Jump to content

బర్వానీ జిల్లా

వికీపీడియా నుండి
బర్వానీ జిల్లా
बड़वानी जिला
మధ్య ప్రదేశ్ పటంలో బర్వానీ జిల్లా స్థానం
మధ్య ప్రదేశ్ పటంలో బర్వానీ జిల్లా స్థానం
దేశంభారతదేశం
రాష్ట్రంమధ్య ప్రదేశ్
డివిజనుఇండోర్
ముఖ్య పట్టణంబర్వానీ
విస్తీర్ణం
 • మొత్తం
3,665 కి.మీ2 (1,415 చ. మై)
జనాభా
 (2011)
 • మొత్తం
13,85,659
 • సాంద్రత380/కి.మీ2 (980/చ. మై.)
జనాభా వివరాలు
 • అక్షరాస్యత50.23%
 • లింగ నిష్పత్తి981
Websiteఅధికారిక జాలస్థలి
బర్వానీలో కొండలపై సూర్యాస్తమయం

మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రం లోని జిల్లాలలో బర్వానీ జిల్లా (హిందీ:बड़वानी जिला) ఒకటి. బరేలి పట్టణం జిల్లాకు కేంద్రంగా ఉంది.జిల్లా వైశాల్యం 3,665 చ.కి.మీ. 2001 గణాంకాల ప్రకారం జిల్లా జనసంఖ్య 10,81,039.

సరిహద్దులు

[మార్చు]

బరేలి జిల్లా ఉత్తర సరిహద్దులో నర్మదానది ప్రవహిస్తుంది. దక్షిణ సరిహద్దులో సప్తపురా పర్వతశ్రేణి ఉంది. జిల్లా దక్షిణ సరిహద్దులో మాహారాష్ట్ర రాష్ట్రం, పశ్చిమ సరిహద్దులో గుజరాత్ రాష్ట్రం, ఉత్తర సరిహద్దులో ధార్ జిల్లా, తూర్పు సరిహద్దులో ఖర్‌గోన్ జిల్లా ఉన్నాయి.

చరిత్ర

[మార్చు]

1948 సమైక్య భారతంలో బర్వానీ రాజాస్థానం విలీనం తరువాత ఈ ప్రాంతం సరికొత్తగా రూపొందించబడిన మధ్యభారత్ రాష్ట్రంలోని ఖర్‌గోన్ (పశ్చిమ నిమర్) జిల్లాలో భాగం అయింది. 1998 మే మాసంలో ఖర్‌గోన్ జిల్లాలో కొంత భూభాగం వేరు చేసి ఈ జిల్లా రూపొందించబడింది.

ఆర్ధికం

[మార్చు]

2006 గణాంకాల ప్రకారం పచాయితీ రాజ్ మంత్రిత్వశాఖ భారతదేశ జిల్లాలు (640) లో వెనుకబడిన 250 జిల్లాలలో బర్వానీ జిల్లా ఒకటి అని గుర్తించింది.[1] బ్యాక్‌వర్డ్ రీజన్ గ్రాంటు ఫండు నుండి నిధులను అందుకుంటున్న మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రం లోని జిల్లాలలో ఈ జిల్లా ఒకటి.[1]

విభాగాలు

[మార్చు]
  • జిల్లాలో 2 ఉపవిభాగాలు ఉన్నాయి : బర్వని, సెంధ్వ
  • జిల్లాలో 8 తాలూకాలు ఉన్నాయి : తాలూకాల్లో, బర్వని, సెంధ్వ, పన్సెమల్, నివలి, థికరి, పతి, అంజద్, రాజ్పూర్
  • జిల్లాలో 7 మండలాలు ఉన్నాయి : బర్వని, పతి, సెంధవ, పన్సెమల్, నివలి, థికరి, రాజ్పూర్.
  • జిల్లాలో 4 అసెంబ్లీ నియోజకవర్గాలు ఉన్నాయి : పన్సెమల్ ( పన్సెమల్, నివాలి), బర్వానీ (బర్వాని, పతి) సెంధ్వ,, రాజ్పూర్ (రాజ్పూర్ + అంజద్ + థికరి).
  • ఖర్గొనే పార్లమెంటు నియోజకవర్గం :-బర్వని, సెంధవ, పన్సెమల్, రాజ్పూర్
  • జిల్లాలో 2 పురపాలితాలు ఉన్నాయి :- బర్వాని, సెంధ్వా.

జిల్లాలో 417 గ్రామ మపచాయితీలు, 646 గ్రామాలు, 576 రెవెన్యూలు, 70 ఆటవీ ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. 560 జనావాస గ్రామాలు, 16 నిర్జన గ్రామాలు ఉన్నాయి.

ఆర్ధికం

[మార్చు]

సెంధ్వా కాటన్ జిన్నింగ్ పరిశ్రమలకు కేంద్రంగా ఉంది. జిల్లాలో అదనంగా ఉన్న పత్తి పరిశ్రమలు వేలాది ప్రజలకు ఉపాధి కల్పిస్తుంది. ఈ ప్రాంతంలో సంజయ్ కాటన్ ఫైబర్ అతిపెద్ద కాటన్ ఫ్యాక్టరీగా గుర్తినబడుతుంది.

ఆలయాలు

[మార్చు]
  • అంజాద్ :- వీరేశ్వర్ మహాదేవ్, గాయత్రి ఆలయం, మాతా నగరి మాత ఆలయం నగరంలో ప్రముఖ ఆలయాలుగా గుర్తినచబడుతున్నాయి.
  • బవంగజ :- ఇది ఒక ప్రముఖ జైన ఆలయంగా గుర్తినబడుతుంది. బర్వానీ పట్టణానికి ఇది 6 కి.మీ దూరంలో ఉంది.
  • ప్రపంచంలో అతిపెద్ద జైన శిల్పంగా గుర్తించబడుతున్న జైన తీర్ధంకర " అజిత్జీ " శిల్పం.
  • జిల్లాలో 15వ శతాబ్ధానికి చెందిన హిందూ ఆలయాలు ఉన్నాయి. కుంభకర్ణుడు, ఇంద్రజిత్తు ఇక్కడ నిర్యాణం చెందారని విశ్వసిస్తున్నారు.
  • సప్తపురా పర్వతావళిలో పురాతన భవర్ గర్ పురాతన కోట ఉంది.
  • సెంధ్వాకు దక్షిణంగా 20కి.మీ దూరంలో సెంధ్వా సమీపంలో ఉన్న బీజసన్ ఆలయంలో బీజశని (దుర్గా) ప్రధాన దైవంగా ఉంది.

2001 లో గణాంకాలు

[మార్చు]
విషయాలు వివరణలు
జిల్లా జనసంఖ్య . 13,85,659, [2]
ఇది దాదాపు. స్విడ్జర్లాండ్ దేశ జనసంఖ్యకు సమానం.[3]
అమెరికాలోని. హవాయి నగర జనసంఖ్యకు సమం.[4]
640 భారతదేశ జిల్లాలలో. 345 వ స్థానంలో ఉంది.[2]
1చ.కి.మీ జనసాంద్రత. 256 [2]
2001-11 కుటుంబనియంత్రణ శాతం. 27.55%.[2]
స్త్రీ పురుష నిష్పత్తి. 881:1000 [2]
జాతియ సరాసరి (928) కంటే.
అక్షరాస్యత శాతం. 50.23%.[2]
జాతియ సరాసరి (72%) కంటే.

భాషలు

[మార్చు]

జిల్లాలోని ప్రజలలో అనేక భాషలు వాడుకలో ఉన్నాయి. బరేలి పాల్యా, భిల్లు భాష 10,000 మంది ప్రజలలో వాడికలో ఉంది. ;[5] బరేలీ ప్యూరీ భాషకు 1,75,000 మంది వాడకందార్లు ఉన్నారు. దీనిని దేవనాగరి లిపిలో వ్రాస్తుంటారు.[6], బరేలి రాథ్వి భాష 64,000 మంది ప్రజలలో వాడుకలో ఉంది. [7] భిలాలి భాష 1 150 000 మంది ప్రజలలో వాడుకలో ఉంది.[8]

వెలుపలి లింకులు

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. 1.0 1.1 Ministry of Panchayati Raj (September 8, 2009). "A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme" (PDF). National Institute of Rural Development. Archived from the original (PDF) on 2012-04-05. Retrieved September 27, 2011.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 "District Census 2011". Census2011.co.in. 2011. Retrieved 2011-09-30.
  3. US Directorate of Intelligence. "Country Comparison:Population". Archived from the original on 2011-09-27. Retrieved 2011-10-01. Swaziland 1,370,424
  4. "2010 Resident Population Data". U. S. Census Bureau. Archived from the original on 2011-08-23. Retrieved 2011-09-30. Hawaii 1,360,301
  5. M. Paul Lewis, ed. (2009). "Bareli, Palya: A language of India". Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Texas: SIL International. Retrieved 2011-09-28.
  6. M. Paul Lewis, ed. (2009). "Bareli, Pauri: A language of India". Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Texas: SIL International. Retrieved 2011-09-28.
  7. M. Paul Lewis, ed. (2009). "Bareli, Rathwi: A language of India". Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Texas: SIL International. Retrieved 2011-09-28.
  8. M. Paul Lewis, ed. (2009). "Bhilali: A language of India". Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Texas: SIL International. Retrieved 2011-09-30.