హోండురాస్: కూర్పుల మధ్య తేడాలు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
తరువాతి తేడా →
Content deleted Content added
విజువల్వికీటెక్స్ట్
Translated from http://en.wikipedia.org/wiki/Honduras (revision: 370855090) using http://translate.google.com/toolkit with about 99% human translations.
(తేడా లేదు)

09:28, 19 ఆగస్టు 2010 నాటి కూర్పు

República de Honduras (in Spanish)
Republic of Honduras
Flag of Honduras Honduras యొక్క చిహ్నం
నినాదం
"Libre, Soberana e Independiente"  (Spanish)
"Free, Sovereign and Independent"
జాతీయగీతం
National Anthem of Honduras
Honduras యొక్క స్థానం
Honduras యొక్క స్థానం
రాజధాని
అతి పెద్ద నగరం 		Tegucigalpa
14°6′N 87°13′W / 14.100°N 87.217°W / 14.100; -87.217
అధికార భాషలు Spanish
గుర్తింపు పొందిన ప్రాంతీయ భాషలు Garifuna, English, Miskito,and other indigenous languages.
జాతులు  90% Mestizo mixture of white and american indian
7% Amerindian
2% Black
1% White
ప్రజానామము Honduran
ప్రభుత్వం Constitutional republic
 -  President Porfirio Lobo Sosa
 -  Vice President María Antonieta de Bográn
 -  President of the National Congress Juan Orlando Hernández
 -  President of the Supreme Court Jorge Rivera Avilés
Independence
 -  from Spain 15 September 1820 
 -  from the Federal Republic of Central America 31 May 1838 
 -  recognized by Spain 17 November 1894 
 -  from the United States of Central America 10 December 1898 
జనాభా
 -  August 2009 అంచనా 7,810,848² ([[List of countries by population|93మూస:Rd]])
 -  2000 జన గణన 6,975,204 
జీడీపీ (PPP) 2010 అంచనా
 -  మొత్తం $17.493 billion[1] 
 -  తలసరి $2,150[1] 
జీడీపీ (nominal) 2010 అంచనా
 -  మొత్తం $5.268 billion[1] 
 -  తలసరి $1,122[1] 
జినీ? (1992–2007) 55.3[2] (high) 
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2007) Increase 0.732[3] (medium) (112th)
కరెన్సీ Lempira (HNL)
కాలాంశం CST (UTC-6)
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ .hn
కాలింగ్ కోడ్ +504
1 "Libre, soberana e independiente" is the official motto, by congressional order, and was put on the coat of arms.
2 Estimates explicitly take into account the effects of excess mortality due to AIDS; this can result in lower life expectancy, higher infant mortality and death rates, lower population and growth rates, and changes in the distribution of population by age and sex than would otherwise be expected, as of July 2007.

హోండురాస్' (pronounced /hɑnˈdʊrəs/ ( listen), స్పానిష్: [República de Honduras] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help), pronounced: [reˈpuβlika ðe onˈduɾas]) అనేది మధ్య అమెరికాలోని ఒక గణతంత్ర రాజ్యం. దీనిని పూర్వం బ్రిటీష్ హోండురాస్ (ఇప్పటి బెలీస్) నుండి భేదం సూచించటానికి స్పానిష్ హోండురాస్' అని పిలిచేవారు.[4] ఈ దేశంకు పశ్చిమాన గ్వాటమాలా, నైరుతిలో ఎల్ సాల్వడోర్, ఆగ్నేయంలో నికారాగువా, దక్షిణాన గల్ఫ్ ఆఫ్ ఫోన్సెకా వద్ద పసిఫిక్ మహాసముద్రం, మరియు ఉత్తరాన కారిబియన్ సముద్రానికి అతిపెద్ద ప్రవేశ మార్గంగా గల్ఫ్ ఆఫ్ హోండురాస్‌లను సరిహద్దులుగా కలిగి ఉంది.

అంచనాల ప్రకారం ఎనిమిది మిలియన్ల జనాభాతో 112,000 కీమీ² స్థలపరిమాణం కలిగి ఉంది. దీని రాజధాని తెగుసిగల్ప.[5] దీని ఉత్తర భాగాలు పశ్చిమ కారిబియన్ ప్రాంత భాగంగా ఉన్నాయి.

శబ్ద వ్యుత్పత్తిశాస్త్రం

  • హిగురస్ – ఇది జికారో చెట్ల నుండి వచ్చే (సొరకాయ వంటి)కాయలను సూచిస్తుంది, వీటిలో చాలా హోండురాస్ యెక్క ఉత్తర తీరంలోని నీటిలో తేలుతూ కనిపించాయి.
  • హోండురాస్ –అనగా స్పానిష్‌లో "లోతులు". కొలంబస్ పారంపర్యంగా రాసిన దాని నుండి తెలుసుకొనబడినది సూచిస్తూ గ్రాసియాస్ అ డియాస్ క్యు హెమోస్ సాలిడో డే ఎసాస్ హోండురాస్ (ఆంగ్ల అనువాదం: "మనము ఆ లోతుల నుండి బయటపడ్డాం ధన్యవాదాలు దేవుడా"), ఈశాన్య తీరంలో ఉన్నప్పుడు తెలిపాడు.[6] అయిననూ, విల్లియం డేవిడ్‌సన్ సూచిస్తూ కొలంబస్ సముద్రయానంలో యెక్క ప్రాధమిక దత్తాంశాలలో ఈ రకమైన ఉదహరింపు లేదని, మరియు అది నిజానికి ఒక శతాబ్దం తరువాత చూడబడిందని తెలిపారు.[7][8]

డేవిడ్‌సన్ హోండురస్ ‌ను ఫోన్డురా నుండి తీసుకున్నారు, ఇది అస్టురియన్-లియెనెసే పదం యెక్క అర్థం ఓడలు నిలుపు స్థలం గా ఉంది, దీనిని పదహారవ శతాబ్దం యెక్క రెండవ దశాబ్దంలో ఈ ప్రాంతం కొరకు మొదటి మాటలను ట్రుజిల్లో అగాతం కొరకు వాడబడినాయి. పదహారవ శతాబ్దం చివరలోనే హోండురాస్ అనే పదాన్ని మొత్తం రాష్ట్రం కొరకు ఉపయోగించారు. 1580 ముందువరకు, హోండురస్ ‌ను రాష్ట్రం యెక్క తూర్పు భాగం కొరకు, మరియు హిగురాస్ ‌ను పశ్చిమ భాగం కొరకు సూచించారు.[8]

చరిత్ర

ప్రధాన వ్యాసం: History of Honduras
మయాన్ స్టెలే, కోపన్ వద్ద హాన్డురాన్ మాయన్ నాగరికత యెక్క చిహ్న సంకేతం.

పూరావస్తు శాస్త్రజ్ఞులు హోండురాస్‌కు బహుళ-ప్రాచీన పూర్వచరిత్ర ఉందని తెలియచెప్పారు. పశ్చిమ హోండురాస్లో గత చరిత్రకు ఉన్న ముఖ్య భాగం కోపన్ నగరం చుట్టూ ఉన్న మాయన్, ఇది గుటేమలన్ సరిహద్దు వద్ద ఉంది. ఆ ప్రాంతంలో గ్రాంథిక కాలానికి ముందు సమయంలో (150–900) మయాన్ నగరం వృద్ధి చెందింది. ఈ నగరం అనేక చెక్కిన శాసనాలు మరియు శిలలను కలిగి ఉంది. ఈ ప్రాచీన సామ్రాజ్యం ''కుక్పి(Xukpi)'' అనే పేరుతో ఐదవ శతాబ్దం నుండి తొమ్మిదవ శతాబ్దం వరకు, పూర్వీకులు రెండవ శతాబ్దంలో వెనక్కు వెళ్ళేవరకూ ఉంది.

మయాన్ నాగరికత తొమ్మిదవ శతాబ్ద సమయంలో జనాభాలో తరుగుదలకు దోహదమైనది, కానీ ప్రజలు కనీసం 1200 వరకు ఈ నగరం చుట్టూ నివసించారనేదానికి ఆధారాలు ఉన్నాయి.[9] స్పానిష్ వారు హోండురాస్ వచ్చేనాటికి, ఒకప్పటి కోపన్ రాజధాని అడవిగా మారింది, మరియు జీవించివున్న చోర్టి వారి చోల్టియన్ భాషను మాట్లాడే సహచరులను వదిలి పశ్చిమ భాగానికి వెళ్లిపోయారు. మాయాలు-కాని లెంకాలు పశ్చిమ హోండురాస్లో అధికంగా ఉన్నారు.[10]

కోపాన్ రుయ్నాస్ వస్తుప్రదర్శనలో రోసాలిలా గుడి

1502లో క్రిస్టోఫర్ కొలంబస్ అతని నాల్గవ మరియు ఆఖరి సముద్రయానంలో న్యూ వరల్డ్ కు చేస్తున్నప్పుడు, హోండురాస్ సముద్రతీరంలోని బే ఐలాండ్స్ చేరారు.[11] కొలంబస్ గుయ్మోరిటో లగూన్ యెక్క ప్రాంతంలోని ట్రుజిలో పట్టణానికి చేరారు. స్పానిష్ కనుగొన్నతర్వాత, హోండురాస్ స్పెయిన్ యెక్క విస్తారమైన సామ్రాజ్య భాగంగా కింగ్‌డమ్ ఆఫ్ గ్యుటెమాలలోని న్యూ వరల్డ్ లో ఉంది. ట్రుజిలో మరియు గ్రాసియాలు మొదటి పురపట్టణాలుగా ఉన్నాయి. స్పానిష్ ఆ ప్రాంతాన్ని దాదాపుగా మూడు శతాబ్దాలు పరిపాలించారు.

స్పెయిన్ మిగిలిన సెంట్రల్ అమెరికా రాష్ట్రాలతో పాటు హోండురాస్‌కు 15 సెప్టెంబర్ 1821న స్వాతంత్ర్యాన్ని మంజూరు చేసింది. 1822లో యునైటెడ్ సెంట్రల్ అమెరికన్ రాష్టాలు ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ అమెరికాలో చేరటానికి నిర్ణయించుకున్నాయి, ఇది 1838లో పతనమైపోయింది. దాని ఫలితంగా గణతంత్ర రాజ్యాలు స్వతంత్ర దేశాలు అయ్యాయి.

వెండి త్రవ్వకాలు అనేది స్పానిష్ విజయంలో మరియు హోండురాస్ స్థిరపడటంలో ప్రధాన కారణం అయ్యింది.[12] అమెరికా-సొంతమైన న్యూ యార్క్ మరియు హోండురాస్ రొసారియో మైనింగ్ కంపెనీ అత్యధికంగా బంగారం మరియు వెండిని ఉత్పత్తి చేసేది కానీ అది త్రవ్వకాలను 1954లో సాన్ జువన్సిటోలో మూసివేసింది.

20వ శతాబ్దం

పర్ల్ హార్బర్ మీద దాడి తరువాత, హోండురాస్ 8 డిసెంబర్ 1941న అలైడ్ నేషన్స్లో చేరింది. ఇరవై-ఐదు ఇతర ప్రభుత్వాలతో కలిసి, హోండురాస్ జనవరి 1, 1942న ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రకటన మీద సంతంకం చేసింది. 1969లో, హోండురాస్ మరియు ఎల్ సాల్వడోర్ చ్సిన పోరాటంను ఫుట్‌బాల్ యుద్ధంగా పిలిస్తారు.[13] ఒస్వల్డో లోపేజ్ అరెలానో తరువాత ఈ రెండు దేశాల మధ్య సరిహద్దు ఉద్రిక్తతలు చోటుచేసుకున్నాయి, హోండురాస్ యెక్క మాజీ రాష్ట్రపతి ఒకరు ఆరోపిస్తూ ఆర్థిక వ్యవస్థ తిరోగమనమే అతిపెద్ద సంఖ్యలో ఎల్ సాల్వడోర్ వలసలకు కారణమని తెలిపారు. అప్పటినుంచి, ఈ రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలు పరుషతరమైనాయి మరియు ప్రపంచ కప్ ఆరంభ స్థాయిలో మూడు-రౌండ్ల తొలగింపు ఆటలో ఎల్ సాల్వడోర్ హోండురాస్తో తలపడినప్పుడు తీవ్రతలు తగ్గాయి. ఉద్రిక్తతలు పెరిగి 14 జూలై 1969న సాల్వడోర్ సైనికులు హోండురాస్ మీద దాడిని ఆరంభించాయి. ఆర్గనైజేషన్ ఆఫ్ అమెరికన్ స్టేట్స్ యుద్ధాన్ని ఆపుటకు ఒక సమ్మతిని సంధానం చేసింది, అది 20 జూలై నాటి నుండి అమలులోకి వచ్చి సాల్వడోర్ సైనిక దళాలను ఆగష్టు ఆరంభంలో తొలగించింది.[13] ఈ విభేధానికి ఉన్న కారణాలలో సరిహద్దు వివాదం మరియు చట్టవిరుద్ధంగా అనేక వేలమంది సాల్వడోర్ వాసులు హోండురస్‌లో నివసించటం ఉన్నాయి. వారమంతా జరిగిన ఫుట్-బాల్ యుద్ధంలో, అనేక సాల్వడోరన్ కుటుంబాలను మరియు కార్మికులను వెళ్ళగొట్టారు. ఎల్ సాల్వడోర్ సరిహద్దు సమస్య పరిష్కరానికి కొంతకాలం యుద్ధ విరమణకు ఒప్పుకుంది, కానీ హోండురాస్ తరిమివేసిన శరణార్ధుల కొరకు నష్టపరిహార ఖర్చులను చెల్లించింది.[13]

ఫోర్టలేజా డే సాన్ ఫెర్నాండో డే ఓమో అనే కోటను స్పానిష్ చేత నిర్మించబడింది, హోండురాస్ తీరంను ఆంగ్ల సముద్ర దొంగల నుండి కాపాడటానికి నిర్మించారు.

హరికేన్ ఫిఫీ 18 మరియు 19 సెప్టెంబర్, 1974న హోండురాస్ యెక్క ఉత్తర తీరాన్ని తాకినప్పుడు తీవ్రనష్టాన్ని కలిగంచింది. మెల్గర్ కాస్ట్రో (1975–78) మరియు పాజ్ గార్సియా (1978–82) హోండురాస్ యెక్క ప్రస్తుత భౌతిక అవస్థాపన మరియు టెలీకమ్యూనికేషన్స్ వ్యవస్థ అధిక భాగంను నిర్మించాయి.[14]

1979లో, ఈ దేశం తిరిగి పౌరుల పాలనలోకి వచ్చింది. ఒక రాజ్యాంగ పరిషత్తుని ఏప్రిల్ 1980న ప్రముఖంగా ఎన్నుకోబడింది మరియు సాధారణ ఎన్నికలు నవంబర్ 1981న జరిగాయి. నూతన రాజ్యాంగంను 1982లో ఆమోదించారు మరియు రాబర్టో సుజో యెక్క PLH ప్రభుత్వం అధికారాన్ని పొందింది. రాబర్టో సుజో దేశంయెక్క ఆర్థిక మాంద్యాన్ని ఎదుర్కొనటానికి ఆర్థిక మరియు సాంఘిక అభివృద్ధి యెక్క సమున్నతమైన కార్యక్రమాన్ని నిర్వహించే వాదనతో ఎన్నికలను గెలిచారు. రాష్ట్రపతి రాబర్టో సుజో సమున్నతమైన సాంఘిక మరియు ఆర్థిక అభివృద్ధి పథకాలను ఆరంభించారు, దీనికి అమెరికా అభివృద్ధి సహాయం సహకరించింది. హోండురాస్ ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద పీస్ కార్‌ప్స్ మిషన్ కు అతిధేయ దేశంగా ఉంది, మరియు ప్రభుత్వేతర మరియు అంతర్జాతీయ స్వచ్ఛంద సంస్థలు అనేకం అయ్యాయి.[14]

ఆరంభ 1980లలో, సంయుక్త రాష్ట్రాలు ఒక స్థిరంగా సైనికదళాలను నికారగువాన్ ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా పోరాడుతున్న కాంట్ర గొరిల్లాలకు మద్ధతుగా హోండురాస్ లో ఉంచింది మరియు హోండురాస్ లో వాయుసేవలను ఇంకా ఆధునిక ఓడరేవును అభివృద్ధి చేసింది. పొరుగు దేశాలలో జరిగిన రక్తసిక్తమైన పౌర యుద్ధాల నుంచి ఇది తప్పించుకున్నప్పటికీ, హోండురాస్ సైనికదళం అనేక ముఖ్యమైన కిడ్నాపులు మరియు బాంబుదాడులు[15] మరియు సిన్చోనెరోస్ పాపులర్ లిబరేషన్ మూవ్మెంట్ వంటి మార్క్సిట్-లెనినిస్ట్ సైనికులు ఇంకా సైనికులు కాని అనేక మందికి వ్యతిరేకంగా సంపూర్ణ ప్రచారాన్ని చేసారు. ఈ కార్యక్రమంలో ప్రభుత్వ-మద్ధతు ఉన్న విభాగాల చేత జరిగిన అధిక న్యాయసంబంధమైన మరణాల యెక్క CIA-సహకార ప్రచారం ఉంది, ఇందులో ముఖ్యంగా బటాలియన్ 316 ఉంది.[16]

1998లో, హరికేన్ మిచ్ వల్ల పెద్ద ఎత్తున మరియు విస్తారంగా జరిగిన నష్టాన్ని గురించి మాజీ హోండురాన్ రాష్ట్రపతి కార్లొస్ రాబర్టో ఫ్లోర్స్ తెలుపుతూ ఇది దేశంలోని యాభైఏళ్ళ పురోగతిని తిరగతిప్పిందని చెప్పారు. మిచ్ దాదాపు 70% పంటలను మరియు వారధులు ఇంకా ద్వితీయ శ్రేణి రహదారులతో సహా రవాణా అవస్థాపనలో 70–80%ను నాశనం చేసింది. దేశమంతటా, 33,000 ఇళ్లు నాశనమైనాయి, 50,000 దెబ్బతిన్నాయి, మరియు 5,000 మంది ప్రజలు మరణించారు, 12,000 మంది గాయపడ్డారు – అంచనా ప్రకారం మొత్తం నష్ఠం $3 బిలియన్ల USD ఉంది.[17]

2008లో హోండురాన్ వరదలు తీవ్రతంగా వచ్చాయి మరియు దాని ఫలితంగా దేశంయెక్క సగం రోడ్లు దెబ్బతిన్నాయి లేదా పూర్తిగా నాశనం అయ్యాయి. [18]

2009లో, రాష్ట్రపతి నుండి ప్రధాన చట్టసభకు అధికార బదిలీతో ఆకస్మిక విద్రోహం[19][20] తారస్థాయికి చేరింది.[21] ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న దేశాలు ఈ చర్యను ఖండించాయి మరియు నూతన ప్రభుత్వాన్ని గుర్తించటాన్ని తిరస్కరించాయి.

రాజకీయాలు

ప్రధాన వ్యాసం: Politics of Honduras

హోండురాస్లో ఐదు నమోదుకాబడిన రాజకీయ పార్టీలు ఉన్నాయి: నేషనల్ పార్టీ (పార్టిదో నాసియోనల్ డే హోండురాస్: PNH); లిబరల్ పార్టీ (పార్టిదో లిబరల్ డే హోండురాస్: PLH); సోషల్ డెమోక్రాట్స్ (పార్టిదో ఇన్నోవాసియన్ వై యునిడాడ్-సోషల్ డెమోక్రటా: PINU-SD), సోషల్ క్రిస్టియన్స్ (పార్టిదో డెమోక్రటా-క్రిస్టియానో డే హోండురాస్: DCH); మరియు డెమోక్రటిక్ యూనిఫికేషన్ (పార్టిదో యూనిఫికేషన్ డెమోక్రటిసియా: UD). PNH మరియు PLH దశాబ్దాల కొద్దీ దేశాన్ని పాలించారు. గత సంవత్సరాలలో, హోండురస్లో ఐదుగురు లిబరల్ రాష్ట్రపతులు ఉన్నారు: వారు రాబర్టో సువోజో కోర్డోవా, జోస్ అజ్కోన డెల్ హొయో, కార్లొస్ రాబర్టో రీనా, కార్లొస్ రాబర్టో ఫ్లోర్స్ మరియు మాన్యువెల్ జెలయా, మరియు ఇద్దరు నేషనలిస్టులు ఉన్నారు: వారు రాఫెల్ లెనార్డో కాల్లెజాస్ రొమేరో మరియు రికార్డో మదురో. ఈ ఎన్నికలు పూర్తిగా వివాదస్పదాలతో నిండి ఉన్నాయి, ఇందులో అజ్కోనా పుట్టింది స్పెయిన్ లోనా కాదా, మరియు మదురో పనామాలో పుట్టింనందున అతను ఎన్నికలలో నిలబడగలడా లేదా అనే ప్రశ్నలు ఉన్నాయి.

1963లో, ప్రజాస్వామ్యంగా ఎన్నుకున్న రాష్ట్రపతి రామన్ విల్లెడా మొరలేస్‌కు వ్యతిరేకంగా సైనిక తిరుగుబాటు పెల్లుబికింది. ఈ సంఘటన సైనిక ప్రభుత్వాల యెక్క క్రమానికి నాంది పలికింది, వీరు అధికారాన్ని ఏ విధమైన అడ్డంకులు లేకుండా 1981వరకూ అధికారాన్ని కలిగి ఉన్నారు, సుజో కోర్డోవా (LPH) రాష్ట్రపతిగా ఎన్నిక కాబడినప్పుడు హోండురాస్ సైనిక అధికార పాలన నుండి మార్చబడింది.

1986లో, ఐదుగురు లిబరల్ సభ్యులు మరియు నలుగురు నేషనలిస్ట్స్ సభ్యులు రాష్ట్రపతి పదవి కొరకు పోటీ చేశారు. ఏ ఒక్కరూ స్పష్టమైన ఆధిపత్యాన్ని పొందలేక పోవడంతో, అతి ప్రముఖంగా పిలవబడే "ఫార్ములా B" ను తయారుచేశారు మరియు అజ్కోన డెల్ హొయో రాష్ట్రపతి అయ్యారు. 1990లో, కాల్లెజాస్ ఎన్నికలను "ల్లెగో ఎల్ మొమెంటో డెల్ కాంబియో" అనే నినాదంతో గెలిచారు(ఆంగ్లం: "మార్పు చేయవలసిన సమయం వచ్చింది"), ఇది ఎల్ సాల్వడోర్ యెక్క "ARENAs" రాజకీయ ప్రచారంతో సామీప్యం కలిగి ఉందని భారీగా విమర్శించారు.[ఆధారం చూపాలి] ఒకసారి కార్యాలయంలో, కాల్లెజాస్ రోమేరో పరపతి న్యాయవిరుద్ధమైన ఖ్యాతిని గడించింది, మరియు అనేక అపనిందలకు మరియు ఆరోపణలకు అంశంగా అయ్యారు.[ఆధారం చూపాలి] ఫ్లోరెస్ ఫకుస్సే యెక్క శాసన సమయంలో హరికేన్ హిచ్ దేశాన్ని తాకింది మరియు దశాబ్దాల యెక్క ఆర్థిక వృద్ధి వారంకన్నా తక్కువ సమయంలో నాశనమైనది.[ఆధారం చూపాలి]

ప్రభుత్వ మంత్రివర్గాలు బడ్జట్ ప్రతిబంధకాల వల్ల వారి శాసనాలను అమలు చేయటంలో తరచుగా అసమర్థులు అవుతారు.[ఆధారం చూపాలి] రొడాల్ఫో పాస్టర్ ఫాస్కెల్లేతో చేసిన ఒక ముఖాముఖిలో, క్రీడల మరియు సాంస్కృతిక మంత్రి మరియు ముగ్గురు 'సూపర్ మంత్రులలో' ఒకరు ప్రజా సేవలకు సంబంధించిన మంత్రిత్వశాఖలను సమానపరుచుటలో బాధ్యత కలిగి ఉన్నారని (భద్రత మరియు ఆర్థిక స్థితి మిగిలిన రెండుగా ఉన్నాయి), చెప్పినదానిని హోండురాస్ దిస్ వీక్లో 31 జూలై 2006న ప్రచురించబడింది, ఇంకనూ దాని గురించి తెలుపుతూ శాఖ యెక్క 94% ధనాన్ని అవినీతి మీద మరియు కేవలం 6% శాసనం క్రింద ఉన్న కార్యకలాపాలకు మరియు సంస్థలకు మద్ధతు ఇవ్వడానికి ఉపయోగిస్తారు. ఆ మంత్రివర్గంలోని వేతనాలు అతిపెద్ద మొత్తంలో బడ్జట్ ఖర్చుగా గుర్తించబడింది.

రాష్ట్రపతి మదురో యెక్క పాలన టెలికమ్యూనికేషన్స్ రంగాన్ని "ప్రైవేటీకరణ" చేసింది, హాన్డురాన్ జనాభాకు ఈ సేవల యెక్క వేగవంతమైన విస్తరణను వృద్ధి చేయటానికి ఈ అడుగు తీసుకుంది. నవంబర్ 2005 నాటికి, దాదాపు 10 ప్రైవేటు-రంగ టెలికమ్యూనికేషన్స్ సంస్థలు హాన్డురాన్ మార్కెట్లో ఉన్నాయి, ఇందులో రెండు మొబైల్ సంస్థలు కూడా ఉన్నాయి. 2007 మధ్యనాటికి, టెలి-కమ్యూనికేషన్స్ సమస్య అప్పుడు ఉన్న ప్రభుత్వాన్ని దెబ్బతీయటం కొనసాగించింది .[22] దేశం యెక్క ప్రధాన వార్తాపత్రికలలో లా ప్రెంస, ఎల్ హెరాల్డో, లా ట్రిబ్యూనా మరియు డియారియో టీమ్పో ఉన్నాయి. అధికారిక వార్తాపత్రిక లా గసెటా.

రాష్ట్రపతి మరియు సాధారణ ఎన్నికలు 27 నవంబర్ 2005న జరిగాయి. లిబరల్ పార్టీ ఆఫ్ హోండురాస్ యెక్క మాన్యుల్ జెలయా (పార్టిడో లిబరల్ డే హోండురాస్: PLH) విజయం సాధించారు, నేషనల్ పార్టీ ఆఫ్ హోండురాస్ యెక్క పోర్ఫిరియో పేపే లోబో (పార్టిడో నాసియోనల్ డే హోండురాస్: PNH) రెండవ స్థానంలో నిలిచారు. PNH ఎన్నికల ఫలితాలను సవాలు చేసింది, మరియు లోబో సోసా 7 డిసెంబర్ వరకు దీనికి ఒప్పుకోలేదు. డిసెంబర్ అంతానికి, ప్రభుత్వం పూర్తి బాలట్ లెక్కింపును విడుదల చేసింది, దీనిలో అధికారిక విజయాన్ని జెలయాకు ఇవ్వబడింది. జెలయా హోండురాస్ యెక్క నూతన రాష్ట్రపతిగా 27 జనవరి 2006న పదవీస్వీకారం చేశారు.

జెలయా ఒక బద్ధుని-కాని జాతీయ సేకరణను హాన్డురాన్ ప్రజలను అడుగుతూ ఆలోచన లేకుండా జాతి విపత్తుకు దోహదం అయ్యారు: "మీరు ఒప్పుకుంటారా, నవంబర్ 2009 సాధారణ ఎన్నికలలో నాల్గవ బాలట్ జాతీయ రాజ్యాంగ అసెంబ్లీని కలిగి ఉంటుందా, మరియు అది నూతన రాజకీయ నియోజకవర్గాన్ని ఆమోదిస్తుందా?"[23] ఈ సాధ్యపడే అసెంబ్లీలో ప్రతిపాదించిన రాజ్యాంగ సవరణల కాలపరిమితుల మీద ఉండకపోవచ్చు లేదా ఉండవచ్చు– ఎందుకంటే మిలిటరీ మరియు సుప్రీం కోర్ట్ నిర్ణయించటం సాధ్యపడవచ్చు– మరియు ఇతరమైనవి సంబంధం లేనివి మరియు చట్టపరమైన రాజ్యాంగ సవరణలుగా ఉండవచ్చు.[24]

2009 హోండురాన్ రాజకీయ విపత్తు

ప్రధాన వ్యాసం: 2009 Honduran constitutional crisis
2009లో మాన్యుల్ జెలయా
మిచెలెట్టికి మద్ధతిస్తున్న ప్రదర్శకులు
రాబర్టో మిచెలెట్టి

2009 హోండురాన్ రాజ్యాంగ విపత్తు[25] ఎడతెరిపి లేకుండా కొనసాగుతున్న రాజ్యాంగ విపత్తు. రాష్ట్రపతి మాన్యుల్ జెలయా 28 జూన్ న ఒక "బంధనం-కాని ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ" ను రాబోయే నవంబర్ ఎన్నికలలో నాల్గవ బాలట్ బాక్స్ కొరకు ప్రజల కోరిక మీద చేపట్టారు, ఇందులో నూతనంగా ఎంపిక కాబడిన రాష్ట్రపతి కాలపరిమితిలో రాజ్యాంగ అసెంబ్లీని హాన్డారన్ ప్రజలు ఏర్పరచుకోవాలని అనుకుంటున్నారా అని అడగబడింది.[26] సుప్రీం కోర్టు దిగువ స్థాయి కోర్టులో తీర్పును ఇస్తూ ముందుగా వచ్చిన సేకరణ కూడా ఇదే విషయం మీద ఆధారపడి రాజ్యాంగ విరుద్ధంగా ఉందని దానిని నిషేధించింది. సుప్రీంకోర్టు అంతిమ ప్రజాసేకరణ మీద ఎట్లాంటి నిర్ణయాన్ని తీసుకోలేదు, బదులుగా జెలయా ఏ విధంగా నైనా ఏదైనా విషయం మీద ఎన్నిక చేయటానికి ప్రయత్నిస్తే, అది చట్టవిరుద్ధం అవుతుందని చట్టపరమైన దావాను చేసింది[ఆధారం చూపాలి].

జెలయా 2006లో ఆమోదం పొందిన లా ఆఫ్ సిటిజన్ పార్టిసిపేషన్ మీద అతని నిర్ణయాన్ని తీసుకొని ఆ సేకరణతో ముందుకు వెళ్ళటానికి నిశ్చయించుకున్నారు. జెలయా చట్టవిరుద్ధంగా మిలిటరీ కమాండ్ యెక్క ప్రధాన అధికారి జనరల్ రోమియో వాస్క్వజ్ వెలాస్క్వెజ్‌ని ఎన్నిక జరపలేదని తొలగించారు, కానీ సుప్రీం కోర్టు అతని స్థానాన్ని కలిగి ఉండాలని ఆదేశించింది. సుప్రీంకోర్టు తరువాత మిలిటరీని జెలయా చేసిన ప్రకటన కొరకు నిర్భంధించాలని ఆదేశించింది. సైనికదళం జెలయాను అతని ఇంటిలో 28 జూన్ 2009 తెల్లవారు జామున ఖైదు చేసింది, అదే రోజున నిర్ణయించిన ప్రకారం ఎన్నిక జరగవలసి ఉంది;[27]

జెలయాను సాన్ జోస్, కోస్టా రికాకు తీసుకువెళ్ళేముందు తెగుసిగల్పా[28] విమానకేంద్రంలో ఉంచారు.[29] జెలయా అనేక సందర్భాలలో దేశంలోకి పునఃప్రవేశించాలని ప్రయత్నించారు. రాజ్యాంగం ప్రకారం, ఏ హాన్డురాన్ పౌరుడినైనా బహిష్కృతి చేయడమనేది చట్టవిరుద్ధం.[30] హాన్డురాన్ కాంగ్రెస్ యెక్క మాజీ అధ్యక్షుడు మరియు జెలయా పార్టీలోని సభ్యుడు అయిన రాబర్టో మిచెలెట్టీ నేషనల్ కాంగ్రెస్ చేత ఆదివారం 28 జూన్‌న [31] 27 జనవరి 2010కి ముగిసే కాలానికి రాష్ట్రపతిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.[32]

ఆరంభంలో, ప్రపంచంలోని ఏ ఒక్క దేశమూ ఈ నూతన ప్రభుత్వాన్ని న్యాయమైనదిగా గుర్తించలేదు; UN సభ్యులందరూ జెలయా తొలగింపును ఆకస్మిక విద్రోహంగా ఖండించారు. కొంతమంది U.S. కాంగ్రెస్ రిపబ్లికన్ పార్టీ సభ్యులు నూతన ప్రభుత్వానికి మద్ధతును బహిరంగంగా ప్రకటించింది.[33][34] 21 సెప్టెంబర్ 2009న, జెలయా తిగిరి హోండురాస్ వచ్చారు మరియు బ్రజిలియన్ రాయబారి కార్యాలయంలో ప్రవేశించారు. జెలయా యెక్క మద్ధతుదారులు రాయబారి కార్యాలయం చుట్టూ నిరసనను వ్యక్తం చేయగా ప్రభుత్వం రాయబారి కార్యాలయానికి వెళ్ళే అవసరమయ్యే సేవలను భంగపరిచి, పరిస్థితులను నియంత్రణలో ఉంచడానికి కర్ఫ్యూని అమలుచేసింది.

ఆ తరువాత రోజు, డిక్రీ PCM-M-016-2009లో, ఐదు రాజ్యాంగ హక్కులను తొలగించింది: వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ (ఆర్టికల్ 69), భావవ్యక్తీకరణ స్వేచ్ఛ (ఆర్టికల్ 72), ఉద్యమ స్వేచ్ఛ (ఆర్టికల్ 81), హబియస్ కార్పస్ (ఆర్టికల్ 84) మరియు సంబంధ స్వేచ్ఛ మరియు అసెంబ్లీ ఉన్నాయి.[35][36] ఇది ఒక లెఫ్టిస్ట్ రేడియోను మరియు టెలివిజన్‌ను మూసివేయించింది.[37] మానవహక్కులను నిషేదించే డిక్రీని అధికారికంగా 19 అక్టోబర్ 2009న లా గసేటాలో రద్దుచేశారు.[38]

శాఖలు మరియు పురపాలకసంఘాలు

హోండురాస్ యెక్క ప్రణాళికా విభాగం
ఇవి కూడా చూడండి: Departments of Honduras and Municipalities of Honduras

హోండురాస్ 18 శాఖలుగా విభజించబడింది. రాజధాని నగరం తెగుసిగల్ప ఫ్రాన్సిస్కో మొరజాన్ యెక్క జిల్లా కేంద్ర విభాగంగా ఉంది.

  1. అట్లాంటిడా
  2. చోలుటెకా
  3. కలోన్
  4. కామయగువా
  5. కోపన్
  6. కోర్టెస్
  7. El పరైసో
  8. ఫ్రాన్సిస్కో మొరజాన్
  9. గ్రాసియాస్ డియోస్
  10. ఇంటిబుకా
  11. ఇస్లాస్ డే లా బహియా
  12. లా పాజ్
  13. లెంపిరా
  14. ఒకటేపెక్
  15. ఒలాంచో
  16. సాంటా బార్బరా
  17. వల్లే
  18. యోరో

భూగోళశాస్త్రం

ప్రధాన వ్యాసం: Geography of Honduras
ఇవి కూడా చూడండి: Rivers of Honduras
హోండురాస్ చుట్టూ కారిబియన్ సముద్రం ఉంది (పైన), నికారాగువా, పసిఫిక్ మహాసముద్రం మీద ఉన్న గల్ఫ్, ఎల్ సాల్వడోర్ (దిగువ ఎడమ వైపు) మరియు గుటమాలా (ఎడమవైపు).

హోండురాస్ ఉత్తర తీరంలో కారిబియన్ సముద్రం మరియు గల్ఫ్ ఆఫ్ ఫొనెస్కా వెంట దక్షిణాన పసిఫిక్ మహసముద్రం ఉంది. నిమ్నభూములలో ఉష్ణమండలం నుండి పర్వతాలలో సమశీతోష్ణ శీతోష్ణస్థితిగా ఉంటంది. మధ్య మరియు దక్షిణ ప్రాంతాలు ఉత్తర తీరం కన్నా ఎక్కువ వేడిని మరియు తక్కువ అర్ద్రతను కలిగి ఉంటాయి.

హోండురాన్ ప్రాంతంలో ప్రధానంగా పర్వతాలను కలిగి ఉంటుంది, కానీ తీరాల వెంట ఇరుకైన మైదానాలను కలిగి ఉంది, ఈశాన్యాన అభివృద్ధి చెందని నిమ్నభూముల అరణ్యం లా మస్కిటియా ఉంది, మరియు వాయువ్యాన అధిక జనాభా ఉన్న నిమ్నభూమి సులా లోయ ఉంది. లా మాస్కిటియాలో, UNESCO ప్రపంచ-చారిత్రాత్మక స్థలం రియో ప్లాటనో బయోస్ఫియర్ రిజర్వ్, కోకో నదితో కలిగి ఉంది, ఇది నికారాగువా నుండి ఈ దేశాన్ని వేరు చేస్తుంది.

ఇస్లాస్ డే లా బహియా మరియు స్వాన్ ద్వీపాలు (మొత్తం అంతా ఉత్తర తీరంలో ఉన్నాయి) హోండురాస్ భాగంగా ఉన్నాయి. మిస్టెరియోసా ఆనకట్ట మరియు రోసారియో ఆనకట్ట ఉత్తర స్వాన్ ద్వీపాల నుంచి 130 నుండి 150 కీమీ (80–93 మై) దూరంలో ఉన్నాయి, ఇది హోండురాస్ యెక్క EEZ క్రింద వస్తుంది.

హోండురాన్ వర్షాధార అడవులు

సహజ వనరులలో చెట్లు, బంగారం, వెండి, రాగి, సీసం, జింకు, ఇనుము ధాతువు, శ్వేతలోహం, బొగ్గు, చేపలు, రొయ్యలు, మరియు జలవిద్యుచ్ఛక్తి ఉన్నాయి.

ఆవరణశాస్త్రం

ఇవి కూడా చూడండి: List of birds of Honduras

ఈ ప్రాంతాన్ని జీవవైవిధ్యమైన ఉత్తమ ప్రదేశంగా భావించబడుతుంది ఎందుకంటే ఇక్కడ అనేక రకాల మొక్కలు మరియు జంతు జాతులను కనుగొనవచ్చు. ఈ ప్రాంతంలోని ఇతర దేశాలలో లానే, హాన్డోరస్లో విస్తారమైన జీవసంబంధ వనరులు ఉన్నాయి. ఈ దేశంలో 6,000 జాతులకు పైగా నాళికా మొక్కలు ఉన్నాయి, వాటిలో 630 (ఇప్పటివరకూ వర్ణించిన దాని ప్రకారం) పెద్దపూలు గల మందు చెట్లు(ఆర్కిడ్లు) ఉన్నాయి; దాదాపు 250 నేలపై ప్రాకు జంతువులు మరియు ఉభయచరాలు, 700కు పైగా పక్షి జాతులు, మరియు 110కి పైగా పాలిచ్చు జంతువులు ఉన్నాయి, వీటిలో సగం గబ్బిలాలు ఉన్నాయి.[39]

లా మోస్కిటియా యెక్క ఈశాన్య ప్రాంతంలో రియో ప్లాటినో బయోస్ఫియర్ రిజర్వు ఉంది, ఈ వర్షాధార నిమ్నభూమి గొప్ప జీవ వైవిధ్యానికి ఇల్లు వంటిది. ఈ రిజర్వును 1982లోని UNESCO ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశాల జాబితాలో జతచేయబడింది.

హోండురస్లో వర్షాధార అడవులు, మేఘాధార అడవులు (ఇవి సముద్ర మట్టం నుండి మూడువేల మీటర్ల ఎత్తుకు ఎదగగలవు), మాన్‌గ్రూవ్లు, సవన్నాలు మరియు దేవదారు ఇంకా సిందూర వృక్ష పర్వత శ్రేణులతో ఉన్నాయి, మరియు మెసోఅమెరికన్ బారియర్ రీఫ్ సిస్టం ఉంది. బే ఐలాండ్లలో బాటిల్‌నోస్ డాల్ఫిన్లు, మంటా రేస్, పారట్ ఫిష్, బ్లూ టాంగ్ మరియు వేల్ షార్క్ యెక్క సేకరణలు ఉన్నాయి.

ఆర్థికవ్యవస్థ

ఇవి కూడా చూడండి: Economy of Honduras
సాన్ పెడ్రో సులా యెక్క కేంద్రంలోని ప్రముఖ హోటల్ గ్రాన్ సులా in

ఆర్థికవ్యవస్థ మందగమనంలో వృద్ధిని సాధించింది, కానీ సంపద పంపిణీ అతితక్కువ వేతనాలతో ప్రతిముఖీకరణ కాబడి ఉంది. సగటు ఆర్థిక వృద్ధి గత ఐదు సంవత్సరాలుగా సంవత్సరానికి 7% ఉంది, ఇది లాటిన్ అమెరికాలో అత్యంత లాభదాయకమైన వృద్ధులలో ఒకటిగా ఉంది, కానీ జనాభాలో 50% సుమారు 3.7 మిలియన్ల మంది ఇంకనూ దారిద్రపు రేఖ దిగువునే ఉన్నారు.[40] ప్రపంచ బ్యాంకు ప్రకారం, హోండురాస్ హైతి మరియు నికారాగువా తరువాత పశ్చిమ అర్థగోళంలో మూడవ పేద దేశం. అంచనా ప్రకారం 1.2 మిలియన్ల ప్రజలకు పైగా నిరుద్యోగులుగా ఉన్నారు, దీనితో నిరుద్యోగపు రేటు 27.9% ఉంది.

హోండురాస్ ప్రపంచ బ్యాంకు చేత భారీగా ఋణగ్రస్తత ఉన్న పేద దేశాలలో ఒకటిగా ప్రకటించింది, మరియు అంతర్జాతీయ ద్రవ్య నిధి దీనిని 2005లో ఋణ మాఫీకి అర్హురాలిగా చేసింది.

ఎలక్ట్రిసిటీ సేవలు (ENEE) మరియు ల్యాండ్-లైన్ టెలిఫోన్ సేవలు (HONDUTEL) h-flo లు ప్రభుత్వ ఏజన్సీలచే నిర్వహించబడుతున్నాయి, తీవ్ర ఆర్థిక సమస్యలు ఉండటంవలన WENEE భారీ ఆర్థిక సహాయాలను పొందుతోంది. అయినప్పటికీ HONDUTEL గుత్తాధిపత్యాన్ని కలిగిలేదు, టెలికమ్యూనికేషన్ రంగం ప్రైవేటు-రంగ సంస్థలను 25 డిసెంబర్ 2005న ఆరంభించింది; CAFTA యెక్క ఆరంభాన్ని ఆమోదించే పూర్వం ఇది చేయవలసి ఉంది. పెట్రోల్ మీద ధరలను నియంత్రించారు, మరియు నిత్యావసర వస్తువుల కొరకు ఇతర తాత్కాలిక ధర నియంత్రణలను స్వల్పకాలాల కొరకు చట్టసభచే తరచుగా ఆమోదించబడినాయి.

బంగారం, వెండి, సీసం మరియు జింకులను విదేశీ సంస్థల గనుల యజమానులచే ఉత్పత్తి చేయబడతాయి.[41]

U.S. డాలర్‌కు విరుద్ధంగా అనేక సంవత్సరాలు లెంపిరా తిరోగమించి ఒక డాలర్‌కు 19 లెంపిరాలుగా నిలకడగా ఉంది. జూన్ 2008లో సంయుక్త రాష్ట్రాల డాలర్లు మరియు హాన్డురాన్ లెంపిరాల మధ్య మారక రేటు 1 నుండి 18.85 ఉంది.

2005లో హోండురాస్ CAFTA మీద సంతకం చేసింది (సంయుక్త రాష్ట్రాలతో స్వేచ్ఛావ్యాపార ఒప్పందం). డిసెంబర్ 2005లో, హోండురాస్ యెక్క ప్రధాన ఓడరేవు ప్యుర్టో కోర్టెస్‌ను U.S. కంటైనర్ సెక్యూరిటీ ఇనీషియేటివ్‌లో జతచేశారు.[42]

7 డిసెంబర్ 2006న, U.S. డిపార్ట్మెంట్స్ ఆఫ్ హోంల్యాండ్ సెక్యూరిటీ (DHS) మరియు ఎనర్జీ (DOE) సెక్యూర్ ఫ్రైట్ ఇనీషియేటివ్ యెక్క మొదటి దశలను ప్రకటించింది, విదేశాలకు తీసుకువెళ్ళే న్యూక్లియర్ మరియు రేడియోలాజికల్ వస్తువుల కంటైనర్లను పరీక్షించే U.S. సమాఖ్య ప్రభుత్వ సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించడం ద్వారా ప్రస్తుతం ఉన్న ఓడరేవు భద్రత మీద అపూర్వమైన ప్రయత్నాన్ని నెలకొల్పడం మరియు దేశంలోపలికి రాబడుతున్న కంటైనర్ల యెక్క ఆపదను సరిగ్గా అంచనా వేయడానికి చేయబడింది సెక్యూర్ ఫ్రైట్ యెక్క మొదటి దశ ప్రస్తుతం ఉన్న సాంకేతికత మరియు ఆరు విదేశీ ఓడరేవులకు నిర్దారించిన న్యూక్లియర్ పరిశోధన ఉపకరణాల యెక్క కలయికతో సమాయుత్తపరచబడి ఉంటుంది: పాకిస్తాన్ లోని కాసిం ఓడరేవు; హోండురాస్‌లోని పుయెర్టో కార్టెస్; బ్రిటన్ లోని సౌత్అంప్టన్; ఒమన్ లోని సలాలః; సింగపూర్ ఓడరేవు; మరియు కొరియాలోని బుసన్ ఓడరేవు వద్దనున్న గమ్మాన్ టెర్మినల్. 2007 ఆరంభం నాటినుండి, ఈ ఓడరేవుల నుండి వెళ్ళే కంటైనర్లు రేడియేషన్ మరియు సమాచారాన్ని ఇచ్చే విపత్కర అంశాల కొరకు సంయుక్త రాష్ట్రాలకు వెళ్ళేముందు పరీక్షించబడుతున్నాయి.[43]

జనాభా గణాంకాలు

ప్రధాన వ్యాసం: Demographics of Honduras
ఇవి కూడా చూడండి: Hondurans

CIA వరల్డ్ ఫాక్ట్ బుక్ ప్రకారం, హోండురాస్లో జనాభా 7.48 మిలియన్ల ఉంది; 90% జనాభా మేస్టిజో, 7% అమెరిన్డియన్, 2% నల్లజాతివారు మరియు 1% శ్వేతజాతీయులు ఉన్నారు.[44]

దస్త్రం:Copan.JPG
కోపన్ గ్రామం

హోండురాన్ జనాభాలో తొంభైశాతం మెస్టిజోలు[45] (అమెరిన్డియన్లు మరియు ఐరోపా పూర్వీకుల మిశ్రమం). హోండురాన్ జనాభాలో దాదాపు 7% మంది గుర్తింపుపొందిన ఏడు దేశీయ సంఘాలలో ఒక దానిలో సభ్యులుగా ఉన్నారు. కాన్ఫెడెరేషన్ ఆఫ్ ఆటోచ్థోనస్ పీపుల్స్ ఆఫ్ హోండురాస్ (CONPAH) మరియు హోండురాస్ ప్రభుత్వం ఏడు వేర్వేరు దేశీయ గ్రూపులను లెక్కించింది:

  • చోర్టి, ఈ మాయన్ సమూహం గుటేమాలా సరిహద్దుతో వాయువ్యాన నివసిస్తున్నారు;
  • గరిఫునా వారు అరవాకన్ భాష మాట్లాడతారు. వారు హోండురాస్ యెక్క కారిబియన్ తీరమంతటా, మరియు బే ఐలాండ్స్ లో నివసిస్తారు.
  • పెచ్ లేదా పాయ భారతీయులు ఒలాంచో శాఖలోని చిన్న ప్రాంతంలో నివసిస్తున్నారు;
  • తోలుపాన్ (జికాక్, "క్జికాక్", లేదా టోల్ అని కూడా పిలవబడతారు), యోరో ప్రాంతంలో మరియు మోంటానా డే లా ఫ్లోర్ ఇంకా యోరో యెక్క ప్రాంత భాగాలలో నివసిస్తారు;
  • లెంకా భారతీయులు వాల్లే మరియు చోలుటెకా ప్రాంతాలలో నివసిస్తారు;
  • మిస్కిటో భారతీయులు నికారాగువా సరిహద్దుతో ఈశాన్యాన నివసిస్తారు.

సమ్మేళనం మరియు దేశీయ ప్రజల యెక్క ప్రతి ప్రత్యేక గ్రూపు మీద 1980ల నాటినుండి ఆది మానవుల యెక్క ఉన్నత జీవితానికి కృషి చేయబడింది. అయినప్పటికీ మార్పు అనేది సులభతరంకాదు, ఎందుకంటే ప్రజలు ఇంకనూ వివక్షత మరియు దౌర్జన్యంను ఎదుర్కుంటున్నారు[ఆధారం చూపాలి].

దాదాపు 2% హోండురాస్ జనాభా నల్లజాతీయులు,[45] లేదా ఆఫ్రో-హాన్డోరాన్లు, మరియు వారు ప్రధానంగా దేశం యెక్క కారిబియన్ తీరప్రాంతంలో నివసిస్తున్నారు. అధికమంది బానిసల యెక్క సంతతి మరియు పశ్చిమ భారతదేశ ద్వీపాల నుండి హోండురస్‌కు ఒడంబడికతో తీసుకురాబడిన పనివారు ఉన్నారు. ఇంకొక అతిపెద్ద గ్రూపు (ఈనాటికి 150,000 మంది ఉన్నారు) గరిఫునాలో ఆఫ్రో-కారిబ్ యెక్క సంతతివారు ఉన్నారు, వీరు St. విన్సెంట్ ద్వీపం మీద బ్రిటీష్ ఆధిపత్యంకు వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేశారు మరియు బలవంతంగా వీరు పద్దెనిమిదవ శతాబ్దంలో బెలిజే మరియు హోండురాస్ కదిలి వెళ్ళారు. గరిఫునాలు హాన్డోరన్ ఉనికిని లౌవావాగు వంటి రంగస్థల ప్రదర్శనల ద్వారా ప్రదర్శిస్తారు[ఆధారం చూపాలి].

హోండురాస్ ఒక ముఖ్యమైన పాలస్తీనియా సంఘాన్ని కలిగి ఉంది (వీరిలో చాలా వరకు క్రిస్టియన్ అరబ్లు ఉన్నారు).[46] పాలస్తీనియన్లు ఈ దేశానికి 19వ శతాబ్దం చివరలో మరియు 20వ శతాబ్దం ఆఖరులో వచ్చారు, వీరంతటవీరే సాన్ పెడ్రో సులా నగరంలో స్థిరపడినారు. పాలస్తీనియన్ల సంఘం హోండురాస్ లో చక్కగా కలిసి పోయింది, ఇది వ్యాపారం, వాణిజ్యం, బ్యాంకింగ్, పరిశ్రమలు, మరియు రాజకీయాలలో ప్రముఖంగా ఉంది. ఇక్కడ ఇంకనూ తూర్పు ఆసియా సమాజం కూడా ఉంది, ఇందులో ముఖ్యంగా చైనా సంతతివారు మరియు తగ్గుప్రమాణంలో జపనీయులు ఉన్నారు. కొరియన్లు, ర్యుక్యువన్లు, వియత్నమీయులు తక్కువ ప్రమాణంలో ఉన్నారు, ఎందుకంటే వీరంతా 1980లు మరియు 1990లలో ఒప్పంద కార్మికులుగా హోండురాస్ తరలి వచ్చారు. అంచనాప్రకారం ఇక్కడ దాదాపు 1000 సుమోస్ (లేదా మయాంగ్నాస్) హోండురస్‌లో నివసిస్తున్నారు, వీరిలో చాలా వరకు కారిబియన్ తీరంలో నివసిస్తారు[ఆధారం చూపాలి]. 

1975 నాటినుండి, హోండురాస్ నుండి వలసలు పుంజుకున్నాయి, ఎందుకంటే ఉద్యోగ-అన్వేషకులు మరియు రాజకీయ కాందీశీకులు మంచి జీవితాన్ని వేరొక చోట కోరటం ఆరంభించారు.  అయిననూ అనేక మంది హాన్డోరాన్లు బంధువులను నికారాగువా, స్పెయిన్, మెక్సికో, ఎల్ సాల్వడోర్ మరియు కెనడాలలో కలిగి ఉన్నారు, విదేశాలలో నివసిస్తున్న హోండురాన్లు ఎక్కువగా సంయుక్త రాష్ట్రాలలో నివసిస్తున్నారు[ఆధారం చూపాలి].

మతం

ప్రధాన వ్యాసం: Religion in Honduras
జాన్ పాల్ II యెక్క మరణం తరువాత కార్డినల్ ఆస్కార్ ఆండ్రూస్ రోడ్రిగ్ పోప్ అవ్వటానికి ఒక శక్తివంతమైన అభ్యర్థిగా ఉన్నారు.

హోండురాన్లు అధికంగా నామమాత్రంగా రోమన్ కాథలిక్లుగా ఉన్నప్పటికీ, ఒక నివేదిక ప్రకారం రోమన్ కాథలిక్ చర్చిలలో సభ్యత్వం తగ్గిపోయి ప్రొటెస్టంట్ చర్చిలలో సభ్యత్వం పెరిగిపోయింది. ఇంటర్నేషనల్ రెలిజియస్ ఫ్రీడం రిపోర్ట్, 2008, సూచిస్తూ CID గాల్అప్ లెక్కింపులో 47% జనాభా వారిని వారు కాథలిక్లుగా, 36% మంది సువార్త ప్రొటెస్టంట్లుగా, మరియు 17% మంది ఏ సమాధానం ఇవ్వలేదు మరియు వారిని "ఇతరుల" కోవకు చెందినవారుగా భావించారు. సంప్రదాయ కాథలిక్ చర్చి లెక్కింపులు చేసి 81% మంది (దేశ వ్యాప్తంగా 185 మతగురువు సంబంధిత ప్రాంతాలు ఉన్నాయి) కాథలిక్కులుగా అంచనావేయబడింది, ఇక్కడ చర్చి గురువు ప్రతి సంవత్సరం అతని క్రింద ఉన్న ప్రాంతంలోని క్రైస్తవ సంబంధ విషయాలను వ్రాయవలసి ఉంటుంది.[47][48]

CIA ఫాక్ట్ బుక్ లో 97% మంది కాథలిక్కులు మరియు ౩% మంది ప్రొటెస్టంట్లు ఉన్నారు.[49] ప్రతిచోటా ఉన్న సంఖ్యాశాస్త్ర వ్యత్యాసాల గురించి వ్యాఖ్యానిస్తూ, ప్యూ ఫోరం యెక్క జాన్ గ్రీన్ మతం మరియు ప్రజా జీవితం గురించి సూచిస్తూ: "ఇది అది కానే కాదు ... సంఖ్యలు [వేరొకరి] అంకెల కన్నా ఖచ్చితంగా ఉన్నాయి ... కానీ ఎవరైనా గ్రూపును ఏ విధంగా ఊహించగలరు.[50] తరచుగా ప్రజలు వారి "ఇంటి" చర్చిని వదలకుండా వేరే చర్చికి వెళతారు. ఉదాహరణకి USలో సువార్త అతిపెద్ద చర్చిలకు హాజరయ్యే అనేక మంది, ఒక చర్చి కన్నా అధికంగా హాజరు అవుతారు.[51] ఈ బదిలీ మరియు స్థితి బ్రజిల్లో చాలా సాధారణం, ఇక్కడ ఐదింటిలో రెండొంతుల మంది సువార్త సభలలో పెంచబడతారు, కానీ వారు ఇప్పుడు సువార్తలకు వెళ్ళకుండా కాథలిక్కులుగా మారవచ్చు మరియు అనేక చర్చిలకు వెళ్ళవచ్చు, కానీ తరచుగా కాథలిక్కుగానే మిగిలి ఉంటారు.[52]

అనేక మంది ఎన్నికల విశ్లేషకుల సూచనప్రకారం అనేక సంవత్సరాల నుండి తీసుకున్న వార్షిక ఎన్నిక మతసంబంధ గణాంకాలను అందించటంలో ఉత్తమమైన పద్ధతిని మరియు ఏ ఒక్క దేశంలో నైనా ఉన్న వ్యత్యాసాలను అందిస్తుందని తెలిపారు. ఇంకనూ, హోండురస్లో ఆంగ్లికాన్, ప్రెస్బిటేరియన్, మెథడిస్ట్, సెవెంత్-డే అడ్వెంటిస్ట్, లుతెరాన్ మరియు పెంతెకోస్తల్ చర్చిలు ఉన్నాయి, ఒక సమాచార ఆధారం ప్రకారం మొత్తంగా సువార్త సంబంధ ప్రొటెస్టంట్ చర్చిలు 36% జనాభాను కలిగి ఉందని తెలిపింది. ప్రొటెస్టంట్ పాఠశాలలు ఉన్నాయి. కాథలిక్ చర్తి మాత్రమే ఇప్పటికీ గుర్తింపు పొందిన "చర్చి"గా ఉంది, ఇది నిర్వహిస్తున్న అనేక పాఠశాలలు, ఆస్పత్రులు, మరియు మతసంబంధ సంస్థలలో కూడా వృద్ధి చెందుతోంది (ఇందులో దాని యెక్క సొంత వైద్య పాఠశాల ఉంది). దాని ప్రధాన గురువు, ఆస్కార్ ఆండ్రెస్ రోడ్రిజ్ మారడియగా, ప్రభుత్వం మరియు ఇతర చర్చిలలో ఇంకనూ అతని సొంత చర్చిలో ప్రజాదరణను పొందారు. బౌద్ధమతం, యూదమతం, ఇస్లాంమతం, బహాయ్, రాస్టఫారి మరియు దేశీయ రకాలను మరియు మతాలను అవలంబించేవారు ఉన్నారు.[53]

ఆరోగ్యం

ఒక మహిళలో సంతానోత్పత్తి రేటు దాదాపుగా 3.7 ఉంది.[54] పుట్టినవారిలో ఐదేళ్ళలోపు చనిపోయేవారి రేటు 1,000కి 40 ఉంది.[54] 2004లో ఆరోగ్యం మీద ఒక మనిషికి ఖర్చు US$ (PPP) 197 ఉంది.[54] 100,000 మందికి 57 వైద్యులు ఉన్నారు.[54]

సంస్కృతి

ప్రధాన వ్యాసం: Culture of Honduras
కామయగు యెక్క కాథడ్రల్

హోండురాన్ యెక్క అత్యంత ప్రముఖ చిత్రకారుడు జోస్ ఆంటానియో వెలాస్క్వెజ్. ఇతర ముఖ్యమైన చిత్రకారులలో కార్లొస్ గారే, మరియు రోక్ జెలయా ఉన్నారు. హోండురాస్ యెక్క అత్యంత ప్రముఖ రచయితలలో ఫ్రోయ్లాన్ టుర్సియోస్ మరియు రామన్ అమయ అమడోర్ ఉన్నారు. ఇతర రచయితలలో మార్కో ఆంటోనియో రోసా, రాబర్టో సోసా, లుసిలా గమేరో డే మెడినా, ఎడుర్డో బహ్ర్, అమంద కాస్ట్రో, జేవియర్ అబ్రిల్ ఎస్పినోజా, టియోఫిలో ట్రెజో, మరియు రాబర్టో క్వెసాడో ఉన్నారు. హోండురాస్ యెక్క ముఖ్య సంగీతకారులలో రాఫెల్ కొయెల్లో రామోస్, లిడియా హన్డల్, విక్టరియానో లోపేజ్, గుల్లెర్మో ఆండర్సన్, విక్టర్ డోనైర్, ఫ్రాన్సిస్కో కారంజా మరియు కామిలో రివెరా గుఎవరా ఉన్నారు.

హోండురాన్లను తరచుగా కాట్రచో లేదా కాట్రచ (fem) అని స్పానిష్లో సూచిస్తారు. ఈ పదాన్ని నికారాగువన్లు కనుగొన్నారు మరియు దీనిని స్పానిష్ హోండురాన్ జనరల్ ఫ్లోరెన్సియో క్సాట్రుచ్ చివరి పేరు నుండి తీసుకున్నారు, ఈయన 1857లో, హోండురాన్ సాయుధ బలగాలను ఉత్తర అమెరికా సాహసికుడు విలియం వాకర్ చేసిన దండయాత్ర ప్రయత్నానికి విరుద్ధంగా నడిపించారు. ఈ మారుపేరును అగౌరకరంగా కాకుండా సమ్మానంగా భావించబడింది. ఇక్కడ ప్రధాన భాష స్పానిష్, దీనిని ప్రాథమిక భాషగా సుమూరు 94% మంది మాట్లాడతారు. మైనారిటీ భాషలను 4% కన్నా తక్కువ మంది మాట్లాడతారు. ఇక్కడ అమెరిన్డియన్ భాషలు గరిఫునా, మిస్కిటో, మరియు పెచ్; హోండురాస్ సంజ్ఞా భాష కూడా ఉంది; మరియు బే ఐలాండ్స్ తీరంలో ఆంగ్ల భాష మాట్లాడతారు.

హోండురాస్ దిస్ వీక్ అనేది ఆంగ్ల భాష యెక్క వారాంతపు వార్తాపత్రిక, దీనిని తెగుసిగల్పాలో పదిహేడు సంవత్సరాలు ప్రచురించారు. రొటాన్, ఉతిలా మరియు గువనజాల ద్వీపాలలో, బే ఐలాండ్స్ వాయిస్ అనేది 2003 నుండి నెలాంతర వార్తలకు మూలంగా ఉంది.

హోండురాన్ వంటలలో అధికంగా కొబ్బరిని తీపి మరియు కారం వంటలలో ఇంకనూ సూప్లలో కూడా వాడతారు.

సాన్ పెడ్రో సులాలోని జోస్ ఫ్రాన్సిస్కో సేబి వేదిక సిర్కులో టెట్రాల్ సంపెడ్రానోకు కేంద్రంగా ఉంది (సాన్ పెడ్రో సులాకు రంగస్థల వేదిక)

ఉత్సవాలు

కామయగు యెక్క రంపపు పొట్టు కార్పెట్లను ఈస్టర్ వేడుకలలో వాడతారు.

హోండురాస్ యెక్క జాతీయ సెలవు దినాలలో 15 సెప్టెంబర్‌న హోండురాస్ స్వాతంత్య్ర దినోత్సవం మరియు 10 సెప్టెంబరున బాలల దినోత్సవం లేదా డియా డెల్ నినోను ఇళ్ళు, పాఠశాలలు మరియు చర్చిలలో జరుపుకుంటారు; ఈ రోజున, పిల్లలు బహుమతులను క్రిస్టమస్ లేదా పుట్టిన రోజు వేడుకలలో లాగా పొందుతారు. ఇరుగుపొరుగు వారు వీధులను రంగులతో తీర్చిదిద్దుతారు. ఇతర సెలవు దినాలలో ఈస్టర్, మౌండీ గురువారం, గుడ్ ఫ్రైడే, డే ఆఫ్ ది సోల్జర్ (3 అక్ఠోబరు నాడు ఫ్రాన్సిస్కో మొరజాన్ పుట్టిన రోజును జరుపుకుంటారు), క్రిస్టమస్, ఎల్ దియా డే లెంపిరా[-అయోమయ నివృత్తి పేజీకి వెళ్తున్న ఈ లింకును సవరించాలి-] 20 జూలైన,[55] మరియు నూతన సంవత్సర వేడుక ఉన్నాయి.

హోండురాస్ స్వాతంత్ర్య దినం వేడుకలు బాండుల యెక్క కవాతులతో తెల్లవారుజాము నుంచి ఆరంభమవుతాయి. ప్రతి బాండు వేర్వేరు రంగులను ధరిస్తుంది మరియు చీర్ లీడర్లను కలిగి ఉంటుంది. ఫీస్టా కాట్రచ ఈ రోజునే జరుగుతుంది: ముఖ్యమైన హోండురాన్ ఆహారాలు బీన్స్, తమలేలు, బలేడాస్, చిచార్రోన్ తో కాస్సావ, మరియు టోర్టిల్లాలు అందచేయబడతాయి. క్రిస్టమస్ పండుగనాడు, రాత్రీ భోజనం చేయటానికి ప్రజలు వారి కుటుంబాలను మరియు దగ్గర స్నేహితులను కలుసుకుంటారు, మరియు బహుమతులను అర్థరాత్రీ ఒకరికి ఒకరు ఇచ్చుకుంటారు. కొన్ని నగరాలలో అర్థరాత్రి సమయంలో మందుగుండు సామానులు కాల్చటం కనిపిస్తుంది మరియు వినిపిస్తుంది. నూతన సంవత్సర పండుగనాడు ఆహారం మరియు "కోహెట్లను", మందుగుండు సామాను మరియు సంబరం చోటుచేసుకుంటాయి. పుట్టినరోజు పండుగలు కూడా ఘనంగా జరుపుకుంటారు, మరియు ఇందులో ప్రఖ్యాతి చెందిన “పినాటా”ను జొడిస్తారు, ఇందులో వేడుకకు ఆహ్వానించిన పిల్లల కొరకు కాండీలను మరియు ఆశ్చర్యకరమైన బహుమతులను ఉంచుతారు.

లా ఫెరియా ఇసిడ్రాను లా సీబాలో మే అంతానికి జరుపుకుంటారు. లా సీబా అనే నగరం తూర్పు తీరంలో ఉంది. దీనిని సాధారణంగా "ది ఫ్రెండ్‌షిప్ కార్నివాల్" అని పిలుస్తారు. ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ప్రజలు ఈ వారం రోజుల సంబరాలలో పాల్గొనటానికి వస్తారు. ప్రతి రాత్రి ఇరుగు పొరుగు ప్రాంతాలలో చిన్న ఉత్సవాలను(కార్నవాలిటో) జరుపుకుంటారు. చివరగా, శనివారంనాడు బ్రజిల్, న్యూ ఆర్లెయన్స్, జపాన్, జమైకా, బార్బడోస్ మరియు అనేక దేశాల ప్రజలతో అతిపెద్ద సైనిక విన్యాసంను ప్రదర్శనలతో మరియు తేలిపోయే వస్తువులతో చేయబడుతుంది. ఈ ఉత్సవంలో మిల్క్ ఫెయిర్ కూడా ఉంటుంది, ఇక్కడ అనేక హోండురాన్లు వారి వ్యవసాయ ఉత్పత్తులను మరియు జంతువులను ప్రదర్శిస్తారు.

విద్య

ఇవి కూడా చూడండి: List of schools in Honduras
తరగతిలో నోట్ బుక్‌తో ఉన్న ఒక బాలికకు 'Solar.net Village' పథకాన్ని సాన్ రామన్ పాఠశాల, చోలుటెకాలో ఇచ్చారు.

2004లో నికర ప్రాథమిక నమోదు 94% ఉంది,[54] అయితే 2007లో ప్రాథమిక పాఠశాల విద్య పూర్తిచేసిన రేటు 40% ఉందని నివేదిక అందించబడింది.[ఆధారం చూపాలి] దేశం యెక్క 83.6% జనాభా అక్షరాస్యులుగా ఉన్నారు.[54] హోండురస్లో అనేక విశ్వవిద్యాలయాలు ఉన్నాయి.

అవస్థాపన

శక్తి ఉత్పత్తి

హోండురస్లోని ఎలక్టిసిటీ రంగంలో సగభాగం ప్రైవేటు యాజమాన్యంలో ఉంది. మిగిలిన ఉత్పత్తి సామర్థ్యంను ENEE అందిస్తుంది(ఎంప్రేసా నాసియోనల్ డే ఎనర్జియా ఎలక్ట్రికా ). ఈ రంగంలో ఉన్న ప్రధాన సవాళ్ళలో:

  • ఈ రకమైన విదేశా పెట్టుబడులను అందించే చందాదారుల చేత అంగీకార నిధులు లేదా ఆర్థిక పరమైన ఆరోగ్య ప్రయోజనం లేకపోతే ఏ విధంగా ఆర్థిక పెట్టుబడుల ఉత్పత్తి మరియు ప్రసారం జరుగుతుంది;
  • ఏ విధంగా పన్నుల విధానంను తిరిగి-సమతులనం చేయబడుతుంది, బకాయిలను మరియు ఎలక్ట్రిసిటీ దొంగతనం వంటి వర్తక నష్టాలను తగ్గించడానికి-ప్రజలకు ఇబ్బంది కలుగకుండా జాగ్రత్తపడి చేయబడుతుంది; మరియు
  • ఏ విధంగా రెండు అతిపెద్ద ఆనకట్టలను మరియు సంబంధిత జల విద్యుచ్ఛక్తి ప్లాంటును నిర్మించే ప్రభుత్వ ఉద్దేశ్యంతో పర్యావరణ ఆందోళనలు సమాధాన పరచబడతాయి.
  • ఏ విధంగా పల్లె ప్రాంతాలకు మార్గాలను అభివృద్ధి చేయబడతాయి.

నీటి సరఫరా మరియు పారిశుద్ధ్యం

హోండురస్లో నీటి సరఫరా మరియు పారిశుద్ధ్యం పట్టణ ప్రాంతాల నుండి పల్లె ప్రాంతాలకు అధిక వ్యత్యాసంను కలిగి ఉంటుంది. అధికభాగ జనాభా కేంద్రాలు సాధారణంగా నీటి వ్యవహార మరియు పంపిణీ విధానాలు ఆధునీకరణ కాబడి ఉన్నాయి, అయిననూ, సరైన నిర్వహణ మరియు వ్యవహార విధానం లేకపోవడంతో నీటి నాణ్యత సాధారణంగా హీనంగా ఉంటుంది. పల్లె ప్రాంతాలు సాధారణంగా ప్రాధమిక త్రాగునీటి జల విధానాలు పరిమితమైన జల వ్యవహారం కొరకు ఉంచబడతాయి. అనేక పట్టణ ప్రాంతాలు మురికినీటి సేకరణ కొరకు మురికినీటి కాలువల విధానాలు ఉంచబడ్డాయి, అయిననూ మురుగునీటి యెక్క సరైన నిర్వహణా విధానం తగినంతగా లేదు. పల్లె ప్రాంతాలలో, ఆరోగ్య రక్షణా సౌలభ్యాలు సాధారణంగా మరుగుదొడ్లకు మరియు ప్రాధమిక సెప్టిక్ తొట్లకు పరిమితమై ఉంటుంది.

జల మరియు పారిశుద్ధ్య సేవలు చారిత్రాత్మకంగా సర్వీసియో అటానమో డే అల్కాన్ టారిల్లాస్ వై అకెడక్టోస్ (SANAA) చేత అందించబడుతున్నాయి. 2003లో, ఒక నూతన "జల చట్టాన్ని" ఆమోదించింది, దీనిని జల సేవల యొక్క వికేంద్రీకరణగా పిలుస్తారు. 2003 చట్టంతో, స్థానిక సంఘాలు త్రాగునీటి మరియు మురికి నీటి విధానాలను సొంతం చేసుకొని, నిర్వహించి, మరియు నియంత్రణ చేసే హక్కును బాధ్యతను కలిగి ఉన్నాయి. ఈ చట్ట అమలుతో, అనేక సమాజాలు ప్రాంతీయ వారీగా జల మరియు పారిశుధ్య సమస్యలను చర్చించడానికి ఏకమయ్యారు.

హోండురస్లో అనేక జాతీయ మరియు అంతర్జాతీయ ప్రభుత్వేతర సంస్థలు జల మరియు పారిశుధ్య పధకాల మీద పనిచేసిన చరిత్ర కలిగి ఉంది. అంతర్జాతీయ సంఘాలలో రెడ్ క్రాస్, వాటర్ 1st, రోటరీ క్లబ్, కాథలిక్ రిలీఫ్ సర్వీసెస్, వాటర్ ఫర్ పీపుల్, ఎకలాజిక్ డెవలప్మెంట్ ఫండ్, CARE, CESO-SACO, ఇంజనీర్స్ విత్అవుట్ బోర్డర్స్ USA మరియు SHH ఉన్నాయి.

దానికి తోడూ, అనేక ప్రభుత్వ సంస్థలు పని చేస్తున్న పధకాలలో: యురోపియన్ యూనియన్, USAID, ఆర్మీ కార్ప్స్ ఆఫ్ ఇంజనీర్స్, కోఆపరేషన్ అండాలుసియా, జపాన్ ప్రభుత్వం, మరియు అనేక ఇతర మైనవి ఉన్నాయి.

రవాణా

హోండురస్లో హైవే

హోండురస్లోని రవాణాలో దిగువున ఉన్న అవస్థాపనను కలిగి ఉంది: 699 కీమీ రైల్వే రవాణా;[56] 13,603 కీమీ రోడ్డు రవాణా;[56] ఏడు రేవు పట్టణాలు మరియు ఓడ రేవులను కలిగి ఉంది;[ఆధారం చూపాలి] మరియు మొత్తం మీద 112 విమానాశ్రయాలను కలిగి ఉంది (12 చదును చేయబడినవి, 100 చదును చేయబడని).[56] రవాణా రంగంలో విధాన బాధ్యత మినిస్ట్రీ ఆఫ్ పబ్లిక్ వర్క్స్, ట్రాన్స్పోర్ట్ అండ్ హౌసింగ్ చేతిలో ఉంటుంది. (SOPRTRAVI అనేది స్పానిష్ లిప్యాది ధ్వనితో పెట్టబడింది).

జాతీయ చిహ్నాలు

జాతీయ పుష్పం ఆర్చిడ్ (orquídea) రింకోలాలియా డిగ్‌బ్యాన.
జాతీయ పక్షి, అరా మకావు

హోండురాస్ పతాకాన్ని మూడు సమానమైన గీతాలతో చేయబడింది, ఇందులో పైన ఉన్నది మరియు దిగువున ఉన్నది నీలం రంగుతో పసిఫిక్ మహా సముద్రం మరియు కారిబియన్ సముద్రాన్ని సూచిస్తాయి. మధ్యన ఉన్న గీత శ్వేత వర్ణంలో ఉంటుంది. ఇందులో ఐదు నీలి రంగు నక్షత్రాలు ఉంటాయి, ఇవి సెంట్రల్ అమెరికన్ యూనియన్ లోని ఐదు రాష్ట్రాలను సూచిస్తాయి. మధ్యన ఉన్న నక్షత్రం హోండురాస్ ను సూచిస్తుంది, ఇది సెంట్రల్ అమెరికన్ యూనియన్ మధ్యలో కేంద్రీకృతమై ఉంది.

దేశ బిరుదులను 1825లో స్థాపించారు. ఇది సమాన భుజములు గల ఒక త్రికోణం, అడుగున రెండు దుర్గాల మధ్య ఒక అగ్ని పర్వతం ఉంటుంది, దాని మీద ఒక ఇంద్రధనస్సు మరియు సూర్యుడు ప్రకాశిస్తూ ఉంటుంది. త్రికోణం పెట్టబడిన ప్రదేశం రెండు సముద్రాలచే స్నానం చేయబడటాన్ని సూచిస్తుంది. దీని చుట్టూ దీర్ఘ వృత్తాకారంలో బంగారు రంగు అక్షరాలతో ఇలా వ్రాయబడి ఉంటుంది: "రిపబ్లిక్ ఆఫ్ హోండురాస్, ఫ్రీ, సావరిన్ అండ్ ఇండిపెండెంట్". 

హోండురాస్ జాతీయ గీతం రాష్ట్రపతి మాన్యువెల్ బోనిల్లా ఆధ్వర్యంలో 1904లో నిర్వహించబడిన పోటీ ఫలితంగా ఏర్పడింది.  చివరికి, కవి అగస్టో C. కోఎల్లో దేశ గీతాన్ని వ్రాయటంను జర్మన్ స్వరకర్త కార్లస్ హార్ట్ లింగ్ సంగీతం వ్రాసి పాల్గొనటంతో ముగించారు.  ఈ గీతాన్ని అధికారికంగా 15 నవంబర్ 1915న, ఆల్బర్టో మెంబ్రేనో సమయంలో దీనిని అమలుపరచారు. ఈ గీతాన్ని ఒక బృందం మరియు ఏడుగురు స్ట్రూన్డురన్లు స్వరపరచారు.

జాతీయ పుష్పం ప్రముఖమైన ఆర్చిడ్, రైనోకొలేలియా డిగ్బ్యాన (గతంలో దీనిని బ్రస్సావోల డిగ్బ్యాన అని పిలిచేవారు), గులాబీ స్థానంలో ఇది 1969 నాటి నుంచి వచ్చింది. జాతీయ పుష్ప మార్పిడి జనరల్ ఒస్వల్డో లోపేజ్ అరెలనో పరిపాలనలో జరిగింది, ఉత్తరువులో తెలుపబడినట్లు బ్రస్సావోల డిగ్బయానా "అనేది హోండురాస్ యొక్క ఒక దేశీయ మొక్క; ఈ పువ్వుకు అసాధారణమైన అందం, తేజం మరియు వైవిధ్య లక్షణాలు ఉన్నాయి",అని భావించబడింది.

హోండురాస్ యొక్క జాతీయ వృక్షం హోండురాస్ దేవదారు వృక్షం (పైనస్ కారిబియా వార్. హాండురెన్సిస్ ). ఇంకనూ ఈ వృక్షం యొక్క వాడకాన్ని శాసనం చేయబడింది, దీనిని "చెట్లను నరికివేయడం ద్వారా లేదా అడవులకు మంటలు పెట్టడం ద్వారా సంభవించే అనవసర వినాశంను తొలగించడానికి" చేయబడింది.

జాతీయ పాలిచ్చు జంతువు తెల్ల-తోక జింక (ఒడోకోయిల్యూస్ విర్జినియన్స్ ), అధిక ధ్వంసాన్ని నివారించే కొలమానంగా దీనిని అవలంబించారు. హాన్డోరస్లో నివసిస్తున్న రెండు జింక జాతులలో ఇది ఒకటి. హోండురాస్ యొక్క జాతీయ పక్షి స్కార్లెట్ మాకా (అరా మకావు ). ఈ పక్షి అతి విలువైనదిగా హోండురాస్ యొక్క పూర్వ-కొలంబియన్ నాగరికతలు భావించాయి.

జానపద పాండిత్యం

పురాణాలు మరియు దేవకాంతల కథలు హోండురాస్ సంస్కృతిలో ప్రధానమైనవి; ల్లువియా డే పెసెస్ (ఫిష్ రైన్) అనేది ఇందుకు ఒక ఉదాహరణ. El కాడెజో మరియు లా సిగువనాబ(లా సుసియా) కూడా ప్రముఖమైనవి.

రోటాన్ వద్ద వెస్ట్ బే సముద్ర తీరం

క్రీడలు

అసోసియేషన్ ఫుట్ బాల్ అనేది హోండురస్లో అతి ప్రజాదరణ పొందిన క్రీడ. అన్ని ఇతర హోండురాన్ క్రీడల సంబంధ శీర్షికల సమాచారం దిగువున ఇవ్వబడింది:

అంతర్జాతీయ శ్రేణులు

సంస్థ అవలోకనం శ్రేణి
ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ ఎకనామిక్స్ అండ్ పీస్ [1] విశ్వ శాంతి సూచి[57] 144లో 112వ స్థానం
యునైటెడ్ నేషన్స్ డెవలప్మెంట్ ప్రోగ్రాం మానవ అభివృద్ధి సూచి 182లో 112వ స్థానం
ట్రాన్స్పరెంసీ ఇంటర్నేషనల్ అవినీతి గోచరాల సూచి 180లో 130వ స్థానం
వరల్డ్ ఎకనామిక్ ఫోరం విశ్వవ్యాప్త పోటీపూరక నివేదిక 133లో 89వ స్థానం

ఇది కూడా చూడండి

లువా తప్పిదం: bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal')

ప్రధాన వ్యాసం: List of Honduras-related topics

సూచనలు

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Honduras". International Monetary Fund. Retrieved 21 ఏప్రిల్ 2010.
  2. ↑ 1992-2007, Human Development Report Office, United Nations Development Programme. "Human Development Report 2009 - M Economy and inequality - Gini index". Archived from the original on 17 అక్టోబరు 2009. Retrieved 17 అక్టోబరు 2009. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help); Text "Human Development Report Office, UNDP" ignored (help)
  3. ↑ "Human Development Report 2009. Human development index trends: Table G" (PDF). The United Nations. Retrieved 5 అక్టోబరు 2009.
  4. ↑ "Archeological Investigations in the Bay Islands, Spanish Honduras". Aboututila.com. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  5. ↑ http://hdr.undp.org/en/media/HDI_2008_EN_Tables.pdf
  6. ↑ "Columbus's quote". Honduras.com. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  7. ↑ డేవిడ్సన్ దీనిని హీర్రేరలో కనుగొన్నారు. Historia General de los Hechos de los Castellanos. Vol. VI. Buernos Aires: Editorial Guarania. 1945–47.{{cite book}}: CS1 maint: date format (link),పుట 24
  8. ↑ 8.0 8.1 Davidson, William (2006). Honduras, An Atlas of Historical Maps. Managua, Nicaragua: Fundacion UNO, Colección Cultural de Centro America Serie Historica, no. 18. p. 313. ISBN 978-99924-53-47-6.
  9. ↑ పైన్, రిచర్డ్ R మరియు ఫ్రెటర్, ఆన్‌కోరిన్ 1996 "కోపాన్, హోండురాస్ పర్యావరణ దిగజార్పు మరియు క్లాసిక్ మాయ పడిపోవటం " ప్రాచీన మెసోఅమెరికా 7:37–47 కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయ ప్రచురణ
  10. ↑ న్యూసన్, లిండా ది కాస్ట్ ఆఫ్ కాన్క్వెస్ట్: ఇండియన్ డిక్లైన్ ఇన్ హోండురాస్ అండర్ స్పానిష్ రూల్. డెల్‌ప్లైన్ లాటిన్ అమెరికన్ అధ్యయనాలు; No. 20, వెస్ట్‌వ్యూ ప్రెస్, బౌల్డర్
  11. ↑ "Honduras History". Honduras.com. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  12. ↑ Newson, Linda (అక్టోబరు 1982). "Labour in the Colonial Mining Industry of Honduras". The Americas. 39 (2). Philadelphia: The Academy of American Franciscan History: 185. doi:10.2307/981334. JSTOR 981334. {{cite journal}}: More than one of |number= and |issue= specified (help)
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 "Wars of the World: Soccer War 1969". OnWar.com. Retrieved 21 ఆగస్టు 2007. {{cite news}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help)
  14. ↑ 14.0 14.1 "Background Note: Honduras". United States Department of State.
  15. ↑ "Cinchoneros Popular Liberation Movement".
  16. ↑ "అ సర్వైవర్ టెల్స్ హర్ స్టొరీ" baltimoresun.com , 15 జూన్ 1995. 8 జనవరి 2007న తిరిగి పొందబడింది.
  17. ↑ USGS హరికేన్ మిచ్
  18. ↑ "Aid workers say Honduran floods worse than Hurricane Mitch". Alertnet.org. 29 అక్టోబరు 2008. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  19. ↑ "General Assembly condemns coup in Honduras". Un.org. 30 జూన్ 2009. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  20. ↑ "Oas Suspends Membership Of Honduras". Oas.org. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  21. ↑ "New Honduran leader sworn in". BBC News. 29 జూన్ 2009. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  22. ↑ కె నాడీ సే అట్రేవ అ ఇంటన్టార్ రోమ్పెర్ ఎల్ ఆర్డెన్ కన్స్టిట్యుసినల్[dead link]
  23. ↑ "Zelaya decide iniciar consulta popular para reformar Constitución de Honduras - Terra". Noticias.terra.com. 24 మార్చి 2009. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  24. ↑ "Michael Fox: "The Honduran coup as overture"". Counterpunch.org. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  25. ↑ "Timeline: The Honduran Crisis". AS/COA Online. 12 నవంబరు 2009. Retrieved 22 జనవరి 2010.
  26. ↑ http://media.sfexaminer.com/documents/2009-002965HNRPT.pdf
  27. ↑ "Troops oust Honduran president in feared coup". Sydney Morning Herald. 29 జూన్ 2009. Retrieved 29 జూన్ 2009. {{cite web}}: |first= missing |last= (help)
  28. ↑ "Honduran leader forced into exile". BBC News. 28 జూన్ 2009. Retrieved 28 జూన్ 2009.
  29. ↑ "Honduras president detained, sent to Costa Rica, official says". CNN. 28 జూన్ 2009. Retrieved 28 జూన్ 2009.
  30. ↑ హోండురాన్ రాజ్యాంగం యెక్క ఆర్టికల్ 102 http://www.హోండురాస్.com/honduras-constitution-english.html
  31. ↑ "Honduran military ousts president ahead of vote". The Washington Post. 28 జూన్ 2009. Retrieved 28 జూన్ 2009. {{cite web}}: |first= missing |last= (help)
  32. ↑ "Congress names new interim Honduran president". The Sydney Morning Herald. 29 జూన్ 2009. Retrieved 28 జూన్ 2009.
  33. ↑ By Rep. Dana Rohrabacher (R-Calif.) (11 సెప్టెంబరు 2009). "Support democracy in Honduras (Rep. Dana Rohrabacher) - The Hill's Congress Blog". Thehill.com. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  34. ↑ "Pence Condemns Obama Administration'S Policies In Honduras". Mikepence.house.gov. 29 నవంబరు 2009. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  35. ↑ Ordaz, Pablo (28 సెప్టెంబరు 2009). "Micheletti ordena el cierre de los medios de comunicación afines a Zelaya" (in Spanish). El País. Archived from the original on 19 అక్టోబరు 2009. Retrieved 19 అక్టోబరు 2009. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  36. ↑ Giordano, Al (27 సెప్టెంబరు 2009). "Honduras Coup Leader Micheletti Decrees 45-Day Suspension of Constitution". Narco News. Archived from the original on 19 అక్టోబరు 2009. Retrieved 19 అక్టోబరు 2009. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help); Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  37. ↑ "The Office of the Special Rapporteur for Freedom of Expression condemns the suspension of guarantees in Honduras and the violations of the right to freedom of expression". Organization of American States. 29 సెప్టెంబరు 2009. Archived from the original on 19 అక్టోబరు 2009. Retrieved 19 అక్టోబరు 2009. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help); Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  38. ↑ Rosenberg, Mica (19 అక్టోబరు 2009). "Honduras de facto leader lifts ban on media, protests". Reuters. Archived from the original on 19 అక్టోబరు 2009. Retrieved 19 అక్టోబరు 2009. {{cite news}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help); Unknown parameter |deadurl= ignored (help)
  39. ↑ "Honduran Biodiversity Database". Honduras Silvestre. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  40. ↑ "web.worldbank.org". web.worldbank.org. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  41. ↑ డాన్ ఒవాన్సియా: సెంట్రల్ అమెరికాలో గనుల త్రవ్వకం http://magazine.mining.com/Issues/0901/MiningCentralAmerica.pdf
  42. ↑ CSI - CBP.govలో ఓడరేవులు
  43. ↑ "DHS: DHS and DOE Launch Secure Freight Initiative". Dhs.gov. 7 డిసెంబరు 2006. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  44. ↑ CIA - The World Factbook - హోండురాస్
  45. ↑ 45.0 45.1 "Honduras". CIA Factbook.
  46. ↑ హోండురాస్ యెక్క అరబ్లు. లారీ లక్స్‌నర్. సౌదీ అరంకో వరల్డ్.
  47. ↑ అన్నారియో పోంటిఫిసియో, 2009.
  48. ↑ కాథలిక్ అల్మానాక్ (హంటింగ్టన్, Ind.: సండే విజిటర్ పబ్లిషింగ్, 2008),312–13
  49. ↑ CIA వరల్డ్ ఫాక్ట్ బుక్, 2009
  50. ↑ జాన్ డార్ట్, "సర్వేలలో ప్రధాన స్రవంతిలోని వర్గాలు," క్రిస్టియన్ సెంచురీ , 16 జూన్ 2009, 13.
  51. ↑ అసోసియేటెడ్ ప్రెస్, 13 జూన్ 2009, అనేక వార్తా పత్రికలలో నివేదించారు
  52. ↑ మారియా సెలి స్కాలోన్ మరియు ఆండ్రూ గ్రీలే, "బ్రజిల్లోని కాథలిక్స్ మరియు ప్రొటెస్టంట్స్," అమెరికా 18 ఆగష్టు 2003,14.
  53. ↑ "International Religious Freedom Report 2008: Honduras". State.gov. 19 సెప్టెంబరు 2008. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  54. ↑ 54.0 54.1 54.2 54.3 54.4 54.5 "Human Development Report 2009 - Honduras". Hdrstats.undp.org. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  55. ↑ "Honduras This Week Online June 1999". Marrder.com. 9 డిసెంబరు 1991. Retrieved 27 జూన్ 2010.
  56. ↑ 56.0 56.1 56.2 CIA - ది వరల్డ్ ఫాక్ట్ బుక్- హోండురాస్
  57. ↑ "Vision of Humanity". Vision of Humanity. Retrieved 4 ఫిబ్రవరి 2010.

సూచనలు

  • అడ్వెంచర్స్ ఇన్ నేచర్: హోండురాస్ ; జేమ్స్ D. గోలిన్
  • డోన్'ట్ బి అఫ్‌రైడ్, గ్రిన్గో: ఒక హాన్డురాన్ మహిళ మలస్సులోంచి మాట్లాడిన మాటలు: ఎల్వియా అల్వరాడో యెక్క కథ; మెడియా బెంజమిన్
  • హోండురాస్: ది మేకింగ్ ఆఫ్ అ బనానా రిపబ్లిక్ ; అలిసన్ అకెర్
  • హోండురాస్: స్టేట్ ఫర్ సేల్ ; రిచర్డ్ లాపెర్, జేమ్స్ పైంటర్
  • ఇన్‌సైడ్ హోండురాస్ ; కెంట్ నార్స్‌వర్తి మరియు టామ్ బెర్రీ
  • లా మొస్కిటియా: సవన్నాలు, వర్షాధార అడవులు మరియు తాబేలు వేటగాళ్ళ యెక్క నిఘంటువు ; డెరెక్ పారెంట్
  • మూన్ హ్యాండ్‌బుక్స్: హోండురాస్ ; క్రిస్టోఫర్ హంఫ్రే
  • రీయింటర్ప్రెటింగ్ ది బనానా రిపబ్లిక్: హాన్డోరస్లోని ప్రాంతం మరియు రాష్ట్రం, 1870-1972 ; డారియో A. యురేక్
  • సెవెన్ నేమ్స్ ఫర్ ది బెల్‌బర్డ్: కన్జర్వేషన్ జాగ్రఫీ ఇన్ హోండురాస్ ; మార్క్ బోంట
  • ఉలిస్సెస్ ట్రావెల్ గైడ్: హోండురాస్ ; ఎరిక్ ఇలామొవిట్చ్
  • ది యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఇన్ హోండురాస్, 1980-1981: ఆన్ అంబాసిడర్స్ మెమైర్ ; జాక్ R. బిన్స్
  • ది వార్ ఆఫ్ ది డిస్‌పొజెస్డ్: హోండురాస్ అండ్ ఎల్ సాల్వడోర్, 1969 ; థామస్ P. ఆండర్సన్

బాహ్య లింకులు

{{{1}}} గురించిన మరింత సమాచారం కొరకు వికీపీడియా సోదర ప్రాజెక్టులు అన్వేషించండి

[[wiktionary:Special:Search/{{{1}}}|నిఘంటువు]] విక్షనరీ నుండి
[[wikibooks:Special:Search/{{{1}}}|పాఠ్యపుస్తకాలు]] వికీ పుస్తకాల నుండి
[[wikiquote:Special:Search/{{{1}}}|ఉదాహరణలు]] వికికోట్ నుండి
[[wikisource:Special:Search/{{{1}}}|వికీసోర్సు నుండి]] వికీసోర్సు నుండి
[[commons:Special:Search/{{{1}}}|చిత్రాలు, మీడియా]] చిత్రాలు, మీడియా నుండి
[[wikinews:Special:Search/{{{1}}}|వార్తా కథనాలు]] వికీ వార్తల నుండి

Geographic locale

మూస:Countries of Central America

International membership

మూస:Latin Union


మూస:Link GA మూస:Link GA

"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=హోండురాస్&oldid=536067" నుండి వెలికితీశారు