Jump to content

ప్రొటాక్టీనియం

వికీపీడియా నుండి
(Protactinium నుండి దారిమార్పు చెందింది)
Protactinium, 00Pa
దస్త్రం:Protactinium.jpg
Microscope image of a sample of protactinium-233
Protactinium
Pronunciation/ˌprtækˈtɪniəm/ (PROH-tak-TIN-ee-əm)
Appearancebright, silvery metallic luster
Standard atomic weight Ar°(Pa)
Protactinium in the periodic table
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium
Pr

Pa

(Uqt)
thoriumprotactiniumuranium
Groupమూస:Infobox element/symbol-to-group/format
Periodperiod 7
Block  f-block
Electron configuration[Rn] 5f2 6d1 7s2
Electrons per shell2, 8, 18, 32, 20, 9, 2
Physical properties
Phase at STPsolid
Melting point1841 K ​(1568 °C, ​2854 °F)
Boiling point4300 K ​(4027 °C, ​7280 °F) (?)
Density (near r.t.)15.37 g/cm3
Heat of fusion12.34 kJ/mol
Heat of vaporization481 kJ/mol
Atomic properties
Oxidation states+2, +3, +4, +5 (a weakly basic oxide)
ElectronegativityPauling scale: 1.5
Ionization energies
  • 1st: 568 kJ/mol
Atomic radiusempirical: 163 pm
Covalent radius200 pm
Color lines in a spectral range
Spectral lines of protactinium
Other properties
Natural occurrencefrom decay
Crystal structuretetragonal[3]
Tetragonal crystal structure for protactinium
Thermal expansion~9.9 µm/(m⋅K)[4] (at r.t.)
Thermal conductivity47 W/(m⋅K)
Electrical resistivity177 nΩ⋅m (at 0 °C)
Magnetic orderingparamagnetic[5]
CAS Number7440-13-3
History
PredictionDmitri Mendeleev (1869)
Discovery and first isolationWilliam Crookes (1900)
Named byOtto Hahn and Lise Meitner (1917–8)
Isotopes of protactinium
Template:infobox protactinium isotopes does not exist
 Category: Protactinium
| references

ప్రొటాక్టీనియం ఒక రసాయన మూలకం ఉంది. దీని చిహ్నం Pa, పరమాణు సంఖ్య 91. ప్రొటాక్టీనియం మొదటి సారిగా 1913 లో గుర్తించబడింది.

తయారీ

[మార్చు]
యూరనైట్ ధాతువులలో ప్రొటాక్టీనియం ఏర్పడుతుంది.

ప్రొటాక్టీనియం మెటల్ దాని ఫ్లోరైడ్ యొక్క తగ్గింపు చర్య, కాల్షియం ఫ్లోరైడ్ తో [7][8] లిథియం లేదా బేరియం లతో 1300-1400 °C ఉష్ణోగ్రత వద్ద తయారు చేయవచ్చును.

రసాయన సమ్మేళనాలు

[మార్చు]
ఫార్ములా రంగు సౌష్టవం స్పేస్ గ్రూపు No పియర్సన్ చిహ్నం a (pm) b (pm) c (pm) Z సాంద్రత గ్రా / సెం 3 (g/cm3)
Pa వెండి బూడిద టెట్రాగోనల్ [3] I4/mmm 139 tI2 392.5 392.5 323.8 2 15.37
PaO రాతిఉప్పు (రాక్‌సాల్ట్) [9] Fm3m 225 cF8 496.1 4 13.44
PaO2 నలుపు fcc[9] Fm3m 225 cF12 550.5 4 10.47
Pa2O5 తెలుపు Fm3m[9] 225 cF16 547.6 547.6 547.6 4 10.96
Pa2O5 తెలుపు ఆర్థోరోంబిక్[9] 692 402 418
PaH3 నలుపు క్యూబిక్[9] Pm3n 223 cP32 664.8 664.8 664.8 8 10.58
PaF4 గోధుమ-ఎరుపు మోనోక్లినిక్[9] C2/c 15 mS60 2
PaCl4 ఆకుపచ్చ-పసుపు టెట్రాగోనల్ [10] I41/amd 141 tI20 837.7 837.7 748.1 4 4.72
PaBr4 గోధుమ టెట్రాగోనల్ [11][12] I41/amd 141 tI20 882.4 882.4 795.7
PaCl5 పసుపు మోనోక్లినిక్[13] C2/c 15 mS24 797 1135 836 4 3.74
PaBr5 ఎరుపు మోనోక్లినిక్[12][14] P21/c 14 mP24 838.5 1120.5 1214.6 4 4.98
PaOBr3 మోనోక్లినిక్[12] C2 1691.1 387.1 933.4
Pa(PO3) 4 ఆర్థోరోంబిక్[15] 696.9 895.9 1500.9
Pa2P2O7 క్యూబిక్[15] Pa3 865 865 865
Pa(C8H8) 2 బంగారు-పసుపు మోనోక్లినిక్[16] 709 875 1062

ఇక్కడ a, b, c పైకోమీటర్లులో జాలక స్థిరాంకాలు ఉంటాయి., No స్పేస్ గ్రూపు సంఖ్య, Z యూనిట్ సెల్ శాతం సూత్రం యూనిట్ల సంఖ్య;fcc ముఖం కేంద్రీకృత క్యూబిక్ సౌష్టవం కోసం నిలుస్తుంది. సాంద్రత నేరుగా లెక్కించడం లేదు కానీ జాలక పారామితుల నుండి లెక్కించినవి.

చార్ట్ దిగువన వరుసలో, థోరియం, యురేనియం మధ్య ప్రొటాక్టీనియం కోసం ఒక ఖాళీతో మెండలీవ్ యొక్క 1871 ఆవర్తన పట్టిక.

మూలాలు

[మార్చు]
  1. "Standard Atomic Weights: Protactinium". CIAAW. 2017.
  2. Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; et al. (2022-05-04). "Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry (in ఇంగ్లీష్). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
  3. 3.0 3.1 Donohue, J. (1959). "On the crystal structure of protactinium metal". Acta Crystallographica. 12 (9): 697. doi:10.1107/S0365110X59002031.
  4. http://www.owlnet.rice.edu/~msci301/ThermalExpansion.pdf
  5. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
  6. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  7. Laing, Michael (2005). "A Revised Periodic Table: With the Lanthanides Repositioned". Foundations of Chemistry. 7 (3): 203. doi:10.1007/s10698-004-5959-9.
  8. Marples, J. A. C. (1965). "On the thermal expansion of protactinium metal". Acta Arystallographica. 18 (4): 815. doi:10.1107/S0365110X65001871.
  9. 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 Sellers, Philip A.; Fried, Sherman; Elson, Robert E.; Zachariasen, W. H. (1954). "The Preparation of Some Protactinium Compounds and the Metal". Journal of the American Chemical Society. 76 (23): 5935. doi:10.1021/ja01652a011.
  10. Brown D.; Hall T.L.; Moseley P.T (1973). "Structural parameters and unit cell dimensions for the tetragonal actinide tetrachlorides(Th, Pa, U, and Np) and tetrabromides (Th and Pa)". J. Chem. Soc., Dalton Trans (6): 686–691. doi:10.1039/DT9730000686.
  11. Tahri, Y; Chermette, H; El Khatib, N; Krupa, J; et al. (1990). "Electronic structures of thorium and protactinium halide clusters of [ThX8]4− type". Journal of the Less Common Metals. 158: 105. doi:10.1016/0022-5088(90)90436-N.
  12. 12.0 12.1 12.2 ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; pabr5b అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  13. Dodge, R. P.; Smith, G. S.; Johnson, Q.; Elson, R. E. (1967). "The crystal structure of protactinium pentachloride". Acta Cryst. 22: 85–89. doi:10.1107/S0365110X67000155.
  14. Brown, D.; Petcher, T. J.; Smith, A. J. (1969). "The crystal structure of β-protactinium pentabromide". Acta Crystallographica Section B Structural Crystallography and Crystal Chemistry. 25 (2): 178. doi:10.1107/S0567740869007357.
  15. 15.0 15.1 Brandel, V.; Dacheux, N. (2004). "Chemistry of tetravalent actinide phosphates—Part I". Journal of Solid State Chemistry. 177 (12): 4743. Bibcode:2004JSSCh.177.4743B. doi:10.1016/j.jssc.2004.08.009.
  16. Starks, David F.; Parsons, Thomas C.; Streitwieser, Andrew; Edelstein, Norman (1974). "Bis(π-cyclooctatetraene) protactinium". Inorganic Chemistry. 13 (6): 1307. doi:10.1021/ic50136a011.