లాలాజల గ్రంధులు

లాలాజల గ్రంధులు
Salivary glands: #1 is Parotid gland, #2 is Submandibular gland, #3 is Sublingual gland
దస్త్రం:Image:Parotid gland en.png
Salivary+Glands
లాటిన్	glandulae salivariae
Dorlands/Elsevier	g_06/12391916

లాలాజల గ్రంధులు (Salivary glands) నోటిలోనికి లాలాజలాన్ని (Saliva) విడుదలచేస్తాయి. ఇవి మానవులలో మూడు జతలుంటాయి. లాలజల గ్రంధులు లాలాజలం ను ఉత్పత్తి చేసి దానిని నోటిలోనికి విడుదల చేస్తాయి . ఇది అనేక రకాల గ్రంధుల ద్వారా స్రవిస్తుంది. లాలాజలాలను స్రవించే గ్రంధులతో పాటు, మూడు ప్రధాన జతల లాలాజల గ్రంథులు ఉన్నాయి అవి పరోటిడ్, సబ్‌మాండిబ్యులర్, సబ్లింగ్యువల్ గ్రంథులు. పరోటిడ్ గ్రంథులు ఇవి చెవికి ముందు చెంపలో ఉండి , పైన ఉండే మోలార్ దంతముల దగ్గర ఈ గ్రంధి ముగుస్తుంది . సబ్ మ్యాడ్ లర్ గ్రంధులు ఈ గ్రంధులు క్రింద దవడ ఉంటాయి , వీటి వాహికలు క్రింద ఉండే ముందరి పళ్ల వెనుకకు ఉంటాయి . సబ్లింగ్యువల్ గ్రంధులు ఇవి నాలుకకు క్రింద ఉంటాయి , లాలజలమును నోటి లోనికి పంపుతాయి . పై మూడు గ్రంధులు దెబ్బ తిన్నపుడు లేదా తగినంత లాల జలమును తయారు చేయనప్పుడు అది లాలగ్రంధి సమస్యకు దారితీస్తుంది

చరిత్ర

లాలాజలం 98% నీరు లేని ఎలక్ట్రోలైట్స్, యాంటీ బాక్టీరియల్ సమ్మేళనాలు. లాలాజల గ్రంథులు మన నోటిలో ఉండే అవయవాల సమూహం లాలాజలాలను స్రవిస్తాయి. ఇది క్షీరదాలలో మాత్రమే కనిపిస్తుంది. ఇది ఎక్సోక్రైన్ గ్రంథి, ఇది శరీరం వెలుపల లేదా శరీర కుహరంలో ఉన్న పదార్థాలను స్రవిస్తుంది. లాలాజలం శ్లేష్మం, లవణాలు, యాంటీ బాక్టీరియల్ పదార్థాలు, ద్రవములు , నోటిలోని పిహెచ్‌ను నియంత్రించే రసాయనాలతో సహా నీటితో వివిధ రసాయనాలను కలిగి ఉంటుంది. మనం రుచి, వాసన, లేదా ఆహారం గురించి ఆలోచన చేస్తే లాలాజల పరిమాణం పెరుగుతుంది . మనం నిద్రలోకి వెళ్ళినప్పుడు అది తగ్గుతుంది. సాధారణంగా, లాలాజలం ఒక నీటి పదార్థం, ఇది జీర్ణవ్యవస్థలో ఒక భాగం. లాలాజల గ్రంథులు 1 నుండి 1.5 లీటర్ల లాలాజలాలను 24 గంటల్లో స్రవిస్తాయి. వాస్తవానికి, లాలాజలంలో నీరు నోటిని తేమగా, శుభ్రంగా ఉంచుతుంది, నమలడం, మింగడం, జీర్ణక్రియ ప్రక్రియలో లాల జలము సహాయ పడుతుంది. లాలాజలానికి చాలా ఉపయోగాలు ఉన్నాయి. జీర్ణ ఎంజైమ్ ఆల్ఫా-అమైలేస్ మన ఆహారంలో ఉన్న పిండి పదార్ధాలను గ్లూకోజ్, మాల్టోస్ జీర్ణము కావడానికి సహాయ పడతాయి . మన నోరు, దంతాలు, గొంతు లోపలి కుహరాన్ని రక్షిస్తుంది. భోజనం తర్వాత నోటిని కూడా శుభ్రపరుస్తుంది, రుచిగా మనం గ్రహించే రసాయనాలలో కరిగిపోతుంది.

చికిత్స

అంటువ్యాధులు, నోటిలో పూత , ఫ్లూ , వంటి వైరల్ ఇన్ఫెక్షన్లు లాలాజల గ్రంథుల వాపుకు కారణమవుతాయి. లాలాజల గ్రంథి వాపుకు కారణమయ్యే ఇతర వైరల్ ఇన్ఫెక్షన్లు ఎప్స్టీన్-బార్ వైరస్ (EBV), సైటోమెగలోవైరస్ (CMV), కాక్స్సాకీవైరస్, మానవ రోగనిరోధక శక్తి వైరస్ (HIV),బాక్టీరియల్ ఇన్ఫెక్షన్లు లాలాజల గ్రంథి వాపుకు కారణమవుతాయి. జ్వరం, నొప్పి వంటి ఇతర లక్షణాలు వాపుతో పాటు వస్తాయి. బ్యాక్టీరియా సాధారణంగా నోటిలో కనిపించేవి, అలాగే స్టాఫ్ బ్యాక్టీరియా. ఈ అంటువ్యాధులు పరోటిడ్ గ్రంధిని ఎక్కువగా ప్రభావితం చేస్తాయి. నిర్జలీకరణం, పోషకాహార లోపం తో బ్యాక్టీరియా రావడం జరుగుతుంది . లాల జల సంభందిత వ్యాధులను చూడటానికి ఎం .ఆర్ .ఐ , సిటి స్కాముల పరీక్షల తో చూసి వైద్యులు తగిన చికిత్సలు చేస్తారు . అవసరమైతే శస్త్ర చికిత్సలు చేస్తారు.

లాలాజల గ్రంధులు

• పెరోటిడ్ గ్రంధులు (Parotid glands)
• అధోహనువు గ్రంధులు (Submandibular glands)
• అధోజిహ్వ గ్రంధులు (Sublingual glands)

లాలాజలం విధులు

• నోరు, జీర్ణకోశాన్ని తేమగా ఉంచుతుంది.
• ఆహారంలోని పిండిపదార్ధలను విచ్ఛిన్నం చేస్తుంది.
• నోటినుండి ఆహారం జీర్ణకోశం వరకు సాఫీగా జారడానికి సాయపడుతుంది.
• నోటిలోని ఆమ్లాల్ని సమానంచేసి దంతక్షయాన్ని నిరోధిస్తుంది.