మేనకా గాంధీ
 | ఈ వ్యాసం లేదా వ్యాసభాగాన్ని విస్తరించవలసి ఉంది. సముచితమైన సమాచారంతో వ్యాసాన్ని విస్తరించండి. విస్తరణ పూర్తయిన తర్వాత, ఈ నోటీసును తీసివేయండి. |
| మేనకా సంజయ్ గాంధీ | |||
| |||
మహిళ, శిశు సంక్షేమ శాఖ కేంద్ర మంత్రి
| |||
| ప్రస్తుత పదవిలో | |||
| అధికార కాలం 26 మే 2014 | |||
| ముందు | Krishna Tirath | ||
|---|---|---|---|
లోక్‌సభ సభ్యురాలు
ఫిలిభిత్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గం నుంచి | |||
| ప్రస్తుత పదవిలో | |||
| అధికార కాలం 16 మే 2014 | |||
| ముందు | వరుణ్ గాంధీ | ||
| పదవీ కాలం 1989 – 2009 | |||
| ముందు | భాను ప్రతాప్ సింగ్ | ||
| తరువాత | వరుణ్ గాంధీ | ||
Minister of State – Independent Charge (Programme Implementation and Statistics)
| |||
| పదవీ కాలం 18 November 2001 – 30 June 2002 | |||
Minister of State – Independent Charge (Culture)
| |||
| పదవీ కాలం 1 September 2001 – 18 November 2001 | |||
| పదవీ కాలం 13 అక్టోబర్ 1999 – 1 సెప్టెంబర్ 2001 | |||
వ్యక్తిగత వివరాలు
|
|||
| జననం | 1956 ఆగస్టు 26 న్యూ ఢిల్లీ, భారతదేశం | ||
| రాజకీయ పార్టీ | భారతీయ జనతా పార్టీ | ||
| జీవిత భాగస్వామి | సంజయ్ గాంధీ | ||
| బంధువులు | నెహ్రూ-గాంధీ కుటుంబం | ||
| సంతానం | వరుణ్ గాంధీ | ||
| నివాసం | న్యూఢిల్లీ, భారతదేశం | ||
| మతం | హిందూ[1][2] | ||
| మూలం | Government of India జీవిత చరిత్ర | ||
మేనకా సంజయ్ గాంధీ (ఆగష్టు 26, 1956) ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోడీ ప్రభుత్వంలో మహిళ, శిశు సంక్షేమ శాఖ కేంద్ర మంత్రి. ఈమె ఒక జంతు హక్కుల ఉద్యమకర్త, పర్యావరణవేత్త, భారత రాజకీయవేత్త సంజయ్ గాంధీ భార్య. ఈమె నాలుగు ప్రభుత్వాల్లో మంత్రిగా పనిచేసింది. చరిత్ర, చట్టం, జంతు సంక్షేమాలపై అనేక పుస్తకాలను రచించారు. మేనకా గాంధీ నెహ్రు-గాంధీ కుటుంబ సభ్యురాలు.
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]మేనకా ఆనంద్ 1956 ఆగస్టు 26 న భారతదేశంలోని కొత్తడిల్లీ సిక్కు కుటుంబంలో జన్మించారు. ఆమె తండ్రి భారత ఆర్మీ ఆఫీసర్ లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ తార్లోచన్ సింగ్ ఆనంద్ ఆమె తల్లి అమ్తేశ్వర్ ఆనంద్. ఆమె లారెన్స్ స్కూల్ తరువాత లేడీ శ్రీ రామ్ కాలేజ్ ఫర్ ఉమెన్ వెళ్ళింది. తదనంతరం ఆమె న్యూఢిల్లీలోని జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయంలో జర్మన్ చదువుకుంది.
మేనకా 1973 లో సంజయ్ గాంధీని తన మామ మేజర్ జనరల్ కపూర్ ఇచ్చిన కాక్టెయిల్ పార్టీలో కలిశారు. మేనకా ప్రధాన మంత్రి ఇందిరా గాంధీ కుమారుడు సంజయ్ గాంధీని ఒక సంవత్సరం తరువాత 1974 సెప్టెంబరు 23 న వివాహం చేసుకున్నారు.
1975-77 అత్యవసర పరిస్థితి సంజయ్ రాజకీయాల్లోకి ఎదిగింది మేనకా తన పర్యటనలలో దాదాపు ప్రతిసారీ అతనితో కనిపించింది, ఆమె ప్రచారంలో అతనికి సహాయపడింది. అత్యవసర సమయంలో, సంజయ్ తన తల్లి (ఇందిరా) పై పూర్తి నియంత్రణను కలిగి ఉన్నారని ప్రధానమంత్రి కార్యాలయం కంటే ప్రధానమంత్రి హౌస్ చేత నిర్వహించబడుతుందని తరచూ చెబుతారు.
మేనకా గాంధీ సూర్య అనే వార్తా పత్రికను స్థాపించారు, తరువాత 1977 ఎన్నికలలో అత్యవసర పరిస్థితి తరువాత ఓడిపోయిన తరువాత కాంగ్రెస్ పార్టీని ప్రోత్సహించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు.
ఆ సమయంలో అధికారంలో ఉన్న ప్రభుత్వం తన పాస్‌పోర్ట్‌ను జప్తు చేసే ప్రయత్నంలో పోరాడటానికి గాంధీ కోర్టుకు వెళ్లి వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛపై ఒక మైలురాయి నిర్ణయాన్ని గెలుచుకున్నాడు. మేనకా గాంధీ వి యూనియన్ ఆఫ్ ఇండియా విషయంలో, "ప్రజాస్వామ్యం తప్పనిసరిగా స్వేచ్ఛా చర్చ బహిరంగ చర్చపై ఆధారపడి ఉంటుంది, ఎందుకంటే ప్రజాస్వామ్య అమరికలో ప్రభుత్వ చర్య ఏకైక సవరణ ఇది" అని కోర్టు పేర్కొంది.
1980 లో గాంధీ తన తండ్రి తాత పేరు మీద ఫిరోజ్ అనే కుమారుడికి జన్మనిచ్చాడు. ఆమె అత్తగారు వరుణ్ అనే పేరును చేర్చారు. గాంధీ వయసు కేవలం ఇరవై మూడు సంవత్సరాలు, ఆమె కుమారుడు కేవలం 100 రోజుల వయస్సు, ఆమె భర్త విమాన ప్రమాదంలో మరణించినప్పుడు.
తొలినాళ్ల జీవితం ప్రజాజీవన ప్రస్తానం
[మార్చు]సంజయ్ మరణం తరువాత ఇందిరా గాంధీతో మేనకాకు ఉన్న సంబంధం క్రమంగా విచ్ఛిన్నమైంది వారు నిరంతరం ఒకరితో ఒకరు వాదించుకుంటారు. ఇందిరాతో పరాజయం పాలైన తరువాత మేనకా చివరికి ప్రధానమంత్రి నివాసమైన సఫ్దర్‌జంగ్ రోడ్ 1 నుండి బయటకు వెళ్ళబడ్డాడు. ఆమె అక్బర్ అహ్మద్‌తో పాటు రాష్ట్ర సంజయ్ మంచ్‌ను స్థాపించారు. పార్టీ ప్రధానంగా యువత సాధికారత, ఉపాధిపై దృష్టి పెట్టింది. ఇది ఆంధ్రప్రదేశ్ ఎన్నికలలో ఐదు స్థానాల్లో నాలుగు స్థానాలను గెలుచుకుంది. తన భర్త జొరాస్ట్రియన్ విశ్వాసానికి గుర్తింపుగా గాంధీ ముస్లిం పార్సీ పేర్ల పూర్తి పుస్తకాన్ని ప్రచురించారు.
లోక్‌సభకు 1984 సార్వత్రిక ఎన్నికలకు గాంధీ ఉత్తర ప్రదేశ్ నుంచి అమెతి నియోజకవర్గంలో పోటీ చేశారు, కాని రాజీవ్ గాంధీ చేతిలో ఓడిపోయారు. 1988 లో, ఆమె వి.పి. సింగ్ జనతాదళ్ పార్టీ ప్రధాన కార్యదర్శి అయ్యారు. 1989 నవంబరు భారత సార్వత్రిక ఎన్నికలలో గాంధీ పార్లమెంటుకు తన మొదటి ఎన్నికలలో గెలిచి పర్యావరణ మంత్రిగా రాష్ట్ర మంత్రి అయ్యారు.
ఉద్యమ కార్యాచరణ
[మార్చు]మేనకా గాంధీ భారతదేశంలో స్వయం ప్రకటిత పర్యావరణవేత్త జంతు హక్కుల నాయకురాలు. ఆమె అంతర్జాతీయ అవార్డులు ప్రశంసలను సంపాదించింది. 1995 లో జంతువుల ప్రయోగాల నియంత్రణ పర్యవేక్షణ (సిపిసిఎస్‌ఇఎ) కమిటీకి ఆమె అధ్యక్షురాలిగా నియమితులయ్యారు. ఆమె ఆదేశాల మేరకు, సిపిసిఎస్‌ఇఎ సభ్యులు శాస్త్రీయ పరిశోధన కోసం జంతువులను ఉపయోగించే ప్రయోగశాలల అప్రకటిత తనిఖీలను నిర్వహించారు.
వీధి కుక్కలను మునిసిపల్ వాళ్లు చంపేయడం బదులుగా వాటికి కుటుంబనియంత్రణ ఆపరేషన్లు చేయించాలనే ప్రజాప్రయోజన వ్యాజ్యంలో నెగ్గారు. ఆమె ప్రస్తుతం జ్యూరీ ఆఫ్ ఇంటర్నేషనల్ ఎనర్జీ గ్లోబ్ ఫౌండేషన్‌కు అధ్యక్షత వహిస్తుంది, ఇది సంవత్సరానికి ఉత్తమ పర్యావరణ ఆవిష్కరణలను అందించడానికి ఆస్ట్రియాలో ఏటా కలుస్తుంది. ఆమె యూరోసోలార్ బోర్డు జర్మనీలోని వుప్పెర్టల్ ఇన్స్టిట్యూట్ సభ్యురాలు.
మేనకాగాంధీ 1992 లో పీపుల్ ఫర్ యానిమల్స్ అనే సంస్థను ప్రారంభించారు ఇది భారతదేశంలో జంతు హక్కులు / సంక్షేమం కోసం అతిపెద్ద సంస్థ. గాంధీ ఇంటర్నేషనల్ యానిమల్ రెస్క్యూ పోషకుడు కూడా. ఆమె శాకాహారి కానప్పటికీ, ఆమె ఈ జీవనశైలిని నైతిక ఆరోగ్య ప్రాతిపదికన సమర్థించింది. ఆమె వారపు టెలివిజన్ ప్రోగ్రాం హెడ్స్ అండ్ టెయిల్స్ ను కూడా ఎంకరేజ్ చేసింది, వాణిజ్య దోపిడీ కారణంగా జంతువులకు ఎదురయ్యే బాధలను ఎత్తిచూపింది. ఆమె అదే పేరుతో ఒక పుస్తకాన్ని కూడా రచించింది. ఆమె ఇతర పుస్తకాలు భారతీయ ప్రజల పేర్ల గురించి. ఎ డెలికేట్ బ్యాలెన్స్ అనే డాక్యుమెంటరీకి ఆమె తారాగణం సభ్యురాలు.
విమర్శలు
[మార్చు]మేనకా గాంధీ తన వ్యాఖ్యలతో తరచుగా విమర్శలు గుప్పిస్తారు. 2017 జూన్ లో, ఫేస్బుక్ లైవ్ సెషన్లో, పురుషులు ఆత్మహత్య చేసుకోరని ఆమె వ్యాఖ్యానించింది. ఆమె ఈ వ్యాఖ్యకు ప్రతికూల స్పందనలను పొందింది మిగిలిన చాట్‌లో దీనికి సంబంధించిన ప్రశ్నలకు సమాధానమిచ్చింది, భారతదేశంలో నివేదించబడిన ఆత్మాహుతి కేసులలో 68% పురుషులు చేసినట్లు చాటర్స్ ఎత్తిచూపారు. 2017 మార్చి లో, హాస్టళ్లలోని బాలికలకు ముందస్తు కర్ఫ్యూ యువతులు తమ "హార్మోన్ల ప్రకోపాలను" నియంత్రించడంలో సహాయపడిందని వ్యాఖ్యకు ఎదురుదెబ్బ తగిలిందని ఆమె అన్నారు.
వివిద హోదాలలో
[మార్చు]- 1988-89 - ప్రధాన కార్యదర్శి, జనతాదళ్ (J.D.)
- 1989–91 - కేంద్ర రాష్ట్ర మంత్రి (ఇండిపెండెంట్ ఛార్జ్), పర్యావరణ అటవీ
- జనవరి-1990 ఏప్రిల్ - కేంద్ర రాష్ట్ర మంత్రి (ఇండిపెండెంట్ ఛార్జ్), ప్రోగ్రామ్ ఇంప్లిమెంటేషన్
- 1996-97 - సభ్యుడు, సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ, ఎన్విరాన్మెంట్ అండ్ ఫారెస్ట్స్ కమిటీ
- 1998-99 - కేంద్ర రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత) సామాజిక న్యాయం సాధికారత.
- 1999 అక్టోబరు 13 - 2001 సెప్టెంబరు 1- కేంద్ర రాష్ట్ర మంత్రి, సామాజిక న్యాయం సాధికారత (స్వతంత్ర ఛార్జ్)
- 2001 సెప్టెంబరు 1 - 2001 నవంబరు 18 - జంతు సంరక్షణ (ఇండిపెండెంట్ ఛార్జ్) ప్రోగ్రామ్ అమలు గణాంకాల అదనపు ఛార్జీతో కేంద్ర రాష్ట్ర మంత్రి, జంతు సంరక్షణ (ఇండిపెండెంట్ ఛార్జ్)
- 2001 నవంబరు 18 - 2002 జూన్ 30 - జంతు సంరక్షణ (ఇండిపెండెంట్ ఛార్జ్) అదనపు ఛార్జీలతో కేంద్ర రాష్ట్ర మంత్రి, ప్రోగ్రామ్ అమలు గణాంకాలు
- 2002-2004 - సభ్యుడు, విదేశాంగ కమిటీ
- 2004 - సభ్యుడు, ఆరోగ్యం కుటుంబ సంక్షేమ కమిటీ, సభ్యుడు, సంప్రదింపుల కమిటీ, పర్యావరణ అటవీ మంత్రిత్వ శాఖ
- 2007 ఆగస్టు 5 - సభ్యుడు, ఆరోగ్యం కుటుంబ సంక్షేమ కమిటీ
- 2009 ఆగస్టు 31 - రైల్వే కమిటీ కమిటీ సభ్యుడయ్యాడు
- 2009 సెప్టెంబరు 23 - చైర్‌పర్సన్, ప్రభుత్వ హామీల కమిటీ
- 2009 అక్టోబరు 19 - సభ్యుడు, జనరల్ పర్పస్ కమిటీ
- 2014 మే 26 - కేంద్ర మహిళా, శిశు అభివృద్ధి శాఖ మంత్రి
పురస్కారాలు
[మార్చు]- సుప్రీం మాస్టర్ చింగ్ హై ఇంటర్నేషనల్ అసోసియేషన్ నుండి 20,000 డాలర్ల చెక్కుతో పాటు షైనింగ్ వరల్డ్ కంపాషన్ అవార్డు.
- లార్డ్ ఎర్స్కిన్ అవార్డు RSPCA, 1992 నుండి
- పర్యావరణవేత్త వార్షిక శాకాహారి పురస్కారం 1994 సంవత్సరానికి గానూ
- ప్రాణి మిత్రా అవార్డు, 1996
- పర్యావరణ పని కోసం మహారాణా మేవార్ ఫౌండేషన్ అవార్డు, 1996
- మార్చిగ్ యానిమల్ వెల్ఫేర్ అండ్ సెల్లింగ్ ప్రైజ్, స్విట్జర్లాండ్, 1997
- వేణు మీనన్ యానిమల్ అలైస్ ఫౌండేషన్ లైఫ్ టైం అచీవ్మెంట్ అవార్డు, 1999
- భగవాన్ మహావీర్ ఫౌండేషన్ అవార్డు ట్రూత్, అహింస శాకాహారం రంగాలలో శ్రేష్ఠత కొరకు, 1999
- దేవాలిబెన్ ఛారిటబుల్ ట్రస్ట్ అవార్డు, 1999
- ఇంటర్నేషనల్ ఉమెన్స్ అసోసియేషన్ ఉమెన్ ఆఫ్ ది ఇయర్ అవార్డు, చెన్నై, 2001
- పర్యావరణ జంతు సంక్షేమ రంగంలో దిననాథ్ మంగేష్కర్ ఆడిశక్తి పురస్కర్, 2001
- రుక్మిణి దేవి అరుండలే జంతు సంక్షేమ పురస్కారం
- A.S.G. జయకర్ అవార్డు, 2008
- మహిళా సాధికారత పిల్లల సంక్షేమ రంగంలో హ్యూమన్ అచీవర్ అవార్డు శ్రీమతి కరోలిన్ W / O నమీబియా రాయబారి హ్యూమన్ అచీవర్ ఫౌండేషన్, భారతదేశ వ్యవస్థాపకుడు & చైర్‌పర్సన్ శ్రీమతి సనోరిటా ఇస్సాక్.
రచనలు
[మార్చు]- 1000 animal quiz, Calcutta : Rupa and Co., 1989, 201 p.
- Brahma's hair : the mythology of Indian plants, Calcutta : Rupa and Co., 1991, 175 p. With Yasmin Singh.
- The Penguin book of Hindu names, London : Penguin Books ; New Delhi : Penguin Books India, 1992, 522 p. Latest edition in 2008.
- Dogs, dogs, dogs, New Delhi : Rupa & Co., 1994, 261 p. With Ozair Husain. Latest edition in 2004.
- The complete book of Muslim and Parsi names, New Delhi : Indus, 1994, 522 p. With Ozair Husain.
- Heads and tails, Mapusa, Goa, India : Other India Press, 1994, 182 p. On animal rights and animal rights.
- The rainbow and other stories, New Delhi : Puffin Books, 1999, 67 p. Children's short stories.
- The Penguin book of Hindu names for boys, New Delhi : Penguin Books, 2004, 429 p.
- The Penguin book of Hindu names for girls, New York : Penguin Books, 2004, 151 p.
- The Rupa book of animal quiz, Rupa & Co., 2004, 201 p.
- Animal laws of India, New Delhi, India : Universal Law Publishing, 2016, 1649 p. With Ozair Husain and Raj Panjwani.
- Sanjay Gandhi, New Delhi : Prestige Publishers, 2017, 244 p. With Himani Bhatia Narula.
- There's a monster under my bed! : and other terrible terrors, Gurgaon : Puffin Books, 2019, 54 p. Children's short stories. Illustrations by Snigdha Rao.
బయటి లంకెలు
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Kaul, Vivek (4 April 2009). "Varun Gandhi is one-fourth Hindu". DNA. Retrieved 4 April 2009.
- ↑ "Radical Sikh outfit writes to Maneka on Varun's remarks". Central Chronicle. Archived from the original on 2011-05-24. Retrieved 2009-03-27.
The organisation has described as absurd Ms Gandhi's statement that she was proud of being a Sikh and Sikhism was founded to defend Hindus and that there was hardly any difference between a Sikh and a Hindu.