస్థ
ఉప సభాపతి	వినయ్ కుమార్
కార్యనిర్వాహక శాఖ
గవర్నరు	శివ ప్రతాప్ శుక్లా
ముఖ్యమంత్రి	సుఖ్విందర్ సింగ్ సుఖు
ఉప ముఖ్యమంత్రి	ముఖేష్ అగ్నిహోత్రి
ప్రధాన కార్యదర్శి	ప్రబోధ్ సక్సేనా, IAS
న్యాయవ్యవస్థ
న్యాయస్థానం	హిమాచల్ ప్రదేశ్ హైకోర్టు
ప్రధాన న్యాయమూర్తి	ఎం.ఎస్. రామచంద్రరావు
స్థానం	సిమ్లా

హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం లేదా స్థానికంగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అని కూడా పిలుస్తారు.ఇది హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి అత్యున్నత పాలక అధికార సంస్థ.ఇది హిమాచల్ ప్రదేశ్ గవర్నరు నేతృత్వంలోని కార్యనిర్వాహక శాఖ, న్యాయవ్యవస్థ, శాసన శాఖను కలిగి ఉంటుంది.

భారతదేశం లోని ఇతర రాష్ట్రాల మాదిరిగానే, హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్రాధినేత గవర్నరు, కేంద్రప్రభుత్వ సలహా మేరకు భారత రాష్ట్రపతి నియమిస్తాడు. గవర్నరు పదవి చాలా వరకు లాంఛనప్రాయమైనది. ముఖ్యమంత్రి ప్రభుత్వానికి, మంత్రి మండలికి ప్రధాన అధిపతి. శాసనసభకు బాధ్యత వహించే మంత్రిమండలితో రాష్ట్రంలో పార్లమెంటరీ ప్రభుత్వ వ్యవస్థ ఉంది. హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్ర రాజధాని సిమ్లా. విధానసభ (లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ) సచివాలయం సిమ్లా నగరంలో ఉన్నాయి. ధర్మశాల రాష్ట్ర శీతాకాల రాజధాని. హిమాచల్ ప్రదేశ్ హైకోర్టు సిమ్లాలో ఉంది.ఇది హిమాచల్ ప్రదేశ్ మొత్తం మీద అధికార పరిధిని కలిగి ఉంది. రాష్ట్రప్రజలచే నేరుగా ఎన్నుకున్న శాసనసభ్యులుతో కూడిన శాసనసభను కలిగి ఉన్న రాష్ట్ర శాసనసభ ఏకసభ .

కార్యనిర్వాహక శాఖలు

హిమాచల్ ప్రదేశ్ మంత్రి మండలి

మంత్రి మండలి
వ.సంఖ్య		పేరు	హోదా	మంత్రిత్వశాఖ
1		సుఖ్వీందర్ సింగ్ సుఖు	ముఖ్యమంత్రి	హోం సాధారణ పరిపాలన ఆర్థిక ప్రణాళిక సిబ్బంది, ఇతర ఏ మంత్రికి కేటాయించని అన్ని ఇతర విభాగాలు.
2		ముఖేష్ అగ్నిహోత్రి	ఉప ముఖ్యమంత్రి	జల్ శక్తి రవాణా భాష కళ & సంస్కృతి
3		అనిరుధ్ సింగ్	పంచాయతీ రాజ్ మంత్రి	గ్రామీణాభివృద్ధి పంచాయతీ రాజ్
4		జగత్ సింగ్ నేగి	''రెవెన్యూ మంత్రి	రెవెన్యూ ఉద్యానవనాలు గిరిజన అభివృద్ధి
5		చందర్ కుమార్	వ్యవసాయ మంత్రి	వ్యవసాయ పశుసంవర్ధకం మత్స్య పరిశ్రమలు
6		హర్షవర్ధన్ చుహాన్	పరిశ్రమల మంత్రి	పరిశ్రమలు పార్లమెంటరీ వ్యవహారం కార్మిక మరియు ఉపాధి
7		రోహిత్ ఠాకూర్	విద్యా మంత్రి	ఉన్నత విద్య ప్రాథమిక విద్య సాంకేతిక విద్య వృత్తి & పారిశ్రామిక శిక్షణ
8		కల్నల్ ధని రామ్ శాండిల్	ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రి	ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమం సామాజిక న్యాయం, సాధికారత సైనిక్ సంక్షేమం
9		విక్రమాదిత్య సింగ్	ప్రజా పనుల మంత్రి	ప్రజా పనులు పట్టణాభివృద్ధి
10		యాద్వీందర్ గోమా	ఆయుష్ మంత్రి	ఆయుష్ యువజన సేవలు, క్రీడలు చట్టం & చట్టపరమైన జ్ఞాపకాలు

ఇతర భారతీయ రాష్ట్రాలలో వలె, రాష్ట్ర కార్యనిర్వాహక విభాగం రాష్ట్ర రోజువారీ నిర్వహణకు బాధ్యత వహిస్తుంది.ఇందులో గవర్నరు, ముఖ్యమంత్రి, మంత్రి మండలి సభ్యులుగా ఉంటారు. ముఖ్యమంత్రి, మంత్రి వర్గాన్ని కూడా గవర్నరు నియమిస్తాడు. గవర్నరుకు ప్రోరోగ్‌లను పిలిచి శాసనసభను రద్దు చేసే అధికారముంది. ముఖ్యమంత్రి సిఫారసు మేరకు అతను శాసనసభను రద్దుచేయవచ్చు. ఇతర భారతీయ రాష్ట్రాల మాదిరిగానే హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లో కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థ నుండి న్యాయవ్యవస్థ వేరు చేయబడింది.

కార్యనిర్వాహక అధికారానికి హిమాచల్ ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి నాయకత్వం వహిస్తాడు. అతను వాస్తవ రాష్ట్ర అధిపతి చాలా కార్యనిర్వాహక అధికారాలు కలిగి ఉంటాడు. శాసనసభలో మెజారిటీ పార్టీ నాయకుడిని గవర్నరు ఈ పదవికి ఆహ్వానిస్తాడు ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి సుఖ్వీందర్ సింగ్ సుఖు, 2022 డిసెంబరు 11న బాధ్యతలు స్వీకరించారు. సాధారణంగా,మెజారిటీ స్థానాలు గెలిచిన పార్టీ ముఖ్యమంత్రిని నిర్ణయిస్తుంది. చాలా సందర్భాల్లో, ఎన్నికల సమయంలోనే పార్టీ ముఖ్యమంత్రి అభ్యర్థిని ప్రకటిస్తుంది.

శాసనసభకు సమాధానం ఇచ్చే మంత్రివర్గం, గవర్నరు చేత నియమించబడిన దాని సభ్యులను కలిగి ఉంటుంది. ఈ నియామకాలు ముఖ్యమంత్రి నుండి సమాచారం అందుకుంటాయి.వారు రాష్ట్ర శాసనసభకు సమష్టిగా బాధ్యత వహిస్తారు. సాధారణంగా, గెలిచిన పార్టీ, దాని ముఖ్యమంత్రి మంత్రుల జాబితాను ఎంచుకుని గవర్నరు ఆమోదం కోసం జాబితాను సమర్పిస్తారు.

గవర్నరు

గవర్నరును రాష్ట్రపతి ఐదేళ్ల కాలానికి నియమిస్తారు. కార్యనిర్వాహక, శాసన అధికారాలు ముఖ్యమంత్రి, అతని మంత్రివర్గం వద్ద ఉంటాయి.వీరిని గవర్నర్ నియమిస్తారు. భారతదేశంలోని రాష్ట్రాలు, భూభాగాల గవర్నర్లకు రాష్ట్రస్థాయిలో జాతీయ స్థాయిలో భారత రాష్ట్రపతి మాదిరిగానే అధికారాలు, విధులు ఉంటాయి.35 ఏళ్లు పైబడిన భారతీయ పౌరులు మాత్రమే గవర్నరు నియామకానికి అర్హులు.ముఖ్యమంత్రి నియామకం, పంపడం వంటి అన్ని రాజ్యాంగ విధులను గవర్నర్లు నిర్వర్తిస్తారు.

శివ్ ప్రతాప్ శుక్లా ప్రస్తుత గవర్నరుగా వ్యవహరిస్తున్నాడు.

గవర్నరు అనేక రకాల అధికారాలను కలిగి ఉంటారుః

• పరిపాలన, నియామకాలు, తొలగింపుకు సంబంధించిన కార్యనిర్వాహక అధికారాలు
• శాసన నిర్మాణం, రాష్ట్ర శాసనసభకు సంబంధించిన శాసన అధికారాలు
• గవర్నరు అభీష్టానుసారం విచక్షణాధికారాలు అమలు చేయాలి

శాసన శాఖ

శాసనసభ గవర్నరు, శాసనసభ ఉంటాయి. ఇది రాష్ట్రంలోని అత్యున్నత రాజకీయ సంస్థ. శాసనసభను పిలిపించే లేదా మూసివేసే అధికారం గవర్నరుకు ఉంది. శాసనసభ సభ్యులను సాధారణంగా ప్రతి ఐదేళ్లకు ఒకసారి 18 ఏళ్లు పైబడిన అర్హులైన ఓటర్ల ద్వారా ఎన్నుకుంటారు. ప్రస్తుత శాసనసభలో 68 మంది ఎన్నికైన సభ్యులు ఉన్నారు. ఎన్నికైన సభ్యులు దాని స్వంత సభ్యులలో ఒకరిని దాని అధ్యక్షుడిగా ఎన్నుకుంటారు. వీరిని స్పీకరు అని పిలుస్తారు. స్పీకరుకు డిప్యూటీ స్పీకరు సహాయకారిగా ఉంటారు.అతను కూడా శాసనససభ్యులచే ఎన్నుకోబడతారు. సభలో సమావేశాన్ని నిర్వహించడం స్పీకరు బాధ్యత.

చట్టాలు, నియమాలను ఆమోదించడం శాసనసభ ప్రధాన పని. సభ ఆమోదించిన ప్రతి బిల్లు అమలుపరిచేముందు గవర్నరు చేత ఆమోదించబడాలి.

శాసనసభ సాధారణ పదవీకాలం దాని మొదటి సమావేశం నియమించబడిన తేదీ నుండి ఐదు సంవత్సరాలు ఉంటుంది. అయితే అత్యవసర పరిస్థితి ప్రకటించడం అమలులో ఉండగా, ఈ వ్యవధిని పార్లమెంటు చట్టాల ద్వారా ఒక సంవత్సరం మించని కాలానికి పొడిగించటానికి అవకాశం ఉంది

రాష్ట్ర పరిపాలనా నిర్మాణం

రాష్ట్ర పరిపాలనా నిర్మాణం
పరిపాలనా నిర్మాణం (2002)	సంఖ్యలు
జిల్లాలు	12
తహసీళ్ళు	75
ఉపవిభాగాలు	52
బ్లాక్స్	75
గ్రామాలు	20690
పట్టణాలు.	57
నియోజకవర్గాలు	సంఖ్యలు
లోక్ సభ	4
రాజ్యసభ	3
అసెంబ్లీ నియోజకవర్గాలు	68

హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ రాజ్యాంగ పూర్వ చరిత్ర లేదు.ఈ రాష్ట్రం స్వాతంత్య్రానంతర సృష్టి. ఇది మొదటిసారిగా 1948 ఏప్రిల్ 15న 30 పూర్వపు సంస్థానాల ఏకీకరణ ద్వారా కేంద్రపాలిత భూభాగంగా ఉనికిలోకి వచ్చింది. హిమాచల్ ప్రదేశ్ ప్రాతినిధ్య ప్రజాస్వామ్య పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ ద్వారా పాలించబడుతుంది, ఈ పద్ధతి ఇతర భారతీయరాష్ట్రాలతో సమానంగా ఉంటుంది. నివాసితులకు సార్వత్రిక ఓటు హక్కు మంజూరు చేయబడింది. హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ ఏకసభ, ప్రస్తుతం శాసనసభ బలం 68. ఏదేని పరిస్థితులలో దానిని త్వరగా రద్దు చేయకపోతే శాసనసభ పదవీకాలం ఐదు సంవత్సరాలు. శాసనసభలో 14 హౌస్ కమిటీలు ఉన్నాయి.

ఇవి కూడా చూడండి

• హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాజకీయాలు
• హిమాచల్ ప్రదేశ్ శాసనసభ
• హిమాచల్ క్రాంతి పార్టీ