సమతా పార్టీ
సమతా పార్టీ (SAP) భారతదేశంలోని ఒక రాజకీయ పార్టీ, ఇది 1994లో జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్, నితీష్ కుమార్‌లు స్థాపించారు. ఇప్పుడు దాని జాతీయ అధ్యక్షుడిగా ఉదయ్ మండలం నాయకత్వం వహిస్తున్నాడు.[1][2] సమతా పార్టీ ఒకసారి బీహార్ ముఖ్యమంత్రిగా నితీష్ కుమార్‌ను ప్రారంభించింది.[3] ఒకానొక సమయంలో ఇది ఉత్తర భారతదేశంలో ముఖ్యంగా బీహార్‌లో గణనీయమైన రాజకీయ, సామాజిక ప్రభావాన్ని చూపింది.[4] సమతా పార్టీ సభ్యులు 2003లో చాలా మంది జనతాదళ్ (యునైటెడ్)లో చేరారు. ఎంపీ బ్రహ్మానంద్ మండలం నేతృత్వంలోని ఒక వర్గం మాత్రమే సమతా పార్టీలో ఉంటూ పార్టీ పేరు, చిహ్నాలను వాడుకుంటూనే ఉంది.[5][6]
చరిత్ర
[మార్చు]సమతా పార్టీ అధ్యక్షుడు శ్రీ ఉదయ్ మండలం చేతిలో 'మషల్' పట్టుకున్నారు. 1996 సార్వత్రిక ఎన్నికలలో సమతా పార్టీ భారతీయ జనతా పార్టీతో పొత్తు పెట్టుకొని, ఎనిమిది స్థానాలను గెలుచుకుంది, వీటిలో ఆరు బీహార్‌లో, ఒక్కొక్కటి ఉత్తరప్రదేశ్ ఒడిశాలో ఉన్నాయి. ఎన్నికలకు ముందు ఆ పార్టీ బీహార్‌లో మాత్రమే పాతుకుపోయింది. 1998 సార్వత్రిక ఎన్నికలలో భారతీయ జనతా పార్టీతో మళ్లీ పొత్తు పెట్టుకుని పన్నెండు సీట్లు గెలుచుకోగా, బీహార్ నుండి పది, ఉత్తరప్రదేశ్ నుండి రెండు సీట్లు గెలుచుకుంది.
బీహార్ ముఖ్యమంత్రి పదవికి ఎన్‌డీఏ నాయకుడిగా నితీష్ కుమార్ 2000 మార్చిలో ఎన్నికయ్యాడు.కేంద్రంలోని వాజ్‌పేయి ప్రభుత్వం పిలుపు మేరకు మార్చి 3న బీహార్ ముఖ్యమంత్రిగా మొదటిసారి ప్రమాణ స్వీకారం చేశాడు. 324 మంది సభ్యులున్న సభలో ఎన్‌డీఏ, మిత్రపక్షాలకు 151 మంది ఎమ్మెల్యేలు ఉండగా, లాలూ ప్రసాద్ యాదవ్‌కు 159 మంది ఎమ్మెల్యేలు ఉన్నారు. రెండు పొత్తులు మెజారిటీ మార్కు కంటే తక్కువగా ఉన్నాయి. సభలో తన సంఖ్యను నిరూపించుకోలేక నితీష్ రాజీనామా చేశాడు.[7][8]
2001 ఫిబ్రవరి 15న మణిపూర్ ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసినప్పుడు రాధాబినోద్ కోయిజం సమతా పార్టీ నుండి రెండవ ముఖ్యమంత్రి అయ్యాడు.[9] అయితే ప్రభుత్వం స్వల్పకాలికంగా కొలుదీరి ఆయన నేతృత్వంలోని కూటమి అదే ఏడాది మేలో పడిపోయింది.[10][11]
1999 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో సమతా పార్టీ, లోక్ శక్తి, జనతాదళ్ (యు)తో అనధికారిక పొత్తు పెట్టుకుంది. 2000 బీహార్ శాసనసభ ఎన్నికలలో పార్టీ సొంతంగా పోటీ చేస్తుందని చెప్పిన జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్ 2000 జనవరిలో ఈ ముగ్గురిని ఒకే పార్టీలో విలీనం చేయాలనే ప్రతిపాదనను విరమించుకున్నాడు.[12]
2003 జేడీ (యూ)తో విడిపోయి విలీనం
[మార్చు]సమతా పార్టీ అధ్యక్షుడు జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్ 2003 అక్టోబరులో పార్టీని పూర్తిగా జనతాదళ్ (యునైటెడ్)లో విలీనం చేస్తున్నట్లు ప్రకటించాడు.[13] జనతాదళ్ (యునైటెడ్) ఎన్‌డీఏలో పాలక కూటమిలో భాగంగా ఉంది .
సమతా పార్టీ పార్లమెంటు సభ్యుడు (లోక్‌సభ) బ్రహ్మానంద్ మండలం ఇతర సభ్యులతో విలీన విభజనను వ్యతిరేకించారు. విలీనాన్ని వ్యతిరేకిస్తున్న మైనారిటీ వర్గానికి మండలం నాయకుడు. సభ్యులందరూ అధికారిక విలీనానికి మద్దతు ఇవ్వనందున, బ్రహ్మానంద్ వర్గం కేంద్ర ఎన్నికల సంఘం ముందు పార్టీ విలీనాన్ని సవాలు చేసినందున, విలీనాన్ని భారత ఎన్నికల సంఘం అధికారికంగా గుర్తించలేదు. సాంకేతికంగా విలీనం పూర్తి కాలేదని, అందుకే సమతా పార్టీ పేరుతో ఒక వర్గానికి అనుమతినిచ్చిందని భారత ఎన్నికల సంఘం నిర్ణయించింది.
సమతా పార్టీ అభ్యర్థులందరూ రాబోయే 2004 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో జనతాదళ్ (యునైటెడ్) అభ్యర్థిగా బాణం గుర్తుపై పోటీ చేయనున్నందున కేంద్ర ఎన్నికల సంఘం నిర్ణయం తన విలీన ప్రణాళికలపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపదని పార్టీ నాయకుడు శరద్ యాదవ్ అన్నారు.
ప్రతిపాదించిన ప్రకారం పార్టీలోని చాలా మంది సభ్యులు జేడీయూలో విలీనం అయ్యారు, అయితే సమతా పార్టీలోని ఒక వర్గం బ్రహ్మానంద్ మండలం నాయకత్వంలో సమతా పార్టీ పేరును ఉపయోగించడం కొనసాగించింది.[14]
2004 తర్వాత సమతా పార్టీ
[మార్చు]2009లో 14వ లోక్‌సభ (2009-2014)కి జరిగిన సాధారణ ఎన్నికల్లో 11 స్థానాల్లో పోటీ చేసి అన్నింటిలోనూ ఓడిపోయింది. ఇది మొత్తం 31324 ఓట్లను సాధించింది, ఇది ఆ రాష్ట్రంలో పోలైన మొత్తం ఓట్లలో 0.02 శాతం మాత్రమే.[15]
2014 లోక్‌సభ ఎన్నికల కోసం సమతా పార్టీ కాంగ్రెస్‌తో పొత్తు ఉండదని పేర్కొంటూ ఎలాంటి పొత్తును వదులుకోవాలని నిర్ణయించుకుంది.[16] సమతా పార్టీ నుండి పెద్ద నాయకులందరూ జనతాదళ్ (యునైటెడ్)కి వెళ్లిపోవడంతో, పార్టీ క్రమంగా కుదించడం ప్రారంభించింది. దాని పేలవమైన ఎన్నికల పనితీరు కారణంగా, ఇది ప్రజాదరణను కోల్పోవడం ప్రారంభించింది, దాదాపు మూసివేత అంచున ఉంది. 2020లో పార్టీ నాయకత్వాన్ని ఉదయ్ మండలం కు అప్పగించారు, అతను దానిని పునర్నిర్మించడం ప్రారంభించాడు.[17]
ఎన్నికలలో పోటీ
[మార్చు]లోక్‌సభ
[మార్చు]| లోక్‌సభ పదవీకాలం | భారత
సాధారణ ఎన్నికలు |
సీట్లలో
పోటీ చేశారు |
సీట్లు
గెలుచుకున్నారు |
%
ఓట్లు |
పోటీ చేసిన స్థానాల్లో % ఓట్లు వచ్చాయి |
|---|---|---|---|---|---|
| 11వ లోక్‌సభ | 1996 | 81 | 8 | 72,56,086 | 2.2% |
| 12వ లోక్‌సభ | 1998 | 57 | 12 | 64,91,639 | 1.8% |
| 14వ లోక్‌సభ | 2004 | 40 | 0 | 2,01,276 | 0.1% |
| 15వ లోక్‌సభ | 2009 | 11 | 0 | 0.0% | |
| 16వ లోక్‌సభ | 2014 | 10 | 0 | 0.0% |
విధానసభ
[మార్చు]| విధానసభ పదవీకాలం | రాష్ట్రం | ఎన్నికలు | సీట్లలో
పోటీ చేశారు |
సీట్లు
గెలుచుకున్నారు |
%
ఓట్లు |
పార్టీ ఓట్లు |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 11వ అసెంబ్లీ | బీహార్ | 1995 | 310 | 7 | 24,40,275 | 7.1% |
| 12వ అసెంబ్లీ | బీహార్ | 2000 | 120 | 34 | 32,05,746 | 8.7% |
| 7వ అసెంబ్లీ | మణిపూర్ | 1995 | 23 | 2 | 70,887 | 6.2% |
| 8వ అసెంబ్లీ | మణిపూర్ | 2000 | 36 | 1 | 84,215 | 6.7% |
| 9వ అసెంబ్లీ | మణిపూర్ | 2005 | 31 | 3 | 1,09,912 | 8.3% |
| నాగాలాండ్ | 2003 | 4 | 1 | 10,456 | 1.2% |
ముఖ్యమంత్రుల జాబితా
[మార్చు]| సంఖ్య | పేరు
నియోజకవర్గం |
పదవీకాలం | పదవీకాలం పొడవు | పార్టీ | రాష్ట్రం | అసెంబ్లీ | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | నితీష్ కుమార్ | 2000 మార్చి 3 | 2000 మార్చి 10 | 7 రోజులు | సమతా పార్టీ | బీహార్ | 12వ అసెంబ్లీ |
| 2 | రాధాబినోద్ కోయిజం | 2001 ఫిబ్రవరి 15 | 2001 జూన్ 1 | 106 రోజులు | సమతా పార్టీ | మణిపూర్ | 8వ అసెంబ్లీ |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Dash, Nivedita; News, India TV (2023-07-12). "From Mulayam Singh's SP to George Fernandes' Samata Party: List of splits in Janata Dal | EXPLAINED". www.indiatvnews.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-12-21.
{{cite web}}:|last2=has generic name (help) - ↑ "Delhi HC dismisses Samata Party plea against 'flaming torch' symbol allotment". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2022-10-19. Retrieved 2022-10-27.
- ↑ "'Flaming Torch' Election Symbol: A Look Back At Samata Party And Nitish Kumar's Ascension To Bihar CM". www.outlookindia.com/ (in ఇంగ్లీష్). 2022-10-19. Retrieved 2022-11-04.
- ↑ "Samata Party". Indian Elections. Archived from the original on 2004-06-01.
- ↑ "BBCHindi". www.bbc.com. Retrieved 2022-05-27.
- ↑ "EC rejects merger of JD-U, Samata Party". rediff.com. 20 March 2004. Retrieved 1 October 2022.
- ↑ Kumar, Abhay (24 November 2019). "March 2000: When Nitish quit as CM, before floor test". Deccan Herald. Retrieved 3 December 2021.
- ↑ Dasgupta, Swapan (20 March 2000). "Nitish Kumar's government in Bihar not outvoted as much as outmanoeuvred by Laloo Yadav". India Today. Retrieved 3 December 2021.
- ↑ "Koijam sworn in Manipur CM". Rediff. PTI. 15 February 2001. Retrieved 3 December 2021.
- ↑ Himal South Asian-August-2000 Archived 7 ఏప్రిల్ 2008 at the Wayback Machine
- ↑ "Message from Manipur". The Tribune. Chandigarh, India. 2 June 2001. Retrieved 3 December 2021.
- ↑ "Samata Party breaks away from JD (U)". Rediff. UNI. 6 January 2000. Retrieved 3 December 2021.
- ↑ Gargi Parsai (31 అక్టోబరు 2003). "Fernandes to head Janata Dal (United)". The Hindu. Archived from the original on 4 ఫిబ్రవరి 2012.
- ↑ "EC recognises old Samata Party"[usurped], The Hindu (Sunday, 21 March 2004)
- ↑ "PERFORMANCE OF GENERAL ELECTIONS - INDIA, 2009 - REGISTERED (UNRECOGNISED) PARTIES & INDEPENDENTS" (PDF). Election Commission of India. 2009. Archived (PDF) from the original on 26 సెప్టెంబరు 2012.
- ↑ "कांग्रेस से गठबंधन नहीं करेगी समता पार्टी 10237767". Archived from the original on 14 డిసెంబరు 2013. Retrieved 15 జూన్ 2013.
- ↑ "दिल्ली HC ने शिवसेना धड़े को मशाल चुनाव चिह्न आवंटित किए जाने के खिलाफ समता पार्टी की याचिका खारिज की". Dainik Jagran (in హిందీ). Retrieved 2023-01-08.