దూదేకుల

నూర్ బాషా/దూదేకుల, పింజరి ,లద్దాఫ్ వ్యాసాన్ని, ఈ వ్యాసంలో విలీనం చెయ్యాలని ప్రతిపాదించడమైనది. (చర్చించండి)

ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ఇస్లాం చరిత్ర

ఆగమనం

మాలిక్ బిన్ దీనార్  · తమీం అంసారీ  · ఔలియా

నిర్మాణాలు

మొఘల్ · ఇండో-ఇస్లామిక్  · కుతుబ్ షాహీ

ప్రఖ్యాత వ్యక్తులు

ఔరంగజేబ్ · కులీ కుతుబ్ షా  ·  · డా.జాకిర్ హుసేన్ టిప్పు సుల్తాన్  · మీర్ ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్  · మక్దూం మొహియుద్దీన్

కమ్యూనిటీలు

ఉత్తరభారత · తమిళ ముస్లింలు  · మరాఠీ · తెలుగు ముస్లింలు ఆంధ్రా ముస్లింలు  · హైదరాబాదీ ముస్లింలుs  · భట్కలీ ముస్లింలు  · తుర్కీ ముస్లింలు ఒరియా · నవాయత్ · యెమనీలు  · సెయిట్‌లు పర్షియన్ ముస్లింలు · కాయంఖానీ · దక్కని ముస్లింలు

న్యాయ పాఠశాలలు

హనఫీ · షాఫయీ · మాలికి · హంబలి

విశ్వాస పాఠశాలలు

బరేల్వీ · దేవ్‌బందీ · షియా · అహ్‌లె హదీస్

ఆంధ్రప్రదేశ్ లో మస్జిద్‌లు  · ఆంధ్రప్రదేశ్ లో దర్గాల జాబితా

ఆంధ్రప్రదేశ్ లో చారిత్రక మస్జిద్‌లు

సంస్కృతి

ముస్లింల ఆచారాలు

ఇతర విషయాలు

దక్షిణాసియాలో అహ్‌లె సున్నత్ ఉద్యమం ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ఇస్లాహీ ఉద్యమం ఆంధ్రప్రదేశ్ ముస్లింలలో జాతీయతా భావాలు ఆంధ్రప్రదేశ్ చరిత్ర కొరకు ముస్లిం క్రానికల్స్

దూదేకుల అనే కులం వెనుకబడిన కులాల 'బి' గ్రుపులో 5వది. రాష్ట్రం మొత్తం బి.సి.లలో 4% దూదేకుల వారున్నారు. ఈ కులం వారిలో సర్వమత సమానత్వం కానవస్తుంది. వీరిలో హిందూ, ముస్లిం ఆచారాలు కనిపిస్తాయి. వీరిని నూర్ బాషా, లదాఫ్, పేర్లతో కూడా పిలుస్తారు. వీరిలో 80% ప్రజలకు తెలుగు మాతృభాష కాబట్టి వీరిని తెలుగు ముస్లిములు , ఉర్దూ బాసరాని సాయిబులు అంటారు. వీరిలో హిందూ ఆచారాలు ఎన్ని ఉన్నా సున్నతి, పెళ్ళి, సమాధి ఈ మూడూ ముస్లిముల పద్ధతిలోనే ఉంటాయి. వీరిలో ఉర్దూ,అరబీ భాషలు రాని కారణాన ఒకింత ఆత్మన్యూనతా భావం,ఇస్లాం విషయాల పట్ల అంత శ్రద్ధ, విషయపరిజ్ఞానం లేదనే భావనల వల్ల కొంత జంకే స్వభావం కానవస్తుంది. కాని, ఇవి మానసిక భావనలే. ఆధ్యాత్మికతలో వీరెవరికీ తీసిపోరు. వీరు మతాచారాల పట్ల చాలా ఉదారస్వభావులుగా కానవస్తారు. విద్యార్థి దశలో TC లలో మతం ఇస్లామ్/ముస్లిమ్ కు బదులు హిందూ అని కులం దూదేకుల అని కొందరికి, ఉపాద్యాయులు నేటికీ కొన్నిచోట్ల నమోదు చేయటం వలన వీరు తీవ్ర ఇబ్బందులకు గురి అవుతున్నారు, మైనారిటీ ఫలాలు పొందటం లో ఇబ్బందులకు గురిఅవుతున్నారు అనేది గమనార్హం. ఉత్తర భారతదేశంలో (గుజరాత్ & రాజస్థాన్) నూర్బాష్ కులాన్ని మన్సూరి, భాయ్ మరియు ధునియా అని పిలుస్తారు. గ్రేట్ మైసూర్ రాజులు హైదర్ అలీ మరియు టిప్పు సుల్తాన్ ఈ కులం నుండి ప్రశంసించబడ్డారు,

రాజకీయ అసమానతలు

దూదేకుల/నూర్బా షా తెలుగు ముస్లిముల పై రాజకీయ అసమానతలు ఏ స్థాయిలో ఉన్నాయో ఈ పట్టికలో చూడవచ్చు,

మతపరంగా భాషాపరంగా అల్ప సంఖ్యాకులుగా ఉన్నటువంటి వారి కోసం ప్రభుత్వాలు కొన్ని సంస్థలు నెలకొల్పడం, విద్యా ఉద్యోగ రాజకీయ సామాజిక అభివృద్ధి కోసం కొన్ని సడలింపులు ప్రోత్సాహకాలు ఇవ్వడం జరుగుతుంది, అవి వరుసగా ఇలా ఉన్నాయి వాటిలో 25% శాతం జనాభా గల దూదేకుల /నూర్ బాషా ముస్లిమ్ మైనారిటీలకు దక్కింది ఏమిటి? ( 0 సున్నా అరకొరగా మాత్రమే )

దూదేకుల/నూర్ బాషా ముస్లిములు పొందిన పదవులు

వక్ఫ్ బోర్డు రాష్ట్ర కమిటీ:0, వక్ఫ్ బోర్డు జిల్లా కమిటీలలో:4, హజ్ కమిటీ :0, మైనారిటీ ఫైనాన్సు కార్పొరేషన్ 0,

మైనారిటీ కమిషన్ :0, 

ఉర్దూ అకాడమీ :0,

ముస్లిం అడ్వైజరీ కమిటీ :0, 

ప్రధానమంత్రి 15 సూత్రాల ప్రణాళిక సంఘం :0,

మరియు 634 మండల కో ఆప్షన్ సభ్యులు : 634 కు గాను 20 మంది మాత్రమే దూదేకుల వారు,
మున్సిపల్ కార్పొరేషన్ లలో కో ఆప్షన్ సభ్యులు  :2ఇద్దరు

మునిసిపల్ చైర్మన్ లు మొత్తం 95 కు గాను 2 ఇద్దరు.

ముస్లింల అభివృద్ధి కోసం ఇచ్చినటువంటి ఇతర 13 కార్పొరేషన్ చైర్మన్ పదవులలో :2 ఇద్దరు
ముస్లిం కోటాలో ఇచ్చే ఎమ్మెల్సీలు :1 ఉపాధ్యాయ

ముస్లిమ్ కోటలో ఇచ్చే ఎమ్మెల్యేలు :0 ,

వీటన్నిటిలో తెలుగు ముస్లిములు (దూదేకుల/నూర్బాషా ముస్లిములు వివక్షకు గురి అయ్యారు అని తేటతెల్లమైవుతుంది,

తెలుగు భాషను మాతృభాష గా కలిగి ఉన్నందుకు, దూదేకుల/నూర్ బాషా ముస్లిమ్ మైనారిటీ లకు జరుగుతున్న, సామాజిక అన్యాయం, అసమానతలు, వివక్షకు ప్రత్యక్ష సాక్ష్యం ఈ నివేదిక..

వీరి మాతృభాష తెలుగు కాకుండా ఉర్దూ అయితే వీరి దుస్థితి ఇలా ఉండేది కాదేమో అదీ ఇదీ అని కాకుండా అన్ని రాజకీయ పార్టీలు.. ప్రభుత్వాలు తెలుగు ముస్లిముల పై సవతి తల్లి ప్రేమ చూపుతున్నాయి ..

భారత దేశం భిన్నత్వంలో ఏకత్వం కలిగిన దేశం వివిధ మతాలు,కులాలు,సంకృతి సంప్రదాయాలు, భాషలు కలిగి ఉండటం భారత దేశ ఔన్నత్యం,

మతపరంగా ఒకటే అయినప్పటికీ భాషాపరంగా ఎవరి భాష వారికి ముఖ్యం అలా ఉదాహరణకు హిందువులు భారత దేశం అంతటా ఉన్నారు కానీ తమిళనాడు లో తమిళం కర్ణాటక లో కన్నడం ఇలా ఆంద్రప్రదేశ్ తెలంగాణా లో ఉన్న హిందువులు తెలుగు మాట్లాడతారు వ్రాస్తారు అయినప్పటికీ హిందువులు గా గుర్తింపు పొందుతున్నారు,

అలాగే ఇస్లామ్ అరేబియాలో ప్రారంభమైనప్పుడు అరబీలో మాత్రమే ముస్లింలు మాట్లాడేవారు తర్వాత ఇస్లామ్ ప్రపంచమంతటా వ్యాపించినప్పుడు ఆయా ప్రాంతాల వారు వారి మాతృభాషలో మాట్లాడుతూ ప్రార్థనలు చేస్తూ మత గ్రంథమైన ఖురాన్ మాత్రం అరబిలో పఠించేవారు, భారతదేశంలో ముఖ్యంగా దక్షిణాదిన ఇస్లామ్ ను అనుసరించే ముస్లింములు ఉర్దూ భాషను అధికంగా ప్రోత్సహిస్తున్నారు, కానీ కర్ణాటక, కేరళ ,తమిళనాడు లలో వారి మాతృభాషకు అధిక ప్రాధాన్యత ఇస్తూ తమిళంలో మాట్లాడుతూ, మసీదులలో కూడా ప్రాంతీయ భాషలలో ప్రసంగాలు ఇస్తారు, ప్రార్థనలు మాత్రం అరబి లో చేస్తూ ఉంటారు , కానీ అందుకు భిన్నంగా మన ఆంధ్రప్రదేశ్ తెలంగాణ లో అత్యధిక ముస్లిములు ఉర్దూ మాతృ భాష గా కలిగి ఉన్నారు కానీ తెలుగు మాతృభాషగా కలిగిన ముస్లింలు కూడా ఆంధ్ర ప్రదేశ్ తెలంగాణ లో నివసిస్తున్నారు వారిని దూదేకుల నూర్ బాషా తెలుగు ముస్లిములు అంటారు,వీరితో పాటు ఇతర ఉర్దూ ముస్లిములు సైతం ఇంట్లో పూర్తిగా ఉర్దూలో మాట్లాడతారు కానీ వారికి సమాజంలో అందరితో వ్యవహరించే సమయంలో స్థానిక తెలుగు భాషను అనర్గళంగా మాట్లాడతారు కానీ మాసీదులో తిరిగి ఉర్దూకే ప్రాధాన్యత ఇస్తారు ఉర్దూలో నే మాట్లాడుతూ ఉర్దూలోనే ధార్మిక ప్రసంగాలు చేస్తూ ఉంటరు అలా చేయడం వలన తెలుగు ముస్లిములు అర్థంకాక మతపరంగా కొంచం ఇబ్బందులకు గురి అవుతున్నారు,ధార్మిక విద్య విషయంలో ఇతర ముస్లిముల తో వెనుకబడు తున్నారు,

 75% మంది ఉర్దూ ముస్లిములు 99% మైనారిటీ ఫలాలను అనుభవిస్తున్నారు 25% మంది జనాభా ఉన్న తెలుగు ముస్లిములు (దూదేకుల/నూర్ బాషాలు) నిర్లక్ష్యానికి గురి అవుతున్నారు ఇది అన్యాయం కాదా దీనికి పరిస్కారం జరగాలి,

ఉదాహరణకు

వీటన్నిటిలో తెలుగు ముస్లిములు (దూదేకుల/నూర్ బాషా ) లు హక్కు కలిగి ఉన్నారు కానీ కేవలం ఉర్దూ ముస్లింలకు ఒకే వర్గానికి మాత్రమే కేటాయిస్తూ తెలుగు ముస్లిములకు వివక్షాపూరిత అన్యాయం చేస్తున్నారు ఇది ఈ పార్టీ ఆ పార్టీ అని కాకుండా ఈ ప్రభుత్వం ఆ ప్రభుత్వం అని కాకుండా అందరూ అన్యాయమే చేస్తున్నారు.. ఇందులో ఫలాలు వర్గీకరణ జరగాలి న్యాయంగా జనాభా ప్రాతిపదికన ఎవరి వాటా వారికి కేటాయించాలి అప్పుడే సామాజిక న్యాయం, సమానత్వం, నిష్పక్షపాతం అన్న పదాలకు అర్థం ఉంటుంది..అంత వరకు మైనారిటీలు అజన్మాంతం అభివృద్ధి చెందని వారీగా పరిగణిస్తారు... 

గతంలో మా పెద్దల ద్వారా మేము తెలుసుకున్న గణాంకాల ప్రకారం తెలంగాణ ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లలో 40 లక్షల వరకూ జనాభా తెలుగు ముస్లిములు అనగా దూదేకుల నూర్ భాషా ముస్లిములు ఉండేవారు వారు క్రమంగా తగ్గిపోతూ ప్రస్తుతం ఆంధ్రప్రదేశ్ లో అధికారిక లెక్కల ప్రకారం నాలుగు లక్షల 30 వేల మంది మాత్రమే దూదేకుల నూర్ భాషా తెలుగు ముస్లిములు ఉన్నట్లు ప్రభుత్వ లెక్కలు చెబుతున్నాయి దీనికి కారణం భాషాపరమైన వివక్ష ఈ వివక్షత నుంచి బయటపడడానికి తమని తాము తెలుగు ముస్లిములుగా చెప్పుకోలేక ఉర్దూ ముస్లిములలో పూర్తిగా విలీనం అయిపోయి తెలుగును ప్రక్కన పెట్టి తమ పిల్లలకి కూడా అ ఉర్దూను మాతృభాషగా బోధిస్తూ దూదేకుల నూర్ భాషా ముస్లిములుగా చెప్పుకోక పోవడం వల్లనే ఆంధ్రప్రదేశ్లో దూదేకుల తెలుగు ముస్లిముల జనాభా ఇంత తక్కువగా చూపెడుతున్నారు తెలుగు ముస్లిములుగా వీరు ఎదుర్కొంటున్న అసమానతలు, అవమానాలు, అవహేళనలు, వివక్షలు, తొలగించి వీరికి న్యాయంగా రావలసిన జనాభా దామాషా ప్రకారం వీరి హక్కులను వీరికి ఇప్పించగలిగితే తెలుగు ముస్లిములుగా గుర్తించగలిగితే వీరు కూడా సమాజంలో లో తెలుగు ముస్లింలుగా గర్వంగా జీవిస్తారు అభివృద్ధి సాధిస్తారు ఆర్థికంగా రాజకీయంగా సామాజికంగా విద్య ఉద్యోగ పారిశ్రామిక వ్యవసాయ మరియు ఇతర అన్ని రంగాల్లో వీరు అభివృద్ధి చెందుతారు అలా అభివృద్ధి చెందిన నాడు గర్వంగా తెలుగు ముస్లిములుగా దూదేకుల నూర్ బాషాలు అని చెప్పుకుంటారు దీనికి తెలుగు భాష కోసం తెలుగువారి కోసం అహర్నిశలు కృషి చేస్తున్నా పెద్దలందరూ తమ వంతు సహాయ సహకారాలు అందించాలి అప్పుడే 75 సంవత్సరాల వివక్ష కనీసం మరో దశాబ్దాన్ని కైనా రూపుమాపుతుంది..

ఎథ్నోగ్రాఫిక్_ప్రొఫైల్

తరతరాల క్రితం ఇస్లాం మతంలోకి మారిన సమాజం చాలా కాలం పాటు పాత సంప్రదాయాలను అనుసరించడం కొనసాగించిందని రెండు మత వర్గాల నుండి తీవ్ర విమర్శలను పొందారు. అయితే ఇటీవలి సంవత్సరాలలో, యువ తరాలు ఉన్నత సామాజిక హోదాను పొందాలనే ఆశతో ఇస్లామిక్ ఆచారాలు , సంప్రదాయాలు , ఆచారాలు మరియు మర్యాదలను ఎక్కువగా స్వీకరించి అలవరుచుకున్నారు. భారతదేశంలో ముస్లింలు ఒక ముఖ్యమైన స్థానాన్ని ఆక్రమించారు మరియు అతిపెద్ద మైనారిటీ సమూహంగా ఏర్పడ్డారు. 1981 జనాభా లెక్కల ప్రకారం భారతదేశంలోని ముస్లిం జనాభా 7,55,12,439, అంటే దేశ మొత్తం జనాభాలో 11.35 శాతం. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ముస్లింలు 8.47 శాతం ఉన్నారు, ఇది జాతీయ సగటు కంటే తక్కువ.

క్షేత్రస్థాయిలో పని 1987లో జరిగింది. భారతీయ ముస్లింలు ఆర్థికంగా వెనుకబడి ఉన్నారు [మండలం 1992]. రాజ్యాంగ హోదాలో కూడా వారు వెనుకబడిన కులాల ( BC గ్రూప్ ) వర్గం కిందకు వస్తారు .ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో దూదేకులకి అదే హోదా ఇవ్వబడింది వెనుకబడిన తరగతుల సమస్యపై సరైన అవగాహన కోసం మనం దానిని అనేక కోణాల నుండి చూడవలసి ఉంటుంది: ముఖ్యంగా సామాజిక శాస్త్రాలు మరియు నుండి . లీగల్ స్టడీస్ కోణం, ఎందుకంటే సామాజిక వాస్తవికత మరియు మన కోసం మనం సృష్టించుకున్న చట్టాల ప్రకారం (ఆండ్రీ బెటెయిల్లే 1983) ఉనికిలో ఉన్న వాటికి మధ్య ఉన్న వైరుధ్యాన్ని మనం అడుగడుగునా ఎదుర్కొంటాము. ప్రస్తుత పేపర్ ఎదుర్కొంటున్న అసమానత సమస్యతో వ్యవహరిస్తుంది హిందూ మరియు ఇస్లామిక్ మతాల మధ్య ఊగిసలాడే సమాజమైన దూదేకుల ముస్లిముల వల్ల సామాజిక ఆర్థిక మరియు మతపరమైన రంగాలలో వారు ఎదుర్కొంటున్న సమస్యలు lds ఇక్కడ క్లుప్తంగా చర్చించబడ్డాయి. దూదేకుల సంఖ్యాపరంగా చిన్న సమాజం. వారు ' పింజరి " , " భాయ్ ' , " పంజాకుట్టై ' మరియు ' పంజరి " వంటి పర్యాయపదాలతో పిలుస్తారు . థర్స్టన్ ( 1909 ) చే నమోదు చేయబడిన ఇతర పర్యాయపదాలు " లదాఫ్ మరియు ' నూర్బాష్ '. ఈ పేర్లన్నీ జనాభా లెక్కలు తీసుకునే వ్యాయామాల సమయంలో నమోదు చేయబడ్డాయి మరియు ' నాడ్ డాఫ్ ' ( కాటన్ డ్రస్సర్ ) మరియు ' అనే పాడైన రూపాలుగా గుర్తించబడ్డాయి. నూర్-బాఫ్' ( నేత ) ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర భాష అయిన తెలుగులో ' దూది ' అంటే పత్తి మరియు 'ఎకూట ' అంటే శుభ్రపరచడం , అందుకే వారిని స్థానికంగా దూదేకుల , పత్తి క్లీనర్లు మరియు పరుపుల తయారీదారులు అని పిలుస్తారు. కాటన్-క్లీనర్లు, తాడు మరియు టేప్ తయారీదారుల ఒక మహమ్మదీయ కులం "[ఫ్రాన్సిస్ లాక్ సిట్ బై థ్రస్టన్: 1909]. దూదేకుల, ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లోని గుడియాతం, అంబూరు, తిరుత్తణి, పుత్తూరు అడ్ చిత్తూరు వంటి తమిళనాడు సరిహద్దు జిల్లాలలో పంపిణీ చేయబడింది. అవి ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లోని రేగల్లు , దోమలచెరువు , కల్లూరు , మంగళపేట , కలికిరి , రొంపిచెర్ల , అరకొండ , నాయనపాకల గ్రామాలలో అధిక సంఖ్యలో కనిపిస్తారు తెలుగు వారి మాతృభాష మరియు ఇంట్లో మరియు బయటి వ్యక్తులతో సంభాషించడానికి ఉపయోగించబడుతుంది. అతను తెలుగు లిపి. దూదేకుల వ్యక్తిగత పేరు పెట్టే విధానం హిందువుల మాదిరిగానే ఉంటుంది. 4908 అంటే , వారు తమ మూలం , అంటే నివాస స్థలం పేరును జోడించే హిందూ శైలిని మాత్రమే అనుసరించరు . కానీ "అన్న' (సోదరుడు) 'అక్క' (సోదరి) "అప్పా' వంటి గౌరవప్రదమైన ప్రత్యయాన్ని కూడా జత చేయండి. ( తండ్రి ) మరియు ' అమ్మ ' ( తల్లి ) వారికి. దీనితో వారు ఇలా వినిపిస్తారు: కాశి - అన్న , కాసి - అక్క , హుస్సేన్ - అప్ప మరియు హుస్సేన్ - అమ్మ . స్త్రీల విషయానికొస్తే వారు "బీబీ' లేదా 'బి' వంటి గౌరవ ప్రత్యయాన్ని తొలగించారు, దానికి బదులుగా నేను అమ్మ అనే హిందూ ప్రత్యయాన్ని స్వీకరించాను, ఇది మొదట్లో వారు హిందువులని ధ్వనించింది.అయితే వారు నామకరణ పద్ధతిని మార్చారు మరియు ఇప్పుడు కొడుకుల పేర్లు పెట్టారు. సాహెబ్ మరియు కుమార్తెలు బీబీ అనే ప్రత్యయాలతో.. ఆలస్యంగా ఇస్లామిక్ సమూహాల ప్రభావంతో వారు ఉర్దూ లేదా అరబిక్ మాట్లాడతారు.కాబట్టి కొందరు రచయితతో మాట్లాడుతూ తమను తాము ముస్లింలుగా చెప్పుకోవడానికి సిగ్గుపడుతున్నామని మరియు స్థాపించడానికి కూడా సంకోచించారని రచయితకు చెప్పారు. ఇతర ముస్లింలతో సాంఘిక మరియు దాంపత్య సంబంధాలు.ఆలస్యంగా, కొంతమంది ధనవంతులైన దూదేకుల హిందూ ఆచారాలు మరియు మర్యాదలను విస్మరించి ఇతరులతో గుర్తింపు పొందేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నారు మరియు ఉర్దూతో పాటు అరబిక్ కూడా నేర్చుకోవడం ప్రారంభించారు, కొంతవరకు డక్కనీ మాట్లాడటం నేర్చుకున్నారు. భారతదేశంలోని దక్కన్ పీఠభూమిలో, ఆ ప్రాంతానికి బయటి వ్యక్తుల ద్వారా ఉద్భవించిన వివిధ రకాల ఉర్దూ సంఘం యొక్క శబ్దవ్యుత్పత్తి మూలం రచయిత స్థానిక తెలుగు పద్యం రూపంలో ఒక వృద్ధుడు చెప్పిన ఒక పురాణగాథను రికార్డ్ చేశారు. దూదేకులు మనిషి , సంఘం పుట్టుక గురించి . అది ఇలా ఉంది : ఈ కులుమని నన్నెవరుఅడిగేతే ఈ మని చెప్పను లోకులకు , పలుకాకులకు , దుస్తులకు , దుర్మార్గులకు , దొన్నపోతులకు , అంటూన పుట్టెండె కులమే ముత్తంతున పెరిగేండె కులమే అంటూన శివుడు , ముత్తున మూడుపులాడు , ఎంతన మూడుపలాడులలోని మూడుపలాడులలోని ఏడుపలాడు నరం తేసికోని పంచాద్రి అని తాడికి వేసుకొని గోవిందా అని గుడిప దీసికొని గబ గబా , దబా దబా , ఏకెనిదే ఏకులం దూదేకుని కులమే నాకు

దూదేకుల_జీవన_విధానం

దూది నుండి విత్తనాన్ని వేరు చేసి, దూదిని శుభ్రపరిచి, దూదిని ఏకి, ఆ దూదితో పరుపులు, దిండ్లు తయారు చేసి బతుకు జీవనాన్ని కొనసాగించే వారు దూదేకులు. భారతదేశమంతటా కూడా ఈ దూదేకులు రకరకాల పేర్లతో మనకు కనబడుతుంటారు. దూదేకులను మన తెలుగు రాష్ట్రాలలో నూర్ బాషీయులనీ, పింజారిలనీ, లద్దాఫ్ లనీ, దూదేకులనీ పిలుస్తారు. మిగతా రాష్ట్రాలైనా కర్నాటకలో పింజారిలనీ, నద్దాపులనీ, తమిళనాడులో పాంజికొట్టులనీ, పంజారిలనీ, గుజరాత్‌లో పాయిజారీలనీ, మధ్యప్రదేశ్‌లో నద్దాపులనీ, కాశ్మీర్‌లో దున్ లనీ, బెంగాల్‌లో మన్సూరీలనీ, బీహర్ లో ధునియాలనీ, మోమీన్ లనీ, ఉత్తరప్రదేశ్‌లో బెహనస్ లనీ, అన్సర్ లనీ, మోమీన్ లనీ, ఒరిస్సాలో పంజిరాలనీ దూదేకులను పిలుస్తారు. ఇలా వివిధ రాష్ట్రాలలో ఏ పేరుతో పిలువబడినప్పటికీ దాని అర్థం దూదిని ఏకే దూదేకులనే అర్థం. వృత్తులు మాయమైనా కుల వాసనలు దూదేకులకు నీడలా నేటికి వెంటాడుతున్నాయి. ఒక్క దూదేకులకు మాత్రమే కాదు యావత్తు అన్ని మతాలలో అణగారిన కులాలపై ఈ వివక్షపు నీడలు వెంటాడుతునే ఉన్నాయి. ద్రావిడ జాతికి, సంస్కృతికి కేంద్ర బిందువుగా ఉన్న సింధూ నాగరికత పతనం తర్వాత అనేక మతాలు మన భారతదేశంలోకి వచ్చాయి. వాటిలో మెజారిటీ సాధించిన మతం హిందూ మతం. ప్రతీ మతంలోను కులాల విభజన జరిగింది. అయితే ఆ నాడు హిందూ మతంలోని కుల వివక్ష వలన, కుల విభజన వలన అణగారి కులాలు బడికి, గుడికి దూరమై అంటరానివారుగా మిగిలిపోయారు. వారిని హిందూ మతంలోని కొన్ని ఉన్నత కులాలు మాకు సేవ చేయడం కోసమే మీరున్నారు అని బదులిచ్చేవారు. ఈ వివక్ష, వెట్టిచాకిరి నుండి బయటపడడానికి అణగారిన కులాలైన ఎస్.సి, ఎస్.టి, బి.సి మొదలగువారు నిరీక్షించారు. కాలక్రమేణా పర్షియా దేశం నుంచి సూఫీ గురువులు భారతదేశంలోకి వచ్చారు. వారు వస్తూ వస్తూనే అమూల్యమైన మానవీయ విలువలతో వచ్చారు. ఎక్కడెక్కడ అయితే వివక్షకు గురికాబడిన కులాల వారు ఉంటారో అక్కడికి వెళ్లి వారికి ఒక భరోసాను కల్పించారు. వారి కష్ట సుఖాల్లో పాలుపంచుకున్నారు. సూఫీ గురువులు ఏర్పాటు చేసిన ప్రార్థన మందిరాల్లో కూడా వారికి స్థానం కల్పించి భుజానికి భుజానికి జత చేసి ప్రార్థనలు వారితో కలిసి చేసి సూఫీ గురువులు వారి హృదయాలతో అలాయి బలాయి తీసుకున్నారు. చివరికి వివక్షకు గురి కాబడిన వ్యక్తులకు కాలికి దెబ్బ తగిలి పురుగులు పాకుతున్న సరే ఆ కాలిని సూఫీ గురువులు వారి ఒడిలోకి తీసుకుని శుభ్రం చేసి ఆ గాయానికి మందులు పూసేవారు. ఇటువంటి మానవీయ గుణాలు, సూఫీ గురువుల బోధనలు వారు పడుతున్న వివక్షను కాలరాల్చాయి. దీనితో కుల వివక్షకు గురికాబడిన అనేక మంది సూఫీ గురువుల అమూల్యమైన మానవీయ విలువలకు ఫిదా అయ్యి ఇస్లాం మతాన్ని స్వీకరించారు. అయితే భారతదేశంలో ఉన్న ముస్లింలలో నూటికి తొంబై శాతం ఒకప్పటి ఎస్.సి, ఎస్.టి, బహుజనులే మతం మారినారు. అందుకే మతం మారినా వీరి జీవన విధానం, మూలాలు మారలేదు.

ప్రతీ మతంలోను కుల విభజన ఉన్నట్లే, ఇస్లాం మతాన్ని స్వీకరించిన వారిలోను కుల వివక్ష లేకపోలేదు. వీరిలో షేక్, సయ్యద్, మహమ్మద్, పఠాన్, ఖాన్, మహమ్మద్ అనే కులపు వర్గాలున్నాయి. ఈ కులపు వ్యక్తుల్లో చాలా అరుదుగా మాత్రమే మనస్పర్థలు ఉంటాయి. అయితే షేక్, సయ్యద్, మహమ్మద్, పఠాన్, ఖాన్ మొదలగు వర్గాల వారికి దూదేకులు అంటే చులకన భావన, చిన్న చూపు. ఏదో వారే మనుషులు అన్నట్లుగా.! కానీ ఇస్లాం మతం సర్వ మానవాళి పట్ల సమానత్వాన్ని ప్రదర్శించాలి గానీ, అసమానతను, వివక్షను చూపరాదని నొక్కి చెప్పింది. ఒకవేళ ఎవరైనా అలా ప్రవర్తిస్తే వారు మనుషులే కాదని కూడా ఇస్లాం చెప్పింది. అయినప్పటికీ కొంతమంది మత ఛాందసవాదులు ఈ వివక్షను చూపుతునే ఉంటారు. పైకేమో అంతా ఒక్కటే అనే భావన. అంతర్గతంగా ఎవరికి కనబడకుండా వివక్షను చూపుతుంటారు. కొన్ని చోట్ల బాహటంగానే దూదేకులపై ముస్లింలు వివక్షను కనబరుస్తుంటారు. కొన్ని వందల సంవత్సరాల క్రితమే వివక్ష నుండి విముక్తి కోరుతూ ఇస్లాం మతాన్ని స్వీకరించినప్పటికీ ఆ వివక్ష నుండి దూదేకులు బయటపడలేదు. సంతోషంతో తొలిరోజుల్లో సూఫీ గురువులు గుండె గుండెలకు జతచేసి అలాయి బలాయి ఇచ్చినప్పుడు కలిగిన సంతోషం ఎక్కువ కాలం పాటు ఆ అనవాలు మిగిలలేదనే ఆవేదనతో బరువెక్కిన దూదేకుల హృదయాలు ఎన్నో ఎనెన్నో.! అయితే వారిలో కొద్దిమంది మతం కన్నా మనిషి ముఖ్యం, మనిషి బంధం ముఖ్యమని విశ్వసించే ముస్లింలు దూదేకులను వారితో సమానులుగా చూసిన వారు లేకపోలేదు. ఇటువంటివారు చాలా అరుదుగా మనకు ముస్లిం సమాజంలో కన్పిస్తుంటారు. అయితే ఎక్కువభాగం దూదేకులపై వివక్షను చూపే వారే.

ముఖ్యంగా దూదేకులకు, ముస్లింలకు భాష పరంగా, సంస్కృతి పరంగా, సంప్రదాయాల పరంగా, ఇచ్చి పుచ్చుకోవడాల్లో కూడా బేధాభిప్రాయాలున్నాయి. అంతేగాక వక్స్ బోర్డు మరియు మసీదులకు సంబంధించిన ఆర్ధిక పరమైన విషయాల్లో కావొచ్చు, పదవుల్లో కావొచ్చు బేధాభిప్రాయాలున్నాయి. రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల్లోని దాదాపుగా ముస్లింలు అందరూ ఉర్దూను మాట్లాడగలరేమో గానీ, కనీసం 30% అయినా ఉర్దూను రాసేవారు ఉండరు. అంతేందుకు తెలుగు రాష్ట్రాల్లో ఉండే సగం మంది ముస్లింలకు స్వచ్ఛమైన ఉర్దూను కూడా మాట్లాడేవారు లేరు. కానీ.! ఈ విషయంలో ముస్లింలు దూదేకులను మీకు భాష సరిగా మాట్లాడటం రాదని, చదవటం రాదని చులకన భావనతో వివక్షను చూపిస్తూ ఉంటారు. నేటికి కూడా ఈ వ్యత్యాసాన్ని మనం ముస్లిం సమాజంలో చూడవచ్చును. నమాజ్ చదవడానికి మసీదుకు కూడా సరిగారారనే వివక్ష కూడా దూదేకులపై ఉంది. నిజానికి దూదేకుల్లో కూడా పాండిత్యం మేళవించిన వారు లేకపోలేదు. ముస్లింలలో ఉన్న ఖాజీలు, ముల్లాలు, మౌల్వీలు కన్నా గొప్ప పాండిత్యాన్ని అభ్యసించిన దూదేకులు కూడా ఉన్నారు. ముస్లింల కన్నా గొప్పగా సంస్కృతి సంప్రదాయాల పాటించే దూదేకులు కూడా ఉన్నారు. అయితే మసీదులకు సంబంధించిన ఆర్ధిక లావాదేవీల్లో కూడా దూదేకులకుపై వివక్ష చూపడం జరుగుతున్నది. ఎక్కడోకచోట దూదేకులపై కాస్త మానవత దృక్పథంతో ఆర్ధిక లావాదేవిల్లో చోటిచ్చే సంఘటనలు చాలా అరుదు. వక్స్ బోర్డు లాంటి విషయాల్లో ఇకా చెప్పాల్సిన అవసరమే లేదు. ఇకా పెళ్లిళ్ల విషయాల్లో అయితే దూదేకుల పిల్లలకు ముస్లిం పిల్లల్ని ఇచ్చి పెళ్లి చేసే సంప్రదాయం అస్సలు ఉండదు. ఇకా ఎవరైనా దూదేకుల్లో బాగా చదివి మంచి ఉద్యోగం చేస్తున్నా లేదా ఇస్లాం పాండిత్యాన్ని బాగా చదివిన వారువుంటే అప్పుడు వారిపట్ల కాస్త ఆలోచించి ముస్లింలు దూదేకులకు పిల్లల్ని ఇచ్చి పెళ్లి చేయడానికి ప్రస్తుతం కాస్త ముందడుగు వేస్తున్నారు. అది కూడా చాలా తక్కువ సందర్భాల్లో మాత్రమేనని చెప్పవచ్చును. కానీ నిజ జీవితంలో భారతీయ ముస్లిం సమాజంలో ఎటువంటి వివక్షలు, అసమానతలు ఉండవని మిగతా సమాజాలు, మిగతా మతాలు అపోహపడుతుంటాయి. నిజ జీవితం వీటికి భిన్నంగా ఉంది. ఇస్లాం మత సంప్రదాయ ప్రకారం పురుషునికైనా, స్త్రీ కైనా మరియు ఇస్లాం మతంలోని అన్ని వర్గాల్లోను అసమానతలు ఉండకూడదు. అలా ఎవరైనా అసమానతలు చూపిస్తే వారు అసలు ముస్లిమే కాదని ఇస్లాం చెబుతుంది. కానీ దూదేకులు ముస్లింలలోనే కలిసిపోయి ఉన్నప్పటికి వారిపై వివక్షను చూపించడమనేది బాధాకారమైన సంఘటన. ఈ వివక్ష కూడా ఎక్కువభాగం మిగతా మతాలు గుర్తించని విధంగా ముస్లింలు దూదేకులపై అంతర్గతంగా వివక్షను కనబరుస్తుంటారు. కొన్ని చోట్ల బహిర్గతంగానే ఈ వివక్ష కనబడుతుంది. అయితే దూదేకులు పూర్వం ఇస్లాం మతాన్ని స్వీకరించనప్పుడు అప్పటి ఇస్లాం మతాన్ని స్వీకరించిన ముస్లింలు కావొచ్చు, సూఫీ గురువులు కావొచ్చు దూదేకులపై చూపించినంత ప్రేమ, అప్యాయత, అనురాగాలు, మానవీయ గుణం ఎక్కువకాలం మిగలలేదు. అనతికాలంలోనే సూపీ గురువుల కాలం చెల్లిన తర్వాత ఈ ఆదరణ స్వార్థంతో మటుమాయమై దూదేకులను తీవ్రమైన దిగ్భ్రాంతిలో పడేసింది.

నేటికి కూడా మనం పల్లె ప్రాంతాల్లో నివాసముంటున్న దూదేకుల జీవన విధానాన్ని పరిశీలిస్తే వారు కొన్ని దశాబ్దాల నుండి భిన్నమైన సంస్కృతి, భిన్నమైన సంప్రదాయాలు వారితో పెనవేసుకున్నట్లు మనకు స్పష్టంగా కన్పిస్తుంది. దూదేకులు మతం మారినప్పటికి వీరి జీవన విధానం, మూలాలు మారలేదు. అందుకే వీరి రోజువారి జీవన విధానంలో భిన్నత్వంతో కూడిన హిందూ, ముస్లిం సంస్కృతి మిళితమైన భిన్నత్వం మనకు కన్పిస్తుంది. దూదేకుల్లో ఈ సంస్కృతి ఎక్కువగా మనకు గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ఉండే వారిలోనే కన్పిస్తుంది. బహుశా ఈ సందర్భంగానే వీరు ఇరు మతాల హిందూ,ముస్లిం సంస్కృతులకు దగ్గరై సగం తురకోడు, సగం సాయిబు, సగం తెలుగోడు అని హేళనగా ఇరు మతాల చులకనకు గురవుతున్నారు. దూదేకులు కొన్ని తరాలుగా ఈ బాధను, దుఃఖాన్ని దిగమింగుకుని జీవనవిధానాన్ని కొనసాగిస్తున్నారు. ఏది ఎమైనా హిందూ మతాన్ని ఆచరించే తెలుగు వారు కావొచ్చు, ఇస్లాం మతాన్ని ఆచరించే ముస్లింలు కావొచ్చు దూదేకుల భిన్నత్వాన్ని, మిళితమైన సంస్కృతి చూసి సగర్వంగా గర్వపడాలి. కానీ.! చులకన చేయరాదు. ఎందుకంటే భారతదేశంలోని ఏ వ్యక్తులైన సరే ఇతర మతాలను, ఇరు మతాల సంస్కృతిని గౌరవిస్తారు. కానీ.! పాటించరు. ఏక కాలంలో ఇరు మతాల ఆచారాలను, సంస్కృతిని గౌరవించడం, ఆదరించడం మాత్రమేగాక, ఆ మతాల సంస్కృతిని, ఆచారాలను కట్టుదిట్టంగా పాటిస్తూ మన దేశంలో జీవనం కొనసాగిస్తున్నవారు దూదేకులు మాత్రమేనని చెప్పవచ్చును. ఈ ఒక్క సంఘటన చాలు దూదేకులు మన భారతీయ లౌకికతకు నిలువుటద్దమని చెప్పడానికి. మన రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల్లోని పల్లె ప్రాంతాలలో నివసించే దూదేకుల్లో ఈ భిన్నత్వం, లౌకికత మనకు నేటికి కనబడుతుంది.

దూదేకుల గురించి ముఖ్యంగా చెప్పుకోవాల్సిన విషయాలు వీరు ఇస్లాం మత పండుగలైనా రంజాన్, బక్రీద్, మిలాదున్ నబీ పండుగలతో పాటు, హిందువుల పండుగలైనా వినాయక చవితి, సంక్రాంతి, ఉగాది, శ్రీరామనవమి మొదలగు పండుగలతో పాటు, ఇరు మతాల సంస్కృతికి నిలయమైన మొహర్రంను కూడా సంతోషంగా జరుపుకుంటారు. దాదాపుగా పల్లె ప్రాంతాల్లో నివసించే దూదేకులు శుభ కార్యక్రమాల్లో కావొచ్చు, వివాహ కార్యక్రమాల్లో కావొచ్చు, గృహ ప్రవేశంలో కావొచ్చు పక్కగా ఇరుమతాల సంస్కృతులను పాటిస్తారు. దూదేకులు హిందూ మతంలో భాగమైన మూఢనమ్మకాలు, శకునాలు, ఈ రోజు మంచి రోజునా కాదా? రాహుకాలం ఏమైనా ఉందా.? అమావాస్యనా.? అని క్యాలెండర్‌ని తుచతప్పకుండా పాటించడం లాంటి విషయాలను నేటికి కూడా మనం చూడవచ్చును. అయితే పట్టణ ప్రాంతాల్లో ఉన్నవారు దాదాపుగా ఇస్లాం సంస్కృతికికి అనుగుణంగానే నడుచుకుంటున్నారు. ఏదీ ఏమైనా దూదేకుల వారు గర్వాన్ని ప్రదర్శించాలి. ఎందుకంటే ఇరు మతాల సంస్కృతిని పాటిస్తూ భారతీయ లౌకికతకు ప్రతీకగా ఉన్నారు కాబట్టి. కానీ.! ఇతరుల చూపే చులకన భావాన్ని పట్టించుకోకూడదు. నిజానికి చులకనకు గురికావాల్సింది చులకన చేసినవారే. మనిషికి మంచితనం, చేయూత ఇచ్చే మానవీయ గుణాన్ని కలిగి ఉండాలి. అదే మనిషికి కొలమానం అవ్వాలి. ఆ సామాజిక స్పృహ, గుణం లేనివారు అసలు మనుషులే కాదు.

దూదేకుల ఆర్ధిక జీవితానికి సంబంధించిన విషయానికొస్తే వీరు అధికంగా గ్రామీణ ప్రాంతాలలోనే నివసించడం వలన కులవృత్తినే నమ్ముకుని వెనుకబడిపోయారు. అందువలన దాదాపుగా వీరు శారీరక శ్రమ పైనే ఆధారపడటం వలన వచ్చే ఆదాయంతో కుటుంబం గడవడమే కష్టమైన పరిస్థితులలో కరుకుపోయారు. బహుశా దీని కారణంగానే వీరి పిల్లలు కూడా చదువుకు దూరమై శారీరక శ్రమకు అల్లుకుపోయారు. పూర్వం నుంచి నేటి ఆధునికయుగం వరకు కూడా వీరు పత్తి నుండి విత్తనాల్ని వేరుచేసి దూదిని శుభ్రపరిచి, ఆ దూదిని ఏకి పరుపులు, దిండ్లు తయారు చేసేవారు. అయితే గత రెండు, మూడు దశాబ్దాల నుండి ప్రపంచమంతా ఆధునికమై ఒక కుగ్రామంలా మార్పు చెందడం వలన దూదేకుల జీవన విధానంలో భాగమైన కుల వృత్తిలో కూడా మార్పులు చోటుచేసుకున్నాయి. ప్రపంచం ఆధునిక వెలుగులో హంగులతో ప్రపంచీకరణను ఆహ్వానించడం వలన దూదేకుల కులవృత్తిని ఆధునిక యంత్రాంగం, పరిశ్రమలు ధ్వంసం చేశాయి. ప్రపంచీకరణలో భాగంగా వచ్చిన ఈ పరిశ్రమలు, యాంత్రీకరణ వీరి కుటుంబాలను రోడ్డున పడేసింది. ఇటువంటి వాతావరణంలో దూదేకులు బతుకు భారాన్ని కొనసాగించడానికి వివిధ రకాల వృత్తును, వివిధ రకాల పనులను ఎన్నుకున్నారు. ఎక్కడో మారుమూల గ్రామాలలో ఎక్కడన్నా కొన్నిచోట్ల నేటికి ఇంటి దగ్గరికి వెళ్ళి పరుపులు, దిండ్లు కుట్టి జీవనాధారం కొనసాగించే దూదేకులు లేకపోలేదు. అయితే నేడు దాదాపుగా పల్లె ప్రాంతాలలో కూడా ప్రపంచీకరణ కోరలు చాచడం వలన అవి కూడా కొనేవారు కరువయ్యారు.

ప్రపంచీకరణలో భాగంగా వచ్చిన ఆధునిక యంత్రాంగం దూదేకుల జీవనాన్ని బలంగా దెబ్బ కొట్టినది. వందమంది ఒక రోజులో చేసే పనిని జిన్నింగు మిల్లులు ఒక గంటలో చేసేవి. ఈ జిన్నింగు మిల్లుల వలన అనేకమంది దూదేకులు దూది ఏకే వృత్తికి దూరమై రోడ్డున పడ్డారు. దూది ఏకే వృత్తి గల్లంతు అవ్వడంతో కొంతమంది దూది ఏకేవృత్తికి స్వస్తి పలికి టైలరింగ్ పనులు, ఎంబ్రాయిడింగ్ పనులు, గోళీ సోడాలు తయారు చేయడం, రోజువారి దినసరి కూలీ పనులతో కుటుంబ భారాన్ని నెట్టుకొచ్చేవారు. అయితే ఈ పనులను చేసే దూదేకుల జీవితాలపై కూడా ఆధునిక యంత్రాలు కోలుకొని దెబ్బకొట్టాయి. రెడీమేడ్ వ్యవస్థ టైలరింగ్ పనులు, ఎంబ్రాయిడింగ్ పనులు చేసే వారి జీవతాలను చిన్నాభిన్నం చేసింది. తోపుడు బండ్లపై గోళీ సోడాలు అమ్ముకునే దూదేకుల జీవితాలపై మిషనరీ సోడా యంత్రాంగం రావడం వలన వీరి జీవితాలు మళ్లీ ప్రశ్నార్థకంలో పడ్డాయి. వ్యవసాయ పనుల్లోను ఆధునిక యంత్రాలు ప్రవేశించాయి. దీనితో దాదాపుగా వ్యవసాయ పనులు చేసే దినసరి కూలీల బతుకులు కూడా గందరగోళంలో పడ్డాయి. రిక్షాల తొక్కి జీవనధారం కొనసాగించే వారిపై కూడా ఆటోలు, CABలు గుదిబండలా మారాయి. మరికొంత మంది దూదేకులు మేస్త్రీలుగా, బెల్దారులుగా, డ్రైవర్లుగా, డబ్బున్నోళ్ల ఇళ్ల దగ్గర పరిశ్రమల దగ్గర సెక్యూరిటీ గార్డుల్లా, కార్ఖానాల్లో దినసరి కూలీలుగా బతుకు జీవనాన్ని కొనసాగిస్తున్నారు. ఇంకొంతమంది దూదేకులు రోడ్లపై చిన్న చిన్న చిల్లర షాపులు, మెకానిక్ షాపులు, టీ కొట్టులు, తోపుడు బండ్లపై కూరగాయాలు, పండ్లు, టిఫెన్ సెంటర్లు పెట్టుకుని కుటుంబ భారాన్ని మోసేవారున్నారు.

దూదేకులు జనాభా పరంగా అధికారిక లెక్కల్లో రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలలో ఐదు, మూడు లక్షల చొప్పున 8 లక్షల మంది దాకా ఉన్నారు. కానీ.! వీరి జనాభా నిజానికి 15లక్షలు పై మాటే.! వీరు కొంతమంది హిందూ మతానికి అనుగుణంగా రెవిన్యూశాఖ పరంగా ధృవ పత్రాలు తీసుకొవడం, మరికొంత మంది ఇస్లాం మతానికి అనుగుణంగా రెవిన్యూశాఖ నుంచి ధృవ పత్రాలు అందుకోవడం వలన వీరి జనాభాపై ప్రభుత్వాలకు స్పష్టత లేదు. అందువలన పక్కాగా దూదేకులు అనేవారి లిస్ట్ ఆధారంగానే వీరి జనాభా లెక్కలు ప్రభుత్వాల దగ్గర ఉన్నందు వలన ప్రభుత్వాల నుంచే అందే పథకాలు గానీ, రుణాలు గానీ, విద్య, వైద్య పరంగా అందే సదుపాయాలు పొందలేకపోతున్నారు. అయితే దూదేకులు ఎక్కువ భాగం దాదాపుగా 80% ముస్లింలు ఆచరించే సంప్రదాయాలతో పాటు వారి జీవనవిధానానికి అనుగుణంగా ఉండే సంప్రదాయాలను పాటిస్తుంటారు.

కళా రంగంలో భాగమైన నాదస్వరానికి పెట్టిన పేరు దూదేకులు. దాదాపుగా నాదస్వర విజ్ఞానంలో దేశం మెచ్చుకోదగిన వ్యక్తుల్లో వంద మందికి పైగా ఉన్నారు. అయితే వీరిలో చిన పీరు సాహెబ్, షేక్ ఆదం సాహెబ్, పద్మశ్రీ షేక్. చిన మౌలానా, చిన ఖాసీం.సాహెబ్, గోపవీడు హసన్ సాహెబ్ లాంటి వారు దేశంలోనే గాక ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఆదరణను పొందారు. దూదేకులు అని పేరు చెప్పగానే గుర్తుకొచ్చే ప్రముఖులు, దూదేకుల జాతి అణిముత్యాలు దూదేకుల సిద్దప్ప, కబీరు, దాదూ దయాల్, పద్మశ్రీ షేక్. నాజర్, పద్మశ్రీ షేక్. చిన మౌలానా, నాగూర్ బాబు, అలీ మొదలగువారని ఖరాఖండికగా చెప్పవచ్చును. సాహిత్య రంగంలో దిలావర్, ఖమ్రొద్దీన్, యాకూబ్, సయ్యద్ సలీం, ఖాజా, షాజహానా మొదలగు వారిని చెప్పవచ్చును. శ్రీ వేంకటేశ్వర విశ్వ విద్యాలయంలో వన్నూరు బాషా అనే పరిశోధక విద్యార్థి దూదేకుల సాహిత్యంపై సమగ్రమైన పరిశోధన చేస్తున్నారు. త్వరలో రికార్డు రూపంలో తొలి సాహిత్య పరిశోధన గ్రంధంగా మనందరి ముందుకు రాబోతున్నది. దూదేకుల చరిత్రను రికార్డు చేయడంలో అబ్దుల్ సత్తార్, ఐ. దావూద్ మొదలగు వారిని చెప్పవచ్చును. అయితే తెలుగులో ఐ. దావూద్ గారు "నూర్ బాషీయులు చరిత్ర సంస్కృతి" అనే రచన దూదేకుల చరిత్రకు మచ్చుతునకగా చెప్పవచ్చును.

వృత్తి

పూర్వం వీరి ప్రధాన వృత్తి 'దూది'ని ఏకడం. నదాఫ్, నూర్ బాఫ్ అంటే పత్తి నుండి పింజను వేరు చేసే వారు, దూదిని శుభ్రం చేసే వారు అని అర్థం. ప్రస్తుతం ఆపని యావత్తూ జిన్నింగ్ మిల్లుల్లో జరుగుతోంది. ఆ వృత్తిని కోల్పోయిన దూదేకుల వారు బ్యాండు మేళాలలోను, వ్యవసాయ కూలిపనుల్లోను స్థిరపడ్డారు. దూదేకటం, పరుపులు కుట్టడం, నవారునేత, బ్యాండు సన్నాయి మేళం వాయించటం, సోడాలు అమ్మటం, టైలరింగ్, మెకానిక్ పనులు, వ్యవసాయ కూలీ వంటి వృత్తులపై ఆధారపడి బతుకుతున్నారు. విదేశీ కాయర్ ఉత్పత్తులు పరుపుల మార్కెట్ను ఆక్రమించేశాయి. దూదికి, దూదిపరుపులకు విలువ లేదు. కొనేవారు లేరు. గోళీసోడాలకూ కాలం చెల్లింది. టైలరింగ్ పనిచేసేవారిని ‘రెడీమేడ్’ తొక్కేసింది. మొత్తం నమ్ముకున్న వృత్తులన్నీ ప్రపంచీకరణ దెబ్బకు నిల్వలేకపోగా- దూదేకులు కొత్త వృత్తులను వెతుక్కుంటున్నారు. వ్యవసాయకూలీలుగా, డ్రైవర్లుగా కొత్త అవతారాలెత్తుతున్నారు. చదువుకున్న వర్గం వాళ్లలో అధిక భాగం ఉపాధ్యాయులుగా ఎదుగుతున్నారు. అక్కడక్కడా చిన్న ఉద్యోగాల్లో కొందరు స్థిరపడుతున్నా, చదువుకున్న వారిలో కూడా ఎక్కువమంది ప్రైవేట్ సంస్థల్లో ఉద్యోగులుగా పనిచేస్తున్నారు లేదా చిన్న చిన్న వ్యాపారాలు చేసుకొంటున్నారు. చేయని వృత్తితో ఇంకా ఆ పేరు ఎందుకని కొన్ని చోట్ల తమ ఇంటి పేర్లు కూడా "నూర్ బాషా లు " ( కాంతి రాజులు ) గా మార్చుకున్నారు. మైనారిటీవర్గాలకు చెందిన కులాల్లో అత్యంత వెనుకబడివున్న దూదేకుల ఆర్థికాభివృద్ధికి ప్రత్యేక ఫెడరేషన్ ఏర్పాటు చేయాలన్న ప్రతిపాదనను మంత్రివర్గ సమావేశం ఆమోదించింది. ఈ ఫెడరేషన్కు ఛైర్మన్తోపాటు ముగ్గురు డైరెక్టర్లు ఉంటారు, మైనారిటీ సంక్షేమ శాఖ అధికారులు సభ్యులుగా వ్యవహరిస్తారు.దిస్తా ఆంటే పత్తిని,దూదిని ఏకటానికి వాడే పనిముట్టు.దిస్తా డంబెల్ లాగా ఉంటుంది.బొమ్మ పెట్టగలరా?

సామాజిక జీవనం

దూదేకుల్లో దేశం గర్వించదగిన కళాకారులున్నారు. ముఖ్యంగా నాదస్వర సామ్రాజ్యాన్ని ఏలిన షేక్ చినమౌలానా వంటి విద్వాంసులు, బుర్రకథా పితామహుడు నాజర్ వంటి కళాకారులూ దూదేకుల కులం నుంచి ఎదిగిన ప్రముఖులు. నిజానికి దూదేకుల కులంలో నాదస్వర విద్వాంసులు అనేకమంది ఉన్నారు. ముఖ్యంగా దేవాలయాల్లో, పండుగలు, దేవుళ్ల ఊరేగింపుల్లో, పవళింపు సేవల్లో, మేల్కొలుపు సేవల్లో దూదేకుల విద్వాంసుల నాదస్వరాలాపన ఎంతో ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉంది. వీరిలో, సగం ఇస్లామీయ సంస్కృతి, సగం హిందూ సంస్కృతి ఉంది. నిజమైన లౌకికవాదులు దూదేకులు. వీరు ముస్లిం - హిందూ సంస్కృతుల సమ్మేళనంగా వుంటూ ఈ రెండూ మతాల మధ్య దూరాన్ని చెరిపేసేరు. ‘హిందూ - ముస్లిం భాయి భాయి’ అన్న నినాదం దూదేకులకు జీవనసూత్రం అయింది. ఈ సూత్రమే గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో వీరిని ఐక్యంగా వుంచుతుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో దూదేకుల ఓటర్లు ఈనాడు 13 లక్షల మంది ఉన్నారని అంచనా: పూర్వం దూదేకుల వారు దూది ఏకి ఏకులను నేతపని వారికిస్తే వారు దారం తీసి బట్ట నేసేవారు. జిన్నింగు మిల్లుల రాకతో క్రమేణా వీరికి వృత్తి పోయి, బ్యాండు మేళాలు, పరుపులు కుట్టడం, వ్యవసాయ కూలీలు గాను మారిపోయారు. దూది ఏకి, ఏకులు చుట్టి, రాట్నం వడికి, ఆసు పోస్తారు. పరుపులు, దిండ్లు తయారుచేస్తారు. అయితే జిన్నింగ్ మిల్లులు రావడంతో వీరి వృత్తి దెబ్బతింది. దాదాపు 50 మంది చేసే పనిని జిన్నింగ్ మిల్లులోని యంత్రాలు గంటలో చేస్తాయి. పని త్వరగా పూర్తికావడం, ఖర్చు కూడా తగ్గడంతో జిన్నింగ్ మిల్లులకు ఆదరణ పెరిగి, వీరు రోడ్డున పడే పరిస్థితి ఎదురైంది. ఇటువంటి క్లిష్ట పరిస్థితి రాక పూర్వం `కమాన్' (దూదిని ఏకే సాధనం)ను సైకిల్కు కట్టుకుని ఊరూరా తిరిగేవారు. దూదిని ఏకి మెత్తటి పరుపులు, దిండ్లు చేసి ఇచ్చేవారు. „కొబ్బరి పీచు పరిశ్రమ ఈ రంగంలో అడుగుపెట్టడం, బడా కంపెనీలు ఫోమ్ బెడ్, పిల్లోస్ను ప్రవేశపెట్టడంతో వీరి వృత్తి కోలుకోలేని విధంగా దెబ్బతింది. రానురాను వీరిలో విద్యావంతులు పెరిగారు. సాఫ్టువేర్ ఇంజనీర్లు, డాక్టర్లు మొదలైన వృత్తుల్లో స్థిరపడుతున్నారే గాని దూది ఏకే వృత్తిని ఇప్పుడు ఎవ్వరూ చేయడం లేదు. "నూర్ బాషీయులు " అనే పేరుతో ఈ కులం చరిత్ర - సంస్కృతిపై రిటైర్డ్ ఐ.ఏ.యస్. అధికారి శ్రీ ఇనగంటి దావూద్ గారు ఒక పుస్తకం రాశారు.

నూర్ బాషీయులు

నూర్ భాషీయులను `ఆదా ముస్లిం' అని ముస్లిం సమాజం చిన్నచూపు చూసినా ఒంటరిపోరు చేశారే తప్ప మడమ తిప్పలేదు. అటు ముస్లింలు, ఇటు హిందువులు నూర్ భాషీయులను పరాయి వారిగా పరిగణించారే తప్ప వారిని తమలో కలుపుకోలేదు. ఇందువల్ల రెండింటికీ చెడ్డ రేవడిలా తయారైంది వీరి జీవితం అనుకుంటే పొరపాటే. తమ జీవనపోరాటంలో ఎన్నో ఒడిదుడుకులను ఎదుర్కొంటున్న నూరు భాషీయులు, ఒక వృత్తి దెబ్బతింటే మరో వృత్తిని ఎంచుకుని బతుకు బండిని నడిపించారే తప్ప, ఏ నాడూ చేయి చాచి యాచించి ఎరుగరు. కనుకనే వీరిలో మనకు యాచకులు కనిపించరు. నూర్ భాషీయులు మంగళ వాయిద్యాలు వాయించటంలో దిట్టలు. వీరికి అనుబంధ పరిశ్రమ అయిన చేనేత కూడా సంక్షోభంలోకి పడడంతో కూలిపనులపై దృష్టి పెట్టి తమ బిడ్డలను చదివించుకునే ప్రయత్నం చేశారు. కనుకనే వీరిలో విద్యావంతులు ఎక్కుమంది కనిసిస్తారు. కుటుంబ నియంత్రణ పాటించటం, పిల్లల్ని బాగా చదివించటం ద్వారా నూర్ భాషీయులు క్రమేణా అభివృద్ధి బాటపట్టారు. కానీ అన్ని గ్రామాల్లో నాలుగైదు కుటుంబాలు విసిరేసినట్లు ఉండటం వల్ల రాజకీయంగా సాంఘికంగా విలువలేకుండా ఉన్నందున, క్రమేణా ఇలాంటి కుటుంబాలు సమీప పట్టణాలకు వలసపోతున్నాయి.

ముస్లిములు

మతపరంగా ఇస్లాంకు చెందినవారైనప్పటికీ, కొన్ని ప్రాంతాల్లో మతం హిందూ అనీ, కులం దూదేకుల అని వీరికి ధృవపత్రాలు జారీ చేస్తున్నారు. ఇస్లాం-దూదేకుల అని సర్టిఫికెట్లు ఇవ్వటం లేదు. మసీదుకు వెళ్ళము అని అఫిడవిట్ దాఖలు చెయ్యాలని ఆంక్షలు పెడుతున్నారు. తల్లిదండ్రులు దూదేకుల వృత్తి చేస్తుంటేనే బీసీ సర్టిఫికెట్‌ ఇస్తామని చెబుతున్నారు. అందుకే కొందరు బీసీ-బీ నుంచి వీరిని `ఇ'లోకి మార్చాలని అభ్యర్థిస్తున్నారు.

మతసామరస్యానికి ప్రతీకలు

అన్ని మతాలనూ ఆచరించే కులం. శతాబ్దాల క్రితమే వీరు హిందూ మతం నుంచి ముస్లిం మతంలోని మారినా ఇప్పటి తరంలోనూ ఆ వాసనలు పోలేదు. హిందూత్వం పులుముకున్న ముస్లింలు వీరిలో కనిపిస్తారు. అయితే మతమౌఢ్యం మచ్చుకైనా కనిపించదు. రంజాన్, బక్రీద్,‌ వంటి ముస్లిం పండుగలను ఎంత భక్తి శ్రద్ధలతో ఆచరిస్తారో, హిందువుల పండుగలనూ అంత నిష్ఠతో జరుపుకుంటారు. వినాయక చవితి వచ్చిందటే ఇప్పటికీ దూదిని ఏకే `కామాన్‌'కు బొట్లు పెట్టి పూజచేస్తారు. కొన్నిచోట్ల పెళ్ళిల్లలో మొదట గౌరీ వ్రతాన్ని ఆచరించి తర్వాత నిఖా చేసుకొంటారు. ఆఖరికి వీళ్ళ ఇంటి పేర్లు, వ్యక్తుల పేర్లు కూడా హిందూ దేవుళ్ల పేరు ఉంటాయి. కనుకనే వీరిని `ఆదా ముస్లిం'లు అని కొందరు అంటారు. ఇటీవల వీరిలో కొందరు క్రైస్తవ పాస్టర్లుగా కూడా ఎదిగారు.

దూదేకుల ప్రముఖులు

• మాజీ మున్సిపల్ చైర్మన్ నూర్ మహ్మద్ అనంతపురం
• దూదేకుల చదువుల బాబు దేశీయ ప్రముఖ బాల కథా రచయిత (శతాధిక సన్మాన గ్రహీత)
• బిబీ నాంచారి
• బుర్రకథ నాజర్
• గంటా మస్తానయ్య
• మైసూర్ కింగ్ హైదర్ అలీ
• మైసూర్ కింగ్ టైగర్ టిప్పు సుల్తాన్

రాజకీయనాయకులు

• చమన్ సాహెబ్ (మాజీ జిల్లాపరిషత్ చైర్మన్,అనంతపురం, టీపీపీ నాయకులు),
• షేక్.సాబ్జీ (ఎం.ఎల్.సి - టీచర్స్),
• ఆస్పరి ఫకురుబీ మహమ్మద్ రఫీ (దూదేకుల కార్పొరేషన్ చైర్మెన్),
• షేక్. సుభాషిణి (టైలర్స్ కార్పోరేషన్ చైర్మన్),
• షేక్ నూర్జహాన్ పెదబాబు (మేయర్ - ఏలూరు),
• నూర్ మహ్మద్ (మాజీ మున్సిపల్ చైర్మన్ - అనంతపురం),
• చమన్ సాహెబ్ (Ex.ZP చైర్మన్ - అనంతపురం),
• షేక్ నాగుల్ మీరా (మాజీ పోలీసు హౌసింగ్ కార్పొరేషన్ చైర్మెన్),
• పి.బాబన్ (మాజీ దూదేకుల ఫెడరేషన్ చైర్మన్),
• డా షేక్.దస్తగిరి (మున్సిపల్ చైర్మన్ - వినుకొండ),
• డి.హుసేన్ భి (మున్సిపల్ చైర్మన్ - గుత్తి),
• పాలగిరి.ఫయజుర్ రహమాన్ (వైస్ మున్సిపల్ చైర్మన్ - రాయచోటి),
• షేక్ లాల్ వజీర్ (మాజీ ఫైనాన్స్ కార్పొరేషన్ డైరెక్టర్),
• షేక్ సయ్యద్ బాజీ (యస్.యస్.బాజి - ఉంగుటూరు) మాజీ జిల్లా వక్ఫ్ బోర్డు చైర్మన్,
• ఆస్పరి మహమ్మద్ రఫీ (పులివెందుల),
• ఓతూరి రసూల్ (కడప),
• యస్.యమ్.ఆర్ పెదబాబు (ఏలూరు),
• కె.పీర్ మహమ్మద్ (బుజ్జి - గుంటూరు),
• షేక్.సుభాన్ (రాజమండ్రి),
• జర్నలిస్టు దస్తగిరి (పొలిటికల్ జేఏసీ చైర్మన్)
• డిజి అక్బర్ అలి (వై.ఎస్.ఆర్.సి.పి నాయకులు, కడపజిల్లా పసుగణాభువృద్ది సంస్థ డైరెక్టర్),
• అబ్దుల్ రాజాక్ (సోషల్ మీడియా)

తాత్వికులు

• బ్రహ్మం గారి శిష్యుడు సిద్దయ్య కడప జిల్లా:

కళాకారులు

• బుర్రకథ పితామహుడు పద్మశ్రీ షేక్ నాజర్, గుంటూరు జిల్లా:
• పద్మశ్రీ (షేక్ చిన మౌలానా) కరవది 5.12.1924
• పద్మశ్రీ (షేక్ మహబూబ్ సుభాని & కాలేషాభి) (శ్రీరంగం - చెన్నై),
• పద్మశ్రీ (హసన్ సాహెబ్ గోసవీడు) (భద్రాచలం టెంపుల్)
• నాగూర్ బాబు ( మనో ) సినీ గాయకుడు (తెనాలి)
• ఆలీ (నటుడు) (సుప్రసిద్ధ తెలుగు సినీ నటుడు) (రాజమహేంద్రవరం)
• ఖయ్యూం - తెలుగు సినీ నటుడు, ప్రసిద్ధ నటుడు ఆలీ చిన్న తమ్ముడు. (రాజమహేంద్రవరం)

క్లారినెట్ విద్వాంసులు

• కంకటపాలెం సుభాన్ సాహెబ్
• సూరాలపల్లి మౌలాసాహెబ్
• జగ్గయ్యపేట హుసేన్ సాహెబ్
• కారుమూరు షేక్ మీరాసాహెబ్
• ఈదుమూడి పీరుసాహెబ్
• తెనాలి షేక్ సాంబయ్య
• నూర్ బాషా పెద సైదులు పెదకొదమగుండ్ల

నాదస్వర విద్వాంసులు

• షేక్ నబీసాహెబ్ సాతులూరు 1825
• షేక్.పీరు కొరువాడ కొటపాడు విశాఖపనం
• షేక్ చిననసర్ది పెదనసర్దీ సోదరులు చిలకలూరిపేట 1830
• షేక్ పెదహుసేన్ చినహుసేన్ దాదాసాహెబ్ గాలిబ్ సాహెబ్ సోదరులు చిలకలూరిపేట 1850
• షేక్ పెదమౌలా చినమౌలా నసర్దిసాహెబ్ సోదరులు అమ్మనబ్రోలు 1890
• షేక్ చినపీరు పెదపీరుసాహెబ్ సోదరులు చిలకలూరిపేట 1904
• నసర్దిసాహెబ్ ఆదంసాహెబ్ ఎం.ఎల్.సి.సోదరులు చిలకలూరిపేట 1915
• వల్లూరు ఆదంసాహెబ్ వల్లూరు 1850
• ఇనగంటి సుబ్బన్న 1875
• కొమ్మూరు పెంటుసాహెబ్ 1890
• కొమ్మూరు సిలార్ సాహెబ్ 1928
• రాచవారిపాలెం కాసింసాహెబ్ 1850
• దొప్పలపూడి ఆదంసాహెబ్ 1885
• ఆదిపూడి రంతుల్లా 1910
• నందిగామ ఉద్దండుసాహెబ్ 1925
• ముండ్లపాడు హసాన్ సాహెబ్ నందిగామ
• షేక్ మహబూబ్ సుభాని కాలేషాబీ దంపతులు 1955 ఫిరోజ్ బాబు
• శ్రీ త్రోవగుంట షేక్ హసాన్ సాహెబ్ 1915 ( పద్మశ్రీ షేక్ చిన మౌలానా గురువుగారు)
• శ్రీ త్రోవగుంట షేక్ కస్మూర్ మస్తాన్ సాహెబ్ 1954 ఒంగోలు
• పద్మశ్రీ షేక్ చిన మౌలానా కరవది 5.12.1924
• వల్లూరిపాలెం మస్తాను 1925
• పందలపాడు సైదులు 1926
• షేక్ మీరాసాహెబ్ సన్నాయి సైదమ్మ దంపతులు మిడమలూరు ఒంగోలు
• షేక్ హసన్ సాహెబ్ రెంటపాళ్ళ
• షేక్ పెదసైదులు అనంతవరం (క్రోసూరు మండలం)
• షేక్ చిన లాలుసాహెబ్ మాచర్ల ఆకాశవాణి నాదస్వర విద్వాంసులు
• షేక్ పెద లాలుసాహెబ్ మాచర్ల ఆకాశవాణి నాదస్వర విద్వాంసులు
• షేక్ రంజాన్ సాహెబ్ మాచర్ల ఆకాశవాణి నాదస్వర విద్వాంసులు
• కశ్యపురం కాశింసాహెబ్ జే.పంగులూరు మండలం
• అద్దంకి దస్తగిరి సాహెబ్
• గొనసపూడి మస్తాన్ సాహెబ్ నాగులుప్పలపాడు మండలం
• అద్దంకి నాగూరు సాహెబ్ 1930 - 17.1.2019 ఆకాశవాణి నాదస్వర విద్వాంసులు.
• దూదేకుల చదువుల బాబు దేశీయ ప్రముఖ బాల కథా రచయిత ( శతాధిక సన్మాన గ్రహీత)

విద్యావేత్తలు,అధికారులు

• దూదేకుల ఖాసీంసాహెబ్ఏపీ హైకోర్టు బార్ కౌన్సిల్ జాయింట్ సెక్రటరీ, సివిల్ సప్లై, ఫారెస్ట్ గవర్నమెంట్ జిపి
• డాక్టర్ ఖాదర్ వలి దూదేకుల మైసూరులోని భారతీయ ఆహార పరిశోధన సంస్థలో సీనియర్ సైంటిస్ట్
• డాక్టర్ యమ్ డి దావూద్ (న్యూయురో, ఆస్ట్రో మరియు గ్రాఫాలజిస్ట్)
• డాక్టర్ మస్తాన్ (అనస్తీషియా స్పెషలిస్టు ఎన్.ఆర్.ఐ.హాస్పిటల్) ,మంగళగిరి.
• జి.ఎ.రహీం రిటైర్డ్ ఐ.జి.ఆఫ్ పోలీస్ (నూర్జహాన్,శాల్యూట్ పత్రికలసంపాదకుడు),
• ఇనగంటి దావూద్ (నూర్ భాషీయులు గ్రంథరచయిత) హైదరాబాద్:
• పి.రంజిత్ బాషా (ఐ.ఏ.యస్ -క్రిష్ణా జిల్లా కలెక్టర్)
• షేక్.చాన్ బాషా (ఐ.ఆర్.యస్ - అడిషనల్ కమిషనర్ చెన్నై)
• షేక్. ఆదం సాహెబ్ (ఆర్టీసి - ఈడి)
• షేక్. సుభాన్ సాహెబ్ ( ఆర్.డి.ఓ- విశాఖపట్నం)
• షేక్.షాహిద్ (కమీషనర్ - ఏలూరు),
• షేక్. షాను (రైల్వే డిఎస్పీ - తిరుపతి),
• కె.ఖాదర్ బాషా ( డిఎఫ్ఓ - మార్కాపురం)
• షేక్ బుడాన్ (ఐ.ఏ.ఎస్)
• వీరబ్రహ్మం (ఐ.ఏ.ఎస్)
• గగ్గుటూరి.రాజకిషోర్ బాబు (రిటైర్డ్ ఐ.పి.యస్),
• షేక్. షేక్షావలి (రిటైర్డ్ ఐ.పి.యస్)
• షేక్.అబ్దుల్ అజీజ్ (రైల్వే డిఎస్పీ - గుంతకల్లు),
• కాలేషావలి (రిటైర్డ్ డిఎస్పీ - సత్తెనపల్లి),
• డి. నాగరాజు (రిటైర్డ్ డిఎస్పీ),
• డి. హుస్సేన్ పీరా (రిటైర్డ్ డిఎస్సీ),
• ఎస్.ఎం.సుభాన్ (హైకోర్టు న్యాయవాది),
• మహబూబ్ ఆలీ , రైల్వే చీఫ్ ఇంజనీర్.
• నూర్ బాషా అబ్దుల్ (ప్రొఫెసర్ -నాగార్జున యూనివర్సిటీ),
• డాక్టర్ షేక్ శ్రీనివాసరావు పి.హెచ్.డి. ప్రిన్సిపల్ సైంటిస్ట్, హిటిరో డ్రగ్స్, (కొరిశపాడు)
• షేక్ మదీనా సాహెబ్ , రిటెయిర్ద్ సివిల్ ఇంజనీర్,
• షేక్ అలీ , సబ్-ఇన్స్పెక్టర్ అఫ్ పోలీస్, కాకినాడ
• షేక్ వలి హామిద్ ఆలి , ఛీఫ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసర్, రాజమండ్రి:
• డిప్యూటీ కలెక్టర్లు నూర్ బాషా రహంతుల్లా ,నూర్ బాషా ఖాశిం (కంకటపాలెం)
• మౌలాలీ , ప్రముఖ భౌతిక శాస్త్ర అధ్యాపకులు, (20 సంవత్సరాల అనుభవజ్ఞులు), ప్రొద్దుటూరు.
• బాల హుస్సేన్ , జూనియర్ టెలికాం ఆఫీసర్
• డీ. కబీర్ చెవి,ముక్కు,గొ0తు వైద్య నిపునులు, (28 స.అనుభవం) కర్నూలు

దూదేకుల కవిత్వం

పోతులూరి వీరబ్రహ్మం వద్ద శిష్యరికం చేసిన సిద్దప్ప - కులమత అంతరాలను, విద్వేషాలను సామాజిక అసమానతలను తీవ్రంగా వ్యతిరేకించాడు. పీర్ల పండుగనూ, దసరాను దూదేకులు ఒకేరకంగా జరుపుకుంటారు. నిజమైన ఏకత్వాన్ని, పరమత సహనాన్ని, స్నేహభావాన్ని దూదేకుల జీవితం ప్రతిబింబిస్తుంది.ఆధునిక కవుల్లో దిలావర్, ఖమ్రొద్దీన్, యాకూబ్ వంటి వారు తెలుగు కవిత్వంలో తమదైన స్థానాన్ని నిలుపుకున్నారు. ఇస్లాం మతంలో అసలు కులమే లేదని చెప్తూనే దూదేకులను తక్కువగా చూసే, ఎగతాళి చేసే ‘మోలీసాబ్’ల మోసాన్ని నిలదీస్తున్నారు. హిందూపేర్లతో, హైందవ సంస్కృతిని ఆచరిస్తూ ముస్లింలుగా కూడా వుంటూ రెండు సంస్కృతులనూ పాటిస్తున్నారు. దూదేకుల్లో దేశం గర్వించదగిన కళాకారులున్నారు. దూదేకులలో నాదస్వర విద్వాంసులు అనేకమంది వున్నారు. ముఖ్యంగా దేవాలయాల్లో, పండుగలు, దేవుళ్ల ఊరేగింపుల్లో, పవళింపు సేవల్లో, మేల్కొలుపు సేవల్లో దూదేకుల విద్వాంసుల నాదస్వరాలాపన ఎంతో ప్రాముఖ్యత కలిగి వుంది. వీరిలో, సగం ముస్లిమీయ సంస్కృతి సగం హిందూ సంస్కృతి ఉంది. వేషం, భాష, ఆచార వ్యవహారాలన్నింటిలో ఈ సంయుక్త సంస్కృతి కనిపిస్తుంది. ఈ దేశంలో నిజమైన లౌకికవాదులు ఎవరన్నా ఉన్నారంటే వాళ్లు దూదేకులే. ఎందుకంటే ముస్లిం - హిందూ సంస్కృతుల సమ్మేళనంగా వుంటూ ఈ రెండూ మతాల మధ్య దూరాన్ని చెరిపేసేరు. ‘హిందూ - ముస్లిం భాయి భాయి’ అన్న నినాదం దూదేకులకు జీవనసూత్రం అయింది. దూదేకుల కవిత్వానికి ఖాజా, యాకూబ్, షాజహానా, యండి యాకూబ్పాషా, దిలావర్ వంటి కవులు వాకిలి తెరిచారు.

ఇవీ చూడండి

• ఆంధ్ర ప్రదేశ్ వెనుకబడిన కులాల జాబితా
• కులాలు
• ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ఇస్లాం

మూలాలు

• Dudekula is a class of Muslims particular to south India engaged in cotton cleaning and still following certain Hindu customs. (page 936 Anantapur gazatteer)
• A Muslim sect peculiar to the south who still profess certain Hindu customs (page 381,839 Nellore & cuddapah gazatteers)
• https://web.archive.org/web/20160306234828/http://nrahamthulla.blogspot.in/2010/05/blog-post_06.html
• http://nrahamthulla.blogspot.in/2010/05/blog-post_8965.html
• https://www.facebook.com/nrahamthulla/posts/1518055761559742?comment_id=2563428990355742&notif_id=1563895725211933&notif_t=feed_comment_reply
• https://web.archive.org/web/20170223052847/http://nrahamthulla.blogspot.in/2013/07/blog-post.html
• https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2250290951669549&set=a.233025936729404&type=3&theater

• www.dudekulanoorbasha.blogspot.in