Jump to content

పెట్రోగ్లిఫ్

వికీపీడియా నుండి
ఇరాన్, తైమరే ప్రాంతంలో రాతి చిత్రం
మీర్కాట్జ్ అని పిలువబడే రాతి చెక్కడాలు. లిబియాలోని మెసాక్ సెట్టాఫెట్ ప్రాంతంలోని వాడి మాథెండస్).
యూరోపియన్ పెట్రోగ్లిఫ్‌లుః స్పెయిన్లోని గలీసియా కాంపో లామిరో లాక్స్ డోస్ కార్బల్లోస్ (4 వ-2 వ సహస్రాబ్ది సా.పూ) కప్, రింగ్ గుర్తులు, జింక వేట దృశ్యాలు
దక్షిణ ఇజ్రాయెల్లోని నెగెవ్ లో ఒంటె పెట్రోగ్లిఫ్.
శాన్ ఇగ్నాసియో మునిసిపాలిటీ తీరంలో ఉన్న లాస్ లాబ్రడాస్ పురావస్తు ప్రదేశం లోని పెట్రోగ్లిఫ్‌లు

పెట్రోగ్లిఫ్ అనేది రాతిపై బొమ్మలను గీసే చిత్రకళ. రాతిని కోసి గాని, ముక్కలు తీసి గాని, చెక్కి గాని, తగ్గించడం ద్వారా గానీ, రాతి ఉపరితలంలో కొంత భాగాన్ని తొలగించి చిత్రాన్ని సృష్టిస్తారు. కొన్ని ప్రాంతాల్లో దీన్ని మలచడం (కార్వింగ్) అనీ, ఎన్‌గ్రేవింగ్ అనీ అంటారు. 20,000 సంవత్సరాల పురాతనమైన పెట్రోగ్లిఫ్‌లను రక్షిత స్మారక చిహ్నాలుగా వర్గీకరించి, యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాల తాత్కాలిక జాబితాలో చేర్చారు. పెట్రోగ్లిఫ్‌లు ప్రపంచవ్యాప్తంగా కనిపిస్తాయి. చరిత్రపూర్వ కాలానికి చెందిన మానవులు చిత్రించిన రాతిచిత్రాలు ఎన్నో వెలుగుచూసాయి.

పెట్రోగ్లిఫ్ పదం గ్రీకు మాట పెట్రో-నుండి వచ్చింది, πέτρα పెట్రా అంటే "రాయి", γλύφω glýphō అంటే "చెక్కడం". మొదట ఫ్రెంచి భాషలో ఈ మాట నుంచి పెట్రోగ్లైఫె అనే మాటను సృజించారు.పెట్రోగ్లిఫ్ అంటే రాతి చెక్కడం, అయితే పెట్రోగ్రాఫ్ (లేదా పిక్టోగ్రాఫ్) అనేది రాతి మీద వేసిన పెయింటింగు.[1][2] సాధారణ వాడుకలో, ఈ పదాలను ఒకే అర్థంలో పరస్పరం ప్రత్యామ్నాయంగా వాడడం కద్దు.[3][4] రెండు రకాల బొమ్మలనూ రాతి చిత్రకళ అనే మరింత విస్తృతమైన వర్గంలో చేరుస్తారు. పెట్రోఫారమ్‌లు, లేదా అనేక పెద్ద రాళ్ళు, బండరాళ్లతో చేసిన నమూనాలు, ఆకారాలు కూడా చాలా భిన్నంగా ఉంటాయి. ఇనుక్సూట్ అనేది పెట్రోగ్లిఫ్‌లు కాదు, ఆర్కిటిక్ ప్రాంతాలలో కనిపించే మానవ నిర్మిత రాతి రూపాలు.

చరిత్ర

[మార్చు]
స్కాండినేవియా (స్వీడన్‌లోని హాల్జెస్టా, వెస్ట్‌మన్‌ల్యాండ్) నుండి పెట్రోగ్లిఫ్‌ల మిశ్రమ చిత్రం. నార్డిక్ కాంస్య యుగం. గ్లిఫ్‌లు మరింత కనిపించేలా పెయింట్ చేయబడ్డాయి.
యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో ఉటాలోని మోయాబ్‌కు సమీపంలో ఉన్న బిగ్‌హార్న్ గొర్రెల మంద పెట్రోగ్లిఫ్

పెట్రోగ్లిఫ్‌లు అంటార్కిటికా మినహా ప్రపంచంలోని అన్ని ప్రాంతాలలో లభించాయి. ఆఫ్రికా, స్కాండినేవియా, సైబీరియాలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో అత్యధికంగా ఉన్నాయి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా కనుగొనబడిన అనేక శిలారాశుల ఉదాహరణలు సుమారుగా కొత్త రాతియుగం, చివరి ఎగువ రాతియుగం సరిహద్దుకు చెందినవి (సుమారు 10,000 నుండి 12,000 సంవత్సరాల క్రితం) .

సుమారు 7,000 నుండి 9,000 సంవత్సరాల క్రితం, రాత వ్యవస్థలకు పూర్వగాములు ప్రవేశించిన తరువాత, పెట్రోగ్లిఫ్‌ల ఉనికి, దెబ్బతినడం, కొత్తవాటిని సృష్టించడం సన్నగిల్లడం మొదలైంది. పిక్టోగ్రాఫ్‌లు, ఐడియోగ్రామ్‌లు వంటి వివిధ రకాల కళలు వాటి స్థానాన్ని ఆక్రమించాయి. అయితే, పెట్రోగ్లిఫ్‌లను సృష్టించడం కొనసాగింది. 19 వ, 20 వ శతాబ్దాలలో పాశ్చాత్య సంస్కృతితో పరిచయం ఏర్పడే వరకు వివిధ సంస్కృతుల్లో వాటిని సృష్టించడం కొనసాగింది.

వివరణ

[మార్చు]

పెట్రోగ్లిఫ్‌ల స్థానం, వయస్సు, సబ్జెక్టులపై ఆధారపడి, వాటి ప్రయోజనాల గురించి అనేక పరికల్పనలు ఉన్నాయి. కొన్ని పెట్రోగ్లిఫ్ చిత్రాలకు, వాటిని సృష్టించిన సమాజాలకు సంబంధించి లోతైన సాంస్కృతిక, మతపరమైన ప్రాముఖ్యత ఉంటుంది. అనేక శిలాలిపిలు ఒక రకమైన సింబాలిక్ లేదా ఆచారబద్ధమైన భాష లేదా కమ్యూనికేషన్ శైలిని సూచిస్తాయని భావిస్తారు. అది ఇంకా పూర్తిగా అర్థం కాలేదు. జియోకాంటూర్‌గ్లిఫ్స్ వంటి మరికొన్ని, నదులు ఇతర భౌగోళిక లక్షణాల వంటి భూభాగాన్ని లేదా పరిసర భూభాగాన్ని మరింత స్పష్టంగా వర్ణిస్తాయి.

ప్రయాణ జాడలను వర్ణించే కొన్ని పెట్రోగ్లిఫ్ మ్యాపుల్లో, ఆ మార్గాల్లో ప్రయాణించిన సమయాన్ని, దూరాలనూ తెలియజేసే చిహ్నాలు ఉన్నాయి; ఇతర పెట్రోగ్లిఫ్ మ్యాప్‌లు ఖగోళ గుర్తులుగా పనిచేస్తాయి. భౌగోళిక, ఖగోళ ప్రాముఖ్యతను కలిగి ఉండటంతో పాటు, ఇతర శిలాలిపిలు కూడా వివిధ ఆచారాల ఉప-ఉత్పత్తి అయి ఉండవచ్చు: ఉదాహరణకు, భారతదేశంలోని స్థలాల్లో కొన్ని పెట్రోగ్లిఫ్‌లను సంగీత వాయిద్యాలు లేదా "రాక్ గాంగ్స్" గా గుర్తించారు.[5]

కొన్ని పెట్రోగ్లిఫ్‌లలో ఆదిమ రాత వ్యవస్థల వంటి సంజ్ఞాత్మక సమాచార పద్ధతులు తెలియవస్తాయి. స్కాండినేవియాలోని నార్డిక్ కాంస్య యుగం తరువాత వచ్చిన గ్లిఫ్‌లలో మతపరమైన అర్థాలు ఉండటంతో పాటు తెగల భూభాగాల మధ్య సరిహద్దులను కూడా అవి సూచించాయి. పెట్రోగ్లిఫ్ శైలుల్లో, ఇరుగు పొరుగు ప్రజలకు చెందిన స్థానిక లేదా ప్రాంతీయ "మాండలికాలు" ఉన్నట్లు గుర్తించారు. సైబీరియన్ శాసనాలకు, రూన్‌లకూ ప్రత్యక్ష సంబంధం ఏదీ లభించనప్పటికీ, వాటి మధ్య కొంత పోలిక ఉంది.

వివిధ ఖండాల లోని రాతిరాతల్లో సారూప్యతలు కనిపిస్తాయి. ప్రజలు వారి చుట్టూ ఉన్న పరిసరాల ద్వారా ప్రేరణ పొందుతారు. ఇలాంటి శైలీ సారూప్యతను వివరించడం కష్టం. ఇది కేవలం యాదృచ్చికం కావచ్చు. మొదట్లో ఏదో ఒక ఉమ్మడి ప్రాంతం నుండి కొన్ని సమూహాల వ్యక్తులు విస్తృతంగా వలస వచ్చినట్లు చెప్పేందుకు ఇదొక సూచన కావచ్చు. 1853 లో జార్జ్ టేట్, బెర్విక్ నేచురలిస్ట్స్ క్లబ్‌కు ఒక పత్రాన్ని సమర్పించాడు, దీనిలో జాన్ కాలింగ్‌వుడ్ బ్రూస్, ఈ చెక్కడం "... ఒక సాధారణ మూలం ఉంది, కొన్ని ప్రసిద్ధ ఆలోచనలను సూచించే సంకేత అర్థాన్ని సూచిస్తుంద"ని అంగీకరించాడు. [6] స్కాటిష్ రాతి చిత్రాలను జాబితా చేస్తూ రోనాల్డ్ మోరిస్, వాటి వివరణల గురించి 104 విభిన్న సిద్ధాంతాలను రాసాడు.[7]

పెట్రోగ్లిఫ్‌లను షామాన్‌ల వంటి ఆధ్యాత్మిక నాయకులు చెక్కి ఉంటారని చెప్పడం లాంటి ఇతర సిద్ధాంతాలు కూడా ఉన్నాయి.[8] పెట్రోగ్లిఫ్‌లు లోను, గుహ పెయింటింగ్స్‌లోనూ పునరావృతమయ్యే అనేక రేఖాగణిత నమూనాలు మానవ మెదడులో శాశ్వతంగా ముద్రించుకుపోయినట్లు డేవిడ్ లూయిస్-విలియమ్స్ అన్నాడు.

యూనివర్శిటీ ఆఫ్ ది విట్‌వాటర్స్‌రాండ్ లోని ది రాక్ ఆర్ట్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ (RARI), కలహారి ఎడారి లోని శాన్ ప్రజలలో మతానికి రాతి కళలకూ ఉన్న ప్రస్తుత సంబంధాలను అధ్యయనం చేస్తుంది.[9] శాన్ ప్రజల కళాకృతులు ప్రధానంగా చిత్రాలు అయినప్పటికీ, వాటి వెనుక ఉన్న నమ్మకాలను పెట్రోగ్లిఫ్లతో సహా ఇతర రకాల రాక్ కళలను అర్థం చేసుకోవడానికి ఒక ఆధారంగా ఉపయోగించవచ్చు.

పెట్రోగ్లిఫ్ సైట్ల జాబితా

[మార్చు]

ఆఫ్రికా

[మార్చు]
కామెరూన్‌లోని బిడ్జార్‌లోని ఒక శిలాఫలకం

అల్జీరియా

[మార్చు]
  • తస్సిలి ఎన్'అజ్జెర్

కామెరూన్

[మార్చు]
  • బిడ్జార్

సెంట్రల్ ఆఫ్రికన్ రిపబ్లిక్

[మార్చు]
  • దక్షిణాన బంబరి, లెంగో, బంగాసౌ; పశ్చిమాన బ్వాలే
  • టౌలౌ
  • డిజెబెల్ మేళా
  • కౌంబాల

చాడ్

[మార్చు]

కాంగో రిపబ్లిక్

[మార్చు]
  • నియారీ వ్యాలీ, 250 బ్రజ్జావిల్లేకి నైరుతి దిశలో కి.మీ

ఈజిప్ట్

[మార్చు]
  • ఎగువ నైలు లోయలో నైలు నది తూర్పు ఒడ్డున ఉన్న కుర్తాలో, నుబియన్ ఇసుక రాతి నిర్మాణాలు ఉన్నాయి. 19-15,000 సంవత్సరాల క్రితం నాటి ఈ పెట్రోగ్లిఫ్‌లు ఉత్తర ఆఫ్రికా ప్రాంతంలో మొట్టమొదటివి.[10][11]
  • క్విఫ్ట్ లోని వాడి హమ్మామత్. పురాతన ఈజిప్టు రాజవంశాల కంటే ముందు నుండి ఆధునిక శకం వరకూ ఉన్న అనేక చెక్కడాలు, శాసనాలు ఉన్నాయి. క్రీ పూ 4000 నాటి ఈజిప్టు రెల్లు పడవల డ్రాయింగు లున్నాయి. తూర్పు ఎడారి ప్రాంతంలో రంగు వేసిన ఏకైక పెట్రోగ్లిఫ్ ఇక్కడ ఉంది.
  • దక్షిణ సినాయ్ లోని శిలాశాసనం. ఐన్ హుద్రా ఒయాసిస్ నుండి కొన్ని మైళ్ళ దూరంలో ఉంది. నబాటియన్ నుండి లాటిన్, పురాతన గ్రీకు, క్రూసేడర్ యుగాల దాకా వివిధ కాలాలకు చెందిన చెక్కడాలు, రచనలతో కూడిన పెద్ద రాతి శాసనం. ఇక్కడి నుండి సుమారు 1 కి.మీ. దూరంలో ఉన్న రెండవ స్థలంలో ఒంటెలు, దుప్పులు, ఇతర జంతువుల చెక్కడాలు ఉన్నాయి. 1800 లలో వీటిని పరిశోధించిన పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు కూడా ఈ రాతిపై వారి పేర్లను చెక్కారు.
  • గెబెల్ ఎల్-సిల్సిల ప్రాంతంలో కనిపించే జిరాఫీ పెట్రోగ్లిఫ్‌లు. ముఖ్యంగా కొత్త రాజ్యంలో పేర్కొన్న కాలంలో, ఆలయ నిర్మాణం కోసం ఇక్కడి రాళ్ళను తొలిచి వాడారు,.

ఇథియోపియా

[మార్చు]
  • తీయ

గాబోన్

[మార్చు]
  • ఓగూ రివర్ వ్యాలీ
  • ఎపోనా
  • ఎలార్మెకోరా
  • కాంగో బౌంబా
  • లిండిలి
  • కాయ కాయ

లిబియా

[మార్చు]
  • అకాకులు
  • జెబెల్ ఉవీనాట్

మొరాకో

[మార్చు]
  • డ్రా నది లోయ.
  • తౌజ్. [12]
  • అక్కా
  • స్మర
నమీబియాలోని ట్వైఫెల్‌ఫోంటెయిన్ వద్ద లయన్ ప్లేట్ (2014)
  • Twyfelfontein

నైజర్

[మార్చు]
  • డాబస్ రాక్, ఐర్ పర్వతాలపై జీవిత-పరిమాణ జిరాఫీ శిల్పాలు
  • కింబర్లీ దగ్గర డ్రైకోప్స్ ఐలాండ్ [13]
  • కరూ, నార్తర్న్ కేప్‌లోని ǀXam, ǂఖోమానీ హార్ట్‌ల్యాండ్
  • ఉత్తర కేప్‌లోని కింబర్లీ సమీపంలోని వైల్డ్‌బీస్ట్ కుయిల్ రాక్ ఆర్ట్ సెంటర్
  • ఉత్తర కేప్‌లోని కాల్వినియా సమీపంలోని కీస్కీ

ట్యునీషియా [14]

  • ఓయుస్లత్ పర్వతం, ఐన్ కాన్ఫౌస్, జామ్లా [15][16]
  • తామేగ్జా[17]
  • టాటౌయిన్ ప్రాంతం, ముఖ్యంగా ఘోమ్రాసెన్, స్మార్ [18][19]

జాంబియా

[మార్చు]
  • వాయవ్య ప్రావిన్స్‌లో న్యాంబ్వేజీ జలపాతం .

ఆసియా

[మార్చు]

ఆర్మేనియా

[మార్చు]
అర్మేనియాలోని ఉగ్తాసర్ వద్ద రాతిరాతలు
  • ఉగ్తాసర్
  • పేటాసర్
  • ఉర్ట్సడ్జోర్
  • అరగట్స్[20]
  • గెఘం పర్వతాలు
  • వార్డెనిస్ రిడ్జ్

అజర్‌బైజాన్

[మార్చు]
  • గోబస్తాన్ స్టేట్ రిజర్వ్
  • జెమిగాయ
  • కాల్బజార్
  • ఉత్తర అబ్షెరాన్

చైనా

[మార్చు]
  • యిన్చువాన్ హెలన్ పర్వతాలు
  • హుయాన్ చెక్కడాలు
  • జిన్జియాంగ్ కాంగ్జియా షిమెంజీ [21]
  • లియాన్యుంగాన్ రాక్ చెక్కడాలు
  • జుహై
  • ఇన్నర్ మంగోలియా లోని యిన్ పర్వతాలు [21]
  • ఇన్నర్ మంగోలియాలో చిఫెంగ్ పెట్రోగ్లిఫ్‌లు

జార్జియా

[మార్చు]
  • ట్రయలేటి పెట్రోగ్లిఫ్‌లు

హాంగ్ కాంగ్

[మార్చు]

ఎనిమిది స్థలాలు:

  • తుంగ్ లంగ్ ద్వీపం
  • కౌ సాయి చౌ
  • పో టోయ్ ద్వీపం
  • చెయుంగ్ చౌ
  • లాంటౌ ద్వీపంలో షేక్ పిక్
  • హాంగ్ కాంగ్ ద్వీపంలో వాంగ్ చుక్ హాంగ్, బిగ్ వేవ్ బే
  • సాయి కుంగ్‌లో లంగ్ హ వాన్

భారతదేశం

[మార్చు]
లడఖ్‌లోని పెట్రోగ్లిఫ్‌లు
కాళ్లు బయటికి చాపి ఉన్న లజ్జా గౌరీ దేవత

ఇరాన్

[మార్చు]
IRAN ROCK ARTS
ఇరాన్ లోని పెట్రోగ్లిఫ్‌లు, పిక్టోగ్రాఫ్‌ల మ్యాప్

ఇటీవలి సంవత్సరాలలో ఇరాన్‌లోని వివిధ ప్రాంతాలలో పెద్ద సంఖ్యలో రాతి శిల్పాలను గుర్తించారు. వీటిలో అత్యధిక భాగం ఐబెక్స్‌ను వర్ణిస్తాయి.[28][29] ఇరాన్‌లోని గోల్‌పాయెగన్ సమీపంలో 2016 డిసెంబరులో రాతి చిత్రాలను కనుగొన్నారు. వీటిలో కొన్ని బహుశా 40,000 సంవత్సరాల నాటివి కావచ్చు. అమెరికా ఆంక్షల కారణంగా ఖచ్చితమైన అంచనాలు అందుబాటులోకి రాలేదు.[30]

ఇరాన్‌లోని పురాతన పిక్టోగ్రాఫ్‌లు లోరెస్తాన్‌లోని యాఫ్తేహ్ గుహలో చిత్రాలు 40,000 సంవత్సరాల నాటివి. అత్యంత పురాతనమైన పెట్రోగ్లిఫ్ 40,800 సంవత్సరాల క్రితం నాటిది.

ఇరాన్‌లో పిక్టోగ్రామ్, ఐడియోగ్రామ్, లీనియర్ (2300 BC) లేదా ప్రోటో ఎలామైట్, పాత ఎలామైట్ లిపి, పహ్లేవి లిపి, అరబిక్ లిపి (906 సంవత్సరాల క్రితం), కుఫీ లిపి, కనీసం 250 సంవత్సరాల క్రితం నాటి ఫార్సీ లిపి నిర్మాణాలను చూడవచ్చు. 50,000 పైచిలుకు పెట్రోగ్లిఫ్‌లను కనుగొన్నారు. ఇవన్నీ ఇరాన్ లోని అన్ని రాష్ట్రాలలో విస్తరించి ఉన్నాయి.[31][29][32]

ఇజ్రాయెల్

[మార్చు]
  • కిబ్బట్జ్ గినోసార్
  • హార్ కార్కోమ్
  • నెగెవ్

జపాన్

[మార్చు]
  • అవాషిమా పుణ్యక్షేత్రం (కిటాక్యుషూ నగరం) [33]
  • ఫుగొప్పే గుహ, హక్కైడో
  • హికోషిమా (షిమోనోసెకి నగరం) [33]
  • మియాజిమా [33]
  • టెమియా గుహ (ఒటారు నగరం) [34]

జోర్డాన్

[మార్చు]
  • వాడి రుమ్
  • వాడి ఫేనాన్

కజకిస్తాన్

[మార్చు]
కోక్సు శిలారాశిలో వేట దృశ్యం
  • అల్మాటీ ప్రావిన్స్ కోక్సు నది
  • చుమిష్ నదీ పరీవాహక ప్రాంతం,
  • ఇలి నది టామ్గాలి టాస్
  • తమ్గలి-అల్మాటీ దగ్గరలో ఉన్న ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం

లావోస్

[మార్చు]
  • ప్లెయిన్ ఆఫ్ జార్స్

దక్షిణ కొరియా

[మార్చు]
  • బంగుడే పెట్రోగ్లిఫ్‌లు

కిర్గిస్థాన్

[మార్చు]
  • టియెన్ షాన్ పర్వతాలలోని అనేక ప్రదేశాలుః చోల్పాన్-అటా, తలాస్ లోయ, సైమాలూ తాష్, ఫెర్గానా లోయ, ఓష్ సులేమాన్ సింహాసనం అని పిలువబడే రాతి అవుట్క్రాప్

మకావు

[మార్చు]
  • కొలోయేన్

మలేసియా

[మార్చు]
  • లుముయు పెట్రోగ్లిఫ్‌లు

మంగోలియా

[మార్చు]
  • మంగోలియన్ ఆల్టాయ్ ప్రాంతంలో పెట్రోగ్లిఫిక్ కాంప్లెక్స్, యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం, 2011 [35] [36]
  • బయాన్-ఓవూ ప్రాంతంలో. [37]

పాకిస్తాన్

[మార్చు]
  • సింధ్ యొక్క పురాతన రాతి శిల్పాలు
  • ఉత్తర ప్రాంతాలలో రాక్ ఆర్ట్, పెట్రోగ్లిఫ్‌లు

ఫిలిప్పీన్స్

[మార్చు]

సౌదీ అరేబియా

[మార్చు]

 

థాయిలాండ్

[మార్చు]
  • ఫా తైమ్ నేషనల్ పార్క్

వియత్నాం

[మార్చు]
  • సాపా, సా పా, లావో కై ప్రావిన్స్ రాతి చెక్కడాలు
  • నామ్దాన్, జిన్ మాన్ జిల్లా, హా జియాంగ్ ప్రావిన్స్ రాతి చెక్కడాలు

యెమెన్

[మార్చు]

ఐరోపా

[మార్చు]

ఇంగ్లండ్

[మార్చు]
  • బోస్కావెన్-అన్, సెయింట్ బురియన్
  • కప్, రింగ్ మార్క్ రాళ్ళు :
    • నార్తంబర్‌ల్యాండ్ ,
    • కౌంటీ డర్హామ్ ,
    • ఇల్క్లీ మూర్, యార్క్‌షైర్ ,
    • గార్డమ్ ఎడ్జ్, డెర్బీషైర్ ,
    • క్రెస్వెల్ క్రాగ్స్, నాటింగ్‌హామ్

ఫిన్లాండ్

[మార్చు]
  • హౌన్సువోలీ, హాంకో, ఫిన్లాండ్

ఫ్రాన్స్

[మార్చు]
  • ఫాంటైన్‌బ్లూ ఫారెస్ట్ యొక్క చరిత్రపూర్వ రాతి చెక్కడం
  • వల్లీ డెస్ మెర్విల్లెస్, మెర్కాంటూర్ నేషనల్ పార్క్, ఫ్రాన్స్

ఐర్లాండ్

[మార్చు]
  • న్యూగ్రాంజ్
  • నోత్
  • డోత్
  • లాఫ్‌క్రూ
  • టారా
  • క్లోన్‌ఫిన్‌లోగ్ స్టోన్
  • బోహె స్టోన్

ఇటలీ

[మార్చు]
  • వాల్కమోనికాలోని రాక్ డ్రాయింగ్‌లు – ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం, ఇటలీ (అతిపెద్ద యూరోపియన్ సైట్, 3,50,000 పైగా)
  • బాగ్నోలో స్టెలే, వాల్కమోనికా, ఇటలీ
  • గ్రోటా డెల్ జెనోవీస్, సిసిలీ, ఇటలీ
  • గ్రోటా డెల్ అడ్డౌరా, సిసిలీ, ఇటలీ
  • ఇటలీలోని గ్రోసియోలో (వాల్టెల్లినాలో) రాక్ నగిషీలు

ఉత్తర ఐర్లాండ్

[మార్చు]
  • నాక్‌మనీ

నార్వే

[మార్చు]
  • ఆల్టా వద్ద రాతి శిల్పాలు, ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం (1985)
  • సెంట్రల్ నార్వేలో రాతి శిల్పాలు
  • Møllerstufossen వద్ద రాతి శిల్పాలు
  • టెన్నెస్ వద్ద రాతి శిల్పాలు

పోర్చుగల్

[మార్చు]
  • కోవా లోయ, పోర్చుగల్‌లోని చరిత్రపూర్వ రాక్ ఆర్ట్ సైట్‌లు

స్కాట్లాండ్

[మార్చు]
  • మ్యూజియం ఆఫ్ ఐర్‌షైర్ కంట్రీ లైఫ్ అండ్ కాస్ట్యూమ్, నార్త్ ఐర్‌షైర్
  • బర్గ్‌హెడ్ బుల్, బర్గ్‌హెడ్
  • టౌన్‌హెడ్, గాల్లోవే [38]
  • బలోచ్మైల్ కప్పు, రింగ్ గుర్తులు

స్పెయిన్

[మార్చు]
మిలీనేరియన్ రాతి శిల్పాలు, కాంపో లామీరో వద్ద లాక్సే డాస్ కార్బల్లోస్, అనేక ఈటెల దెబ్బలు తిన్న జింక
  • గలీసియా నుండి పెట్రోగ్లిఫ్‌లు
  • కానరీ దీవులు (స్పెయిన్) నుండి రాతిరాతలు

రష్యా

[మార్చు]
పెట్రోజావోడ్స్క్ సమీపంలోని పెట్రోగ్లిఫ్ పార్క్ - ఒనెగా సరస్సు, రష్యా
రష్యాలోని సికాచి-అలియన్‌లో బసాల్ట్ రాయిపై మముత్
వైట్ సీ పెట్రోగ్లిఫ్‌లు, రిపబ్లిక్ ఆఫ్ కరేలియా, రష్యా
  • వైట్ సీ పెట్రోగ్లిఫ్‌లు, రిపబ్లిక్ ఆఫ్ కరేలియా, రష్యా
  • పెట్రోజావోడ్స్క్ సమీపంలోని పెట్రోగ్లిఫ్ పార్క్ - ఒనెగా సరస్సు, రష్యా
  • టామ్స్కాయ పిసానిట్సా
  • కనోజెరో పెట్రోగ్లిఫ్‌లు
  • సికాచి-అలియన్, ఖబరోవ్స్క్ క్రై
  • కపోవా గుహ, బాష్కోర్టోస్తాన్
  • సుందుకి పెట్రోగ్లిఫ్‌లు, ఖాకాసియా

స్వీడన్

[మార్చు]

 

టర్కీ

[మార్చు]
  • కగిజ్మాన్, కార్స్
  • కున్ని గుహ, ఎర్జురం
  • ఎసత్లి, ఓర్డు
  • గేవరుక్ వ్యాలీ, హక్కారి
  • హక్కారి ట్రిసిన్, హక్కారి
  • Latmos / Beşparmak
  • గుడుల్, అంకారా

ఉక్రెయిన్

[మార్చు]
  • కమ్యానా మొహిలా, జపోరిజిజియా ఒబ్లాస్ట్
  • కుర్గాన్ స్టెలే

వేల్స్

[మార్చు]

మధ్య, దక్షిణ అమెరికా, కరేబియన్

[మార్చు]

అర్జెంటీనా

[మార్చు]
  • క్యూవా డి లాస్ మనోస్, శాంటా క్రజ్
  • తలంపయ నేషనల్ పార్క్, లా రియోజా
  • Lihué Calel నేషనల్ పార్క్, లా పంపా

అరుబా

[మార్చు]
  • అరికోక్ నేషనల్ పార్క్
  • క్వాడిరికి గుహలు
  • ఏయో రాక్ నిర్మాణాలు

బ్రెజిల్

[మార్చు]

అమెరికాలో అత్యంత పురాతనమైన విశ్వసనీయ నాటి రాక్ కళను "హార్నీ లిటిల్ మ్యాన్" అని పిలుస్తారు. ఇది పెట్రోగ్లిఫ్ ఒక భారీ ఫాలస్‌తో ఒక కర్ర బొమ్మను వర్ణిస్తుంది, మధ్య-తూర్పు బ్రెజిల్‌లోని లాపా డో శాంటో అనే గుహలో చెక్కబడింది, 12,000 నుండి 9,000 సంవత్సరాల క్రితం నాటిది. [39]

  • సెర్రా డా కాపివరా నేషనల్ పార్క్, యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం, పియావి
  • వాలే దో కాటింబౌ నేషనల్ పార్క్, పెర్నాంబుకో
  • ఇంగా స్టోన్, పరైబా
  • కోస్టావో దో శాంటిన్హో, శాంటా కాటరినా
  • లాగోవా శాంటా (పవిత్ర సరస్సు), మినాస్ గెరైస్
  • ఐవోలాండియా, గోయాస్

చిలీ

[మార్చు]
  • ఎల్ అబ్రా, కుండినామార్కా
  • చిరిబిక్యూట్ నేచురల్ నేషనల్ పార్క్

డొమినికన్ రిపబ్లిక్

[మార్చు]
  • క్యూవా డి లాస్ మారవిల్లాస్, శాన్ పెడ్రో డి మాకోరిస్
  • లాస్ కారిటాస్, ఎన్రిక్విల్లో సరస్సు సమీపంలో
  • లాస్ ట్రెస్ ఓజోస్, శాంటో డొమింగో
  • Mt. రిచ్ పెట్రోగ్లిఫ్‌లు

మోంట్సెరాట్

[మార్చు]
  • సోల్జర్ ఘాట్ శిలాలిపి
  • ఎల్ సీబో పెట్రోగ్లిఫ్‌లు, [42] ఒమెటెపే, రివాస్
  • ఒమెటెప్ పెట్రోగ్లిఫ్‌లు, [42] ఒమెటెపే, రివాస్
పరాగ్వేలోని అమాంబేలోని సహజ ఆశ్రయంలో స్థానిక పనాంబి ప్రజలు "ఇటా లెట్రా" అని పిలిచే సంతానోత్పత్తి చిహ్నాలు
  • అమంబే డిపార్ట్‌మెంట్
  • కుంబే మాయో, కాజమార్కా
  • పుషారో యొక్క పెట్రోగ్లిఫ్‌లు, మను నేషనల్ పార్క్, మాడ్రే డి డియోస్ ప్రాంతం
  • క్వియాకా, పునో రీజియన్ యొక్క పెట్రోగ్లిఫ్‌లు
  • జింకియోరి, కుస్కో రీజియన్‌లోని పెట్రోగ్లిఫ్‌లు

సెయింట్ కిట్స్, నెవిస్

[మార్చు]

సురినామ్

[మార్చు]
  • కోరంటిజన్ బేసిన్

ట్రినిడాడ్, టొబాగో

[మార్చు]
  • కౌరిటా
    ట్రినిడాడ్‌లో తెలిసిన ఏకైక అమెరిండియన్ పెట్రోగ్లిఫ్

వెనిజులా

[మార్చు]
  • కైకర డెల్ ఒరినోకో, బోలివర్
  • మొర్రోకోయ్ నేషనల్ పార్క్, ఫాల్కన్
  • శాన్ ఎస్టెబాన్ నేషనల్ పార్క్, గ్వారాకా, కారాబోబోలో పిడ్రా పింటాడా ఆర్కియోలాజికల్ పార్క్
  • సార్డినాటా బీచ్, అమెజానాస్
  • తైమా తైమా, ఫాల్కన్

ఉత్తర అమెరికా

[మార్చు]

కెనడా

[మార్చు]
  • కేజిమ్‌కుజిక్ నేషనల్ పార్క్, నోవా స్కోటియా
  • పెట్రోగ్లిఫ్ ప్రొవిన్షియల్ పార్క్, నానైమో, బ్రిటిష్ కొలంబియా [43]
  • పెట్రోగ్లిఫ్‌లు ప్రావిన్షియల్ పార్క్, పీటర్‌బరో, అంటారియోకు ఉత్తరాన
  • ఆగ్నెస్ లేక్, క్వెటికో ప్రొవిన్షియల్ పార్క్, అంటారియో
  • బ్రిటీష్ కొలంబియాలోని పోర్ట్ అల్బెర్ని సమీపంలోని స్ప్రోట్ లేక్ ప్రొవిన్షియల్ పార్క్
  • స్టువర్ట్ లేక్, బ్రిటిష్ కొలంబియా
  • సెయింట్ విక్టర్ ప్రొవిన్షియల్ పార్క్, సస్కట్చేవాన్
  • రైటింగ్-ఆన్-స్టోన్ ప్రొవిన్షియల్ పార్క్, మిల్క్ రివర్ తూర్పు, అల్బెర్టా
  • గాబ్రియోలా ద్వీపం, బ్రిటిష్ కొలంబియా [44]
  • ఈస్ట్ సూక్ రీజినల్ పార్క్, బ్రిటిష్ కొలంబియా
  • పురాతన ఎకోస్ ఇంటర్‌ప్రెటివ్ సెంటర్, హెర్షెల్ సస్కట్చేవాన్
  • లేక్ టెమగామి, అంటారియో [45]
  • బోకా డి పోట్రెరిల్లోస్, మినా, న్యూవో లియోన్
  • చిక్విహుటిల్లోస్, మినా, న్యూవో లియోన్
  • కుయెంకా డెల్ రియో విక్టోరియా, Xichú సమీపంలో, గ్వానాజువాటో
  • కోహైల్టెకాన్ క్యూవా అహుమదా, న్యూవో లియోన్
  • లా ప్రొవీడోరా, కాబోర్కా, సోనోరా
  • సమలాయుకా, జుయారెజ్, చివావా
  • లాస్ లాబ్రడాస్, మజాట్లాన్ సమీపంలో, సినాలోవా

అమెరికా

[మార్చు]
హవాయి పశ్చిమ తీరంలో పెట్రోగ్లిఫ్
హవాయి వోల్కనోస్ నేషనల్ పార్క్
  • ఆర్చ్స్ నేషనల్ పార్క్, ఉతాహ్
  • బాండెలియర్ నేషనల్ మాన్యుమెంట్, న్యూ మెక్సికో
  • బర్న్స్విల్లే పెట్రోగ్లిఫ్, ఒహియో
  • బ్లూమింగ్టన్ పెట్రోగ్లిఫ్ పార్క్, ఉతాహ్
  • కాపిటల్ రీఫ్ నేషనల్ పార్క్, ఉతాహ్
  • కాగువానా ఇండియన్ పార్క్, ఉట్వాడో, ప్యూర్టో రికో
  • కొలంబియా హిల్స్ స్టేట్ పార్క్, వాషింగ్టన్ [46]
  • కార్న్ స్ప్రింగ్స్, కొలరాడో ఎడారి, కాలిఫోర్నియా
  • కోసో రాక్ ఆర్ట్ డిస్ట్రిక్ట్, కోసో రేంజ్, ఉత్తర మోజవే ఎడారి, కాలిఫోర్నియా [47]
  • డెత్ వ్యాలీ నేషనల్ పార్క్, కాలిఫోర్నియా
  • డైనోసార్ నేషనల్ మాన్యుమెంట్, కొలరాడో, ఉతాహ్
  • డైటన్ రాక్, మసాచుసెట్స్
  • డొమింగ్యూజ్ కేనియన్ వైల్డర్నెస్, కొలరాడో
  • ఫ్రీమాంట్ ఇండియన్ స్టేట్ పార్క్ ఉతాహ్
  • జింగో పెట్రిఫైడ్ ఫారెస్ట్ స్టేట్ పార్క్ వాషింగ్టన్ [48]
  • గ్రాండ్ ట్రావర్స్ బే మిచిగాన్
  • గ్రేట్ బేసిన్ నేషనల్ పార్క్ నెవాడా
  • గ్రిమ్స్ పాయింట్, నెవాడా [49]
  • ఇండిపెండెన్స్ స్లాబ్, ఒహియో
  • ఇన్స్క్రిప్షన్ రాక్ (కెల్లీస్ ఐలాండ్, ఒహియో)
  • జెఫెర్స్ పెట్రోగ్లిఫ్‌లు, మిన్నెసోటా
  • జుడాకుల్లా రాక్, నార్త్ కరోలినాఉత్తర కరోలినా
  • కనోపోలిస్ స్టేట్ పార్క్, కాన్సాస్
  • లా క్యూవా డెల్ ఇండియో (ఇండియన్స్ కేవ్ రెసిబో, ప్యూర్టో రికో)
  • లా పీడ్రా ఎస్క్రిటా (ది రైటన్ రాక్) జయుయా, ప్యూర్టో రికో
  • లావా బెడ్స్ నేషనల్ మాన్యుమెంట్, టులే లేక్, కాలిఫోర్నియా
  • లెజెండ్ రాక్ పెట్రోగ్లిఫ్ సైట్, థర్మోపోలిస్, వ్యోమింగ్
  • లెమన్వీర్ గ్లిఫ్స్, విస్కాన్సిన్
  • లియో పెట్రోగ్లిఫ్, లియో, ఒహియో [50]
  • మముత్ కేవ్ నేషనల్ పార్క్, కెంటుకీకెంటకీ
  • మెసా వెర్డే నేషనల్ పార్క్, కొలరాడో
  • వార్తాపత్రిక రాక్ స్టేట్ హిస్టారిక్ మాన్యుమెంట్, ఉతాహ్
  • ఒలింపిక్ నేషనల్ పార్క్, వాషింగ్టన్
  • పెయింట్లిక్ మౌంటైన్, టాజ్వెల్, వర్జీనియా [51]
  • పెటిట్ జీన్ స్టేట్ పార్క్, అర్కాన్సాస్
  • పెట్రిఫైడ్ ఫారెస్ట్ నేషనల్ పార్క్ అరిజోనా
  • పెట్రోగ్లిఫ్ నేషనల్ మాన్యుమెంట్, న్యూ మెక్సికో [52]
  • పికాచో మౌంటైన్, పికాచో అరిజోనా
  • పిక్చర్ కేనియన్, ఫ్లాగ్స్టాఫ్, అరిజోనా
  • పిక్చర్ రాక్స్, పిక్చర్ రాక్, అరిజోనా
  • పుయ్ క్లిఫ్ నివాసాలు, న్యూ మెక్సికో
  • రెడ్ రాక్ కేనియన్ నేషనల్ కన్జర్వేషన్ ఏరియా, నెవాడా
  • రోచెస్టర్ రాక్ ఆర్ట్ ప్యానెల్, యుటా
  • రింగ్ మౌంటైన్, మారిన్ కౌంటీ, కాలిఫోర్నియా
  • సెయింట్ జాన్, U. S. వర్జిన్ దీవులు
  • సానిలాక్ పెట్రోగ్లిఫ్‌లు హిస్టారిక్ స్టేట్ పార్క్, సానిలాక్ కౌంటీ, మిచిగాన్
  • సెడోనా, అరిజోనా
  • సెమినోల్ కేనియన్, టెక్సాస్
  • స్లోన్ కేనియన్ నేషనల్ కన్జర్వేషన్ ఏరియా, నెవాడా
  • సౌత్ మౌంటైన్ పార్క్, అరిజోనా
  • కోవ్ పాలిసాడెస్ స్టేట్ పార్క్, ఒరెగాన్
  • మూడు నదులు పెట్రోగ్లిఫ్‌లు, న్యూ మెక్సికో [53]
  • టిబెస్ ఇండియన్ పార్క్, పోన్స్, ప్యూర్టో రికో
  • వ్యాలీ ఆఫ్ ఫైర్ స్టేట్ పార్క్, నెవాడా
  • వాషింగ్టన్ స్టేట్ పార్క్, వాషింగ్టన్ కౌంటీ, మిస్సౌరీ
  • వెస్ట్ వర్జీనియా గ్లిఫ్స్
  • వైట్ మౌంటైన్ (వ్యోమింగ్ రాక్ స్ప్రింగ్స్, వ్యోమింగ్)
  • వైట్ ట్యాంక్ మౌంటైన్ రీజినల్ పార్క్, వాడెల్, అరిజోనా
  • విన్నెముక్కా సరస్సు, నెవాడా
  • రాక్ స్టేట్ హిస్టారికల్ సైట్, నార్త్ డకోటాఉత్తర డకోటా
  • ప్యూర్టో రికో కాగువాస్ & ఎల్ యున్క్యూలో మోనోలిత్
  • ట్రాక్ రాక్, యూనియన్ కౌంటీ జార్జియా
  • ఫోర్సిత్ పెట్రోగ్లిఫ్ మొదట ఫోర్సిథ్ కౌంటీ జార్జియాలోని కమ్మింగ్ సమీపంలో కనుగొన్నారు. కానీ జార్జియా, ఏథెన్స్ లోని జార్జియా విశ్వవిద్యాలయ ప్రాంగణానికి మార్చారు.

ఓషియానియా

[మార్చు]

ఆస్ట్రేలియా

[మార్చు]
  • ఆర్నెమ్ ల్యాండ్/కాకాడు నేషనల్ పార్క్, ఉత్తర ఆస్ట్రేలియా
  • కింగ్స్ కేనియన్ రిసార్ట్/వాటార్కా నేషనల్ పార్క్, ఉత్తర ఆస్ట్రేలియా
  • సెంట్రల్ కోస్ట్, NSW లోని గోస్ఫోర్డ్ గ్లిఫ్స్ (విస్తృతంగా పురావస్తు నకిలీగా పరిగణించబడుతుంది)
  • మురుజుగ, పశ్చిమ ఆస్ట్రేలియా-ప్రపంచ వారసత్వ అంచనా
  • సిడ్నీ రాక్ ఎన్గ్రేవింగ్స్, న్యూ సౌత్ వేల్స్

ఇవి కూడా చూడండి

[మార్చు]
  • జియోగ్లిఫ్
  • కమ్యూనికేషన్ చరిత్ర
  • రాతి యుగ కళల జాబితా
  • మెగాలిథిక్ కళ
  • పెక్డ్ కర్విలినియర్ న్యూక్లియేటెడ్
  • పెట్రోసోమాటోగ్లిఫ్
  • రూన్‌స్టోన్, ఇమేజ్ స్టోన్
  • నీటి గ్లిఫ్‌లు

మూలాలు

[మార్చు]
  1. Wieschhoff, Heinrich Albert (1945). Africa. University of Pennsylvania Press. Most noteworthy among the relics of Africa's early periods are the rock-paintings (petrographs) and rock-engravings (petroglyphs) which have been discovered in many parts of the continent.
  2. T. Douglas Price (2012). Europe Before Rome: A Site-by-Site Tour of the Stone, Bronze, and Iron Ages. Oxford University Press. p. 116. This art falls into two categories, depending on how it is made: petroglyphs are carved into rock, and pictographs are painted on the rock.
  3. "petrograph". Merriam-Webster. Encyclopædia Britannica. Retrieved November 26, 2020.
  4. Webster's Unabridged Dictionary of the English Language. Random House. 2001. p. 1449. ISBN 0-681-31723-X.
  5. Ancient Indians made 'rock music'. BBC News (2004-03-19). Retrieved on 2013-02-12.
  6. J. Collingwood Bruce (1868; cited in Beckensall, S., Northumberland's Prehistoric Rock Carvings: A Mystery Explained. Pendulum Publications, Rothbury, Northumberland. 1983:19)
  7. Morris, Ronald (1979) The Prehistoric Rock Art of Galloway and The Isle of Man, Blandford Press, ISBN 978-0-7137-0974-2.
  8. [See: D. Lewis-Williams, A Cosmos in Stone: Interpreting Religion and Society through Rock Art (Walnut Creek, CA: Altamira Press, 2002).]
  9. Rockart.wits.ac.za Archived 2017-07-30 at the Wayback Machine Retrieved on 2013-02-12.
  10. (21 November 2011). "First evidence of Pleistocene rock art in North Africa: securing the age of the Qurta petroglyphs (Egypt) through OSL dating".
  11. (28 May 2012). "Egypt: The Aurochs of Qurta".
  12. Gonzalo de Salazar,"The Chariots of Sahara", Adoranten, Tanum: Scandinavian Society for Prehistoric Art, 2000.
  13. Parkington, J. Morris, D. & Rusch, N. 2008. Karoo rock engravings. Clanwilliam: Krakadouw Trust; Morris, D. & Beaumont, P. 2004. Archaeology in the Northern Cape: some key sites. Kimberley: McGregor Museum.
  14. Ben Nasr, Jaafar (June 2015). "The Rock Art of Tunisia When, Why and to whom?".
  15. (2013-06-02). "Ousselat (Jebel — ; Tunisie) : Préhistoire et art rupestre".
  16. (November 2021). "Les peintures rupestres de l'abri de Zamla (Jebel Ousselat – Tunisie centrale) : la représentation d'une planimétrie agraire ?".
  17. (1911). "Peinture Rupestre du Djebel-Bliji (Sud -Tunisien)".
  18. (2009). "Les peintures rupestres de Ghomrassen".
  19. (2020-10-01). "Les gravures rupestres d'Aïn Charchara (Smar-Tataouine; Sud-Est tunisien)".
  20. (January 2007). "The Rock Art of the Mt. Aragats System | Anna Khechoyan".
  21. 21.0 21.1 ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; east అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  22. Dolmen with petroglyphs found near Villupuram. Beta.thehindu.com (2009-09-19). Retrieved on 2013-02-12.
  23. Kamat, Nandkumar. "Prehistoric Goan Shamanism". The Navhind Times. Archived from the original on 7 August 2011. Retrieved 30 March 2011.
  24. Petroglyphs of Ladakh: The Withering Monuments. tibetheritagefund.org
  25. Sriram, Jayant (2018-10-20). "The petroglyphs of Ratnagiri". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-06-23.
  26. "Prehistoric art hints at lost Indian civilisation". BBC. 1 October 2018.
  27. "12000-year-old-petroglyphs-in-india". 8 November 2018.
  28. "Iran Petroglyphs – سنگ نگاره های ایران Iran Petroglyphs". iranrockart.com. Archived from the original on 2014-07-19.
  29. 29.0 29.1 "Middle East Rock Art Archive – Iran Rock Art Gallery". Bradshaw Foundation.
  30. "Archaeologist uncovers 'the world's oldest drawings'". independent.co.uk. 12 December 2016.
  31. "Iran Petroglyphs". iranrockart.com. Archived from the original on 2011-04-10.{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link)
  32. Universal Common language (book); Iran Petrogylphs, Ideogram Symbols (book); Rock Museums Rock Arts (Iran Petroglyphs) (book); For more information : https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/world-oldest-rock-drawings-archaeologist-iran-khomeyn-mohammed-naserifard-a7470321.html ; http://www.hurriyetdailynews.com/deciphering-irans-ancient-rock-art-.aspx?pageID=238&nID=107184&NewsCatID=375 ; http://theiranproject.com/blog/tag/dr-mohammed-naserifard/ Archived 2023-04-17 at the Wayback Machine
  33. 33.0 33.1 33.2 Nobuhiro, Yoshida (1994) The Handbook For Petrograph Fieldwork, Chou Art Publishing, ISBN 4-88639-699-2, p. 57
  34. Nobuhiro, Yoshida (1994) The Handbook For Petrograph Fieldwork, Chou Art Publishing, ISBN 4-88639-699-2, p. 54
  35. Petroglyphic Complexes of the Mongolian Altai – UNESCO World Heritage Centre. Whc.unesco.org (2011-06-28). Retrieved on 2013-02-12.
  36. Fitzhugh, William W. and Kortum, Richard (2012) Rock Art and Archaeology: Investigating Ritual Landscape in the Mongolian Altai. Field Report 2011. The Arctic Studies Center, National Museum of Natural History, Smithsonian Institution, Washington, D.C.
  37. Prehistoric petroglyphs found in the area of Bayan-Ovoo (approximately 42,2379 N, 105,5360 E), as described and published by De Salazar Serantes in 1998 (“Discovery of Prehistoric Ruins in Gobi Desert”, by Gonzalo de Salazar Serantes, Adoranten1998. Tanum: Scandinavian Society for Prehistoric Art, 1998, pp 66-69).
  38. "British Rock Art Blog | A Forum about Prehistoric Rock Art in the British Islands". Rockartuk.wordpress.com. Retrieved 2013-08-18.
  39. Choi, Charles. "Call this ancient rock carving 'little horny man'." Science on NBC News. 22 Feb 2012. Retrieved 9 April 2012.
  40. "Settlers at La Silla". www.eso.org. Retrieved 6 June 2017.
  41. "Llamas at La Silla". ESO Picture of the Week. Retrieved 29 April 2014.
  42. 42.0 42.1 "Ometepe Island Info – El Ceibo". ometepeislandinfo.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2017-03-05.
  43. Petroglyph Provincial Park, Nanaimo, Vancouver Island BC Archived 2004-08-07 at the Wayback Machine. Britishcolumbia.com. Retrieved on 2013-02-12.
  44. "Petroglyph Park - Gabriola Museum". gabriolamuseum.org. Retrieved 14 April 2018.
  45. Bill Steer (27 Jul 2016). "Petroglyphs - Temagami's Rare Works of Art". Northern Ontario Travel. Retrieved 23 August 2020.
  46. Keyser, James D. (July 1992). Indian Rock Art of the Columbia Plateau. University of Washington Press. ISBN 978-0-295-97160-5.
  47. Moore, Donald W. Petroglyph Canyon Tours. Desertusa.com. Retrieved on 2013-02-12.
  48. "Ginkgo Petrified Forest State Park".
  49. Grimes Point National Recreation Trail, Nevada BLM Archaeological Site Archived 2006-12-06 at the Wayback Machine. Americantrails.org (2012-01-13). Retrieved on 2013-02-12.
  50. Museums & Historic Sites Archived 2007-07-05 at the Wayback Machine. ohiohistory.org. Retrieved on 2013-02-12.
  51. "Paint Lick". Craborchardmuseum.com. Archived from the original on 2007-12-26. Retrieved 2013-08-18.
  52. "Petroglyph National Monument (U.S. National Park Service)". nps.gov.
  53. Three Rivers Petroglyph Site Archived 2007-06-18 at the Wayback Machine. Nm.blm.gov (2012-09-13). Retrieved on 2013-02-12.