జ్యేష్టదేవుడు

జ్యేష్టదేవుడు
జననం	జ్యేష్టదేవుడు c.1500 CE
మరణం	c.1610 CE
జాతీయత	భారతీయుడు
వృత్తి	ఖగోళ శాస్త్రవేత్త - గణిత శాస్త్రవేత్త
సుపరిచితుడు	యుక్తిభాస గ్రంథ రచయిత.
గుర్తించదగిన సేవలు	యుక్తిభాస, Drkkarana
బంధువులు	పారన్‌గొట్టు కుటుంబం

జ్యేష్టదేవుడు (మలయాళం: ജ്യേഷ്ഠദേവന്‍) (c. 1500 – c. 1610) సంగమగ్రామ మాధవ (c.1350 – c.1425) స్థాపించిన "కేరళ గణిత, ఖగోళ శాస్త్ర పాఠశాల"లో ఖగోళ, గణిత శాస్త్రవేత్త. ఈయన ఉత్తమ గ్రంథం అయిన యుక్తిభాస యొక్క రచయిత. ఈ గ్రంథం నీలకంఠ సోమయాజి (1444-1544) రచించిన "తరణ సంగ్రహం"యొక్క మలయాళంలో ఒక వ్యాఖ్యానం. ఆ సమయంలో సంప్రదాయ భారతీయ గణిత శాస్త్రజ్ఞులుకు ఒక అసాధారణమైన గ్రంథం. గణిత శాస్త్రంలో యుక్తిభాస పై విషయ విశ్లేషణను కొంతమంది పరిశోధకులు "కలన గణితం యొక్క మొదటి పాఠ్యపుస్తకం"గా ప్రోత్సహించారు. జ్యేష్టదేవుడు ఖగోళ శాస్త్ర పరిశీలనా గ్రంథం Drk-karanaను రచించాడు.

జ్యేష్టదేవ యొక్క జీవిత కాలం

అనేక పురాతన రాత ప్రతులలో జ్యేష్ట దేవుని గూర్చి అనేక మూలాలు లభిస్తున్నాయి. ఈ రాత ప్రతుల నుండి, అతని జీవితం గురించి కొన్ని వాస్తవాలను తెలుసుకోవచ్చు.అతను మలయాళ బ్రాహ్మణ శాఖయైన నంబూద్రికి చెండినవాడు. క్రీ.శ 1500 లో పరంగ్న్‌గొట్టు కుటుంబంలో జన్మించాడు. అతను దామోదర కు శిష్యుడు. అతను నీలకంఠ సోమయాజి కి సమకాలికుడు. జ్యేష్టదేవుని శిష్యుడు అచ్యుత పీషరటి. 1592లో అత్యుత పీషరటి పూర్తిచేసిన ఉపరగక్రియకర్మ గ్రంథం చివరి శ్లోకాలలో తన గురువు జ్యేష్ట దేవుడు అని ఉటంకించాడు. జ్యేష్టదేవుడు రాసినదిగా భావించబడుతున్న దృక్కరణ అనే గ్రంథ మూలం ఆధారంగా అతను క్రీ.శ 1610 వరకు జీవించి ఉన్నట్లు తెలియుచున్నది.

గణిత వంశం

సంగమగ్రామ మాధవకు ముందు కేరళలో గణిత సంప్రదాయాల గురించి పెద్దగా తెలియదు. వటసేరి పరమేశ్వడుడు, మాధవుని ప్రత్యక్ష శిష్యుడు. దామోదర పరమేశ్వర కుమారుడు. నీలకంఠ సోమయాజీ, జ్యేష్ఠదేవ దామోదర విద్యార్థులు. జ్యేష్టదేవుని శిష్యుడు అచ్యుత పీషరటి. మెల్పాతుర్ నారాయణ భట్టతిరి అచ్యుత పిషరటికి శిష్యుడు.

రచనలు

అతను యుక్తిభాస, దృక్కరణ అనే గ్రంథాలను రచించాడు. అందులో మొదటిది నీలకంఠ సోమయాజి రాసిన తంత్రసంగ్రహం రచనకు హేతువులతో వ్యాఖ్యానం. రెండవది ఖగోళ గణనలపై ఒక గ్రంథం.

భారత ఉపఖండంలో గణిత్ శాస్త్ర అభివృద్ధికి యుక్తి భాస అనే గ్రంథం ఎంతో దోహదపడడానికి మూడు కారణాలున్నాయి.

• అది స్థానిక మలయాళ భాషలో రాయబడింది. అంతకు ముందు సంస్కృతంలో రచనలు ఉండేవి.
• పద్యాలలో రాసేదానికి భిన్నంగా ఈ రచన గద్యంలో రాయబడింది. కేరళ పాఠశాల ఇతర ముఖ్యమైన రచనలన్నీ పద్యంలో ఉన్నాయి.
• మరీ ముఖ్యంగా, యుక్తిభాను ఉద్దేశపూర్వకంగా ఋజువులతో సహా రాయబడింది.

యివి కూడా చూడండి

• భారతీయ గణిత శాస్త్రవేత్తలు

మరింత సూచనలు

• Details on the English translation of Yuktibhāṣā by K. V. Sarma: Sarma, K.V., Ramasubramanian, K., Srinivas, M.D., Sriram, M.S. (2008). Ganita-Yukti-Bhasa (Rationales in Mathematical Astronomy) of Jyeṣṭhadeva: Volume I: Mathematics, Volume II: Astronomy. Sources and Studies in the History of Mathematics and Physical Sciences. Springer jointly with Hindustan Book Agency, New Delhi, India. ISBN 978-1-84882-072-2.CS1 maint: multiple names: authors list (link) (This is a critical translation of the original Malayalam text by K.V. Sarma with explanatory notes by K. Ramasubramanian, M.D. Srinivas and M.S. Sriram.)
• For a review of the English translation of Yuktibhāṣā : Homer S. White (2009-07-17). "Ganita-Yukti-Bhāsā (Rationales in Mathematical Astronomy) of Jyesthadeva". MAA Reviews. The Mathematical Association of America. Retrieved 30 January 2010.
• R.C. Gupta (1973). "Addition and subtraction theorems for the sine and the cosine functions in medieval india" (PDF). Indian Journal of History of Science. 9 (2): 164–177. Archived from the original (PDF) on 2014-11-29. Retrieved 2013-07-01.
• K. V. Sarma (1972). A history of the Kerala school of Hindu astronomy (in perspective). Vishveshvaranand Indological series. 55. Vishveshvaranand Institute of Sanskrit & Indological Studies, Hoshiarpur, Panjab University.
• K.V. Sarma. "Tradition of Aryabhatiya in Kerala : Revision of planetary parameters" (PDF). Indian Journal of History of Science. 12 (2): 194–199. Archived from the original (PDF) on 29 నవంబర్ 2014. Retrieved 30 January 2010.
• George Gheverghese Joseph (2000). The Crest of the Peacock: The Non-European Roots of Mathematics. Princeton University Press. p. 416. ISBN 978-0-691-00659-8. Archived from the original on 2010-01-29. Retrieved 2013-07-01.
• Plofker, Kim (2009). "7 The school of Madhava in Kerala". Mathematics in India. Princeton University Press. pp. 219–254.
• For a modern explanation of Jyeṣṭhadeva's proof of the power series expansion of the arctangent function: Victor J. Katz. "12". A history of mathematics : An introduction (3 ed.). 2009: Addison Wesley. pp. 450–455. ISBN 978-0-321-38700-4. Archived from the original on 2009-03-06. Retrieved 2013-07-01.CS1 maint: location (link)

యితర లింకులు

• ఆంగ్ల వికీలో వ్యాసం