తోటకము

పద్య విశేషాలు
వృత్తాలు
ఉత్పలమాల, చంపకమాల
మత్తేభం, శార్దూలం
తరళం, తరలము
తరలి, మాలిని
మత్తకోకిల
స్రగ్ధర, మహాస్రగ్ధర
ఇంద్రవజ్రము, ఉపేంద్రవజ్రము
లయగ్రాహి, లయవిభాతి
జాతులు
కందం, ద్విపద
తరువోజ
అక్కరలు మహాక్కర మధ్యాక్కఱ మధురాక్కర అంతరాక్కర అల్పాక్కర
ఉప జాతులు
తేటగీతి
ఆటవెలది
సీసము

తోటకము

జలజోదర నిర్మల సంస్తవముల్
విలసిల్లెడుఁ దోటకవృత్తమునన్
బొలుపై స చరుష్కముఁ బొందగ నిం
పలరారఁగఁ బల్కుదు రష్టయతిన్.

గణ విభజన

తోటకము వృత్త పాదము నందు గణవిభజన

IIU	IIU	IIU	IIU
స	స	స	స
జలజో	దరని	ర్మలసం	స్తవముల్

(4 'స' గణములు)

లక్షణములు

తోటక వృత్త పద్యాల లక్షణములు

•	పాదాలు:	నాలుగు
•	12
•	ప్రతిపాదంలోని గణాలు:	స, స, స, స
•	యతి :	ప్రతిపాదంలోనూ 9వ అక్షరము
•	ప్రాస:	పాటించవలెను
•	ప్రాస: యతి	చెల్లదు

ఉదాహరణ 1:

పోతన తెలుగు భాగవతంలో వాడిన తోటక వృత్త పద్యాల సంఖ్య: 1

(భా-6-531-తో.)
కరుణాకర! శ్రీకర !కంబుకరా!
శరణాగతసంగతజాడ్యహరా!
పరిరక్షితశిక్షితభక్తమురా!
కరిరాజశుభప్రద! కాంతిధరా!

<poem>