కె.బి.హెడ్గేవార్
కేశవ్ బలీరాం హెడ్గేవార్ (ఏప్రిల్ 1, 1889 - జూన్ 21, 1940) హిందూ జాతీయవాద సంస్థ అయినటువంటి రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ (ఆర్.యస్.యస్.) వ్యవస్థాపకులు. హిందూ జాతి లేక హిందుత్వ భావనను వ్యాప్తి చేయుట కొరకు హెడ్గేవార్ ఆర్.యస్.యస్.ను మహారాష్ట్ర లోని నాగపూర్ పట్టణంలో 1925వ సంవత్సరంలో స్థాపించారు. స్వామి వివేకానంద, అరబిందో వంటి హిందూ సామాజిక ఆధ్యాత్మిక సంస్కర్తల ప్రభావానికి లోనై ఈయన ఆర్.యస్.యస్. మౌలిక భావజాలాన్ని నిర్మించారు.హెడ్గేవార్ వైద్యవిద్యను అభ్యసించుటకు కోల్ కతా వెళ్ళినపుడు బెంగాల్ లోని నాటి రహస్య విప్లవ సంస్థలైనటువంటి అనుశీలన సమితి, జుగాంతర్ మొదలైనవాటి ప్రభావానికి లోనయ్యారు.[1] ఈయన 1929 వరకు హిందూ మహాసభలో సభ్యునిగా ఉన్నారు. హెడ్గేవార్ బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం చేతిలో 1921లో ఒక సంవత్సరం మరలా 1930లో 9 నెలలు జైలు శిక్ష ననుభవించారు.
ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]డా.హెడ్గేవార్ 1889లో మరాఠీ నూతన సంవత్సర పర్వదినాన నాగపూర్ లోని ఒక తెలుగు దేశస్థ బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించారు.[2] హెడ్గేవార్ పూర్వీకులు తెలంగాణ లోని మహారాష్ట్ర సరిహద్దుకు సమీపానగల బోధన్ తాలూకాలోని కందకుర్తి అనే చిన్న గ్రామానికి చెందినవారు. ఈ గ్రామం వద్ద గోదావరిలో మంజీర, హరిద్ర నదులు కలసి త్రివేణి సగమం ఏర్పడుతుంది.
ఆర్.యస్.యస్. నేపథ్యం
[మార్చు]ఆర్.యస్.యస్. స్థాపన
[మార్చు]రాష్ట్రీయ స్వయం సేవక్ సంఘ్ మొదటిసారిగా 1925లో నాగపూర్ లోని ఒక చిన్న మైదానంలో విజయదశమి పర్వదినాన ఐదారుగురు సభ్యుల బృందంతో సమావేశమైనది. ఆర్.యస్.యస్. ప్రాథమికస్థాయి నిర్మాణాన్ని శాఖ అంటారు. దీనిద్వారా ప్రతి పట్టణంలో, ప్రతి గ్రామంలో ఒక బహిరంగ మైదానంలో ప్రతిరోజూ ఒక గంట సమయం ఆ శాఖ లోని స్వయంసేవకులంతా సమావేశమై డ్రిల్లు, వ్యాయామం నిర్వహించి నినాదాలు ఉచ్చరిస్తారు. రాష్ట్రీయ స్వయం సేవక్ సంఘ్ స్థాపనలో హిందువులను, యువతకు మాతృభూమికి కేటాయించటానికి శిక్షణ ఇచ్చే పద్ధతి చాలా అసాధారణమైనది. ఇంతకు ముందు లేదా తరువాత ఎవ్వరూ ప్రయత్నించలేదు. అతను తన ప్రతిపాదిత సంస్థకు ఓటింగ్ ద్వారా "రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్" అని పేరు పెట్టాడు. దేనిలో తన స్వంత ప్రాధాన్యతను చూపించలేదు. ఆర్ఎస్ఎస్ స్థాపించబడినప్పటికీ, 1926 ఏప్రిల్ లో మొదటి శాఖ ప్రారంభించడానికి ముందు దీని సరైన నిర్వహణ కోసం నెలల తరబడి ప్రయోగాలు చేశాడు. అతను ప్రారంభంలో మరాఠీ-హిందీ ప్రార్థనను ఎంచుకున్నాడు, కాని రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ శాఖలు విస్తరించినప్పుడు పొరుగు రాష్ట్రాల్లో, అతను తన బృందంతో కలిసి ఒక కొత్త సంస్కృత ప్రార్థన, వ్యాయాయము ఇవ్వడం వంటివి ఎన్నుకున్నారు. డాక్టర్ కె బి హెడ్గేవార్ ఆర్ఎస్ఎస్ కోసం బట్టలు (యూనిఫాం) ఎంపిక నుండి చూడవచ్చు. అతను ఖాదీ, కుర్తా పైజామా మొదలైనవాటిని నిర్ణయించుకున్నాడు, అయితే మిలిటరీ లాంటి పాశ్చాత్య యూనిఫాంను నిక్కరు, చొక్కా, మిలిటరీ తరహా బూట్లు మొదలైనవాటిని ఎంచుకున్నాడు. ఎందుకంటే, వ్యాయామాలు, ఆటలు, సైనిక లాంటి క్రమశిక్షణ ఈ యూనిఫారం గుర్తు చేస్తుందని, అవి ఎక్కువ కాలం ఉండేవి, ధరలో తక్కువ ఖరీదు అయినవి. కాంగ్రెస్ సేవాదళ్లో కూడా సగం ప్యాంటు, చొక్కా ఒకే విధమైన యూనిఫాం ఉంది. అతను బ్రిటీష్ వాయిద్యాలను కూడా ఉపయోగించే ఒక సంగీత బృందాన్ని పరిచయం చేశాడు. ఈ సంగీత బృందానికి మొదటి కోచ్ ఒక క్రైస్తవ ఉపాధ్యాయుడు. ప్రారంభంలో, సంగీత గమనికలు కూడా బ్రిటీష్ నుండి తీసుకున్నాడు, తరువాత భారతీయ సంగీతమును వాడుకున్నాడు. రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్ హిందూ సమాజంనికి, ఆర్ఎస్ఎస్ సామర్థ్యం గురించి, డాక్టర్ కె బి హెడ్గేవార్ యొక్క సంస్కరణవాద ఉత్సాహాన్ని గురించి చాలామందికి తెలియదు [3]
ఆర్.యస్.యస్. స్థాపన సమయంలో హెడ్గేవార్ను అనుసరించి ఉన్నవారిలో భయ్యాజి దాణె, భావురావ్ దేవరస్, బాలసాహెబ్ దేవరస్, వ్యంకప్ప పాట్కి, అప్పాజి జోషి ముఖ్యులు.
రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్ సంఘ్‌లోనే మహిళా విభాగాన్ని ప్రారంభించాల్సిన అవసరాన్ని గుర్తించి, రాష్ట్ర సేవికా సమితిని స్థాపనలో కీలకపాత్ర పోషించాడు.
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "K B Hedgewar - INCREDIBLE INDIA". sites.google.com. Archived from the original on 2020-10-20. Retrieved 2020-09-30.
- ↑ The Hindu Nationalist Movement in India By Christophe Jaffrelot పేజీ.45 [1]
- ↑ "Dr. Hedgewar – The Unorthodox Reformer". www.newsbharati.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-09-30.