మహేంద్ర సూరి
మహేంద్ర దయాశంకర్ గోర్ సూరి 14 వ శతాబ్దానికి చెందిన జైన మతానికి చెందిన ఖగోళ శాస్త్రవేత్త. ఆయన "యంత్రరాజ" అనే గ్రంథాన్ని రచించారు. ఈగ్రంథం భారతదేశంలో ఖగోళమితికి సంబంధించిన మొదటి ఖగోళ శాస్త్ర గ్రంథం.[1] ఈయన మదన సూరి యొక్క విద్యార్థి. ఆయన తండ్రి దయాశంకర్, తల్లి పేరు విమల. దయాసాగర్, విమల దంపతులకు ఎనిమిది మంది పిల్లలు. నలుగురు కొడుకులు, నలుగురు కుమార్తెలు. మహేంద్ర ఊర్మిళను వివాహమాడి నలుగురు కుమార్తెలకు తండ్రి అయ్యాడు. మహేంద్ర సూరి ఒక జైన మతస్థుడు. జైన మతం క్రీ.పూ ఆరో శతాబ్దంలో ప్రారంభమైంది, మతం ముఖ్యంగా క్రీ.పూ శతాబ్దాల చివరిలో గణిత ఒక బలమైన ప్రభావాన్ని చూపింది.మహేంద్ర సూరి సమయానికి, జైనమతం ఒక జాతీయ మతంగా కోల్పోవడానికి, చాలా తక్కువ బలమైనదిగా ఉంది. ఇది ఇస్లాం మతం ద్వారా ప్రభావితమై, ముఖ్యంగా ఇస్లామిక్ ఖగోళశాస్త్ర నేపథ్యలో ఒక భాగమైన దశకు చేరుకుంది. అయితే, 4లో పింగ్రీ ఇండియన్ సంస్కృతిలో ఇస్లామిక్ ఖగోళశాస్త్రం ఈ ఫిల్టరింగ్ రాశాడు: - ... ఏ విధంగా సాంప్రదాయ వైజ్ఞానిక నిర్మాణం ప్రభావితం అనుమతి లేదు.
మహేంద్రసూరి మదన సూరి యొక్క శిష్యుడు. అతను ఖగోళమితి అను ఒక సంస్కృత గ్రంథము వ్రాయడానికి మొదటి వ్యక్తిగా ప్రఖ్యాతి పొందాడు.Ohashi భారతదేశం ప్రారంభ చరిత్ర ఢిల్లీ సుల్తాన్లలో ఖగోళమితి గూర్చి 3లో వ్రాస్తూ: - ఖగోళమితి ఫిరుజ్ షః తుఘ్లుక్ (పాలన సా.శ. 1351 - 88) సమయంలో భారతదేశం ప్రవేశపెట్టారు,, మహేంద్ర సూరి "యంత్రరాజ" (AD 1370) అనే పేరుతో ఖగోళమితి మొదటి సంస్కృత సంహతాన్ని రాశాడు.
ఢిల్లీ సుల్తానేట్ 1200 లో భారతదేశంలో వృద్ధి చెందింది, ముస్లిం మతం సంస్కృతి ఆ సమయం నుండి స్థాపించబడింది. ఇస్లామిక్ ఖగోళశాస్త్రం యొక్క ఆలోచనలు సంస్కృత భాషలో రచనలు కనిపించడం ప్రారంభమైంది. మహేంద్ర సూరి తన ప్రసిద్ధ టెక్స్ట్ లో ఖగోళమితి గూర్చి ఇస్లామిక్ ఆలోచనలలో వ్రాసాడు.ఈ రచనలు వివిధ సూచనల నుండి మహేంద్ర సూరి తన పని కాకుండా సంప్రదాయ భారతీయ ఖగోళశాస్త్రం రచనల కంటే ఇస్లామిక్ ఆధారంగా కాంతిమండలం మొదలైనవి కోణంగా ఉపయోగించి ప్రత్యేక విలువలతో వ్రాసినట్లు స్పష్టం.
సూచికలు
[మార్చు]- ↑ Glick; et al., eds. (2005). Medieval Science, Technology, and Medicine: An Encyclopedia. Routledge. p. 464. ISBN 0-415-96930-1.
the Jain astronomer Mahendra Suri (fl. 1370)...wrote the first Indian treatise on the astrolabe, called the Yantraraja (1370)