తరలము
(తరళం నుండి దారిమార్పు చెందింది)
| పద్య విశేషాలు |
|---|
| వృత్తాలు |
| ఉత్పలమాల, చంపకమాల |
| మత్తేభం, శార్దూలం |
| తరళం, తరలము |
| తరలి, మాలిని |
| మత్తకోకిల |
| స్రగ్ధర, మహాస్రగ్ధర |
| ఇంద్రవజ్రము, ఉపేంద్రవజ్రము |
| లయగ్రాహి, లయవిభాతి |
| జాతులు |
| కందం, ద్విపద |
| తరువోజ |
| అక్కరలు |
| ఉప జాతులు |
| తేటగీతి |
| ఆటవెలది |
| సీసము |
తరలము
[మార్చు]ఉదాహరణ 1
[మార్చు]ప్రవిమలాగమతత్త్వవేది తపఃప్రభాసి జగత్త్రయీ
శివకరుండు హితోపదేశము సేయఁగాఁ గడువేడ్కతో
దివిజవంద్యుఁడు బ్రీతితోఁ జనుదెంచె నారదుఁ డంబుజో
ద్భవతనూజుఁడు భానుతేజుఁడు పాండవేయులపాలికిన్
లక్షణములు
[మార్చు]- పాదాలు : నాలుగు
- ప్రతి పాదంలోని గణాలు : న భ ర స జ జ గ
- యతి : ప్రతిపాదంలోనూ 12 వ అక్షరము
- ప్రాస: పాటించవలెను, ప్రాస యతి చెల్లదు
నడక
[మార్చు]- మతత కోకిల మత్త కోకిల మత్త కోకిల కోకిలా
- తనన తానన తాన తానన తాన తానన తాన తా
ఉదాహరణ 2
[మార్చు]"క్రతుశతంబుల బూర్ణకుక్షివి కాని, నీవిటు క్రేపులున్
సుతులు నై - చనుబాలు ద్రావుచు, జొక్కియాడుచు, గౌతుక
స్థితి జరింపగ, దల్లు లై విరసిల్లు గోవుల, గోపికా
సతులధన్యత, లెట్లు సెప్పగ జాలువాడ? గృపానిధీ!
పోతన భాగవతము - 10 - 569"
గ్రహించగలరు
[మార్చు]- ఇది మత్తకోకిలకి జంట వృత్తము
- మత్తకోకిలలోని మొదటి గురువు తరలములో రెండు లఘువులుగా మారుతుంది.