ప్రొటాక్టీనియం

Protactinium, ₉₁Pa
	మూస:Infobox element/symbol-to-top-image-alt
సాధారణ ధర్మములు
ఉచ్ఛారణ	/ˌproʊtækˈtɪniəm/ (PROH-tak-TIN-ee-əm)
కనిపించే తీరు	bright, silvery metallic luster
ప్రామాణిక అణు భారం (Ar, standard)	231.03588(2)
ఆవర్తన పట్టికలో Protactinium
	thorium ← protactinium → uranium
పరమాణు సంఖ్య (Z)	91
గ్రూపు	n/a
పీరియడ్	పీరియడ్ 7
బ్లాకు	f-బ్లాకు
ఎలక్ట్రాన్ విన్యాసం	[Rn] 5f2 6d1 7s2
ప్రతీ కక్ష్యలో ఎలక్ట్రానులు	2, 8, 18, 32, 20, 9, 2
భౌతిక ధర్మములు
STP వద్ద స్థితి	solid
ద్రవీభవన స్థానం	1841 K (1568 °C, 2854 °F)
మరుగు స్థానం	4300 K (4027 °C, 7280 °F) (?)
సాంద్రత (గ.ఉ వద్ద)	15.37 g/cm3
ద్రవీభవన ఉష్ణం; (హీట్ ఆఫ్ ఫ్యూజన్)	12.34 kJ/mol
భాష్పీభవన ఉష్ణం ; (హీట్ ఆఫ్ వేపొరైజేషన్)	481 kJ/mol
పరమాణు ధర్మములు
ఆక్సీకరణ స్థితులు	2, 3, 4, 5 (a weakly basic oxide)
ఋణవిద్యుదాత్మకత	Pauling scale: 1.5
అయనీకరణ శక్తులు	1st: 568 kJ/mol ; ;
పరమాణు వ్యాసార్థం	empirical: 163 pm
సమయోజనీయ వ్యాసార్థం	200 pm
	వర్ణపట రేఖలు
	వర్ణపట రేఖలు
ఇతరములు
స్ఫటిక నిర్మాణం	టేగ్రాగోనల్
ఉష్ణ వ్యాకోచం	~9.9 µm/(m·K) (at r.t.)
ఉష్ణ వాహకత	47 W/(m·K)
విద్యుత్ విశిష్ట నిరోధం	177 nΩ·m (at 0 °C)
అయస్కాంత క్రమం	paramagnetic
CAS సంఖ్య	7440-13-3
చరిత్ర
ఊహించినవారు	Dmitri Mendeleev (1869)
ఆవిష్కరణ, వేరుచేయుట	William Crookes (1900)
పేరు పెట్టిన వారు	Otto Hahn and Lise Meitner (1917–8)
protactinium ముఖ్య ఐసోటోపులు
	view; talk; edit; \| మూలాలు \| in Wikidata

ప్రొటాక్టీనియం ఒక రసాయన మూలకం ఉంది. దీని చిహ్నం Pa, పరమాణు సంఖ్య 91. ప్రొటాక్టీనియం మొదటి సారిగా 1913 లో గుర్తించబడింది.

తయారీ[మార్చు]

యూరనైట్ ధాతువులలో ప్రొటాక్టీనియం ఏర్పడుతుంది.

ప్రొటాక్టీనియం మెటల్ దాని ఫ్లోరైడ్ యొక్క తగ్గింపు చర్య, కాల్షియం ఫ్లోరైడ్ తో ^[6]^[7] లిథియం లేదా బేరియం లతో 1300-1400 °C ఉష్ణోగ్రత వద్ద తయారు చేయవచ్చును.

రసాయన సమ్మేళనాలు[మార్చు]

ఫార్ములా	రంగు	సౌష్టవం	స్పేస్ గ్రూపు	No	పియర్సన్ చిహ్నం	a (pm)	b (pm)	c (pm)	Z	సాంద్రత గ్రా / సెం 3 (g/cm³)
Pa	వెండి బూడిద	టెట్రాగోనల్ ^[2]	I4/mmm	139	tI2	392.5	392.5	323.8	2	15.37
PaO		రాతిఉప్పు (రాక్‌సాల్ట్) ^[8]	Fm3m	225	cF8	496.1			4	13.44
PaO₂	నలుపు	fcc^[8]	Fm3m	225	cF12	550.5			4	10.47
Pa₂O₅	తెలుపు		Fm3m^[8]	225	cF16	547.6	547.6	547.6	4	10.96
Pa₂O₅	తెలుపు		ఆర్థోరోంబిక్^[8]			692	402	418
PaH₃	నలుపు	క్యూబిక్^[8]	Pm3n	223	cP32	664.8	664.8	664.8	8	10.58
PaF₄	గోధుమ-ఎరుపు	మోనోక్లినిక్^[8]	C2/c	15	mS60				2
PaCl₄	ఆకుపచ్చ-పసుపు	టెట్రాగోనల్ ^[9]	I4₁/amd	141	tI20	837.7	837.7	748.1	4	4.72
PaBr₄	గోధుమ	టెట్రాగోనల్ ^[10]^[11]	I4₁/amd	141	tI20	882.4	882.4	795.7
PaCl₅	పసుపు	మోనోక్లినిక్^[12]	C2/c	15	mS24	797	1135	836	4	3.74
PaBr₅	ఎరుపు	మోనోక్లినిక్^[11]^[13]	P2₁/c	14	mP24	838.5	1120.5	1214.6	4	4.98
PaOBr₃		మోనోక్లినిక్^[11]	C2			1691.1	387.1	933.4
Pa(PO₃) ₄		ఆర్థోరోంబిక్^[14]				696.9	895.9	1500.9
Pa₂P₂O₇		క్యూబిక్^[14]	Pa3			865	865	865
Pa(C₈H₈) ₂	బంగారు-పసుపు	మోనోక్లినిక్^[15]				709	875	1062

ఇక్కడ a, b, c పైకోమీటర్లులో జాలక స్థిరాంకాలు ఉంటాయి., No స్పేస్ గ్రూపు సంఖ్య, Z యూనిట్ సెల్ శాతం సూత్రం యూనిట్ల సంఖ్య;fcc ముఖం కేంద్రీకృత క్యూబిక్ సౌష్టవం కోసం నిలుస్తుంది. సాంద్రత నేరుగా లెక్కించడం లేదు కానీ జాలక పారామితుల నుండి లెక్కించినవి.

చార్ట్ దిగువన వరుసలో, థోరియం, యురేనియం మధ్య ప్రొటాక్టీనియం కోసం ఒక ఖాళీతో మెండలీవ్ యొక్క 1871 ఆవర్తన పట్టిక.

మూలాలు[మార్చు]

↑ Meija, J.; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
↑ ^2.0 ^2.1 Donohue, J. (1959). "On the crystal structure of protactinium metal". Acta Crystallographica. 12 (9): 697. doi:10.1107/S0365110X59002031.
↑ http://www.owlnet.rice.edu/~msci301/ThermalExpansion.pdf
↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
↑ Laing, Michael (2005). "A Revised Periodic Table: With the Lanthanides Repositioned". Foundations of Chemistry. 7 (3): 203. doi:10.1007/s10698-004-5959-9.
↑ Marples, J. A. C. (1965). "On the thermal expansion of protactinium metal". Acta Arystallographica. 18 (4): 815. doi:10.1107/S0365110X65001871.
↑ ^8.0 ^8.1 ^8.2 ^8.3 ^8.4 ^8.5 Sellers, Philip A.; Fried, Sherman; Elson, Robert E.; Zachariasen, W. H. (1954). "The Preparation of Some Protactinium Compounds and the Metal". Journal of the American Chemical Society. 76 (23): 5935. doi:10.1021/ja01652a011.
↑ Brown D.; Hall T.L.; Moseley P.T (1973). "Structural parameters and unit cell dimensions for the tetragonal actinide tetrachlorides(Th, Pa, U, and Np) and tetrabromides (Th and Pa)". J. Chem. Soc., Dalton Trans (6): 686–691. doi:10.1039/DT9730000686.
↑ Tahri, Y; Chermette, H; El Khatib, N; Krupa, J; et al. (1990). "Electronic structures of thorium and protactinium halide clusters of [ThX8]4− type". Journal of the Less Common Metals. 158: 105. doi:10.1016/0022-5088(90)90436-N.
↑ ^11.0 ^11.1 ^11.2 ఉదహరింపు పొరపాటు: సరైన <ref> కాదు; pabr5b అనే పేరుగల ref లకు పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు
↑ Dodge, R. P.; Smith, G. S.; Johnson, Q.; Elson, R. E. (1967). "The crystal structure of protactinium pentachloride". Acta Cryst. 22: 85–89. doi:10.1107/S0365110X67000155.
↑ Brown, D.; Petcher, T. J.; Smith, A. J. (1969). "The crystal structure of β-protactinium pentabromide". Acta Crystallographica Section B Structural Crystallography and Crystal Chemistry. 25 (2): 178. doi:10.1107/S0567740869007357.
↑ ^14.0 ^14.1 Brandel, V.; Dacheux, N. (2004). "Chemistry of tetravalent actinide phosphates—Part I". Journal of Solid State Chemistry. 177 (12): 4743. Bibcode:2004JSSCh.177.4743B. doi:10.1016/j.jssc.2004.08.009.
↑ Starks, David F.; Parsons, Thomas C.; Streitwieser, Andrew; Edelstein, Norman (1974). "Bis(π-cyclooctatetraene) protactinium". Inorganic Chemistry. 13 (6): 1307. doi:10.1021/ic50136a011.

[CIAAW2016-1] Meija, J.; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.

[str-2] 2.0 ^2.1 Donohue, J. (1959). "On the crystal structure of protactinium metal". Acta Crystallographica. 12 (9): 697. doi:10.1107/S0365110X59002031.

[3] ttp://www.owlnet.rice.edu/~msci301/ThermalExpansion.pdf

[magnet-4] Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.

[IUPAC-5] Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights

[6] Laing, Michael (2005). "A Revised Periodic Table: With the Lanthanides Repositioned". Foundations of Chemistry. 7 (3): 203. doi:10.1007/s10698-004-5959-9.

[exp-7] Marples, J. A. C. (1965). "On the thermal expansion of protactinium metal". Acta Arystallographica. 18 (4): 815. doi:10.1107/S0365110X65001871.

[pao2-8] 8.0 ^8.1 ^8.2 ^8.3 ^8.4 ^8.5 Sellers, Philip A.; Fried, Sherman; Elson, Robert E.; Zachariasen, W. H. (1954). "The Preparation of Some Protactinium Compounds and the Metal". Journal of the American Chemical Society. 76 (23): 5935. doi:10.1021/ja01652a011.

[9] Brown D.; Hall T.L.; Moseley P.T (1973). "Structural parameters and unit cell dimensions for the tetragonal actinide tetrachlorides(Th, Pa, U, and Np) and tetrabromides (Th and Pa)". J. Chem. Soc., Dalton Trans (6): 686–691. doi:10.1039/DT9730000686.

[pabr4-10] Tahri, Y; Chermette, H; El Khatib, N; Krupa, J; et al. (1990). "Electronic structures of thorium and protactinium halide clusters of [ThX8]4− type". Journal of the Less Common Metals. 158: 105. doi:10.1016/0022-5088(90)90436-N.

[pabr5b-11] 11.0 ^11.1 ^11.2 ఉదహరింపు పొరపాటు: సరైన <ref> కాదు; pabr5b అనే పేరుగల ref లకు పాఠ్యమేమీ ఇవ్వలేదు

[pacl5-12] Dodge, R. P.; Smith, G. S.; Johnson, Q.; Elson, R. E. (1967). "The crystal structure of protactinium pentachloride". Acta Cryst. 22: 85–89. doi:10.1107/S0365110X67000155.

[pabr5-13] Brown, D.; Petcher, T. J.; Smith, A. J. (1969). "The crystal structure of β-protactinium pentabromide". Acta Crystallographica Section B Structural Crystallography and Crystal Chemistry. 25 (2): 178. doi:10.1107/S0567740869007357.

[papo3-14] 14.0 ^14.1 Brandel, V.; Dacheux, N. (2004). "Chemistry of tetravalent actinide phosphates—Part I". Journal of Solid State Chemistry. 177 (12): 4743. Bibcode:2004JSSCh.177.4743B. doi:10.1016/j.jssc.2004.08.009.

[cene-15] Starks, David F.; Parsons, Thomas C.; Streitwieser, Andrew; Edelstein, Norman (1974). "Bis(π-cyclooctatetraene) protactinium". Inorganic Chemistry. 13 (6): 1307. doi:10.1021/ic50136a011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

ప్రొటాక్టీనియం

తయారీ[మార్చు]

రసాయన సమ్మేళనాలు[మార్చు]

మూలాలు[మార్చు]

మార్గదర్శకపు మెనూ

వెతుకు