గురుదయాల్ సింగ్
గురుదయాల్ సింగ్ | |
|---|---|
| జననం | 1933 జనవరి 10 బ్రైని ఫాతే, పంజాబ్ ప్రావిన్సీ |
| మరణం | 2016 ఆగస్టు 16 (వయసు 83) బాతిండా |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
| వృత్తి |
|
| సుపరిచితుడు/ సుపరిచితురాలు | మర్తి దా దీవా (1964) |
గుర్దయాల్ సింగ్ రాహి (1933 జనవరి10 - 2016 ఆగస్టు16) పంజాబీ భాషా రచయిత. అతను భారతదేశంలోని పంజాబ్ రాష్ట్రానికి చెందిన నవలా రచయిత. [1] 1957 లో "భాగన్వాలే" అనే చిన్న కథతో తన సాహిత్య వృత్తిని ప్రారంభించాడు. అతను 1964 లో మార్హి డా దీవా నవలని ప్రచురించినప్పుడు అతను నవలా రచయితగా గుర్తింపు పొందాడు. [2] ఈ నవల తరువాత 1989 లో సురిందర్ సింగ్ దర్శకత్వం వహించిన పంజాబీ చిత్రం మార్హి డా దీవాలో స్వీకరించబడింది. అతని నవల అన్హే ఘోర్ డా డాన్ కూడా 2011 లో దర్శకుడు గుర్వీందర్ సింగ్ చేత అదే పేరుతో ఒక చిత్రంగా రూపొందించబడింది . సింగ్ 1998 లో పద్మశ్రీ , 1999 లో జ్ఞానపిఠ్ పురస్కారం పొందాడు. [3]
జీవిత విశేషాలు
[మార్చు]జీవితం తొలి దశలో
[మార్చు]గురుదయాల్ సింగ్ 1933 జనవరి 10న బ్రిటిష్ పంజాబ్‌లోని జైతు [2] సమీపంలో ఉన్న భైని ఫతే గ్రామంలో జన్మించాడు. అతని తండ్రి జగత్ సింగ్ వడ్రంగి, తల్లి నిహాల్ కౌర్ ఇంటిని చూసుకునేది. [1] యువకునిగా సింగ్ ఆర్థిక పరిస్థితులు బాగులేని తన కుటుంబానికి చేయూత అందించడానికి తన 12 సంవత్సరాల వయస్సులో వడ్రంగిగా పనిచేయడం ప్రారంభించాడు. [4] తన వృత్తిలో స్వంతంగా ప్రవేశించడం ద్వారా సింగ్ రోజుకు 16 గంటలు పనిచేసేవాడు. ఎద్దుల బండ్లకు చక్రాలు తయారు చేయడం, వాటర్ ట్యాంకుల కోసం మెటల్ షీట్ ఏర్పడటం వంటి వివిధ పనులను చేపట్టాడు. అతను తన తండ్రితో కలసి శ్రమించడం ద్వారా ఒక రోజుకు ₹ 20 సంపాదించేవాడు.
బాల్యంలో సింగ్ పెయింటింగ్ పట్ల ఆసక్తి కలిగి ఉండేవాడు. కాని క్రమంగా అతను విద్యాభ్యసనపై తన ఆసక్తిని పెంచుకున్నాడు. జైటోలోని మాధ్యమిక పాఠశాల ప్రధానోపాధ్యాయుడు మదన్ మోహన్ శర్మ పాఠశాల విద్యకు సింగ్ అర్హుడని తన తండ్రికి ఒప్పించాడు. అతని తండ్రి చదువు వ్యర్థమని భావించినప్పటికీ ఆ ప్రధానోపాధ్యాయుడు సింగ్ ను విద్యాభ్యసన చేసేందుకు ప్రోత్సహించాడు. సింగ్ రోజులో వివిధ అమయాలలో వివిధ ఉద్యోగాలు చేస్తూనే పనిచేస్తూ మెట్రిక్ పరీక్ష పూర్తి చేశాడు. అతను తన 14 సంవత్సరాల వయసులో బల్వంత్ కౌర్‌ను వివాహం చేసుకున్నాడు. 1962 లో అతను నంద్పూర్ కొట్రాలో పాఠశాల ఉపాధ్యాయునిగా ఉద్యోగంలో చేరాడు. ఆ ఉద్యోగంలో అతనికి నెలకు ₹ 60 జీతం వచ్చేది. ఇంతలో సింగ్ తన స్వంత విద్యను కొనసాగించాడు. ఇంగ్లీష్, చరిత్రలో తన బి.ఎ పట్టాను అందుకున్నాడు. 1967 లో ఎం.ఎ చదివాడు. [1]
సాహిత్య వృత్తి
[మార్చు]సింగ్ తన సాహిత్య వృత్తిని 1957 లో "భగన్వాలే" అనే చిన్న కథతో ప్రారంభించాడు. ఇది మోహన్ సింగ్ సంపాదకీయం చేసిన పంజ్ దర్యా అనే పత్రికలో ప్రచురించబడింది. అతని తరువాతి కథలు గుర్బక్ సింగ్ సంపాదకీయం చేసిన ప్రీత్లారిలో ప్రచురించబడ్డాయి. [1] అతని ప్రధాన రచన మార్హి డా దీవా నవలా రచయితగా తన ఖ్యాతిని పెంచింది. 1964 లో నాల్గవ, చివరిదాన్ని ప్రచురించాలని నిర్ణయించుకునే ముందు, సింగ్ నాలుగు సంవత్సరాల కాలంలో నవల నాలుగు వేర్వేరు వెర్షన్లను వ్రాసాడు. ఈ నవలలో సింగ్ పోషించిన వివిధ పాత్రలు కల్పిత కథాంశంలో అల్లిన నిజ జీవిత వ్యక్తుల వినోదాలు. దీనిని సాహిత్య అకాడమీ ది లాస్ట్ ఫ్లికర్ గా ఆంగ్లంలోకి అనువదించింది.
సింగ్ ఇతర ముఖ్యమైన రచనలలో అన్హో (1966), అధ్ చనాని రాత్ (1972), అన్హె ఘోర్ డా డాన్ (1976) , పార్సా (1991) నవలలు ఉన్నాయి; చిన్న కథల సేకరణలు, సాగ్గి ఫుల్ (1962), కుట్టా తే ఆద్మి (1971), బెగానా పిండ్ (1985), కరీర్ డి ధింగ్రీ (1991) ఉన్నాయి. ఆత్మకథలు నీన్ మాటియన్ (1999), డోజీ దేహి (2000) రెండు భాగాలుగా ప్రచురించబడ్డాయి. [1] అధ్ చనాని రాత్, పార్సా నవలలు వరుసగా ఆంగ్లంలోకి నైట్ ఆఫ్ ది హాఫ్ మూన్ (మాక్మిలన్ ప్రచురించింది), పార్సా నేషనల్ బుక్ ట్రస్ట్ చేత అనువదించబడింది. [5]
సింగ్ యొక్క అభిమాన రచనలలో లియో టాల్‌స్టాయ్ రచిందిన అన్నా కరెనినా, ఇర్వింగ్ స్టోన్ రచిందిన లస్ట్ ఫర్ లైఫ్, జాన్ స్టెయిన్బెక్ రచిందిన ది గ్రేప్స్ ఆఫ్ ఆగ్రహం, ఫనిశ్వర్ నాథ్ రేణు రచిందిన మైలా అంచల్, ప్రేమ్ చంద్ రచన గోదాన్, యశ్పాల్ రచన దివ్య ఉన్నాయి . [1]
పురస్కారాలు, గౌరవాలు
[మార్చు]సింగ్ తన జీవిత కాలంలో పలు పురస్కారాలను అందుకున్నాడు, 1975 లో పంజాబీలో సాహిత్య అకాడమీ పురస్కారాన్ని అధ్ చనాని రాత్ నవలకు పొందాడు. 1986 లో సోవియట్ ల్యాండ్ నెహ్రూ పురస్కారం, 1992 లో భాయ్ వీర్ సింగ్ ఫిక్షన్ పురస్కారం,1992 లో శిరోమణి సాహిత్కర్ పురస్కారం, [1] 1999 లో జ్ఞానపిఠ్ పురస్కారం , 1998 లో పద్మశ్రీ లను పొందాడు. అతను జ్ఞానపీఠ్ పురస్కారంను హిందీ భాషా రచయిత నిర్మల్ వర్మతో పంచుకున్నాడు. [3]
మరణం
[మార్చు]సింగ్ 2016 కు ముందు గుండెపోటుతో బాధపడ్డాడు, ఆ తర్వాత అతను పాక్షికంగా పక్షవాతానికి గురయ్యాడు . 2016 ఆగస్టు 13న అతను జైతూ లోని తన ఇంటిలో ఆపస్మారక స్థితిలో పడిఉన్నందున అతనిని బతిండాలోని ఒక ప్రైవేట్ ఆసుపత్రిలో చేర్చారు. అతనిని వెంటిలేటర్ లో ఉంచారు. కానీ అతను కోలుకొనే పరిస్థితిలో లేడని వైద్యులు నిర్థారించారు. అతను 2016 ఆగస్టు 16న మరణించాడు. [6] అతనికి భార్య బల్వంత్ కౌర్, ఒక కుమారుడు, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు. [7]
2016 ఆగస్టు 13న అతను జైతూ లోని తన ఇంటిలో ఆపస్మారక స్థితిలో పడిఉన్నందున అతనిని బతిండాలోని ఒక ప్రైవేట్ ఆసుపత్రిలో చేర్చారు. అతనిని వెంటిలేటర్ లో ఉంచారు. కానీ అతను కోలుకొనే పరిస్థితిలో లేడని వైద్యులు నిర్థారించారు. అతను 2016 ఆగస్టు 16న మరణించాడు. [6] అతనికి భార్య బల్వంత్ కౌర్, ఒక కుమారుడు, ఇద్దరు కుమార్తెలు ఉన్నారు
సాహితీ సేవలు
[మార్చు]సింగ్ వివిధ నవలలు, చిన్న కథా సంకలనాలు, నాటకాలు, బాలల సాహిత్యం, ఒక ఆత్మకథను రెండు భాగాలుగా ప్రచురించాడు. [1]
| ఇయర్ | శీర్షిక | సాహిత్య ప్రక్రియ | గమనికలు |
|---|---|---|---|
| 1960 | బకలం ఖుద్ | బాలల సాహిత్యం | |
| 1962 | సగ్గీ ఫూల్ | చిన్న కథలు | |
| 1963 | తుక్ ఖో లాయే కవన్ | బాలల సాహిత్యం | |
| 1964 | చాన్ దా బూటా | చిన్న కథలు | |
| 1964 | మార్హి దా దీవా | నవల | ఆంగ్ల అనువాదం: ది లాస్ట్ ఫ్లికర్ మార్హి డా దీవా (1989) చలనచిత్రంగా స్వీకరించబడింది |
| 1966 | ఉప్రా ఘర్ | చిన్న కథలు | |
| 1966 | అన్హో | నవల | |
| 1967 | రెటే డి ఇక్ ముత్తి | నవల | |
| 1968 | కువెల | నవల | |
| 1971 | కుట్ట తే ఆద్మీ | చిన్న కథలు | |
| 1971 | లిఖ్తం బాబా ఖేమా | బాలల సాహిత్యం | |
| 1972 | అధ్ చానిని రాత్ | నవల | ఆంగ్ల అనువాదం: నైట్ ఆఫ్ ది హాఫ్ మూన్ (1996) |
| 1974 | ఆథన్ ఉగ్గన్ | నవల | |
| 1976 | అన్హే ఘోర్ డా డాన్ | నవల | అన్హే ఘోర్ డా డాన్ (2011) చిత్రంగా స్వీకరించబడింది |
| 1982 | పాహ్ ఫుటాలే టన్ పెహ్లాన్ | నవల | |
| 1982 | మాస్టి బోటా | చిన్న కథలు | |
| 1982 | ఫరీడా, రతిన్ వాడియన్ | నాటకం | |
| 1982 | విద్యాగి డి పిచోన్ | నాటకం | |
| 1982 | నిక్కి మోతీ గాల్ | నాటకం | |
| 1984 | రుఖే మిస్సే బండే | చిన్న కథలు | |
| 1985 | బేగానా పింధ్ | చిన్న కథలు | |
| 1988 | చోన్వియన్ కహానియన్ | చిన్న కథలు | |
| 1988 | బాబా ఖేమా | బాలల సాహిత్యం | |
| 1989 | గాపియన్ డా పియో | బాలల సాహిత్యం | |
| 1990 | పక్కా టికానా | చిన్న కథలు | |
| 1990 | మహాభారత | బాలల సాహిత్యం | |
| 1991 | కరీర్ డి ధింగ్రీ | చిన్న కథలు | |
| 1992 | మేరీ ప్రతినిధి రచ్న | చిన్న కథలు | |
| 1993 | టిన్ కదమ్ ధర్తి | బాలల సాహిత్యం | |
| 1993 | ఖాటే మిథే లోక్ | బాలల సాహిత్యం | |
| 1999 | Parsa | నవల | ఆంగ్ల అనువాదం: పార్సా (1999) |
| 1999 | నీన్ మాటియన్ | ఆటోబయోగ్రఫీ | 1 వ భాగము |
| 2000 | డోజీ దేహి | ఆటోబయోగ్రఫీ | పార్ట్ 2 |
ఇతర విశేషాలు
[మార్చు]గురుదయాల్ సింగ్ కూడా పద్మశ్రీ అవార్డు తిరస్కరించే అవకాశాలున్నాయన్న వార్తలు మీడియాలో వార్తలు వచ్చాయి. అయితే, ఆ వార్తల్ని ఖండిస్తూ గురుదయాల్ సింగ్ తాను పద్మశ్రీ పురస్కారాన్ని తిరిగిచ్చేది లేదని స్పష్టం చేసారు. గోమాంసం తిన్నాడనే అభియోగంతో దాద్రిలో ఘటన, కర్నాటకలో కబ్బురి ఘటనతో తానూ ఎంతో కలత చెందానని చెప్పుకొచ్చారు. అయితే, అవార్డులు తిరస్కరణ...తక్షణావేశంతో కూడినదిగా అభిప్రాయపడ్డాడు.[8]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 "Life's own voice". Chandigarh. The Tribune. 18 March 2000. Retrieved 8 April 2012.
- ↑ 2.0 2.1 Singh, Gurdial (2005). Marhi Da Deeva. Unistar books Pvt. Ltd.
- ↑ 3.0 3.1 "Nirmal Verma, Gurdial Singh jointly get Jnanpith Award". The Hindu. New Delhi. Press Trust of India. 11 March 2000. Retrieved 17 August 2016.
- ↑ Bajinder Pal Singh (2000). "From a carpenter to a writer, Singh has come a long way".
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ Nayar, Rana (16 April 2000). "In recognition of his characters". The Hindu. Retrieved 17 August 2016.
- ↑ 6.0 6.1 "Much-feted Punjabi writer Gurdial Singh passes away at 83". 16 August 2016. Retrieved 17 August 2016.
- ↑ "Gurdial Singh (1924-2016): Man who gave Punjabi fiction its first Dalit hero". 16 August 2016. Retrieved 17 August 2016.
- ↑ October 18; Ist, 2015 | Updated 03:30. "అక్షరాలు తిరగబడ్డాయి!". telugu.greatandhra.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-05-27.
{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)