ఏజియన్ సముద్రం
| ఏజియన్ సముద్రం Aegean Sea | |
|---|---|
 ఏజియన్ సముద్రం, టోపోగ్రాఫిక్ మ్యాప్, బాతిమెట్రిక్ చార్ట్, మ్యాప్ | |
| ప్రదేశం | మధ్యధరా సముద్రం |
| రకం | సముద్రం |
| వ్యుత్పత్తి | ఏజియస్ |
| ప్రాథమిక ప్రవేశం | ఇనాచోస్, ఇలిసోస్, స్పెర్చియోస్, పినియోస్ (థెస్సాలీ), నెస్టోస్ (నది), మారిట్సా |
| ప్రాథమిక నిర్గమం | మధ్యధరా సముద్రం |
| అత్యధిక లోతు | 3,544 మీ. |
| ద్వీపాలు | 150+ |
| నివాస ప్రాంతాలు | ఓజ్మిర్, కవాలా, కుసాదాస్, థెస్సలొనికి, వోలోస్ |
ఏజియన్ సముద్రం అనేది గ్రీకు అనటోలియన్ ద్వీపకల్పాల మధ్య ఉన్న మధ్యధరా సముద్రం పొడుగుచేసిన ఎంబేమెంట్. ఇది బోస్ఫరస్ జలసంధి అనటోలియా మధ్య ఉంది. ఉత్తరాన ఇది మర్మారా సముద్రం భాస్వరం సముద్రం నల్ల సముద్రంతో అనుసంధానించబడి ఉంది.
పేరు వెనుక[మార్చు]
గతంలో ద్వీపసమూహం ఈ పదాన్ని ఆంగ్లంలో ఒక ద్వీప సంఘం అని అర్ధం. ఏజియన్ పేరుకు ప్రాచీన కాలం నుండి చాలా వివరణలు ఉన్నాయి. గ్రీకు పట్టణం ఏజియే గ్రీకు పేరు ఈ పేరు నుండి ఉద్భవించిందని నమ్ముతారు. అమెజియన్ రాణి సముద్రంలో మునిగిపోయిన ఏజియస్ తన కుమారుడు చనిపోయాడని భావించి సముద్రంలో దూకి ఆత్మహత్య చేసుకున్న థియస్ తండ్రి ఏజియస్[1] పేర్లతో కూడా ఈజియన్ పిలువబడుతుంది. ఏజియన్ సముద్రం బల్గేరియన్ సెర్బియన్ మాసిడోనియన్ భాషలలో తెల్ల సముద్రం అనే పేరుతో పిలువబడుతుంది.
భౌగోళిక[మార్చు]
ఏజియన్ సముద్రం సుమారు 2,14,000 చదరపు కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో ఉంది. దీని కొలతలు రేఖాంశానికి సమాంతరంగా 610 కి.మీ అక్షాంశానికి సమాంతరంగా 300 కి.మీ. లోతైన భాగం క్రీట్ ద్వీపానికి 3,513 మీటర్ల దిగువన ఉంది. అగ్నిపర్వత విస్ఫోటనాల వల్ల బేస్ నిర్మాణంలో మార్పులు సంభవిస్తాయి. రాళ్ళు ఎక్కువగా సున్నపురాయి. దక్షిణ ఏజియన్‌లోని తీరా మిలోస్ ద్వీపాలకు సమీపంలో బసాల్ట్‌లు ముదురు రంగులో కనిపిస్తాయి. ఏజియన్ సముద్రంలోని చాలా ద్వీపాలు గ్రీస్ ఆక్రమించాయి. వీటిని ఏడు గ్రూపులుగా విభజించారు.
చరిత్ర[మార్చు]
.svg)
ఈజియన్ సముద్రం ప్రస్తుత తీరప్రాంతం క్రీ.పూ 4,000 లో ఏర్పడింది. మంచు యుగంలో ఇక్కడ నీటి మట్టం 130 మీ. క్రింద ఉంది. ప్రస్తుత ద్వీపాలలో చాలావరకు ప్రారంభ స్థావరాల సమయంలో భూభాగం ఉన్నట్లు భావిస్తున్నారు. ఈ ప్రాంతంలో ఏర్పడిన రెండు తొలి నాగరికతలు సంస్కృతి. ఏజియన్ సంస్కృతిని కాంస్య యుగం గ్రీకు సంస్కృతి అంటారు. "ఏజియన్ సముద్రం చుట్టూ ఉన్న గ్రీకులు చెరువు చుట్టూ కప్పలు లాంటివారు" అని ప్లేటో పేర్కొన్నాడు. ప్రారంభ ప్రజాస్వామ్యాలు చాలా ఈజియన్ ప్రాంతంలో ఏర్పడ్డాయి.[2] దీని జలమార్గాలు తూర్పు మధ్యధరా విభిన్న సంస్కృతులను అనుసంధానించాయి.[3] 1970 వ దశకంలో సముద్రంలో మునిగిపోయిందని నమ్ముతున్న అట్లాంటిస్ అనే ద్వీపం చుట్టూ నుండి వచ్చింది.
వివాదాలు[మార్చు]
ఈ ప్రాంతంలో గ్రీస్, టర్కీల మధ్య చాలా వివాదాలు ఉన్నాయి. 1970 ల నుండి ఇరు దేశాల మధ్య దౌత్య సంబంధాలు ప్రభావితం కావడం ప్రారంభించాయి. 1987, 1996 లో ఈ సమస్యలు సైనిక చర్యగా పెరిగాయి. వివాదాలు ప్రధానంగా సముద్ర సరిహద్దులు వాయు సరిహద్దులు ఈ ప్రాంతంపై ఎగురుతున్న యుద్ధ విమానాలు ప్రత్యేక ఆర్థిక మండలాలు.[4][5] ఏజియన్ సముద్రం గ్రీకు టర్కిష్ తీరాల వెంట బహుళ ఓడరేవులు ఉన్నాయి. గ్రీస్‌లోని ఏథెన్స్ ప్రధాన ఓడరేవు ఐరోపాలో అతిపెద్ద ప్రయాణీకుల ఓడరేవు ప్రపంచంలో మూడవ అతిపెద్దది. ఏటా 20 మిలియన్ల మంది ప్రయాణికులు సేవలు అందిస్తున్నారు. 1.4 మిలియన్ టీయూల నిర్గమాంశంతో ఐరోపాలో కంటైనర్ ట్రాఫిక్‌లో మొదటి పది ఓడరేవులలో తూర్పు మధ్యధరాలోని టాప్ కంటైనర్ పోర్టులో పిరయస్ ఉంచబడింది. ఇది ప్రపంచం నలుమూలల నుండి సముద్ర పరిశ్రమ నిపుణులను ఆకర్షిస్తుంది. పిరయస్ ప్రస్తుతం గ్రీస్ మూడవ అత్యంత రద్దీగా ఉండే ఓడరేవు రవాణా చేయబడిన టన్నుల వస్తువుల పరంగా అగియోయి థియోడోరోయి థెస్సలొనికీ వెనుక. సెంట్రల్ పోర్ట్ గ్రీస్ తూర్పు భాగంలోని దాదాపు ప్రతి ద్వీపం క్రీట్ ద్వీపం సైక్లేడ్స్ డోడెకనీస్ ఉత్తర తూర్పు ఏజియన్ సముద్రంలో చాలా వరకు ఫెర్రీ మార్గాలను అందిస్తుంది అయితే ఓడరేవు పశ్చిమ భాగం సరుకు కోసం ఉపయోగించబడుతుంది సేవలు. 2007 నాటికి ది పోర్ట్ ఆఫ్ థెస్సలొనీకి గ్రీస్ తరువాత ప్రపంచంలో రెండవ అతిపెద్ద కంటైనర్ పోర్టు ఇది గ్రీస్‌లోని అత్యంత రద్దీగా ఉండే ఓడరేవులలో ఒకటిగా నిలిచింది. సలామిస్ ద్వీపంలోని పలోకియా ఒక ప్రధాన ప్రయాణీకుల ఓడరేవు.
పర్యాటక[మార్చు]
ఏజియన్ సముద్రంలోని ఏజియన్ ద్వీపాలు ముఖ్యమైన పర్యాటక ప్రదేశాలు. ఏజియన్ దీవులలో గణనీయమైన భాగం గ్రీస్‌లో పర్యాటకానికి దోహదం చేస్తుంది ముఖ్యంగా 20 వ శతాబ్దం రెండవ సగం నుండి.[6] మొత్తం ఐదు యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాలు ఏజియన్ దీవులలో ఉన్నాయి; వీటిలో సెయింట్ జాన్ ది థియోలాజియన్ మొనాస్టరీ పాట్మోస్‌పై అపోకలిప్స్ గుహ సమోస్‌లోని పైథాగరియన్ హెరాయిన్ ఆఫ్ సమోస్ చియోస్ నీ మోని డెలోస్ ద్వీపం మధ్యయుగ నగరం రోడ్స్. ఐరోపా ప్రపంచంలో అత్యధికంగా సందర్శించే దేశాలలో గ్రీస్ ఒకటి 2018 లో 33 మిలియన్ల మంది సందర్శకులు ఉన్నారు.[7] గ్రీస్ స్థూల జాతీయోత్పత్తిలో నాలుగింట ఒక వంతు పర్యాటక పరిశ్రమ. శాంటోరిని క్రీట్ లెస్బోస్ డెలోస్ మైకోనోస్ ద్వీపాలు సాధారణ పర్యాటక ప్రదేశాలు.[8] ఏటా 2 మిలియన్ల మంది పర్యాటకులు శాంటోరినిని సందర్శిస్తారు. ఏదేమైనా ఇటీవలి సంవత్సరాలలో మౌలిక సదుపాయాలు సరిపోకపోవడం అటువంటి సమస్యల రద్దీ గురించి ఆందోళనలు ఉన్నాయి. గ్రీస్‌తో పాటు రిసార్ట్ ప్రాంతాలను అభివృద్ధి చేయడంలో పెద్ద సంఖ్యలో పర్యాటకులను ఆకర్షించడంలో టర్కీ విజయవంతమైంది. టర్కీలో పర్యాటకానికి దోహదపడింది. పురాతన నగరం ట్రాయ్ ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం ఈజియన్ టర్కిష్ తీరంలో ఉంది[9][10]
భూకంపం[మార్చు]
టర్కీలో 30 అక్టోబర్ 2020 రోజున రిక్టర్ స్కేలుపై 7.0 తీవ్రతతో ప్రకంపనలు వచ్చాయి. భూకంప కేంద్రం టర్కీలోని ఇజ్మిర్ ప్రావిన్స్‌లో ఉందని అమెరికా జియలాజికల్ సర్వే తెలిపింది ఈ సముద్రం సమీపానా భూకంపం రావడం తో చిన్న సునామి అలలు టర్కీ పట్టణమునకు సముద్రం నీటితో కొంత మేర నష్టం జరిగింది.[11]
ఇవి కూడా చూడండి[మార్చు]
- అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం
- ఆర్క్‌టిక్ మహాసముద్రం
- ఓజోన్ పొర
- జీలాండియా
- దక్షిణ మహాసముద్రం
- పసిఫిక్ మహాసముద్రం
- ప్రపంచము
- భూగోళ శాస్త్రము
- భూగోళం
- మహాసముద్రం
- మూస:మహాసముద్రాలు
- వికీపీడియా:వికీప్రాజెక్టు/ప్రపంచదేశాలు
- సముద్రం
సముద్రాల జాబితా[మార్చు]
బయటి లింకులు[మార్చు]
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "തിസ്യൂസ് അഡ്വെഞ്ചേഴ്സ്". ഗ്രീക്ക്മിഥോളജി.കോം. Retrieved 13 September 2019.
- ↑ Tracey Cullen, Aegean Prehistory: A Review (American Journal of Archaeology. Supplement, 1); Oliver Dickinson, The Aegean Bronze Age (Cambridge World Archaeology).
- ↑ Cherry, John F.; Margomenou, Despina; Talalay, Lauren E. The familiar phrase giving rise to the title Prehistorians Round the Pond: Reflections on Aegean Prehistory as a Discipline.
- ↑ "Aegean Sea Continental Shelf (Greece v. Turkey)". www.icj-cij.org. അന്താരാഷ്ട്ര നീതിന്യായ കോടതി. Archived from the original on 6 మే 2021. Retrieved 13 September 2019.
- ↑ ഓർട്ടോലാന്റ്, ഡിഡിയർ. "The Greco-Turkish dispute over the Aegean Sea : a possible solution ?". ഡിപ്ലോവെബ്.കോം. Retrieved 13 September 2019.
- ↑ Bramwell, Bill (2004). Coastal Mass Tourism: Diversification and Sustainable Development in Southern Europe. Channel View Publications. ISBN 1845413733.
- ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "The Historic Centre (Chorá) with the Monastery of Saint-John the Theologian and the Cave of the Apocalypse on the Island of Pátmos". whc.unesco.org. Retrieved 13 September 2019.
- ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "Pythagoreion and Heraion of Samos". UNESCO World Heritage Centre (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 15 June 2019.
- ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "Delos". whc.unesco.org. Retrieved 13 September 2019.
- ↑ Centre, UNESCO World Heritage. "Medieval City of Rhodes". whc.unesco.org. Retrieved 13 September 2019.
- ↑ "టర్కీలో భూకంపం. నలుగురి మృతి". BBC News తెలుగు. Retrieved 2020-10-30.
సంబంధించిన మూసలు[మార్చు]
ప్రపంచ ఖండాలు | ||
|---|---|---|
 | ||
(ఓషియానియా అని అనబడే పసిఫిక్ ద్వీపాలు సరిగ్గా ఏ ఖండానికీ చెందవు. కాని ఆస్ట్రేలియా ఖండంలో భాగంగా పరిగణిస్తారు. | ||
|
| ||||||||||||||||||||||||
| ప్రపంచ ఖండాలు కూడా చూడండి | |||||||||||||||||||||||||
