Jump to content

సీసియం

లంకెలను మార్చు
వికీపీడియా నుండి
(సీజియం నుండి దారిమార్పు చెందింది)
సీజియం, 00Cs
Some pale gold metal, with a liquid-like texture and lustre, sealed in a glass ampoule
సీజియం
Pronunciation/ˈsiːziəm/ ​(SEE-zee-əm)
Alternative namecesium
Appearancesilvery gold
Standard atomic weight Ar°(Cs)
సీజియం in the periodic table
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium
Rb
↑
Cs
↓
Fr
జెనాన్ ← సీజియం → బేరియం
Groupమూస:Infobox element/symbol-to-group/format
Periodperiod 6
Block  s-block
Electron configuration[Xe] 6s1
Electrons per shell2, 8, 18, 18, 8, 1
Physical properties
Phase at STPsolid
Melting point301.7 K ​(28.5 °C, ​83.3 °F)
Boiling point944 K ​(671 °C, ​1240 °F)
Density (near r.t.)1.93 g/cm3
when liquid (at m.p.)1.843 g/cm3
Critical point1938 K, 9.4 MPa[3]
Heat of fusion2.09 kJ/mol
Heat of vaporisation63.9 kJ/mol
Molar heat capacity32.210 J/(mol·K)
Vapour pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 418 469 534 623 750 940
Atomic properties
Oxidation states−1, +1[4] (a strongly basic oxide)
ElectronegativityPauling scale: 0.79
Ionisation energies
  • 1st: 375.7 kJ/mol
  • 2nd: 2234.3 kJ/mol
  • 3rd: 3400 kJ/mol
Atomic radiusempirical: 265 pm
Covalent radius244±11 pm
Van der Waals radius343 pm
Color lines in a spectral range
Spectral lines of సీజియం
Other properties
Natural occurrenceprimordial
Crystal structure ​body-centred cubic (bcc)
Body-centered cubic crystal structure for సీజియం
Thermal expansion97 µm/(m⋅K) (at 25 °C)
Thermal conductivity35.9 W/(m⋅K)
Electrical resistivity205 nΩ⋅m (at 20 °C)
Magnetic orderingparamagnetic[5]
Young's modulus1.7 GPa
Bulk modulus1.6 GPa
Mohs hardness0.2
Brinell hardness0.14 MPa
CAS Number7440-46-2
History
Namingfrom Latin [caesius] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help), sky blue, for its spectral colours.
DiscoveryRobert Bunsen and Gustav Kirchhoff (1860)
First isolationCarl Setterberg (1882)
Isotopes of సీజియం
Template:infobox సీజియం isotopes does not exist
 Category: సీజియం
| references

సీసియం (Caesium) ఒక రసాయన మూలకము. దీని సంకేతం Cs. పరమాణు సంఖ్య 55. ఇది మెత్తగా, వెండి-బంగారు వర్ణంలో ఉంటే క్షార లోహం (alkali metal). దీని ద్రవీభవన స్థానం 28 °C (83 °F), అనగా సామాన్య ఉష్ణోగ్రత వద్ద ద్రవరూపంలో ఉండే ఐదు ద్రవలోహాలలో ఇది ఒకటి.[7] సీజియం పదార్ధాలను అణు గడియారాలలో (atomic clocks వాడుతారు,.

ఆంగ్లంలో సీజియాన్ని రెండు స్పెల్లింగులతో వ్రాస్తారు. Caesium అని IUPAC ప్రామాణికరించింది. కాని అమెరికాలో cesium అనే స్పెల్లింగు అధికం[8]

సీసియం ఎమిషన్ స్పెక్ట్రమ్ (emission spectrum) లో రెండు నీలి రంగు భాగంలో రెండు ప్రకాశవంతమైన లైనులు, ఎరుపు, పసుపు, ఆకుపచ్చ రంగుల భాగంలో మరి కొన్ని లైనులు ఉంటాయి. ఇది వెండి-బంగారు (silvery gold) రంగులో ఉంటుంది. ఇది మెత్తనిది, సాగదీయడానికి వీలయినది కూడాను (both soft and ductile). అన్ని రసాయన మూలకాలలోను సీసియం అతి తక్కువ అయొనైజేషన్ పొటెన్షియల్ (ionization potential) కలిగి ఉంది.

రేడియో ధార్మికత లేని ఐదు క్షార లోహాలలోను సీసియం భూమిలో అతి తక్కువగా లభించే లోహం. (అన్నింటి కంటే ఫ్రాన్సియం అత్యంత అరుదైనది. ఎందుకంటే ఫ్రాన్సియం చాలా ఎక్కువ రేడియో ధార్మికత కల లోహం కనుక త్వరగా తరిగిపోతుంది. మొత్తం భూగర్భంలో కేవలం 30 గ్రాముల ఫ్రాన్సియం ఉండవచ్చునని ఒకప్పటి అంచనా.[9] అందుచేత వాస్తవంగా ఫ్రాన్సియం "దాదాపు అసలు లేదు" అనవచ్చును.).

సీజియం హైడ్రాక్సైడ్ (Caesium hydroxide - CsOH) చాలా బలమైన క్షారం. ఇది గాజు తలాన్ని చాలా త్వరగా తినేస్తుంది. అందువలన CsOH అనే పదార్థం "strongest base" అనుకొంటారు. కాని నిజానికి n-butyllithium, sodium amide లాంటివి ఇంకా బలమైన base పదార్ధాలు .

ప్రస్తుతం అధికంగా సీజియం వినియోగం ఆయిల్ పరిశ్రమలో ఉంది. సీజియం ఫార్మేట్‌తో తయారైన ఒక ద్రవాన్ని డ్రిల్లింగ్ ఫ్లూయిడ్‌గా వాడుతారు.[10][11]


ఇంకా సీజియాన్ని పరమాణు గడియారాలలో (atomic clocks) వాడుతారు. ఈ రకమైన గడియారాలో వేల సంవత్సరాల వ్యవధిలో టైము తేడా కొద్ది సెకండ్లలోపే ఉంటుంది. 1967 మయండి అంతర్జాతీయ కొలమాన విధానం (International System of Measurements) వారి ప్రామాణిక సమయం సీజియం లక్షణాలపైనే ఆధాఱపడి ఉంది. SI నిర్వచనం ప్రకారం ఒక సెకండు అనగా 9,192,631,770 సైకిల్స్ రేడియేషన్ - ఇది 133Cs పరమాణువు యొక్క రెండు హైపర్ ఫైన్ ఎనర్జీ లెవెల్స్కు చెందిన గ్రౌండ్ స్టేట్‌ల మధ్య ట్రాన్సిషన్ కాలానికి సమానం.

ఇవి కూడా చూడండి

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "Standard Atomic Weights: Caesium". CIAAW. 2013.
  2. ↑ Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; et al. (2022-05-04). "Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry (in ఇంగ్లీష్). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
  3. ↑ Haynes, William M., ed. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.). Boca Raton, FL: CRC Press. p. 4.121. ISBN 1439855110.
  4. ↑ Dye, J. L. (1979). "Compounds of Alkali Metal Anions". Angewandte Chemie International Edition. 18 (8): 587–598. doi:10.1002/anie.197905871.
  5. ↑ "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (87th ed.). CRC press. ISBN 0-8493-0487-3. Retrieved 2010-09-26.
  6. ↑ "NIST Radionuclide Half-Life Measurements". NIST. Retrieved 2011-03-13.
  7. ↑ మిగిలిన నాలుగు ద్రవలోహాలు - రుబిడియం (39 °C [102 °F]), ఫ్రాన్సియం (27 °C [81 °F]), మెర్క్యురీ లేదా పాదరసం (−39 °C [−38 °F]), గాలియం (30 °C [86 °F]).
    బ్రోమీన్ కూడా సామాన్య ఉష్ణోగ్రత వద్ద ద్రవరూపంలో ఉంటుంది. అయితే బ్రోమీన్ లోహం కాదు. అది ఒక హాలోజెన్
  8. ↑ IUPAC Periodic Table of the Elements Archived 2008-12-02 at the Wayback Machine
  9. ↑ Adloff, Jean-Pierre; George B. Kauffman (2005). "Francium (Atomic Number 87), the Last Discovered Natural Element". The Chemical Educator. 10 (5). doi:10.1333/s00897050956a. Archived from the original on 2013-06-04. Retrieved 2006-05-16.
  10. ↑ "Drilling and Completing Difficult HP/HT Wells With the Aid of Cesium Formate Brines-A Performance Review". Archived from the original on 2007-10-12. Retrieved 2008-12-04.
  11. ↑ "Overview: Cesium Formate Fluids". Archived from the original on 2008-12-23. Retrieved 2008-12-04.

బయటి లింకులు

[మార్చు]
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=సీసియం&oldid=4095036" నుండి వెలికితీశారు