త్రిపురాంతకము
| త్రిపురాంతకము | |
| — మండలం — | |
 |
|
.svg)  త్రిపురాంతకము |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 16°00′08″N 79°27′23″E / 16.002256°N 79.456465°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | ఆంధ్ర ప్రదేశ్ |
| జిల్లా | ప్రకాశం |
| మండల కేంద్రము | త్రిపురాంతకము |
| గ్రామాలు | 15 |
| ప్రభుత్వము | |
| - మండలాధ్యక్షుడు | |
| జనాభా (2001) | |
| - మొత్తం | 55,061 |
| - పురుషులు | 28,268 |
| - స్త్రీలు | 26,793 |
| అక్షరాస్యత (2001) | |
| - మొత్తం | 38.94% |
| - పురుషులు | 52.50% |
| - స్త్రీలు | 24.56% |
| పిన్ కోడ్ | 523326 |
| త్రిపురాంతకము | |
| — రెవిన్యూ గ్రామం — | |
|
త్రిపురాంతకము |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: 16°00′08″N 79°27′23″E / 16.002256°N 79.456465°E | |
|---|---|
| రాష్ట్రం | ఆంధ్ర ప్రదేశ్ |
| జిల్లా | ప్రకాశం జిల్లా |
| మండలం | త్రిపురాంతకము |
| ప్రభుత్వము | |
| - సర్పంచి | |
| జనాభా (2001) | |
| - మొత్తం | 10,392 |
| - పురుషుల సంఖ్య | 4,042 |
| - స్త్రీల సంఖ్య | 3,696 |
| - గృహాల సంఖ్య | 1,676 |
| పిన్ కోడ్ | 523326 |
| ఎస్.టి.డి కోడ్ | 08403 |
త్రిపురాంటకం ప్రకాశం జిల్లా, త్రిపురాంతకం మండలంలోని గ్రామం. ఇది మండల కేంద్రమైన త్రిపురాంతకం నుండి 0 కి. మీ. దూరం లోను, సమీప పట్టణమైన మార్కాపురం నుండి 42 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 2398 ఇళ్లతో, 10392 జనాభాతో 1637 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 5250, ఆడవారి సంఖ్య 5142. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 2409 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 514. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 590574[1].పిన్ కోడ్: 523326.
విషయ సూచిక
- 1 విద్యా సౌకర్యాలు
- 2 వైద్య సౌకర్యం
- 3 తాగు నీరు
- 4 పారిశుధ్యం
- 5 సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు
- 6 మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు
- 7 ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు
- 8 భూమి వినియోగం
- 9 నీటిపారుదల సౌకర్యాలు
- 10 ఉత్పత్తి
- 11 గ్రామం పేరు వెనుక చరిత్ర
- 12 గ్రామ భౌగోళికం
- 13 గ్రామానికి రవాణా సౌకర్యాలు
- 14 గ్రామంలో విద్యా సౌకర్యాలు
- 15 గ్రామంలోని దర్శనీయ ప్రదేశములు/దేవాలయాలు
- 16 గ్రామంలో ప్రధాన పంటలు
- 17 గ్రామంలో ప్రధాన వృత్తులు
- 18 గణాంకాలు
- 19 మండల గణాంకాలు
- 20 మూలాలు
- 21 వెలుపలి లింకులు
విద్యా సౌకర్యాలు[మార్చు]
గ్రామంలో రెండుప్రైవేటు బాలబడులు ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు 8, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఐదు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలు ఐదు, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి, ప్రైవేటు మాధ్యమిక పాఠశాలలు ఐదు ఉన్నాయి. ఒక ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాల, ఒక ప్రైవేటు జూనియర్ కళాశాల ఒక ప్రైవేటు ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల ఉన్నాయి. సమీప ఇంజనీరింగ్ కళాశాల మార్కాపురంలో ఉంది. సమీప వైద్య కళాశాల గుంటూరులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు మార్కాపురంలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం మార్కాపురంలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల ఒంగోలు లోనూ ఉన్నాయి.
వైద్య సౌకర్యం[మార్చు]
ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం[మార్చు]
త్రిపురాంటకంలో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఒక డాక్టరు, నలుగురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.
ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం[మార్చు]
గ్రామంలో6 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. డిగ్రీ లేని డాక్టర్లు ఆరుగురు ఉన్నారు. ఆరు మందుల దుకాణాలు ఉన్నాయి.
తాగు నీరు[మార్చు]
గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.
పారిశుధ్యం[మార్చు]
మురుగునీరు బహిరంగ కాలువల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీరు బహిరంగంగా, కచ్చా కాలువల ద్వారా కూడా ప్రవహిస్తుంది. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.
సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు[మార్చు]
త్రిపురాంటకంలో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు ఉన్నాయి. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి.
గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. రాష్ట్ర రహదారి, ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.
మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు[మార్చు]
గ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ ఉన్నాయి.
ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు[మార్చు]
గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. ఆటల మైదానం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.
భూమి వినియోగం[మార్చు]
త్రిపురాంటకంలో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:
- వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 157 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 250 హెక్టార్లు
- శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 40 హెక్టార్లు
- వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 97 హెక్టార్లు
- సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 131 హెక్టార్లు
- బంజరు భూమి: 300 హెక్టార్లు
- నికరంగా విత్తిన భూమి: 659 హెక్టార్లు
- నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 639 హెక్టార్లు
- వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 451 హెక్టార్లు
నీటిపారుదల సౌకర్యాలు[మార్చు]
త్రిపురాంటకంలో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.
- కాలువలు: 449 హెక్టార్లు
- బావులు/బోరు బావులు: 2 హెక్టార్లు
ఉత్పత్తి[మార్చు]
త్రిపురాంటకంలో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.
ప్రధాన పంటలు[మార్చు]
గ్రామం పేరు వెనుక చరిత్ర[మార్చు]
ఈ వూరిలో త్రిపురాంతకేశ్వరాలయం ప్రసిద్ధిచెందినది. పురాణాల ప్రకారం పూర్వం శివుడు త్రిపురాలని ఏలే త్రిపురాసురలను ఇక్కడే అంతం చేసాడని అందుకే ఈ వూరికి త్రిపురాంతకం అని పేరు వచ్చిందని నమ్మిక.
గ్రామ భౌగోళికం[మార్చు]
సమీప గ్రామాలు[మార్చు]
రామసముద్రం 2.2 కి.మీ, కంకణాలపల్లి 3.9 కి.మీ, మిట్టపాలెం 4.5 కి.మీ, మేడపి 4.5 కి.మీ, గణపవరం 4.5 కి.మీ.
సమీప పట్టణాలు[మార్చు]
పుల్లలచెరువు 16.6 కి.మీ, యర్రగొండపాలెం 17.2 కి.మీ, కుర్చేడు 20.4 కి.మీ.
గ్రామానికి రవాణా సౌకర్యాలు[మార్చు]
ఎలా వెళ్లాలి-?[మార్చు]
ఒంగోలునుండి ఇక్కడికి వంద కిలో మీటర్ల దూరం. శ్రీశైలానికి 70 కిలోమీటర్ల దూరం. బస్సులు ఉన్నాయి. త్రిపురాంతకం ఒంగోలు నుండి 93 కి.మీ దూరంలో మరియు మార్కాపురంకు 20 కి.మీ దూరంలో ఉంది. మార్కాపురం నుంచి, ఆర్.టి.సి బస్సు సదుపాయం ఉంది.
గ్రామంలో విద్యా సౌకర్యాలు[మార్చు]
జిల్లా పరిషత్తు ఉన్నత పాఠశాల:- ఈ పాఠశాల విద్యార్థి "అదర్శ్" రూపొందించిన, "ఇంపాక్ట్ ఆఫ్ నాన్ బయోడీగ్రేడబుల్ వేస్ట్ --- అవర్ విలేజ్ - త్రిపురాంతకం" అను ప్రాజెక్టును, 2015,డిసెంబరు-13వ తేదీనాడు రాజమండ్రిలో నిర్వహించిన రాష్ట్రస్థాయి జాతీయ బాలల సైన్స్ కాంగ్రెస్ లో ప్రదర్శించగా, ఆ ప్రాజెక్ట్ అక్కడ బహుమతిని గెలుచుకోవడమే గాకుండా, జాతీయ సైన్స్ కాంగ్రెస్ కు ఎంపికైనది. 2015,డిసెంబరు-17 నుండి 31 వరకు హర్యానా రాష్ట్రంలోని మొహాలీ పట్టణంలో నిర్వహించు 23వ జాతీయ బాలల సైన్స్ కాంగ్రెస్ లో ప్రదర్శించెదరు. [4]
గ్రామంలోని దర్శనీయ ప్రదేశములు/దేవాలయాలు[మార్చు]
త్రిపురాంతకేశ్వరాలయం[మార్చు]
ఇక్కడ కొండ పై కొలువున్న శివుణ్ణి త్రిపురాంతకేశ్వరుడు అని పిలుస్తారు. అలాగే కొండ దిగువున వెలసిన అమ్మవారిని త్రిపుర సుందరీ దేవి అని పిలుస్తారు. కొండ పైన వున్న గుడి పక్కనే శ్రీశైలం వెళ్ళే సొరంగ మార్గం ఉంది. శ్రీశైలం నాలుగు మహద్వారాలలో త్రిపురాంతకం తూర్పు ద్వారం. ఈ ప్రాంతాన్ని పాలించిన రెడ్డి రాజులకు ఈ దేవుడు ఇలవేల్పు.
పౌరాణికం[మార్చు]
పూర్వం తారకాసురడనె రాక్షసుణ్ని కుమార స్వామి సంహ రించాడు. తారకాసురుని ముగ్గురు కుమారులు తండ్రి మరణానికి ప్రతీకారం తీర్చు కోవాలని బ్రహ్మదేవుడి కొరకు తపస్సు చేస్తారు. బ్రహ్మ ప్రత్యక్షమై వరం కోరుకోమనగా.... "మాకు మరణం వుండకూడదని" వరమివ్వాలని కోరు కుంటారు. అది అసాద్యమని బ్రహ్మ చెప్పగా.... వారు "గగన మార్గాన ప్రయాణించే.... అందులో సకల సౌకర్యాలుండే మూడు నగరాలు కావాలని" కోరు కుంటారు. దానికి బ్రహ్మ వారి కోరికను తీరుస్తూ " ఆ మూడు నగరాలు విడి విడిగా వున్నంత కాలం మీకు తిరుగు లేదు .... అవి ఒక్కటిగా చేరితే మీరు బలహీనులౌతారు" అని వరం ఇస్తాడు. దాంతో త్రిపురాసురులు రెచ్చి పోయి ముల్లోకాలను గడ గడ లాడించారు. దాంతో దేవతలు బ్రహ్మకు మొర పెట్టుకోగా.... బ్రహ్మ వారిని వెంట పెట్టుకొని శివుని వద్దకు వెళ్లి శరణు వేడు తారు. అప్పుడు శివుడు ఆ మూడు నగరాలు ఒక్కదగ్గరికి చేరిన సమయం చూసి ఒక్క బాణంతో ఆ ముగ్గురిని సంహరించాడు. తర్వాత సకల దేవతల కోరిక మేరకు పరమ శివుడు త్రిపురాతకేశ్వరుడుగా లింగ రూపంలో ఈక్షేత్రంలో కొలువయ్యాడని పురాణ కథనం.
చారిత్రికం[మార్చు]
ఈ ఆలయం చుట్టూ కొన్ని వందల శిలా శాసనాలున్నాయి.16 వ శతాబ్దం వరకు పాలించిన రాజులందరు ఈ ఆలయాభివృద్ధికి పాటు పడ్డారు. కాన గమనంలో జీర్ణ్మైన ఈ ఆలయాన్ని శ్రీశైలం దేవస్థానం వారు పునరుద్దరించ డానికి పూనుకొన్నారు.
నేటి ఆలయం[మార్చు]
త్రిపురాంతకంలో ఈ ఆలయం ఒక చిన్న కొండ పై ఉంది. ఆలయం తూర్పు ముఖంగావుంది. నాలుగు వైపులా గోపురాలు కలిగి ఉంది. లోపల స్వామికిరువైపులా ద్వారపాలకులైన భద్రుడు, వీర భదృడు ఉన్నారు. గర్బగుడిలో స్వామివారు లింగ రూపంలో ఉన్నారు. స్వామి వారి ఆలయానికి ఎడమవైపున అమ్మవారికి ప్రత్యేకమైన గుడి ఉంది. అందులో అమ్మవారు త్రిశూలం, డమరుకం ధరించి చతుర్భుజాలతో అమ్మ వారు దర్శనమిస్తారు. ఈ ఆలయ ప్రాంగణంలో ఒక చీకటి గుహ ఉంది. ఇక్కడి నుండి శ్రీ శైలానికి సొరంగ మార్గమున్నదని పూర్వం రుషులు ఈ మార్గం గుండా శ్రీ శైలం వెళ్లే వారని చెబుతారు. ప్రక్కనే ఒక చెరువు ఉంది. అందులో బాల త్రిపౌర సుందరి ఆలయం ఉంది. ఈ అలయ మార్గంలోనె వృచ్చికాల మల్లేశ్వర స్వామి, కాలభైరవ ఆలయాలున్నాయి.
ప్రత్యేకత[మార్చు]
శ్రీ చక్ర ఆకారంలో ఈ ఆలయం నిర్మితమై వుండటం విశేషం. కాశీలో తప్ప మరెక్కడా కనిపించని కదంబ వృక్షాలు ఇక్కడున్నాయి. ఇక్కడ వున్న శివ లింగం ఊర్థ్వభాగాన ఒక అంగులం లోతు గల గుంట వుంటుంది. ఆ గుంటలో గంగ (నీరు) ఎల్లవేలలా వూరుచూ వుండుట విశేషం. ఈ ఆలయంలో నిత్య పూజలు యధావిదిగా జరుగుతాయి. పర్వ దినాలలో ప్రత్యేక పూజలు చేస్తారు.
- ఇక్కడకు దగ్గరలోనే బౌద్ధ క్షేత్రమైన చందవరం ఉంది.
- పిడుగుపాటుకు దెబ్బతిన్న అమ్మవారి ఆలయశిఖర భాగాలను పునరుద్ధరించే పనులకు, 2014,డిసెంబరు-12, శుక్రవారం నాడు శ్రీకారం చుట్టినారు. దెబ్బతిన్న గోపురభాగాలతోపాటు, ధ్వంసమైన విగ్రహాల స్థానంలో కొత్త విగ్రహాలను ఏర్పాటు చేసేటందుకు ఒక స్వచ్ఛందసంస్థ ముందుకువచ్చింది. [2]
- ఈ ఆలయానికి దక్షిణం ప్రక్కన, 76 లక్షల రూపాయల వ్యయంతో, ఐదు అంతస్తుల రాజగోపురం నిర్మాణానికి టెండర్లు పిలిచారు. [3]
- శ్రీ త్రిపురాంతకేశ్వరస్వామివారి ఆలయం. కార్యనిర్వహణాధికారి. ఫోన్ నం. 9885767202.
గ్రామంలో ప్రధాన పంటలు[మార్చు]
వరి, అపరాలు, కాయగూరలు మిరప పంటలను కూడా పండిస్తారు
గ్రామంలో ప్రధాన వృత్తులు[మార్చు]
వ్యవసాయం, వ్యవసాయాధారిత వృత్తులు వ్యాపరవ్యక్తులు కూడా ఉన్నారు
గణాంకాలు[మార్చు]
- జనాభా (2001) - మొత్తం 55,061 - పురుషులు 28,268 - స్త్రీలు 26,793
2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 7.738.[2] ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 4,042, మహిళల సంఖ్య 3,696, గ్రామంలో నివాస గృహాలు 1,676 ఉన్నాయి. గ్రామ విస్తీర్ణం 1,637 హెక్టారులు.
మండల గణాంకాలు[మార్చు]
- రాష్ట్రం ఆంధ్రప్రదేశ్ జిల్లా ప్రకాశం
మండల కేంద్రము త్రిపురాంతకము-గ్రామాలు 15 ప్రభుత్వము- - మండలాధ్యక్షుడు
- జనాభా (2001) - మొత్తం 55,061 - పురుషులు 28,268 - స్త్రీలు 26,793
- అక్షరాస్యత (2001) - మొత్తం 38.94% - పురుషులు 52.50% - స్త్రీలు 24.56%- పిన్ కోడ్ 523326
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
- ↑ http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=28&district_code=18
- గ్రామం గణాంకవివరాల కొరకు ఇక్కడ చూడండి.[1]
- అమెరికన్ ఇన్స్టిట్యూట్‌ ఆఫ్ ఇండియన్ స్టడీస్ ఫోటోలైబ్రరీలో త్రిపురాంతకేశ్వర ఆలయ శిల్పాల ఫోటోలు
వెలుపలి లింకులు[మార్చు]
[2] ఈనాడు ప్రకాశం; 2014,డిసెంబరు-13; 6వపేజీ. [3] ఈనాడు ప్రకాశం; 2015,జూన్-22; 7వపేజీ. [4] ఈనాడు ప్రకాశం; 2015,డిసెంబరు-14; 15వపేజీ.
