నెహ్రూ-గాంధీ కుటుంబం

నెహ్రూ-గాంధీ కుటుంబం
నెహ్రూ-గాంధీ కుటుంబం
రాజకీయ కుటుంబం
	1927 నాటి కుటుంబ ఫోటో: నిలబడిన వారిలో (l-r): జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ, విజయలక్ష్మి పండిట్, కృష్ణ హుథీసింగ్, ఇందిరా గాంధీ, రంజిత్ సీతారాం పండిట్.; కూర్చున్న వారిలో: స్వరూప్ రాణి నెహ్రూ, మోతీలాల్ నెహ్రూ, కమలా నెహ్రూ
Current region	ఢిల్లీ, భారతదేశం
Place of origin	కశ్మీర్, భారతదేశం
Members	రాజ్ కౌల్ ; విశ్వనాథ్ కౌల్ నెహ్రూ; మన్సారం నెహ్రూ; లక్ష్మీనారాయణ నెహ్రూ; గంగాధర్ నెహ్రూ ; నందలాల్ నెహ్రూ ; మోతీలాల్ నెహ్రూ ; స్వరూప్ రాణి నెహ్రూ ; బ్రిజ్‌లాల్ నెహ్రూ ; రామేశ్వరి నెహ్రూ ; జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ ; విజయలక్ష్మి పండిట్ ; ఉమా నెహ్రూ ; కృష్ణ హుథీసింగ్ ; ఇందిరా గాంధీ ; బ్రజ్ కుమార్ నెహ్రూ ; నయనతార సెహగల్ ; ఫిరోజ్ గాంధీ ; రాజీవ్ గాంధీ ; సంజయ్ గాంధీ ; అరుణ్ నెహ్రూ ; సోనియా గాంధీ ; మేనకా గాంధీ ; రాహుల్ గాంధీ ; ప్రియాంక వాద్రా ; వరుణ్ గాంధీ; రాబర్ట్ వాద్రా

నెహ్రూ-గాంధీ కుటుంబం భారత రాజకీయాలలో ప్రముఖ స్థానాన్ని ఆక్రమించిన భారతీయ రాజకీయ కుటుంబం. వివిధ సభ్యులు సాంప్రదాయకంగా పార్టీకి నాయకత్వం వహించినందున, కుటుంబం ప్రమేయం సాంప్రదాయకంగా భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ చుట్టూ తిరుగుతూ ఉంటుంది. ఈ కుటుంబంలోని ముగ్గురు సభ్యులు జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ, ఇందిరా గాంధీ, రాజీవ్ గాంధీ భారతదేశానికి ప్రధాన మంత్రిగా పనిచేశారు, ఇంకా చాలా మంది పార్లమెంటు సభ్యులుగా ఉన్నారు.^[1]

కుటుంబ వృక్షాలు

రాజ్ కౌల్ (1600ల చివరి నుండి 1700ల ప్రారంభం వరకు) ఒక కాశ్మీరీ పండిట్. నెహ్రూ కుటుంబానికి తొలి పూర్వీకులుగా నమోదు చేయబడ్డారు. ఆయన క్రీ. శ. 1716లో కాశ్మీర్ నుండి ఢిల్లీకి వలస వచ్చినట్లు భావిస్తున్నారు. ఒక కాలువ ఒడ్డున ఉన్న ఇల్లు ఉన్న జాగీరును రాజ్ కౌల్ కు మంజూరు చేయబడింది, ఈ నివాసం నుండి, 'నెహ్రూ' (నహర్ నుండి, ఒక కాలువ అతని పేరుకు జోడించబడింది. కౌల్ అనేది అసలు కుటుంబ పేరు, దీనిని కౌల్-నెహ్రూ అని మార్చారు, తరువాతి సంవత్సరాల్లో, కౌల్ తొలగించబడ్డాడు, కుటుంబ పేరు "నెహ్రూ" మాత్రమే అయ్యింది.^[2]^[3]
19వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో గంగాధర్ నెహ్రూ తండ్రి లక్ష్మీ నారాయణ్ నెహ్రూ ఢిల్లీ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ గుమస్తాగా పనిచేసాడు.^[4]^[5] లక్ష్మీ నారాయణ్ నెహ్రూ మన్సా రామ్ నెహ్రూ కుమారుడు, ఆయన కుమారుడు విశ్వనాథ్ కౌల్ నెహ్రూ, ఆయన రాజ్ కౌల్ కుమారుడు.^[5]^[6]

మొదటి తరం

గంగాధర్ నెహ్రూ (1827-1861), రాజ్ కౌల్ వారసుడు. అతను 1857 భారత తిరుగుబాటు ముందు ఢిల్లీ చివరి కొత్వాల్ (పోలీసు చీఫ్ కు సమానం). ఆయన స్వాతంత్య్ర సమరయోధుడు మోతీలాల్ నెహ్రూ తండ్రి, భారతదేశ మొదటి ప్రధాని అయిన జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ తాత, ఆ విధంగా నెహ్రూ కుటుంబంలో భాగం.

రెండవ తరం

గంగాధర్ పెద్ద కుమారుడు బన్సీ ధార్ నెహ్రూ. అతను బ్రిటిష్ ప్రభుత్వ న్యాయ విభాగంలో పనిచేశాడు, వివిధ ప్రదేశాలకు వరుసగా నియమించబడిన తరువాత, మిగిలిన కుటుంబం నుండి పాక్షికంగా కత్తిరించబడ్డాడు.
నంద్లాల్ నెహ్రూ (1845-1887), మోతీలాల్ నెహ్రూను అన్నయ్య. అతను రాజ్పుతానా ఖేత్రి సంస్థానానికి దివాన్ (ప్రధాన మంత్రి).
మోతీలాల్ నెహ్రూ (1861-1931), నెహ్రూ-గాంధీ కుటుంబానికి చెందిన పితృస్వామ్యవాది. ఆయన భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమం ప్రముఖ న్యాయవాది, నాయకుడు. ఆయన రెండుసార్లు కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడిగా కూడా పనిచేసాడు, 1919-1920, 1928-1929.
స్వరూప్ రాణి నెహ్రూ (1868-1938), మోతీలాల్ నెహ్రూ భార్య. 1920-30లలో బ్రిటిష్ రాజ్, దాని ఉప్పు చట్టాలకు వ్యతిరేకంగా శాసనోల్లంఘనకు న్యాయవాదిగా ఆమె భారతదేశ స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో ప్రముఖ పాత్ర పోషించారు.

మూడవ తరం

జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ (1889–1964), మోతీలాల్ నెహ్రూ కుమారుడు. అతను భారతదేశానికి మొదటి ప్రధాన మంత్రి, భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో అత్యంత ప్రముఖ నాయకులలో ఒకరు. అతను 1929లో తన తండ్రి తర్వాత కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడయ్యాడు.
విజయ లక్ష్మి పండిట్ (1900–1990), మోతీలాల్ నెహ్రూ పెద్ద కుమార్తె. ఆమె ఒక భారతీయ దౌత్యవేత్త, రాజకీయవేత్త, ఆమె తరువాత ఐక్యరాజ్యసమితి జనరల్ అసెంబ్లీ అధ్యక్షురాలైంది. 1921లో రంజిత్ సీతారాం పండిత్‌ను వివాహం చేసుకున్నారు.
కృష్ణ నెహ్రూ హుతీసింగ్ (1907-1967) ఒక భారతీయ రచయిత, జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ, విజయ లక్ష్మి పండిట్‌ల చిన్న సోదరి, నెహ్రూ-గాంధీ కుటుంబంలో భాగం.
కమలా నెహ్రూ (1899–1936), జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ భార్య. ఆమె ప్రముఖ సంఘ సంస్కర్త, ఆల్ ఇండియా కాంగ్రెస్ కమిటీలో క్రియాశీల సభ్యుడు.
బ్రిజ్‌లాల్ నెహ్రూ (1884–1964), నంద్‌లాల్ నెహ్రూ కుమారుడు, మోతీలాల్ నెహ్రూ మేనల్లుడు. మహారాజా హరి సింగ్ పాలనలో అతను జమ్మూ, కాశ్మీర్ రాచరిక రాష్ట్రానికి ఆర్థిక మంత్రి.
రామేశ్వరి నెహ్రూ (1886–1966), బ్రిజ్ లాల్ నెహ్రూ భార్య. ఆమె ఆల్ ఇండియా ఉమెన్స్ కాన్ఫరెన్స్‌ను స్థాపించిన జర్నలిస్టు, సామాజిక కార్యకర్త
ఉమా నెహ్రూ (1884-1963) భారత స్వాతంత్ర్య కార్యకర్త, రాజకీయవేత్త. ఆమె జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ బంధువైన షామ్‌లాల్ నెహ్రూను వివాహం చేసుకుంది.

నాల్గవ తరం

ఇందిరా గాంధీ (ID1), జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ ఏకైక కుమార్తె. ఆమె భారతదేశపు మొదటి మహిళా ప్రధాని అయ్యారు.
ఫిరోజ్ గాంధీ (1912-1960), ఇందిరా భర్త. ఆయన రాజకీయవేత్త, పాత్రికేయుడు.
బ్రిజ్లాల్ నెహ్రూ కుమారుడు బ్రజ్ కుమార్ నెహ్రూ (1909-2001). ఆయన యునైటెడ్ స్టేట్స్ లో భారత దౌత్యవేత్తగా, రాయబారిగా, యునైటెడ్ కింగ్డమ్ లో హైకమిషనర్ గా పనిచేసాడు. తరువాత ఆయన అనేక భారతీయ రాష్ట్రాలకు గవర్నర్ గా పనిచేసాడు, తన బంధువు ఇందిరా గాంధీకి సలహాదారుగా ఉన్నాడు.
మాగ్డోల్నా నెహ్రూ (1908-2017), ఫోరి అనే మారుపేరు, బ్రజ్ కుమార్ నెహ్రూ భార్య.
బల్వంత్ కుమార్ నెహ్రూ (1916-1996), బ్రిజ్లాల్ నెహ్రూ కుమారుడు, బ్రజ్ కుమార్ నెహ్రూను సోదరుడు. ఇంజనీర్, కార్పొరేట్ మేనేజర్, ఐటీసీకి డిప్యూటీ ఛైర్మన్గా, ఆల్ ఇండియా మేనేజ్మెంట్ అసోసియేషన్ అధ్యక్షుడిగా ఎదిగారు.
సరూప్ నెహ్రూ, బల్వంత్ కుమార్ నెహ్రూ భార్య.
హర్షా హుతీసింగ్ (1935-1991), అజిత్ హుతీసింగ్ [ID2], కృష్ణ నెహ్రూ హుతీసింగ్, రాజా హుతీసింగ్ కుమారులు
జవాహర్ లాల్ నెహ్రూ సోదరి విజయలక్ష్మి పండిట్కు జన్మించిన ముగ్గురు కుమార్తెలలో చంద్రలేఖా మెహతా పెద్దది
నయనతార సెహగల్ (జననం 1927 మే 10) విజయలక్ష్మి పండిట్ కు జన్మించిన ముగ్గురు కుమార్తెలలో రెండవది.
విజయలక్ష్మి పండిట్ కు జన్మించిన ముగ్గురు కుమార్తెలలో రీటా దార్ చిన్నది
రతన్ కుమార్ నెహ్రూ (1902-1981), పౌర సేవకుడు, దౌత్యవేత్త, మోహన్ లాల్ నెహ్రూ కుమారుడు, నందలాల్ నెహ్రూ మనవడు.
ఉమా నెహ్రూ కుమార్తె శ్యామ్ కుమారి ఖాన్ [ID1], ఆమె ఒక భారతీయ న్యాయవాది, స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు, రాజకీయవేత్త, సామాజిక కార్యకర్త. ఆమె 1963 నుండి 1968 వరకు రాజ్యసభ సభ్యురాలిగా ఉన్నారు. ఆమె అబ్దుల్ జమీల్ ఖాన్ ను వివాహం చేసుకుంది.

ఐదవ తరం

అరుణ్ నెహ్రూ (1944-2013), నందలాల్ నెహ్రూ ముని మనవడు. ఆయన 1980లలో రాజకీయ నాయకుడు, కేంద్ర మంత్రిగా పనిచేసాడు.
రాజీవ్ గాంధీ (1944-1991), ఇందిరా, ఫిరోజ్ గాంధీ పెద్ద కుమారుడు. ఇందిరా మరణం తరువాత ఆయన భారతదేశానికి 6వ ప్రధానమంత్రి అయ్యారు.
ఇందిరా గాంధీ రెండవ కుమారుడు సంజయ్ గాంధీ. 1970లలో తన తల్లికి అత్యంత విశ్వసనీయ లెఫ్టినెంట్లలో ఒకరిగా ఉన్న ఆయన, తన తల్లి తరువాత భారత ప్రధానమంత్రి అవుతారని విస్తృతంగా భావించారు, కానీ విమాన ప్రమాదంలో అకాల మరణాన్ని ఎదుర్కొన్నాడు.
సోనియా గాంధీ (1946) రాజీవ్ గాంధీ భార్య. ఆమె ఇటలీలో జన్మించింది, రాజీవ్ గాంధీ వివాహం చేసుకున్న 11 సంవత్సరాల తరువాత భారత పౌరసత్వం పొందింది. ఆమె 1998 నుండి 2017 వరకు, 2019 నుండి 2022 వరకు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ అధ్యక్షురాలిగా ఉంది, 2004 నుండి 2023 వరకు యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్ అలయన్స్ చైర్పర్సన్ గా పనిచేసింది.
మేనకా గాంధీ (1956) సంజయ్ గాంధీ భార్య. ఆమె ప్రముఖ పర్యావరణవేత్త, జంతు సంక్షేమ కార్యకర్త. ఆమె భారతీయ జనతా పార్టీ ప్రముఖ సభ్యురాలు. ఆమె నాలుగు ప్రభుత్వాలలో క్యాబినెట్ మంత్రిగా పనిచేసింది. ఆమె బిజెపి నేతృత్వంలోని 2014-2019 ప్రభుత్వంలో భారత కేంద్ర మహిళా & శిశు అభివృద్ధి మంత్రిగా కూడా పనిచేసింది.
సుభద్రా నెహ్రూ, అరుణ్ నెహ్రూ భార్య.
సునీల్ నెహ్రూ (1946లో జన్మించారు) బల్వంత్ కుమార్ నెహ్రూ పెద్ద కుమారుడు. ఇంజనీర్, కార్పొరేట్ వ్యూహకర్త, మాక్స్ ఇండియాలో సీనియర్ కంపెనీ ఎగ్జిక్యూటివ్, సాహసికుడు, స్కూబా డైవర్, ఉత్సాహవంతమైన ట్రెకర్.
నీనా నెహ్రూ (జననం 1946) సునీల్ నెహ్రూ భార్య. కళాకారుడు, కవి, వాస్తుశిల్పి.
నిఖిల్ నెహ్రూ (జననం 1948) -బల్వంత్ కుమార్ నెహ్రూ రెండవ కుమారుడు. ప్రకటనలలో ఆయన ఒక అద్భుతమైన వృత్తిని కలిగి ఉన్నారు, మెక్కాన్-ఎరిక్సన్ అధ్యక్షుడిగా, ఇండియాలోని రిజల్ట్స్ ఇంటర్నేషనల్ గ్రూప్ ఛైర్మన్గా ఎదిగారు.
నిఖిల్ నెహ్రూ భార్య సంహితా నెహ్రూ.
విక్రమ్ నెహ్రూ (1952లో జన్మించారు) బల్వంత్ కుమార్ నెహ్రూ మూడవ కుమారుడు. ప్రపంచ బ్యాంకులో వృత్తి జీవితంతో అంతర్జాతీయ అభివృద్ధి రంగంలోకి ప్రవేశించారు. ప్రపంచ బ్యాంకు ప్రధాన ఆర్థికవేత్త, తూర్పు ఆసియా, పసిఫిక్ కోసం పేదరిక తగ్గింపు, ఆర్థిక నిర్వహణ, ప్రైవేట్, ఆర్థిక రంగ అభివృద్ధికి డైరెక్టర్ అయ్యారు. తదనంతరం, వాషింగ్టన్, డి. సి. లోని కార్నెగీ ఎండోమెంట్ ఫర్ ఇంటర్నేషనల్ పీస్ లో ఆగ్నేయాసియా అధ్యయనాలలో చైర్ అయ్యారు, తరువాత జాన్స్ హాప్కిన్స్ యూనివర్శిటీ స్కూల్ ఆఫ్ అడ్వాన్స్డ్ ఇంటర్నేషనల్ స్టడీస్లో డిస్టింగ్విష్డ్ ప్రాక్టీషనర్-ఇన్-రెసిడెన్స్ అయ్యారు.

ఆరవ తరం

రాహుల్ గాంధీ (1970 లో రాజీవ్ గాంధీ, సోనియా గాంధీ కుమారుడు) ఆయన 2017, 2019 నుండి కాంగ్రెస్ పార్టీ అధ్యక్షుడిగా ఉన్నాడు, 2004 నుండి 2019 వరకు యూపీలోని అమేథీ నుండి పార్లమెంటు సభ్యుడిగా ఉన్నాడు.^[7] 2014 లోక్‌సభ ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ సమన్వయ కమిటీ ఛైర్మన్ గా, కేరళలోని వయనాడ్, ఉత్తరప్రదేశ్ లోని రాయ్ బరేలీ లోక్‌సభ ఎంపీగా పనిచేసాడు.
రాజీవ్ గాంధీ, సోనియా గాంధీ కుమార్తె అయిన ప్రియాంక గాంధీ (1972లో జన్మించింది. ఆమె భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ ప్రధాన కార్యదర్శి. ప్రియాంక రాబర్ట్ వాద్రా అనే వ్యాపారవేత్తను వివాహం చేసుకుంది.
రాబర్ట్ వాద్రా (జననం 1969) ఒక భారతీయ పారిశ్రామికవేత్త,, ప్రియాంక గాంధీ భర్త.
వరుణ్ గాంధీ (జననం 1980) సంజయ్ గాంధీ, మేనకా గాంధీ కుమారుడు. ఆయన భారతీయ జనతా పార్టీ జాతీయ కార్యవర్గ సభ్యుడు, పార్టీ చరిత్రలో అతి పిన్న వయస్కుడైన జాతీయ కార్యదర్శి. ఆయన 2014 నుండి 2019 వరకు సుల్తాన్పూర్ నియోజకవర్గానికి, 2009 నుండి 2014 వరకు, 2019 నుండి 2024 వరకు పిలిభిత్ నియోజకవర్గానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న భారత పార్లమెంటు దిగువ సభ అయిన లో‍క్‍సభ సభ్యుడు.^[8]
వరుణ్ గాంధీ భార్య యామిని గాంధీ.
అవంతిక నెహ్రూ, అరుణ్ నెహ్రూ పెద్ద కుమార్తె.
రాధికా విక్రమ్ టిక్కూ, అరుణ్ నెహ్రూ చిన్న కుమార్తె.