మత్తకోకిల
Jump to navigation
Jump to search
 | విజ్ఞాన సర్వస్వంతో సమ్మిళితం కావాలంటే ఈ వ్యాసం నుండి ఇతర వ్యాసాలకు మరిన్ని లింకులుండాలి. (అక్టోబరు 2016) |
| పద్య విశేషాలు |
|---|
| వృత్తాలు |
| ఉత్పలమాల, చంపకమాల |
| మత్తేభం, శార్దూలం |
| తరళం, తరలము |
| తరలి, మాలిని |
| మత్తకోకిల |
| స్రగ్ధర, మహాస్రగ్ధర |
| ఇంద్రవజ్రము, ఉపేంద్రవజ్రము |
| లయగ్రాహి, లయవిభాతి |
| జాతులు |
| కందం, ద్విపద |
| తరువోజ |
| అక్కరలు |
| ఉప జాతులు |
| తేటగీతి |
| ఆటవెలది |
| సీసము |
మత్తకోకిల
[మార్చు]సత్తయౌ రసజాభరల్ భవసంఖ్య విశ్రమ మొప్పినన్ మత్తకోకిల వృత్తమౌన సమానరంగనృపాలకా.
ఉదాహరణ 1
[మార్చు]రాజభూషణ నిత్యసత్య సరస్వతీవిలసన్ముఖాం
భోజ రాజమనోజ భూజనపూజ్యమాన మహాయశో
రాజహంస పయోజినీవనరమ్య దిఙ్ముఖ విక్రమో
ద్వేజితాహిత విష్ణుసన్నిభ విష్ణువర్ధనభూపతీ
లక్షణములు
[మార్చు]- పాదాలు : నాలుగు
- ప్రతి పాదంలోని గణాలు : ర స జ జ భ ర
- యతి : ప్రతిపాదంలోనూ 11 వ అక్షరము
- ప్రాస: పాటించవలెను, ప్రాస యతి చెల్లదు
నడక
[మార్చు]- మత్త కోకిల మత్త కోకిల మత్త కోకిల కోకిలా
- తాన తానన తాన తానన తాన తానన తాన తా
ఉదాహరణ 2
[మార్చు]అన్యసన్నుత సాహసుండు మురారి యొత్తె యదూత్తముల్‌
ధన్యులై వినఁ బాంచజన్యము దారితాఖిల జంతు చై
తన్యము¦ భువనైకమాన్యము దారుణస్వన భీత రా
జన్యమున్‌ బరిమూర్ఛితాఖిలశత్రు దానవసైన్యమున్
గ్రహించగలరు
[మార్చు]మత్త కోకిల గణాలు రాసి చూస్తే అది యెంత "symmetric"గా ఉందో అర్థమవుతుంది. కొంచెం నేర్పుగా రాస్తే ఈ వృత్తంలో "palindromes" రాయ వచ్చు!