ఫాబేసి

Legumes
Kudzu
Scientific classification
Kingdom:	ప్లాంటే
Division:	మాగ్నోలియోఫైటా
Class:	మాగ్నోలియోప్సిడా
Order:	ఫాబేలిస్
Family:	ఫాబేసి Lindl.
ఉపకుటుంబాలు
సిసాల్పినాయిడే మైమోసాయిడే ఫాబోయిడే
References
GRIN-CA 2002-09-01

ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఫాబేసి కుటుంబంలో 452 ప్రజాతులు 7,200 జాతులు ఉన్నాయి. ఇవి ఎక్కువగా ఉష్ణ, సమశీతోష్ణ మండలాలలో పెరుగుతుంటాయి. దీనినే లెగూమినేసి కుటుంబం అని కూడా అంటారు.

కుటుంబ లక్షణాలు

• వేరు బుడిపెలు ఉంటాయి.
• పత్రపుచ్ఛాలు ఉంటాయి. సంయుక్త పత్రాలు.
• పల్వైనస్ పత్రపీఠము.
• ద్విలింగ పుష్పాలు, పాక్షిక సౌష్టవ యుతము.
• పాపిలియొనేషియస్ ఆకర్షణ పత్రావళి.
• పది కేసరాలు, ఏకబంధకము లేదా ద్విబంధకము.
• అండకోశము ఏకఫలదళయుతము, ఏకబిలయుతము.
• ఉపాంత అండాన్యాసము.
• ఫలము ద్వివిధారకము లేదా పాడ్.

ఆర్ధిక ప్రాముఖ్యం

• నత్రజని స్థాపనశక్తి అధికంగా ఉండడం వల్ల చాలా పంటలను పంటల మార్పిడికి ఉపయోగిస్తారు.
• కందులు, శనగలు మొదలైనవి మన ఆహారంలోని నవధాన్యాలు మాంసకృత్తులు అధికంగా ఉంటాయి.
• బఠానీ, చిక్కుడు ఫలాలు కూరగాయలుగా వాడతారు.
• వేరుశనగ, సోయా చిక్కుడు నుంచి నూనె తీసి ఆహారంగా వాడతారు.
• గురివింద విత్తనాలను కంసాలి తూకానికి వాడతారు.

ముఖ్యమైన మొక్కలు

• మెంతులు
• వెంపలి
• చిక్కుడు
• నేల గుమ్మడి

సిసాల్పినాయిడే

• టామరిండస్ ఇండికా - చింత
• సరాక ఇండికా - అశోకవృక్షం
• సిసాల్పినియా (Caesalpinia) : గచ్చకాయ
• సెన్నా (Senna) : సెన్నా ఆరిక్యులేటా - తంగేడు
• కాసియా (Cassia) :
  • కాసియా ఆరిక్యులేటా - కసింద
  • కాసియా ఫిస్టుల - రేల
• బాహీనియా (Bauhinia) :
  • బాహీనియా పర్పూరియా - దేవకాంచనం
  • బాహీనియా వాహ్లై - అడ్డాకు
• డెలోనిక్స్ (Delonix) : డెలోనిక్స్ రీజియా - తురాయి
• హిమటాక్సిలమ్ (Haematoxylum) - హిమటాక్సిలమ్ కాంపిచియానమ్

మైమోసాయిడే

• అకేసియా (Acacia) :
  • అకేసియా అరాబికా - (నల్ల తుమ్మ)
  • అకేసియా ల్యూకోఫ్లియా - (తెల్ల తుమ్మ)
  • అకేసియా కెటాచ్యూ - (కాచు)
  • అకేసియా కాన్సిన్నా - (శీకాయ)
  • అకేసియా మెలనోజైలాన్ - ఆస్ట్రేలియా తుమ్మ
  • అకేసియా ఫార్నెసియానా - (నాగ తుమ్మ)
  • అకేషియా అరికులిఫోర్మిస్
• అడినాంథిరా (Adenanthera) : అడినాంథిరా పావోనియా - బండి గురివింద
• ఆల్బిజియా (Albizzia) :
  • ఆల్బిజియా లెబెక్ - (దిరిసన)
  • ఆల్బిజియా ప్రోసిరా - తెల్ల చిండుగ
• ఎంటిరోలోబియం (Enterolobium) : ఎంటిరోలోబియం సమాన్ - (నిద్ర గన్నేరు)
• నెప్ట్యూనియా (Neptunia) : నెప్ట్యూనియా ఒలరేషియా - నీరు తలుపు
• పితకలోబియం (Pithecolobium) : పితకలోబియం డల్సి - సీమ చింత
• ప్రోసోపిస్ (Prosopis) :
  • ప్రోసోపిస్ జూలిఫెరా - సర్కారు తుమ్మ
  • ప్రోసోపిస్ స్పైసిజెరా - శమి లేదా జమ్మి
• మైమోసా (Mimosa) : మైమోసా పుడికా - (అత్తిపత్తి లేదా లజ్జావతి)
• జైలియా (Xylia) : జైలియా జైలోకార్పా - కొండ తంగేడు
• ల్యూసినా (Leucaena) : ల్యూసినా గ్లాకా

ఫాబోయిడే

• అరాచిస్ (Arachis) : అరాచిస్ హైపోజియా (వేరుశనగ)
• ఇండిగోఫెరా (Indigophora) : ఇండిగోఫెరా టింక్టోరియా (నీలిమందు మొక్క)
• ఏబ్రస్ (Abrus) : ఏబ్రస్ ప్రికటోరియస్ (గురివింద)
• కజానస్ (Cajanus) : కజానస్ కజాన్ (కందులు)
• క్రోటలేరియా (Crotalaria) : క్రోటలేరియా జన్షియా (జనుము), గిలిగిచ్చకాయ
• గ్లైసీన్ (Glycine) : గ్లైసీన్ మాక్స్ (సోయా చిక్కుడు)
• పైసమ్ (Pisum) : పైసమ్ సటైవమ్ (బఠానీ)
• మాక్రోటిలోమా (Macrotyloma) : మాక్రోటిలోమా యూనిఫ్లోరమ్ (ఉలవలు)
• విగ్నా (Vigna) :
  • విగ్నా ఆరియస్ (పెసలు)
  • విగ్నా ముంగో (మినుములు)
  • అలసందలు లేదా బొబ్బర్లు
• సైసర్ (Cicer) : సైసర్ అరైటినమ్ (శనగలు)
• బుటియా : (మోదుగ)
• సెస్బానియా (Sesbania) : సెస్బానియా గ్రాండిఫ్లోరా (అవిశ)
• (అతిమధురము)
• (దూలగొండి)
• టిరోకార్పస్ (Pterocarpus) :
  • టిరోకార్పస్ సంటాలం (ఎర్రచందనం)
  • టిరోకార్పస్ మార్సుపియమ్ (ఏగిస)
• డాల్బెర్గియా (Dalbergia) :
  • డాల్బెర్గియా సిస్సూ (ఇరిడి)
  • డాల్బెర్గియా లాటిపోలియా (ఇరుగుడు / జిట్టేగి)

మూలాలు

• బి.ఆర్.సి.మూర్తి: వృక్షశాస్త్రము, శ్రీ వికాస్ పబ్లికేషన్స్, 2005.