జోర్హాట్ జిల్లా
Jorhat district | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
List of districts of Assam of Assam | ||||||
From top, left-to-right: Jorhat aerial view, Lachit Bhawan at Lachit maidam, Dhekiakhowa Bornamghar, Sukapha Samannay Kshetra. | ||||||
.svg) Location in Assam | ||||||
 Jorhat district | ||||||
| Coordinates (Jorhat): 26°45′00″N 94°13′00″E / 26.75°N 94.2167°E | ||||||
| Country |  India | |||||
| State | Assam | |||||
| Division | Upper Assam | |||||
| Headquarters | Jorhat | |||||
| Tehsils | 1. Jorhat East 2. Jorhat West 3. Titabor 4. Teok 5. Mariani | |||||
| Government | ||||||
| • Lok Sabha constituency | Jorhat | |||||
| • Vidhan Sabha constituencies | Jorhat, Titabar, Titabar, Teok | |||||
| విస్తీర్ణం | ||||||
| • Total | 2,852 కి.మీ2 (1,101 చ. మై) | |||||
| జనాభా (2011)[1] | ||||||
| • Total | 9,24,952 | |||||
| • జనసాంద్రత | 320/కి.మీ2 (840/చ. మై.) | |||||
| Demographics | ||||||
| • Literacy | 83.42 % | |||||
| • Sex ratio | 956 females per 1000 males | |||||
| Time zone | UTC+05:30 (IST) | |||||
| Vehicle registration | AS-03 | |||||
| Major highways | NH-37 | |||||
జోర్హాట్ జిల్లా, భారతదేశం, అసోం రాష్ట్రం లోని బ్రహ్మపుత్ర లోయ మధ్య భాగంలో ఉన్నఒక పరిపాలనా జిల్లా.ఈ జిల్లాకు ఉత్తరాన మజులి జిల్లా, దక్షిణాన నాగాలాండ్ రాష్ట్రం,తూర్పున చరాయిదేవ్ జిల్లా, పశ్చిమాన గోలాఘాట్ జిల్లా సరిహద్దులుగా ఉన్నాయి. జిల్లాకు ఉత్తరాన ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద బ్రహ్మపుత్ర నది ఉంది. జిల్లా పరిపాలనా కార్యాలయం స్థానం జోర్హాట్ నగరంలో ఉంది. జోర్హాట్ గతంలోఅవిభక్త సిబ్‌సాగర్ జిల్లా ఉప-విభాగం. 1983లో జోర్హాట్‌ను సిబ్‌సాగర్ జిల్లా నుండి కొంత భూభాగం వేరుచేసి ప్రత్యేకజిల్లాగా ఏర్పరచారు.
చరిత్ర
[మార్చు]16వ శతాబ్దంలో అహోం-చుటియా యుద్ధానికి ముందు ప్రస్తుత జిల్లాకు ఉత్తరాన ఉన్నప్రాంతం చుటియా రాజ్యంలో భాగంగా ఉండేది. 1794లో అహోం రాజు గౌరీనాథ్ సింఘ రాజధానిని సిబ్‌సాగర్ (పూర్వపు " రంగపూర్ ") నుండి అభివృద్ధి చెందుతున్న వాణిజ్య మహానగరంగా మారుతుందని జోర్హాట్‌కు మార్చాడు.అయితే 1817 నుండి 1824లో డేవిడ్ స్కాట్, కెప్టెన్ రిచర్డ్ సారథ్యంలోబ్రిటిష్ దళం వచ్చేవరకు బర్మీస్ దండయాత్రల శ్రేణి తర్వాత పూర్తిగా ధ్వంసం అయింది.
బ్రిటీష్ పాలన, తిరుగుబాట్లు, విప్లవాల నుండి విముక్తి పొందలేదు,ఈ చారిత్రక పట్టణం పునరుత్థానానికి దోహదపడింది. బ్రిటిష్ పాలన మొదటి దశాబ్దం నుండి ఈ ప్రాంతంలో గోంధర్ కొన్వర్, జెయురామ్, పియాలి, గొప్పవిప్లవకారులు ఉద్భవించారు.1839లో స్థాపించబడిన పోలీసుఠాణాతో బ్రిటిష్ పరిపాలనావ్యవస్థ వాడుకలోకి వచ్చింది. గొప్ప సిపాయిల తిరుగుబాటు సమయంలో, మణిరామ్ దేవాన్, పియాలి బారువా పన్నిన బ్రిటిష్ వ్యతిరేక పన్నాగం విధ్వంసమైంది.ఈ నాయకులను 1858లో ఇదే స్థలంలోబహిరంగంగా ఉరితీశారు [2]
1885లో నారో-గేజ్ రైలు సేవ (జోర్హాట్ ప్రావిన్షియల్ రైల్వే) అమలులోకి వచ్చింది. చివరికి తేయాకు పరిశ్రమ వేగవంతమైన అభివృద్ధిలో కీలక పాత్ర పోషించింది. జోర్హాట్‌లోని సిబ్‌సాగర్ జిల్లా కింద సివిల్ సబ్-డివిజన్ 1869లో ఏర్పడినప్పటికీ, ఈ ప్రదేశం 1911లో అవిభక్త సిబ్‌సాగర్ జిల్లాకు పరిపాలనా ప్రధాన కార్యాలయంగా ప్రకటించారు.ఇందులో ప్రస్తుత సిబ్‌సాగర్, జోర్హాట్ గోలాఘాట్, కర్బీ-ఆంగ్లాంగ్ జిల్లాలోని కొన్నిప్రాంతాలు ఉన్నాయి. దీని మొదటి డిప్యూటీ కమిషనర్‌గా ప్లేఫెయిర్ పనిచేసాడు. జోర్హాట్ ఆధునిక జిల్లా 1983లో సిబ్‌సాగర్ జిల్లా నుండి విభజించుట ద్వారా సృష్టించబడింది.[3]
భౌగోళిక శాస్త్రం
[మార్చు]జిల్లాకు ఉత్తరాన ఉన్న బ్రహ్మపుత్ర నది, ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద నదీ తీర ద్వీపమైన 924.6కిమీ 2లో విస్తీర్ణంలో విస్తరించి ఉన్నమజులి ద్వీపాన్ని ఏర్పరుస్తుంది. అహోంనియమాల కాలం నుండి మజులి వైష్ణవుల ప్రధాన యాత్రా స్థలం. శంకరదేవ (1449-1568) చేత ప్రారంభించబడిన వైష్ణవ మతాన్ని ప్రబోధిస్తూ, సత్రాధికర్ల నేతృత్వంలోని మధ్యయుగ మఠాలను పోలి ఉండే అనేక సత్రాలు ఉన్నాయి. ప్రతి సత్రం వైష్ణవగ్రంధాలతో తెలియని సంపదను కలిగి ఉంది. సత్రాల "భకత్‌లు" ద్వారా సాగుచేయబడే విస్తారమైన ఆదాయ రహిత భూములుఉన్నాయి.
జోర్హాట్ జిల్లా 2,851 చ.కి.మీ (1,101 చ మైళ్లు) విస్తీర్ణంలో విస్తరించి ఉంది.[4] ఇది తులనాత్మకంగా రష్యా లోని జెమ్లియాజార్గా రాజ్యానికి సమానంగా ఉంటుంది.[5] మినహాయింపు లేకుండా ప్రతి సంవత్సరం ద్వీపంలోవరదలు తరచుగా వస్తుంటాయి. జిల్లా సగటు వార్షిక వర్షపాతం 2029 మి.మీ. ఉంది
శాసనవ్యవస్థ
[మార్చు]ఈ జిల్లాలో ఐదు అస్సాం శాసనసభ నియోజకవర్గాలు ఉన్నాయి. జోర్హాట్, టెయోక్, టిటాబోర్, డెర్గావ్ .[6] దేర్గావ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం షెడ్యూల్డ్ కులాల కోసం కేటాయించబడింది.[6] దేర్గావ్ శాసనసభ నియోజకవర్గం కలియాబోర్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గంలో భాగంగా ఉంది. మిగిలిన నాలుగు జోర్హాట్ లోక్‌సభ నియోజకవర్గంలో భాగంగా ఉన్నాయి.[7]
ఆర్థిక వ్యవస్థ
[మార్చు]వ్యవసాయం
[మార్చు]జిల్లా పరిధిలో విరివిగా తేయాకు తోటలు ఉన్నాయి. వీటిలో కొన్ని అవుట్‌గార్డెన్‌లుగా ఉన్నాయి. ప్రధాన క్షేత్ర పంట వరి, తలసరి ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి సంవత్సరానికి 205 కిలోలుగా నమోదైంది.
తయారీ పరిశ్రమలు
[మార్చు]జిల్లాలో చెరకు ద్వారా ఉత్పత్తులు, వెదురు పని, వెండి ఆభరణాలు, ఫర్నీచర్ తయారీ, ఇత్తడి స్మితింగ్, గొడుగుల తయారీ, సబ్బుల తయారీ, ప్యాకేజ్డ్ ఫుడ్ తయారీ మొదలైన రంగాలలో అనేక చిన్న తరహా కుటీర పరిశ్రమలు ఉన్నాయి.
పర్యాటకం
[మార్చు]మజులి, కాజిరంగా నేషనల్ పార్క్, శివసాగర్ సరస్సు, గిబ్బన్ వన్యప్రాణుల అభయారణ్యం, ప్రసిద్ధ మొలాయి అటవీప్రాంతం, అడవులతో కూడిన సింగిల్ హ్యాండ్, ధేకియాఖోవా బోర్నమ్‌ఘర్ మొదలైన వాటికి సమీపంలో ఉన్న అంతర్జాతీయ ప్రాముఖ్యత కలిగిన అనేక ఆసక్తికరమైన ప్రదేశాలకు జోర్హాట్ జిల్లా ప్రధాన పర్యాటక కేంద్రం.
జనాభా గణాంకాలు
[మార్చు]2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం జోర్హాట్ జిల్లా 1,092,256 జనాభాను కలిగి ఉంది,[1] సైప్రస్ దేశం [9] లేదా యుఎస్ రాష్ట్రం రోడ్ ఐలాండ్‌తో సమానం.[10] ఇది భారతదేశంలోని జిల్లాలలో జనాభా పరంగా 418వ ర్యాంక్‌ను ఇస్తుంది. 2001-2011 దశాబ్దంలో దాని జనాభా వృద్ధి రేటు 9.21%.జోర్హాట్‌లో ప్రతి 1000 మంది పురుషులకు 956 స్త్రీల లింగ నిష్పత్తిని కలిగి ఉంది.అక్షరాస్యత రేటు 83.42%.
విభజించబడిన జిల్లాలో 9,24,952 జనాభా ఉంది, అందులో 2,20,534 (23.84%) పట్టణ ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు. జోర్హాట్‌లో 1000 మంది పురుషులకు 963 మంది స్త్రీల లింగ నిష్పత్తి ఉంది. జనాభాలో షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు వరుసగా 64,787 (7.00%), 62,368 (6.74%) మంది ఉన్నారు.[11]
జిల్లాలోని ప్రధాన అస్సామీ కమ్యూనిటీలు టీ తెగలు (ఆదివాసి), అహోమ్, చుటియా, సోనోవాల్ కచారిస్, తెంగల్ కచారి ఉన్నాయి
జిల్లా మొత్తం జనాభాలో హిందువులు 8,42,520 (91.09%). జనాభాలో ముస్లింలు 54,092 (5.85%), క్రైస్తవులు 20,796 (2.25%) మంది ఉన్నారు.[8]
2011 భారత జనాభా లెక్కల ప్రకారం, జనాభాలో 88.65% అస్సామీ, 3.77% బెంగాలీ, 3.04% హిందీ, 1.63% మంది ఇతర భాషలు మాట్లాడతారు.[12]
సంస్కృతి
[మార్చు]దాదాపు ఒక శతాబ్దం క్రితం జోర్హాట్‌లో విస్తరించిన సాంస్కృతిక వైవిధ్యాలు దశాబ్దాలుగా సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలలో పాల్గొనేలా ప్రజలను ప్రేరేపించాయి ఫలితంగా జోర్హాట్ అనేక మంది సృజనాత్మక రచయితలను, సంగీత విద్వాంసులు, నటులు, చరిత్రకారులు, పాత్రికేయులను తయారు చేయగలిగింది, దీనిని జోర్హాట్ ది అస్సాం కల్చరల్ క్యాపిటల్ అని పిలుస్తారు.
చారిత్రక మతపరమైన ప్రదేశాలు
[మార్చు]- ధేకియాఖోవా బోర్నాంఘర్
- బుర్హి గోసాని దేవాలయం
- బోర్భేటి థాన్
- గరాఖియా డోల్
- మొయినపోరియా నమ్ఘర్
- బుద్ధ విహార్, జోర్హాట్
ప్రముఖ వ్యక్తులు
[మార్చు]జోర్హాట్ అనేక మంది సృజనాత్మక రచయితలు, చరిత్రకారులు, పాత్రికేయులు మరెంతో మందిని అందించింది.
- బీరేంద్ర కుమార్ భట్టాచార్య - భారతదేశ అత్యున్నత సాహిత్య పురస్కారం, జ్ఞానపీఠ్ అవార్డు గెలుచుకున్న మొదటి వ్యక్తి.[13]
- జాదవ్ పాయెంగ్ - ఫారెస్ట్ మ్యాన్ ఆఫ్ ఇండియా
- కృష్ణకాంత హాండిక్ - భావజాలవేత్త, విద్యావేత్త, గౌహతి విశ్వవిద్యాలయం మాజీ వైస్ ఛాన్సలర్
- హిరేన్ భట్టాచార్య - అస్సామీ కవి
- తరుణ్ గొగోయ్ - అస్సాం మాజీ ముఖ్యమంత్రి
- జుబీన్ గార్గ్ -సంగీతకారుడు
- సోనారం చుటియా - వైష్ణవ పండితుడు
- మునిన్ బార్కోటోకి - రచయిత
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 "District Census Handbook: Jorhat" (PDF). censusindia.gov.in. Registrar General and Census Commissioner of India. 2011.
- ↑ Guptajit Pathak (2008). Assamese Women in Indian Independence Movement: With a Special Emphasis on Kanaklata Barua. Mittal Publications. p. 75. ISBN 978-81-8324-233-2. Retrieved 21 April 2012.
- ↑ Law, Gwillim (2011-09-25). "Districts of India". Statoids. Retrieved 2011-10-11.
- ↑ Srivastava, Dayawanti, ed. (2010). "States and Union Territories: Assam: Government". India 2010: A Reference Annual (54th ed.). New Delhi, India: Additional Director General, Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting (India), Government of India. pp. 1116. ISBN 978-81-230-1617-7.
- ↑ "Island Directory Tables: Islands by Land Area". United Nations Environment Program. 1998-02-18. Archived from the original on 2018-02-20. Retrieved 2011-10-11.
Zemlya Georga 2,821km2
- ↑ 6.0 6.1 "List of Assembly Constituencies showing their Revenue & Election District wise break - up" (PDF). Chief Electoral Officer, Assam website. Archived from the original (PDF) on 22 March 2012. Retrieved 26 September 2011.
- ↑ "List of Assembly Constituencies showing their Parliamentary Constituencies wise break-up" (PDF). Chief Electoral Officer, Assam website. Archived from the original (PDF) on 22 March 2012. Retrieved 26 September 2011.
- ↑ 8.0 8.1 "Table C-01 Population By Religion: Assam". census.gov.in. Registrar General and Census Commissioner of India. 2011.
- ↑ US Directorate of Intelligence. "Country Comparison:Population". Archived from the original on June 13, 2007. Retrieved 2011-10-01.
Cyprus 1,120,489 July 2011 est.
- ↑ "2010 Resident Population Data". U. S. Census Bureau. Archived from the original on 2011-01-01. Retrieved 2011-09-30.
Rhode Island 1,052,567
- ↑ "District Census Handbook: Jorhat" (PDF). censusindia.gov.in. Registrar General and Census Commissioner of India. 2011.
- ↑ "Table C-16 Population By Mother Tongue: Assam". censusindia.gov.in. Registrar General and Census Commissioner of India. 2011.
- ↑ "Bhattacharya, Birendrakumar" in Amaresh Datta, ed., Encyclopaedia of Indian literature vol. 1 (Sahitya Akademi, 1987), ISBN 978-81-260-1803-1, p. 482 (excerpt available at Google Books).