మధుకర్ దత్తాత్రేయ దేవరస్
| మధుకర్ దత్తాత్రేయ దేవరస్ | |||
| |||
రాష్ట్రీయ స్వయం సేవక్ సంఘ్ మూడవ సర్ సంఘ చాలక్
| |||
| పదవీ కాలం 1973 – 1993 | |||
| ముందు | మాధవ్ సదాశివ్ గోల్వాల్కర్ | ||
|---|---|---|---|
| తరువాత | రాజేంద్రసింగ్ | ||
వ్యక్తిగత వివరాలు
|
|||
| జననం | 1915 డిసెంబరు 11 నాగపూర్, భారతదేశం | ||
| మరణం | 1996 జూన్ 17 (వయసు 80) పూణె, మహారాష్ట్ర, భారతదేశం | ||
| జాతీయత | భారతీయుడు | ||
| పూర్వ విద్యార్థి | నాగపూర్ విశ్వ విద్యాలయం | ||
బాలాసాహెబ్ దేవరస్ గా ప్రసిద్ది చెందిన మధుకర్ దత్తాత్రేయ దేవరస్ (11 డిసెంబర్ 1915 - 17 జూన్ 1996), రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ (ఆర్ఎస్ఎస్) మూడవ సర్ సంఘ చాలక్.[1]
జీవిత చరిత్ర
[మార్చు]జననం
[మార్చు]దేవరస్ తెలుగు మాట్లాడే దేశస్థ బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో 11 డిసెంబర్ 1915 న నాగ్‌పూర్‌లో జన్మించారు, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో పెరిగారు. అతను దత్తాత్రేయ కృష్ణారావు దేవరస్, పార్వతి-బాయి దంపతుల ఎనిమిదవ సంతానం; తొమ్మిదవ సంతానం, అతని తమ్ముడు భరావు దేవరస్ (ముర్లిధర్ అలియాస్ భూరావ్) కూడా ఆర్ఎస్ఎస్ ప్రచారక్ గా పనిచేశారు. బాలాసాహెబ్ దేవరస్ ఆర్ఎస్ఎస్ చీఫ్ గా ఉన్న కాలంలో, భూరావు దేవరస్ ఉత్తర భారతదేశంలోని సంస్థలో కీలక పాత్ర పోషించారు.[2]
విద్య
[మార్చు]బాలాసాహెబ్ దేవరస్ న్యూ ఇంగ్లీష్ హై స్కూల్ లో పాఠశాల విద్యను అభ్యసించి, 1938 లో నాగ్‌పూర్‌లోని మోరిస్ కాలేజీ నుండి పట్టభద్రుడయ్యాడు. నాగ్‌పూర్ విశ్వవిద్యాలయంలోని కాలేజ్ ఆఫ్ లా లో ఎల్‌ఎల్‌బి పట్టా పొందాడు.[3]
ఆరెస్సెస్ తో సంబంధం
[మార్చు]డాక్టర్ కె. బి. హెడ్గేవార్ స్ఫూర్తితో, అతను ఆర్ఎస్ఎస్ తో చిన్నప్పటి నుంచే సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు. తన జీవితాన్ని ఆరెస్సెస్ లక్ష్యాలకు అంకితం చేయాలని నిర్ణయించుకున్నాడు.
అతను బెంగాల్‌కు వెళ్ళిన ఆరెస్సెస్ మొట్టమొదటి ప్రచారక్. మరాఠీ దినపత్రిక అయిన తరుణ్ భారత్, హిందీ దినపత్రిక యుగధర్మ ప్రచురణలకు దర్శకత్వం వహించడానికి ఉద్యమ ప్రధాన కార్యాలయానికి తిరిగి వచ్చాడు. బాలసాహెబ్ దేవరస్ 1965 లో ఆర్ఎస్ఎస్ ప్రధాన కార్యదర్శి అయ్యారు. అదే సంవత్సరంలో జనసంఘం వార్షిక సమావేశంలో ప్రసంగించారు. రెండవ ఆర్ఎస్ఎస్ చీఫ్ ఎం. ఎస్. గోల్వాల్కర్ మరణం తరువాత, దేవరస్ 1973 లో ఆర్ఎస్ఎస్ సర్ సంఘ చాలక్ గా బాధ్యతలు స్వీకరించారు. గత ఆర్ఎస్ఎస్ సర్ సంఘ చాలక్ ల కంటే దేవరస్ ఆర్ఎస్ఎస్ ను సామాజిక క్రియాశీలతలో మరింత లోతుగా పాల్గొనడానికి ఎంచుకున్నాడు.[4]
క్రియాశీల పాత్ర
[మార్చు]ఆరెస్సెస్ నిషేధం విధించి తిరిగి ఎమర్జెన్సీ ముగిసిన తరువాత, దేవరస్ క్రైస్తవ, ముస్లిం నాయకులతో సమావేశమయ్యారు. సాధారణ పౌరులందరూ, R.S.S. స్వయంసేవకులు పరస్పరం సామాజిక కార్యకలాపాల్లో పాల్గొనడం ద్వారా పరస్పర సంబంధాల ప్రక్రియను మరింత వేగవంతం చేయాలని ప్రోత్సహించారు. దేవరస్ సర్ సంఘ చాలక్ గా ఉన్న సమయం లో, ఆర్ఎస్ఎస్ వేగవంతమైన క్రియాశీలత వైపు మలుపు తిరిగింది. దాని నియామకాల సంఖ్య, శాఖలనూ పరిధిని పెంచడానికి ప్రయత్నించింది. ఈ మార్పు దాని సాహిత్యంలో ప్రతిబింబిస్తుంది.[5]
మరణం
[మార్చు]దేవరస్ 1994 వరకు సర్ సంఘ చాలక్ గా కొనసాగారు. ఆరోగ్యం క్షీణించడం తో 17 జూన్ 1996 న మరణించారు. అతని తర్వాత రాజేంద్రసింగ్, సర్ సంఘ చాలక్ బాధ్యతలు తీసుకున్నారు.[6]
సావర్కర్ తో
[మార్చు]దేవరస్ సావర్కర్ తో ఇలా అన్నాడు: "మేము ఒకే సంస్కృతి గల హిందూ రాజ్యాన్ని విశ్వసిస్తున్నాము. కాని హిందూ అంటే ఏ విధమైన ఒక మత విశ్వాసానికి మాత్రమే పరిమితం కాదు. హిందూ అనేది ఒక సంస్కృతిని విశ్వసించేవారిని కలిగి ఉంటుంది. అవన్నీ హిందూ-రాజ్యంలో భాగం కావచ్చు. కాబట్టి హిందూ అంటే ప్రత్యేకమైన మత విశ్వాసం అని అర్ధం కాదు ఒకే దేశం - ఒకే సిద్ధాంతం అనీ.'[7]
సేవా భారతి
[మార్చు]వసంత వ్యాఖ్యాన్మల (స్ప్రింగ్ లెక్చర్ సిరీస్) వేదిక నుండి ఆర్ఎస్ఎస్ చరిత్రలో చేసిన ఒక ముఖ్యమైన ప్రసంగంలో, దేవరస్, మే 1974 లో పూణేలో అంటరానితనాన్ని ఖండించారు. దీని ద్వారా హిందూ సమాజం, షెడ్యూల్డ్ కులాల సభ్యుల అభ్యున్నతికి దత్తోపంత్ ఠెన్గడీ స్థాపించిన సేవా భారతి ఆధ్వర్యంలో ఆర్ఎస్ఎస్ అనేక కార్యక్రమాలను ఏర్పాటు చేసింది. దీని కింద, ఆర్ఎస్ఎస్ వాలంటీర్లు పాఠశాలలను ప్రారంభించారు. దీనిలో వారు మురికివాడల ప్రజలకు, అంటరానివారికి వృత్తిపరమైన కోర్సులను అందించారు. "అంటరానితనం తప్పు కాకపోతే, ప్రపంచంలో ఏదీ తప్పు కాదు." అని దేవరస్ అంటరాని తనం గూర్చి చెప్పారు.[8]
స్వదేశీ జాగరణ మంచ్
[మార్చు]పివి నరసింహ రావు ప్రభుత్వం లో స్వదేశీ జాగరణ మంచ్ ను దేవరస్ ప్రారంభించారు.[9]
దేవరస్ పుస్తకాలు
[మార్చు]దేవరస్ ఆంగ్లం, హిందీ రెండింటిలోనూ పుస్తకాలు వ్రాసాడు. అతను రాసిన కొన్ని పుస్తకాలు:
- పంజాబ్ ప్రాబ్లం అండ్ ఇట్స్ సొల్యూషన్(1984)
- సోషల్ ఈక్వాలిటీ అండ్ హిందూ కన్సాలిడేెశన్ (1974)
- హిందూ సంఘటన రాజానీతి (1997)
- శ్రీ బాలాసాహెబ్ దేవరస్ ఆన్సర్స్ క్వశ్చన్స్ (1984)
- రోస్: ది పవర్ అఫ్ గుడ్ (1975)[10]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Banerjee, Sumanta (1999). Shrinking space: minority rights in South Asia. South Asia Forum for Human Rights, 1999. p. 171.
- ↑ Prakash Louis (2000). The Emerging Hindutva Force: The Ascent of Hindu Nationalism. Indian Social Institute. p. 38. ISBN 9788187218319.
The third head of RSS , Balasaheb Deoras was another Telugu Brahmin.
- ↑ Braj Ranjan Mani (2005). Debrahmanising History: Dominance and Resistance in Indian Society. Manohar Publishers & Distributors. p. 248. ISBN 9788173046407.
The third head of the RSS - after Hedgewar and Golwalkar – was Balasaheb Deoras, another Telugu brahman.
- ↑ New Quest, Issues 25-30. the Indian Association for Cultural Freedom. 1981. p. 4.
Nanaji Deshmukh, Moropant Pingle and the deoras brothers too, insist are deshastha brahmins
- ↑ name = "Klostermaier">Klostermaier, p. 446.
- ↑ Malik, p. 157.
- ↑ Malik, p. 160.
- ↑ Ghimire, Yubaraj. "A Seamless Hindu Vision". outlookindia.com. Outlook. Retrieved 26 June 2014.
- ↑ Saha, p. 94.
- ↑ సామాజిక సమరసత అగ్రేసరుని అడుగు జాడలు. నవయుగ భారతి హైదరాబాదు.