నాగార్జునుడు: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

చరిత్రలో దిద్దుబాట్లను ఎంపిక చేసుకుంటూ తేడాలు చూడండి

Content deleted Content added

Inline

23:46, 19 అక్టోబరు 2016 నాటి కూర్పు

అమరావతిలో ఆచార్య నాగార్జునుని సమకాలీన విగ్రహం

ఆచార్య నాగార్జునుడు (క్రీ. శ. 150-250) ప్రసిద్ధి గాంచిన బౌద్ధ ధర్మ తాత్వికుడు. కనిష్క చక్రవర్తి సమకాలికుడైన అశ్వఘోషుడు మహాయాన బౌద్ధ మతాన్ని ప్రవచించాడు. అందలి మాధ్యమిక సూత్రములను నాగార్జునుడు రచించాడు. ఈ మాధ్యమిక తత్వము చైనా దేశమునకు మూడు గ్రంథములు (సున్ లున్) గా వ్యాప్తి చెందింది. ఆచార్య నాగార్జునుడు మహాయానం విశేష వ్యాప్తి చెందటానికి కారకుడు. ప్రజ్ఞాపారమిత సూత్రములు కూడా నాగార్జునుడే రచించాడని అంటారు. నలందా విశ్వవిద్యాలయములో బోధించాడు. జోడో షింషు అను బౌద్ధ ధర్మ విభాగమునకు ఆద్యుడు. నాగార్జునిని రెండవ బుద్ధుడని కూడా అంటారు.

జీవితం

నాగార్జునుని జీవితము గురించి మనకు చాల తక్కువగా తెలియవచ్చింది. ఛైనా, టిబెటన్ భాషలలో నాగార్జునుని జీవిత చరిత్ర ఆతని మరణము తరువాత పలు శతాబ్దములు గడచిన పిదప వ్రాయబడింది. కొన్ని ఆధారములను బట్టి ఈతడు అంధ్ర దేశమునకు చెందిన వైదీక బ్రాహ్మణుడు^[1]^[2]. నాగార్జునుడు బాల్యంలోనే సన్యసించి హిందూ తత్వశాస్త్రాన్ని ఆభ్యసించాడు. ఆ తర్వాత బౌద్ధమతాన్ని స్వీకరించాడు. నాగార్జునుడు విదర్భకు చెందినవాడని మరియొక అభిప్రాయము. వేదశాస్త్రములలో పాండిత్యము సంపాదించి హిమాలయములలో విస్తృతముగా పర్యటించి బౌద్ధము పట్ల ఆకర్షితుడై నలందా చేరాడు. అచట ప్రఖ్యాత ఆచార్యుడు రాహులభద్ర వద్ద శిష్యరికము చేసి నలందాలోనే అచార్యునిగా పలు సంవత్సరాలు బోధించాడు. పిదప కృష్ణానదీ లోయలోని శ్రీపర్వతము చేరి స్థిరపడ్డాడు. దగ్గరలోని ధాన్యకటకములోని విశ్వవిద్యాలములో ముఖ్య అచార్యునిగా బోధలు చేశాడు^[3].

నాగార్జునుని అభిప్రాయము ప్రకారము బుద్ధ భగవానుడే మాధ్యమిక పద్ధతికి కారణభూతుడు^[4]. కలుపహణ అభిప్రాయమును బట్టి నాగార్జునుడు మొగ్గలిపుత్త తిస్స వారసుడు, మాధ్యమిక పద్ధతిలో బుద్ధుని మౌలిక బోధలను పునరుజ్జీవనము చేసిన మహనీయుడు^[5].

ఆంధ్ర దేశంతో అనుబంధం

నాగార్జున కొండ వద్ద (అనుపు) నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయ శిథిలాలు

ఈయన చేత ప్రభావితుడైన శాతవాహన రాజు యజ్ఞశ్రీ శాతకర్ణి, శ్రీ పర్వతం (నాగార్జున కొండ) పై ఒక బౌద్ధ విద్యాలయమును కట్టించి, నాగార్జునుడిని అధ్యాపకునిగా నియమించాడు. ఈ విద్యాలయం నాగార్జునుని ప్రతిభ వల్ల జగత్ప్రసిద్ధిని పొందింది. ఈ విద్యాలయములో చదువుకొనుటకు అనేక దేశాలనుండి విద్యార్థులు వచ్చేవారు.

నాగార్జునుని రచనలు

అనుపు వద్ద నాగార్జున విశ్వ విద్యాలయ శిథిలాలు

నాగార్జునుడు వ్రాసిన ముఖ్య గ్రంథాలు:

మూలమాధ్యమికకారిక
మహాప్రజ్ఞానపరమితశాస్త్ర
ద్వాదశనికాయశాస్త్ర
దశభూమివిభాసశాస్త్ర
శూన్యతాసప్తతి
యుక్తిసస్తిక
విగ్రహ వ్యవర్తని
సుహ్రిల్లేఖ
రత్నావళి

వీటిలో 1 మరియు 7 మూల సంస్కృతములో దొరికాయి. 2 మరియు 3 చైనీస్ అనువాదాలుగా లభించాయి. 2 మరియు 3 తప్ప మిగిలినవన్నీ టిబెటన్ అనువాదాలుగా ఉన్నాయి. నాగార్జునుడు తొలుత సంస్కృతము, పిదప పాళీ భాషలలో వ్రాశాడు. రచనలలో నికాయ సిద్ధాంత ప్రభావము గలదు.

మాధ్యమిక వాదం

శూన్యతావాదం

ఇతర విశేషాలు

నాగార్జునుడు తన 67వ యేట మరణించాడు. గుంటూరు వద్ద ఉన్న ఆచార్య నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయము ఈయన స్మృత్యర్థం నెలకొల్పబడింది.

చిత్రమాలిక

బయటి లింకులు

మూలాలు

↑ Buddhist Art & Antiquities of Himachal Pradesh, Omacanda Hala; Page 97
↑ నాగార్జున:http://www.iep.utm.edu/n/nagarjun.htm#H1
↑ నాగార్జునుడు: జీవితము, బోధలు: http://www.nagarjunainstitute.com/buddhisthim/backissues/vol1_no1/1nagarjuna.htm
↑ Christian Lindtner, Master of Wisdom. Dharma Publishing, 1997, page 324
↑ David Kalupahana, Mulamadhyamakakarika of Nagarjuna: The Philosophy of the Middle Way; Motilal Banarsidass, 2005, pages 2-5

వనరులు

[1] Buddhist Art & Antiquities of Himachal Pradesh, Omacanda Hala; Page 97

[2] నాగార్జున:http://www.iep.utm.edu/n/nagarjun.htm#H1

[3] నాగార్జునుడు: జీవితము, బోధలు: http://www.nagarjunainstitute.com/buddhisthim/backissues/vol1_no1/1nagarjuna.htm

[4] Christian Lindtner, Master of Wisdom. Dharma Publishing, 1997, page 324

[5] David Kalupahana, Mulamadhyamakakarika of Nagarjuna: The Philosophy of the Middle Way; Motilal Banarsidass, 2005, pages 2-5

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ పంక్తి 1: / పంక్తి 1: @@
 {{విస్తరణ}}
 [[దస్త్రం:Aacaaryanaagaarjuna.jpg | thumb|right|అమరావతిలో ఆచార్య నాగార్జునుని సమకాలీన విగ్రహం]]
-'''ఆచార్య నాగార్జునుడు''' (క్రీ. శ. 150-250) ప్రసిద్ధి గాంచిన బౌద్ధ ధర్మ తాత్వికుడు. [[కనిష్క]] చక్రవర్తి సమకాలికుడైన [[అశ్వఘోషుడు]] [[మహాయాన]] బౌద్ధ మతాన్ని ప్రవచించాడు. అందలి [[మాధ్యమిక సూత్రము]]లను నాగార్జునుడు రచించాడు. ఈ మాధ్యమిక తత్వము [[చైనా]] దేశమునకు మూడు గ్రంథములు (సున్ లున్) గా వ్యాప్తి చెందింది. ఆచార్య నాగార్జునుడు మహాయానం విశేష వ్యాప్తి చెందటానికి కారకుడు. ప్రజ్ఞాపారమిత సూత్రములు కూడ నాగార్జునుడే రచించాడని అంటారు. [[నలందా]] విశ్వవిద్యాలయములో బోధించాడు. జోడో షింషు అను బౌద్ధ ధర్మ విభాగమునకు ఆద్యుడు. నాగార్జునిని రెండవ బుద్ధుడని కూడ అంటారు.
+'''ఆచార్య నాగార్జునుడు''' (క్రీ. శ. 150-250) ప్రసిద్ధి గాంచిన బౌద్ధ ధర్మ తాత్వికుడు. [[కనిష్క]] చక్రవర్తి సమకాలికుడైన [[అశ్వఘోషుడు]] [[మహాయాన]] బౌద్ధ మతాన్ని ప్రవచించాడు. అందలి [[మాధ్యమిక సూత్రము]]లను నాగార్జునుడు రచించాడు. ఈ మాధ్యమిక తత్వము [[చైనా]] దేశమునకు మూడు గ్రంథములు (సున్ లున్) గా వ్యాప్తి చెందింది. ఆచార్య నాగార్జునుడు మహాయానం విశేష వ్యాప్తి చెందటానికి కారకుడు. ప్రజ్ఞాపారమిత సూత్రములు కూడా నాగార్జునుడే రచించాడని అంటారు. [[నలందా]] విశ్వవిద్యాలయములో బోధించాడు. జోడో షింషు అను బౌద్ధ ధర్మ విభాగమునకు ఆద్యుడు. నాగార్జునిని రెండవ బుద్ధుడని కూడా అంటారు.
 == జీవితం ==
 నాగార్జునుని జీవితము గురించి మనకు చాల తక్కువగా తెలియవచ్చింది. ఛైనా, టిబెటన్ భాషలలో నాగార్జునుని జీవిత చరిత్ర ఆతని మరణము తరువాత పలు శతాబ్దములు గడచిన పిదప వ్రాయబడింది. కొన్ని ఆధారములను బట్టి ఈతడు అంధ్ర దేశమునకు చెందిన వైదీక బ్రాహ్మణుడు<ref>Buddhist Art & Antiquities of Himachal Pradesh, Omacanda Hala; Page 97</ref><ref>నాగార్జున:http://www.iep.utm.edu/n/nagarjun.htm#H1</ref>. నాగార్జునుడు బాల్యంలోనే సన్యసించి హిందూ తత్వశాస్త్రాన్ని ఆభ్యసించాడు. ఆ తర్వాత బౌద్ధమతాన్ని స్వీకరించాడు. నాగార్జునుడు విదర్భకు చెందినవాడని మరియొక అభిప్రాయము. వేదశాస్త్రములలో పాండిత్యము సంపాదించి హిమాలయములలో విస్తృతముగా పర్యటించి బౌద్ధము పట్ల ఆకర్షితుడై నలందా చేరాడు. అచట ప్రఖ్యాత ఆచార్యుడు రాహులభద్ర వద్ద శిష్యరికము చేసి నలందాలోనే అచార్యునిగా పలు సంవత్సరాలు బోధించాడు. పిదప కృష్ణానదీ లోయలోని శ్రీపర్వతము చేరి స్థిరపడ్డాడు. దగ్గరలోని ధాన్యకటకములోని విశ్వవిద్యాలములో ముఖ్య అచార్యునిగా బోధలు చేశాడు<ref>నాగార్జునుడు: జీవితము, బోధలు: http://www.nagarjunainstitute.com/buddhisthim/backissues/vol1_no1/1nagarjuna.htm</ref>.
 నాగార్జునుని అభిప్రాయము ప్రకారము బుద్ధ భగవానుడే మాధ్యమిక పద్ధతికి కారణభూతుడు<ref>Christian Lindtner, Master of Wisdom. Dharma Publishing, 1997, page 324</ref>. కలుపహణ అభిప్రాయమును బట్టి నాగార్జునుడు మొగ్గలిపుత్త తిస్స వారసుడు, మాధ్యమిక పద్ధతిలో బుద్ధుని మౌలిక బోధలను పునరుజ్జీవనము చేసిన మహనీయుడు<ref>David Kalupahana, Mulamadhyamakakarika of Nagarjuna: The Philosophy of the Middle Way; Motilal Banarsidass, 2005, pages 2-5</ref>.
 == ఆంధ్ర దేశంతో అనుబంధం ==
-[[File:Anupu....7..JPG|thumb|right|నాగార్జున కొండ వద్ద (అనుపు) నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయ శిధిలాలు]]
+[[File:Anupu....7..JPG|thumb|right|నాగార్జున కొండ వద్ద (అనుపు) నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయ శిథిలాలు]]
 ఈయన చేత ప్రభావితుడైన [[శాతవాహనులు|శాతవాహన]] రాజు [[యజ్ఞశ్రీ శాతకర్ణి]], శ్రీ పర్వతం ([[నాగార్జున కొండ]]) పై ఒక బౌద్ధ విద్యాలయమును కట్టించి, నాగార్జునుడిని అధ్యాపకునిగా నియమించాడు. ఈ విద్యాలయం నాగార్జునుని ప్రతిభ వల్ల జగత్ప్రసిద్ధిని పొందింది. ఈ విద్యాలయములో చదువుకొనుటకు అనేక దేశాలనుండి విద్యార్థులు వచ్చేవారు.
@@ పంక్తి 29: / పంక్తి 29: @@
 == మాధ్యమిక వాదం ==
 == శూన్యతావాదం ==
 == ఇతర విశేషాలు ==
-[[File:Archolo. site at anupu...3.JPG|thumb|right|అనుపు వద్ద ఆచార్య నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయ శిధిల దృశ్యాలు]]
+[[File:Archolo. site at anupu...3.JPG|thumb|right|అనుపు వద్ద ఆచార్య నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయ శిథిల దృశ్యాలు]]
 నాగార్జునుడు తన 67వ యేట మరణించాడు. [[గుంటూరు]] వద్ద ఉన్న [[ఆచార్య నాగార్జున విశ్వవిద్యాలయము]] ఈయన స్మృత్యర్థం నెలకొల్పబడింది.
 ==చిత్రమాలిక==
-[[File:Exhibits in the Museum. permitted to take photos (11).JPG|thumb|right|అమరావతి లో ఒక శిల్పము]]
+[[File:Exhibits in the Museum. permitted to take photos (11).JPG|thumb|right|అమరావతిలో ఒక శిల్పము]]
 == బయటి లింకులు ==
@@ పంక్తి 46: / పంక్తి 45: @@
 == వనరులు ==
 <!-- వర్గాలు -->
 {{భారతీయ తత్వశాస్త్రం}}
 [[వర్గం:బౌద్ధ మతము]]
 [[వర్గం:ఆంధ్ర ప్రదేశ్ చరిత్ర]]

v t e భారతీయ తత్వశాస్త్రం
విషయాలు	నాస్తికత్వం పదార్థం అంతా పరమాణువులతో కూడి ఉన్నదనే సిద్ధాంతము ఆదర్శవాదం భారతీయ తర్కం ఏకేశ్వరవాదం వేద తత్వం
ఆస్తికవాదం	యోగ దర్శనం న్యాయ దర్శనం వైశేషిక దర్శనం సాంఖ్య దర్శనం మీమాంస వేదాంత అచ్చింత్య బేధ అభేదం అద్వైతం భేదాభేద ద్వైతం ద్వైతాద్వైతం శుద్ధాద్వైతం విశిష్టాద్వైతం శైవం ప్రత్యభిజ్ఞ పశుపత సిధ్ధాంతం
నాస్తిక వాదం	చార్వాకుడు అజీవకులు జైన్ అనేకాంతవాదం శైవవాదం బౌద్ధ శూన్యత మాధ్యమిక యోగకార సౌత్రాంతిక స్వతంత్రిక
పాఠాలు	వేదాలు వేదాంగాలు వేదాంత సారము ఉపనిషత్తులు భగవద్గీత బౌద్ధ మత గ్రంధములు జైన ఆగమములు యోగ దర్శనం న్యాయ దర్శనం వైశేషిక దర్శనం సాంఖ్య దర్శనం మీమాంస సూత్ర బ్రహ్మసూత్రాలు పంచదశి శివ సూత్రాలు అర్థశాస్త్ర అభినవ భారతి యోగ వాశిష్టం
తత్వవేత్తలు	అవత్సర యాజ్ఞవల్క్యుడు పతంజలి కణాదుడు కపిల బృహద్రథ ఇక్ష్వాకు జైమిని వ్యాస చాణక్యుడు అక్షపాద గోతమ నాగార్జునుడు పద్మసంభవుడు వాసుబంధు గౌడపాదులు ఆది శంకరాచార్యులు దయానంద సరస్వతి రామానుజుడు రైవక సదానంద వేదాంతసారం శాఖ్యాయన జాబాలి మధ్వాచార్యులు విద్యారణ్యుడు మరింత ...
భావనలు	అభావ అభాసవాదం అభేదం ఆదర్శన అద్వైతం అహం (కాశ్మీర శైవం) ఐశ్వర్య అక్రోధ అక్షర అంతం అనంతం అనావస్థ అనుపలబ్ధి అపౌరుషేయ అసిద్దత్వ అసత్కల్ప ఆత్మ (హిందూ మతం) అవ్యక్త బ్రాహ్మణ బ్రహ్మ్మీ స్థితి భూమి భూమిక చైతన్య (స్పృహ) చిద్భాష చిత్తభూమి దేవుడు (హిందూ మతం) ధర్మము ధీ ద్రవ్య ధ్రుతి ఏకాగ్రత గుణ హితం (హిందూ మతం వేదాంతం) ఇదం ఈక్షణ ఈశ్వరత్వం జీవితం కర్మ కాశ్యప క్షేత్రజ్ఞ లక్షణ మిధ్యత్వ మోక్షం నిదిధ్యాసన నిర్వాణ పదార్థ పరమాత్మ పరమానంద(హిందూ మతం) పరమేశ శక్తి పరిణామవాదం (హిందూ ఆలోచన) ప్రార్ధన ఫ్రజ్ఞ (వేదం) ప్రకృతి ప్రతిబింబవాదం ప్రతీత్యాసముత్పాదం పురుష రాజమండలం ఋత సాక్ష్యం (నిరూపణ) సమాధి సంసార సంకల్పం (హిందూ ఆలోచన) సత్య సత్కార్యవాదం శబ్ద బ్రాహ్మణ స్ఫుటం స్థితి శూన్యత సూత్రం స్వాతంత్ర్య స్వేచ్చామృత్యువు (ఇచ్చామృత్యు) శ్యాద్వాద తైజస తైజలం తన్మాత్రలు త్యాగం ఉపరాతి ఉపేక్ష ఉత్సాహ వివర్తవాద విరాజ యోగ మరింత ...