ప్రొటాక్టీనియం

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
Protactinium,  91Pa
దస్త్రం:Protactinium.jpg
సాధారణ ధర్మములు
ఉచ్ఛారణ/ˌproʊtækˈtɪniəm/ ​(PROH-tak-TIN-ee-əm)
కనిపించే తీరుbright, silvery metallic luster
ప్రామాణిక అణు భారం (Ar, standard)231.03588(2)[1]
ఆవర్తన పట్టికలో Protactinium
Hydrogen (diatomic nonmetal)
Helium (noble gas)
Lithium (alkali metal)
Beryllium (alkaline earth metal)
Boron (metalloid)
Carbon (polyatomic nonmetal)
Nitrogen (diatomic nonmetal)
Oxygen (diatomic nonmetal)
Fluorine (diatomic nonmetal)
Neon (noble gas)
Sodium (alkali metal)
Magnesium (alkaline earth metal)
Aluminium (post-transition metal)
Silicon (metalloid)
Phosphorus (polyatomic nonmetal)
Sulfur (polyatomic nonmetal)
Chlorine (diatomic nonmetal)
Argon (noble gas)
Potassium (alkali metal)
Calcium (alkaline earth metal)
Scandium (transition metal)
Titanium (transition metal)
Vanadium (transition metal)
Chromium (transition metal)
Manganese (transition metal)
Iron (transition metal)
Cobalt (transition metal)
Nickel (transition metal)
Copper (transition metal)
Zinc (transition metal)
Gallium (post-transition metal)
Germanium (metalloid)
Arsenic (metalloid)
Selenium (polyatomic nonmetal)
Bromine (diatomic nonmetal)
Krypton (noble gas)
Rubidium (alkali metal)
Strontium (alkaline earth metal)
Yttrium (transition metal)
Zirconium (transition metal)
Niobium (transition metal)
Molybdenum (transition metal)
Technetium (transition metal)
Ruthenium (transition metal)
Rhodium (transition metal)
Palladium (transition metal)
Silver (transition metal)
Cadmium (transition metal)
Indium (post-transition metal)
Tin (post-transition metal)
Antimony (metalloid)
Tellurium (metalloid)
Iodine (diatomic nonmetal)
Xenon (noble gas)
Caesium (alkali metal)
Barium (alkaline earth metal)
Lanthanum (lanthanide)
Cerium (lanthanide)
Praseodymium (lanthanide)
Neodymium (lanthanide)
Promethium (lanthanide)
Samarium (lanthanide)
Europium (lanthanide)
Gadolinium (lanthanide)
Terbium (lanthanide)
Dysprosium (lanthanide)
Holmium (lanthanide)
Erbium (lanthanide)
Thulium (lanthanide)
Ytterbium (lanthanide)
Lutetium (lanthanide)
Hafnium (transition metal)
Tantalum (transition metal)
Tungsten (transition metal)
Rhenium (transition metal)
Osmium (transition metal)
Iridium (transition metal)
Platinum (transition metal)
Gold (transition metal)
Mercury (transition metal)
Thallium (post-transition metal)
Lead (post-transition metal)
Bismuth (post-transition metal)
Polonium (post-transition metal)
Astatine (metalloid)
Radon (noble gas)
Francium (alkali metal)
Radium (alkaline earth metal)
Actinium (actinide)
Thorium (actinide)
Protactinium (actinide)
Uranium (actinide)
Neptunium (actinide)
Plutonium (actinide)
Americium (actinide)
Curium (actinide)
Berkelium (actinide)
Californium (actinide)
Einsteinium (actinide)
Fermium (actinide)
Mendelevium (actinide)
Nobelium (actinide)
Lawrencium (actinide)
Rutherfordium (transition metal)
Dubnium (transition metal)
Seaborgium (transition metal)
Bohrium (transition metal)
Hassium (transition metal)
Meitnerium (unknown chemical properties)
Darmstadtium (unknown chemical properties)
Roentgenium (unknown chemical properties)
Copernicium (transition metal)
Ununtrium (unknown chemical properties)
Flerovium (post-transition metal)
Ununpentium (unknown chemical properties)
Livermorium (unknown chemical properties)
Ununseptium (unknown chemical properties)
Ununoctium (unknown chemical properties)
 Pr
↑
Pa
↓
(Uqt)
thorium ← protactinium → uranium
పరమాణు సంఖ్య (Z)91
గ్రూపుn/a
పీరియడ్పీరియడ్ 7
బ్లాకుf-బ్లాకు
ఎలక్ట్రాన్ విన్యాసం[Rn] 5f2 6d1 7s2
ప్రతీ కక్ష్యలో ఎలక్ట్రానులు
2, 8, 18, 32, 20, 9, 2
భౌతిక ధర్మములు
STP వద్ద స్థితిsolid
ద్రవీభవన స్థానం1841 K ​(1568 °C, ​2854 °F)
మరుగు స్థానం4300 K ​(4027 °C, ​7280 °F) (?)
సాంద్రత (గ.ఉ వద్ద)15.37 g/cm3
ద్రవీభవన ఉష్ణం
(హీట్ ఆఫ్ ఫ్యూజన్)		12.34 kJ/mol
భాష్పీభవన ఉష్ణం
(హీట్ ఆఫ్ వేపొరైజేషన్)		481 kJ/mol
పరమాణు ధర్మములు
ఆక్సీకరణ స్థితులు2, 3, 4, 5 ​(a weakly basic oxide)
ఋణవిద్యుదాత్మకతPauling scale: 1.5
అయనీకరణ శక్తులు
  • 1st: 568 kJ/mol
పరమాణు వ్యాసార్థంempirical: 163 pm
సమయోజనీయ వ్యాసార్థం200 pm
Color lines in a spectral range
వర్ణపట రేఖలు
ఇతరములు
స్ఫటిక నిర్మాణం ​టేగ్రాగోనల్[2]
Tetragonal crystal structure for protactinium
ఉష్ణ వ్యాకోచం~9.9 µm/(m·K)[3] (at r.t.)
ఉష్ణ వాహకత47 W/(m·K)
విద్యుత్ విశిష్ట నిరోధం177 nΩ·m (at 0 °C)
అయస్కాంత క్రమంparamagnetic[4]
CAS సంఖ్య7440-13-3
చరిత్ర
ఊహించినవారుDmitri Mendeleev (1869)
ఆవిష్కరణ, వేరుచేయుటWilliam Crookes (1900)
పేరు పెట్టిన వారుOtto Hahn and Lise Meitner (1917–8)
protactinium ముఖ్య ఐసోటోపులు
ఐసో­టోప్ లభ్యత అర్థ­జీవిత­కాలం (t1/2) విఘ­టనం లబ్దం
229Pa syn 1.5 d ε 0.311 229Th
230Pa syn 17.4 d ε 1.310 230Th
231Pa 100% 3.276×104 y α 5.150 227Ac
232Pa syn 1.31 d β− 1.337 232U
233Pa trace 26.967 d β− 0.5701 233U
234mPa trace 1.17 min β− 2.29 234U
234Pa trace 6.75 h β− 2.195 234U
| మూలాలు | in Wikidata

ప్రొటాక్టీనియం ఒక రసాయన మూలకం ఉంది. దీని చిహ్నం Pa, పరమాణు సంఖ్య 91. ప్రొటాక్టీనియం మొదటి సారిగా 1913 లో గుర్తించబడింది.

తయారీ[మార్చు]

యూరనైట్ ధాతువులలో ప్రొటాక్టీనియం ఏర్పడుతుంది.

ప్రొటాక్టీనియం మెటల్ దాని ఫ్లోరైడ్ యొక్క తగ్గింపు చర్య, కాల్షియం ఫ్లోరైడ్ తో [6][7] లిథియం లేదా బేరియం లతో 1300-1400 °C ఉష్ణోగ్రత వద్ద తయారు చేయవచ్చును.

రసాయన సమ్మేళనాలు[మార్చు]

ఫార్ములా రంగు సౌష్టవం స్పేస్ గ్రూపు No పియర్సన్ చిహ్నం a (pm) b (pm) c (pm) Z సాంద్రత గ్రా / సెం 3 (g/cm3)
Pa వెండి బూడిద టెట్రాగోనల్ [2] I4/mmm 139 tI2 392.5 392.5 323.8 2 15.37
PaO రాతిఉప్పు (రాక్‌సాల్ట్) [8] Fm3m 225 cF8 496.1 4 13.44
PaO2 నలుపు fcc[8] Fm3m 225 cF12 550.5 4 10.47
Pa2O5 తెలుపు Fm3m[8] 225 cF16 547.6 547.6 547.6 4 10.96
Pa2O5 తెలుపు ఆర్థోరోంబిక్[8] 692 402 418
PaH3 నలుపు క్యూబిక్[8] Pm3n 223 cP32 664.8 664.8 664.8 8 10.58
PaF4 గోధుమ-ఎరుపు మోనోక్లినిక్[8] C2/c 15 mS60 2
PaCl4 ఆకుపచ్చ-పసుపు టెట్రాగోనల్ [9] I41/amd 141 tI20 837.7 837.7 748.1 4 4.72
PaBr4 గోధుమ టెట్రాగోనల్ [10][11] I41/amd 141 tI20 882.4 882.4 795.7
PaCl5 పసుపు మోనోక్లినిక్[12] C2/c 15 mS24 797 1135 836 4 3.74
PaBr5 ఎరుపు మోనోక్లినిక్[11][13] P21/c 14 mP24 838.5 1120.5 1214.6 4 4.98
PaOBr3 మోనోక్లినిక్[11] C2 1691.1 387.1 933.4
Pa(PO3) 4 ఆర్థోరోంబిక్[14] 696.9 895.9 1500.9
Pa2P2O7 క్యూబిక్[14] Pa3 865 865 865
Pa(C8H8) 2 బంగారు-పసుపు మోనోక్లినిక్[15] 709 875 1062

ఇక్కడ a, b, c పైకోమీటర్లులో జాలక స్థిరాంకాలు ఉంటాయి., No స్పేస్ గ్రూపు సంఖ్య, Z యూనిట్ సెల్ శాతం సూత్రం యూనిట్ల సంఖ్య;fcc ముఖం కేంద్రీకృత క్యూబిక్ సౌష్టవం కోసం నిలుస్తుంది. సాంద్రత నేరుగా లెక్కించడం లేదు కానీ జాలక పారామితుల నుండి లెక్కించినవి.

చార్ట్ దిగువన వరుసలో, థోరియం, యురేనియం మధ్య ప్రొటాక్టీనియం కోసం ఒక ఖాళీతో మెండలీవ్ యొక్క 1871 ఆవర్తన పట్టిక.

మూలాలు[మార్చు]

  1. ↑ Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (help)
  2. ↑ 2.0 2.1 Donohue, J. (1959). "On the crystal structure of protactinium metal". Acta Crystallographica. 12 (9): 697. doi:10.1107/S0365110X59002031.
  3. ↑ http://www.owlnet.rice.edu/~msci301/ThermalExpansion.pdf
  4. ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
  5. ↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  6. ↑ Laing, Michael (2005). "A Revised Periodic Table: With the Lanthanides Repositioned". Foundations of Chemistry. 7 (3): 203. doi:10.1007/s10698-004-5959-9.
  7. ↑ Marples, J. A. C. (1965). "On the thermal expansion of protactinium metal". Acta Arystallographica. 18 (4): 815. doi:10.1107/S0365110X65001871.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 Sellers, Philip A.; Fried, Sherman; Elson, Robert E.; Zachariasen, W. H. (1954). "The Preparation of Some Protactinium Compounds and the Metal". Journal of the American Chemical Society. 76 (23): 5935. doi:10.1021/ja01652a011.
  9. ↑ Brown D.; Hall T.L.; Moseley P.T (1973). "Structural parameters and unit cell dimensions for the tetragonal actinide tetrachlorides(Th, Pa, U, and Np) and tetrabromides (Th and Pa)". J. Chem. Soc., Dalton Trans (6): 686–691. doi:10.1039/DT9730000686.
  10. ↑ Tahri, Y; Chermette, H; El Khatib, N; Krupa, J; et al. (1990). "Electronic structures of thorium and protactinium halide clusters of [ThX8]4− type". Journal of the Less Common Metals. 158: 105. doi:10.1016/0022-5088(90)90436-N.
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని <ref> ట్యాగు; pabr5b అనే పేరుగల ref లలో పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
  12. ↑ Dodge, R. P.; Smith, G. S.; Johnson, Q.; Elson, R. E. (1967). "The crystal structure of protactinium pentachloride". Acta Cryst. 22: 85–89. doi:10.1107/S0365110X67000155.
  13. ↑ Brown, D.; Petcher, T. J.; Smith, A. J. (1969). "The crystal structure of β-protactinium pentabromide". Acta Crystallographica Section B Structural Crystallography and Crystal Chemistry. 25 (2): 178. doi:10.1107/S0567740869007357.
  14. ↑ 14.0 14.1 Brandel, V.; Dacheux, N. (2004). "Chemistry of tetravalent actinide phosphates—Part I". Journal of Solid State Chemistry. 177 (12): 4743. Bibcode:2004JSSCh.177.4743B. doi:10.1016/j.jssc.2004.08.009.
  15. ↑ Starks, David F.; Parsons, Thomas C.; Streitwieser, Andrew; Edelstein, Norman (1974). "Bis(π-cyclooctatetraene) protactinium". Inorganic Chemistry. 13 (6): 1307. doi:10.1021/ic50136a011.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ప్రొటాక్టీనియం&oldid=2870546" నుండి వెలికితీశారు