యుగోస్లేవియా

యుగ్స్లేనియా ఆగ్నేయ ఐరోపాలో ఒక దేశం. యుగోస్లేవియా (సెర్బో-క్రొయేషియన్, స్లొవేనే, మాసిడోనియా: జుగోస్లావిజ,జిరోక్నాంజ, [జుగొస్లాల్విజా]) 20 వ శతాబ్దానికి ఆగ్నేయ , మధ్య ఐరోపాలో ఒక దేశం అయింది. 1918 లో మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత స్లోవేనేలు, క్రోయాట్స్ , సెర్బ్స్ (ఇది మాజీ ఆస్ట్రో-హంగేరియన్ సామ్రాజ్యం భూభాగాల నుండి ఏర్పడినది) సెర్బ్స్, క్రోయాట్స్ , స్లోవేనేల విలీనం ద్వారా తాత్కాలిక దేశంగా ఉనికిలోకి వచ్చింది. ^[i] సెర్బియా గతంలో స్వతంత్ర సామ్రాజ్యం కారొడొడెవిక్ సెర్బియా రాయల్ హౌస్ యుగోస్లావ్ రాజవంశ రాజ్యంగా మారింది. యుగోస్లేవియా 1922 జూలై 13న పారిస్ అంబాసిడర్ల సదస్సులో అంతర్జాతీయ గుర్తింపు సంపాదించింది.^[2] ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం , ఆస్ట్రియా-హంగరీలో భాగంగా ఉన్న ఈ దేశానికి శతాబ్దాల తర్వాత సౌత్ స్లావిక్ ప్రజల గౌరవార్ధం వారి పేరిట ఈ దేశం స్థాపించి మొదటి యూనియన్ను ఏర్పాటు చేశారు.

1929 అక్టోబరు 3 న యుగోస్లావియా రాజ్యానికి పేరు మార్చబడింది. 1941 ఏప్రిల్ 6 న యాక్సిస్ శక్తులు ఆక్రమించాయి. 1943 లో డెమొక్రాటిక్ ఫెడరల్ యుగోస్లావియా పర్షియన్ ఆటంకాన్ని అధిగమించి ప్రకటించబడింది. 1944 లో రాజు దీనిని చట్టబద్దమైన ప్రభుత్వంగా గుర్తించాడు. కాని నవంబరు 1945 లో రాచరికం రద్దు చేయబడింది. 1946 లో యుగోస్లేవియాకు ఫెడరల్ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియాగా పేరు మార్చబడి కమ్యూనిస్ట్ ప్రభుత్వం స్థాపించబడింది. ఇది ఇటలీ నుండి ఇష్ట్రియా, రిజేకా , జాదర్ ప్రాంతాలను స్వాధీనం చేసుకుంది. 1980 లో పార్టీ నాయకుడు జోసిప్ బ్రోజ్ టిటో మరణం వరకు దేశానికి అధ్యక్షుడిగా పదవీ బాధ్యత వహించాడు. 1963 లో ఈ దేశం తిరిగి " యుగోస్లేవియా ఆఫ్ సోషలిస్ట్ ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ " (ఎస్.ఎఫ్.ఆర్.వై) గా మార్చబడింది.యుగస్లేవియాలో ఎస్.ఆర్. బోస్నియా , హెర్జెగోవినా, ఎస్.ఆర్ క్రొయేషియా, ఎస్.ఆర్ మేసిడోనియా, ఎస్.ఆర్ మోంటెనెగ్రో, ఎస్.ఆర్ సెర్బియా, , ఎస్.ఆర్. స్లోవేనియా వంటి ఆరు సోషలిస్టు గణతంత్రాలు భాగంగా ఉన్నాయి. సెర్బియాలో వొజ్వోడినా , కొసావోలను రెండు సోషలిస్ట్ అటానమస్ ప్రావిన్సెస్ అంతర్భాగంగా కలిగి ఉంది. ఇది 1974 తర్వాత సమాఖ్యలోని ఇతర సభ్యులకు సమానం అయింది.^[3]^[4] 1980 లలో యుగోస్లేవియా రిపబ్లిక్స్ సరిహద్దులతో పాటు మొదట ఐదు దేశాలలో మొదలైన ఆర్థిక , రాజకీయ సంక్షోభం తరువాత యుగోస్లేవ్ యుద్ధాలకు దారితీసింది. 1993 నుండి 2017 వరకు మాజీ యుగోస్లేవియా ఇంటర్నేషనల్ క్రిమినల్ ట్రిబ్యునల్ మాజీ యుగోస్లేవియాకు చెందిన రాజకీయ , సైనిక నాయకుల యుద్ధ నేరాలు, సామూహిక , ఇతర నేరాలకు సంబంధించి విచారణ పరిష్కారం కొరకు ప్రయత్నించింది. విడిపోయిన తరువాత సెర్బియా , మోంటెనెగ్రో ఆఫ్ రిపబ్లిక్లు ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియా (ఎఫ్.ఆర్.వై) క్షీణించిన ఫెడరేషన్‌ పునరుద్ధరించాయి.ఇది ఎస్.ఎఫ్.ఆర్.వైకు ఏకైక చట్టపరమైన వారసత్వ హోదా పొందడానికి దారితీసింది. కానీ ఇతర వాదనలను ఇతర మాజీ రిపబ్లిక్లు వ్యతిరేకించాయి.చివరకు సెర్బియా , మోంటెనెగ్రో బాడిటర్ ఆర్బిట్రేషన్ కమిటీ అభిప్రాయాన్ని భాగస్వామ్య వారసత్వం గురించి అంగీకరించారు.^[5] [5] సెర్బియా , మోంటెనెగ్రో 2006 లో విడిపోయాయి , స్వతంత్ర దేశాలుగా మారాయి. 2008 లో కాస్వో స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించింది.

పేరువెనుక చరిత్ర

యుగోస్లేవియా అనే మొత్తం దక్షిణ స్లావిక్ ప్రజలకు ఒకే రాష్ట్రం భావంతో రూపొందించబడింది. ఇది 17 వ శతాబ్దం చివర్లో ఉద్భవించింది , 19 వ శతాబ్దంలో ఇల్ల్రియన్ ఉద్యమం ద్వారా ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది. స్లావిక్ పదాల "జగ్" (దక్షిణ) , "స్లేవేని" (స్లావ్స్) కలయికతో ఈ పేరు సృష్టించబడింది. సెర్బియన్ పార్లమెంట్ , బహిష్కరణలో ఉన్న సెర్బియన్ రాజకుటుంబం కరడార్ రాజవంశం ప్రణాళిక " కొర్ఫు డిక్లరేషన్ " ప్రసంగం ఫలితంగా , యుగస్లావ్ రాజ వంశీయుడైన సెర్బియా రాజ్యాదిక్వాడివిక్ రాజవంశం యుగస్లేవియా రాజవంశనికి స్థాపకుడు అయ్యాడు.

యుగస్లేవియా రాజ్యం

Flag of the Kingdom of Yugoslavia

Banovinas of Yugoslavia, 1929–39. After 1939 the Sava and Littoral banovinas were merged into the Banovina of Croatia

స్లోవేకియా క్రోయాట్స్ , సెర్బ్స్ , సెర్బియా రాజ్యం యూనియన్ ద్వారా మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత సెర్బ్స్, క్రోయాట్స్ , స్లోవేనేల రాజ్యంగా 1918 లో ఈ దేశం ఏర్పడింది. ఇది సాధారణంగా "వెర్సైల్లెస్ స్టేట్"గా పేర్కొనబడింది. తరువాత ప్రభుత్వం 1929 లో యుగోస్లేవియా అనే పేరు మొట్టమొదటి అధికారిక ఉపయోగానికి దారితీసింది.

అలెగ్జాండర్ రాజు

1928 జూన్ 20 న సెర్బ్ డిప్యూటీ పునిసా రాసిక్ నేషనల్ అసెంబ్లీలో ప్రతిపక్ష " క్రొయేషియన్ పెసెంట్ " పార్టీలో ఐదుగురు సభ్యుల మీద కాల్పులు జరిపారు. దీని ఫలితంగా కొన్ని వారాల తరువాత స్పాట్ , నాయకుడు స్జేపన్ రేడిక్ ఇద్దరు సహాయకులు మరణించారు. ^[6] 1929 జనవరి 6 న కింగ్ మొదటి అలెగ్జాండర్ రాజ్యాంగాన్ని సస్పెండ్ చేసి జాతీయ రాజకీయ పార్టీలను నిషేధించాడు. కార్యనిర్వాహక అధికారాన్ని స్వాధీనం చేసుకుని యుగోస్లేవియాగా పేరు మార్చారు.^[7] అతను వేర్పాటువాద ధోరణులను అరికట్టడానికి , జాతీయవాద భావాలను తగ్గించాలని భావించాడు. అతను ఒక నూతన రాజ్యాంగం విధించి 1931 లో తన నియంతృత్వాన్ని విడిచిపెట్టాడు.^[8] ఏదేమైనా అలెగ్జాండర్ విధానాలు తర్వాత ఇటలీ , జర్మనీలు , అభివృద్ధి చెందిన ఇతర యూరోపియన్ శక్తుల నుండి వ్యతిరేకతను ఎదుర్కొన్నాయి. ఇక్కడ ఫాసిస్ట్‌లు , నాజీలు అధికారంలోకి రాగా సోవియట్ యూనియన్ జోసెఫ్ స్టాలిన్ సంపూర్ణ పాలకుడు అయ్యాడు. మొదటి అలెగ్జాండర్ అనుసరించిన విధానాన్ని ఈ మూడు ప్రభుత్వాలు ఏవీ అనుసరించలేదు. వాస్తవానికి మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత ఇటలీ , జర్మనీ సంతకం చేసిన అంతర్జాతీయ ఒప్పందాలను పునఃపరిశీలించాలని కోరుకున్నారు. సోవియట్ ఐరోపా‌లో వారి స్థానాలను తిరిగి పొందడానికి మరింత చురుకైన అంతర్జాతీయ విధానాన్ని అనుసరించాలని నిర్ణయించారు.

అలెగ్జాండర్ కేంద్రీకృత యుగోస్లేవియాను సృష్టించేందుకు ప్రయత్నించాడు. అతను యుగోస్లేవియా చారిత్రాత్మక ప్రాంతాలను రద్దు చేయాలని నిర్ణయించుకున్నాడు , ప్రాంతాలకు (బానోవినాలకు) కొత్త అంతర్గత సరిహద్దులు రూపొందించబడ్డాయి.^[9] అలెగ్జాండర్ పాలనలో యుగొస్లేవియా జంఢాలు నిషేధించబడ్డాయి.

1934 లో " ఇంటర్నేషనల్ మెసెడోనియన్ రివల్యూషనరీ ఆర్గనైజేషన్ "కు చెందిన మార్క్స్‌మాన్ " ఇవాన్ మిహైలోవ్ " క్రియేషియా ఫాసిస్ట్ రివల్యూషనరీ ఆర్గనేజేషన్ ఉస్తసె సహాయంతో మర్సెయిల్లెలో అలెగ్జాండర్‌ను హత్య చేసాడు.అలెగ్జాండర్ తరువాత ఆయన కుమారుడు రెండవ పీటర్ అధికారపీఠం అధిరోహించాడు.రీజెంసీ కౌంసిల్‌కు ఆయన కజిన్ " ప్రింస్ పౌల్ " నాయకత్వం వహించాడు.

1934–1941

మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత 1930 ల చివరలో నిరంకుశత్వ ప్రభుత్వాల దూకుడు వైఖరి కారణంగా పరస్పర వైరం కారణంగా శక్తిని కోల్పోయి బలహీనమయ్యాయి. అంతర్జాతీయ రాజకీయ దృశ్యాలు నాటకీయంగా మార్పుకు లోనయ్యాయి. ఫాసిస్ట్ ఇటలీ , నాజీ జర్మనీ సహాయంతో క్రొయేషియన్ నాయకుడు వ్లాడ్కో మసీక్ , అతని పార్టీ 1939 లో క్రోయేషియా గణనీయమైన అంతర్గత స్వీయ-ప్రభుత్వంతో స్వయంప్రతిపత్త ప్రాంతం ఏర్పాటుచేసి నిర్వహించింది. ఒప్పందం అనుసరించి క్రొవేషియా యుగోస్లేవియాలో భాగంగా ఉండాలని పేర్కొంది. కానీ అది అంతర్జాతీయ సంబంధాలలో స్వతంత్ర రాజకీయ గుర్తింపును కట్టడి చేసింది. మొత్తం రాజ్యం ఫెడరైజ్ చేయబడినది కాని రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం ఆ ప్రణాళికలను నెరవేర్చుటం నిలిపివేసింది.

1941 మార్చి న వియన్నాలో ఫాసిస్ట్ ఒత్తిడితో ప్రిన్స్ పౌల్ " త్రిపాఠి ఒప్పందంలో " సంతకం చేశాడు. యుగోస్లేవియాను ఇప్పటికీ యుద్ధానికి దూరంగా కొనసాగించాలని భావించారు. ప్రజాదరణ పొందిన పౌలు నియమాలకు మద్దతుతో ఇది జరిగింది. సీనియర్ మిలటరీ అధికారులు ఈ ఒప్పందానికి వ్యతిరేకించారు. రాజు మార్చి 27 న తిరిగి వచ్చినప్పుడు ఆక్రమణను ప్రారంభించి ఆర్మీ జనరల్ డుసాన్ సిమోవిక్ అధికారాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు, వియన్నా ప్రతినిధిని అరెస్టు చేసి పాల్ నిర్మూలించబడ్డాడు. 17 ఏళ్ల కింగ్ పీటర్‌కు పూర్తి అధికారాలను ఇచ్చి ప్రతినిధి పాలన ముగించాడు. హిట్లర్ 1941 ఏప్రిల్ 6 న యుగోస్లేవియాపై దాడి చేయాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. వెంటనే ముస్సోలినీ విసిగిపోయిన గ్రీసుపై దాడి చేయడంతో ఇది జరిగింది.

^[10]

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం

6 ఏప్రిల్ 1941 ఏప్రిల్ 6 న 5:12 గంటలకు జర్మన్, ఇటాలియన్ , హంగేరియన్ దళాలు యుగోస్లేవియాపై దాడి చేశాయి.^[11] జర్మన్ వైమానిక దళం (లుఫ్తవఫె) బెల్గ్రేడ్ , ఇతర ప్రధాన యుగోస్లావ్ పట్టణాల మీద బాంబు దాడి చేసింది. ఏప్రిల్ 17 న యుగోస్లేవియా వివిధ ప్రాంతాల ప్రతినిధులు జర్మనీతో బెల్గ్రేడ్లో యుద్ధ విరమణ సంతకం చేయడంతో జర్మనీ దళాలను ఆక్రమణకు వ్యతిరేకంగా పదకొండు రోజుల ప్రతిఘటన యుద్ధం ముగింపుకు వచ్చింది.^[12] ఈ సంఘటనలో 3,00,000 కంటే ఎక్కువ యుగోస్లేవ్ అధికారులు , సైనికులు ఖైదు చేయబడ్డారు.^[13]

యాక్సిస్ పవర్స్ యుగోస్లేవియాను ఆక్రమించి విభజించాయి. క్రొయేషియా ఇండిపెండెంట్ రాష్ట్రం నాజీ ఉపగ్రహ రాజ్యంగా స్థాపించబడింది. 1929 లో ఉస్తాషే అని పిలువబడే నియంతృత్వ సైన్యం పాలించింది. కానీ దాని కార్యకలాపాలు 1941 వరకు పరిమితమైంది. జర్మనీ దళాలు బోస్నియా , హెర్జెగోవినాను అలాగే సెర్బియా , స్లోవేనియా భూభాగాలను ఆక్రమించాయి.బల్గేరియా,హంగరీ , ఇటలీలు దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలను ఆక్రమించాయి. 1941-45 వరకు క్రొయేషియన్ ఉస్తాసా పాలనలో 5,00,000 మందిని హతమార్చింది, 2,50,000 మంది బహిష్కరించబడ్డారు, మరో 2,00,000 మంది బలవంతంగా కాథలిక్కులుగా మార్చబడ్డారు.టెహ్రాన్ సమావేశంలో (1943) మాత్రమే స్వీకరించిన మిత్రరాజ్యాల గుర్తింపుతో. ఆరంభం నుండి యుగోస్లేవియా రెసిస్టెంస్ ఫోర్సెస్ రెండు దళాలను కలిగి ఉన్నాయి.ఒకటి కమ్యూనిస్టు నాయకత్వంలోని " యుగోస్లేవియన్ పార్టిసంస్ " , రెండవది " యుగోస్లేవియన్ రాయలిస్ట్ చెత్నిక్స్ ". ప్రో సెర్బియన్ చెత్నిక్కులకు " డ్రాజా మిహజ్లొవిక్ " నాయకత్వం వహించారు.పాన్ - యుగోస్లేవియా ఓరియంటెడ్ పార్టిసన్లకు జోసిప్ బ్రోజ్ టిటో నాయకత్వం వహించారు.

ఆక్రమిత పాశ్చాత్య , మధ్య ఐరోపాలో అతిపెద్ద నిరోధక సైన్యంలో అభివృద్ధి చేసిన ఒక గెరిల్లా పోరాటం ప్రారంభించింది. చెదినిక్లు ప్రారంభంలో బహిష్కరించబడిన రాయల్ ప్రభుత్వం , మిత్రరాజ్యాలచే మద్దతు ఇవ్వబడ్డాయి. కాని వారు త్వరగా ఆక్రమించే యాక్సిస్ దళాల కంటే పార్టిసిన్లను ఎదుర్కోవడంపై ఎక్కువగా దృష్టి పెట్టారు. యుద్ధం ముగిసేసరికి చేట్నిక్ ఉద్యమం యాక్సిస్ సరఫరాలపై పూర్తిగా ఆధారపడిన సహకారవాద సెర్బ్ జాతీయవాద మిలిషియాగా రూపాంతరం చెందింది.^[14] అయితే మొబైల్ పార్టిసన్లు వారి గెరిల్లా యుద్ధంలో గొప్ప విజయాన్ని సాధించారు. ఆక్రమిత శక్తులపై జరిగిన విజయాల్లో చాలా ముఖ్యమైనవి నెరెత్వా , సుత్జేస్కా యుద్ధాలు.

1942 నవంబరు 25 న " యాంటి-ఫాసిస్ట్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ నేషనల్ లిబరేషన్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియా " ప్రస్తుత బోస్నియా , హెర్జెగోవినాలో సమావేశమైంది. 29 నవంబరు 29 న బోస్నియా , హెర్జెగోవినాలో కూడా జాజ్సేలో కౌన్సిల్ తిరిగి సమావేశమై యుద్ధానంతర సంస్థకు స్థాపించింది. ఈ సమాఖ్య ఏర్పాటు ఈ తేదీ యుద్ధం తరువాత రిపబ్లిక్ దినోత్సవంగా జరుపుకుంది.

యుగోస్లావ్ పార్టిసియన్స్ 1944 లో సెర్బియా నుండి యాక్సిస్‌ను , 1945 లో మిగిలిన యుగోస్లేవియాను తొలగించగలిగారు. ఎర్ర సైన్యం బెల్గ్రేడ్ విముక్తితో పరిమిత సహాయాన్ని అందించింది , యుద్ధం ముగిసిన తరువాత ఉపసంహరించింది. మే 1945 లో పార్టిసిన్స్ మాజీ యూగోస్లావ్ సరిహద్దుల వెలుపల మిత్రరాజ్యాల దళాలను కలుసుకున్నారు. ట్రియెస్టే , స్టేరియా , కారింథియా దక్షిణ ఆస్ట్రియన్ ప్రావిన్సుల భాగాలను కూడా స్వాధీనం చేసుకున్నారు.అయినప్పటికీ అదే సంవత్సరం జూన్లో ట్రైస్టే నుండి పార్టిసన్లు వైదొలిగించబడ్డారు. ఇతర మిత్రరాజ్యాలతో ముఖాముఖిగా ఎదుర్కోవాలని కోరుకోలేదు.

యుగోస్లేవియా రాజ్యం పాత ప్రభుత్వ ఆధిపత్యం , రాజుకు విశ్వసనీయముగా ఉన్న వలసదారులు తిరస్కరించిన పార్టిసన్లని తిరిగి కలిపేందుకు పాశ్చాత్య ప్రయత్నాలు జూన్ 1944 లో టిటో-స్యుబాసిక్ ఒప్పందానికి దారితీశాయి. అయినప్పటికీ మార్షల్ జోసిప్ బ్రోజ్ టిటో నియంత్రణలో ఉండి ఒక స్వతంత్ర కమ్యూనిస్ట్ రాజ్యం నాయకత్వం వహించడానికి నిశ్చయించుకుని ప్రధానమంత్రిగా పాలన మొదలుపెట్టాడు. అతను మాస్కో , లండన్‌ల మద్దతును కలిగి ఉన్నాడు. 8,00,000 మందితో బలంగా పార్టిసన్ల సైన్యం అభివృద్ధి చేసాడు.^[15]^[16] యుగోస్లావియాలో రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో బాధితుల అధికారిక యుగోస్లావ్ యుద్ధానంతర అంచనా 17,04,000. 1980 వ దశకంలో చరిత్రకారులు వ్లాదిమిర్ జెర్జవిక్ , బొగోల్జబ్ కోచోవిక్లచే సేకరించబడిన తదుపరి సమాచారం ప్రకారం మరణించిన వారి సంఖ్య దాదాపు 1 మిలియన్ ఉంటుందని అంచనా.

ఎస్.ఎఫ్.ఆర్.

1945 నవంబరు 11 న కమ్యూనిస్ట్ నేతృత్వంలోని నేషనల్ ఫ్రంట్ బ్యాలెట్లో కనిపించిన 354 సీట్లతో మాత్రమే ఎన్నిక జరిగింది. నవంబరు 29 న ఇంకా బహిష్కరించబడినప్పుడు కింగ్ రెండవ పీటర్ యుగోస్లేవియా రాజ్యాంగ అసెంబ్లీచే తొలగించబడ్డాడు. అలాగే ఫెడరేషన్ పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియా ప్రకటించబడింది.^[17] అయితే పీటర్ బహిష్కరణను నిరాకరించాడు. మార్షల్ టిటో పూర్తి నియంత్రణలో ఉన్నాడు , అన్ని ప్రతిపక్ష అంశాలన్నీ తొలగించబడ్డాయి.^[18] 1946 జనవరి 31 న సోవియట్ యూనియన్ తర్వాత రూపొందించబడిన సోషలిస్ట్ ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియా నూతన రాజ్యాంగం ఆరు రిపబ్లిక్లు, ఒక స్వయంప్రతిపత్త రాష్ట్రం , ఎస్.ఆర్.సెర్బియాలో భాగమైన స్వతంత్ర జిల్లాను స్థాపించింది. ఫెడరల్ రాజధాని బెల్గ్రేడ్. ఈ విధానం కమ్యునిస్ట్ పార్టీ నియంత్రణలో ఉన్న బలమైన కేంద్ర ప్రభుత్వాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకొని బహుళ జాతీయతలను గుర్తించడంలో భాగంగా జరిగింది.^[18]

Name	Capital	Location
బోస్నియా హెర్జెగొవీనా సామ్యవాద గణతంత్రా	Sarajevo	ఎస్.ఆర్. స్లొవేకియా ఎస్.ఆర్. క్రొయేషియా ఎస్.ఆర్. బోస్నియా హెర్జెగొవీనా ఎస్.ఆర్. మాంటెనెగ్రో ఎస్.ఆర్. మేసిడోనియా ఎస్.ఆర్. సెర్బియా SAP Vojvodina SAP కొసావో
క్రోషియా సామ్యవాద గణతంత్రా	Zagreb
మేసిడోనియా సామ్యవాద గణతంత్రా	Skopje
మాంటెనెగ్రో సామ్యవాద గణతంత్రా	Titograd
సెర్బియా సామ్యవాద గణతంత్రా కొసావో సామ్యవాద స్వయంప్రతిపత్త ప్రోవిన్స్ వోయ్వోడీనా సామ్యవాద స్వయంప్రతిపత్త ప్రోవిన్స్	Belgrade Priština Novi Sad
స్లోవేనియా సామ్యవాద గణతంత్రా	Ljubljana

టిటో ప్రాంతీయ లక్ష్యం దక్షిణాన విస్తరించడం , అల్బేనియా , గ్రీస్ భాగాలను నియంత్రించడం. 1947 లో యుగోస్లేవియా , బల్గేరియా మధ్య చర్చలు రెండు కమ్యూనిస్ట్ దేశాల మధ్య సన్నిహిత సంబంధాన్ని ఏర్పరచటానికి ప్రతిపాదించాయి , గ్రీస్‌లో పౌర యుద్ధం ప్రారంభించటానికి , అల్బేనియా , బల్గేరియాను స్థావరాలుగా ఉపయోగించుకోవటానికి ఉద్దేశించి బ్లడ్ ఒప్పందానికి దారి తీసింది. స్టాలిన్ ఈ ఒప్పందానికి అనుకూలంగా వేసిన ఓటు అది ఎన్నడూ గ్రహించబడ లేదు. బెల్గ్రేడ్ , మాస్కోల మధ్య చీలిక ఆసన్నమైంది.^[19] యుగోస్లేవియా అన్ని దేశాలు , జాతీయతలు కలిగి ఉన్న హక్కుల విధానాలను అనుసరించి దేశ జాతీయ సమస్య (జాతీయ మైనారిటీలు)లను పరిష్కరించింది. రిపబ్లిక్ జెండాలు ఎరుపు జెండా లేదా స్లావిక్ త్రివర్ణపు రూపాలను ఉపయోగించాయి. మధ్యలో లేదా ఖండంలోని ఎర్రని నక్షత్రంతో.

1948 యుగస్లేవియా సోవియట్ చీలిక

సోవియట్‌లు 1948 లో (సి.ఎఫ్.కామ్ఫాంమ్ , ఇన్ఫర్బ్రో) , జోసిప్ బ్రోజ్ టిటో బలమైన రాజకీయ నాయకత్వంలో సోషలిజానికి తన స్వంత మార్గాన్ని నిర్మించటం ప్రారంభించారు.

అన్ని కమ్యూనిస్ట్ యురోపియన్ దేశాల ఘాడ్ స్టాలిన్‌ విధానాలతో విభేదించి 1947 లో మార్షల్ ప్రణాళిక సహాయాన్ని తిరస్కరించాయి. టిటో మొదటిసారి మార్షల్ ప్రణాళికను తిరస్కరించింది. అయినప్పటికీ 1948 లో టిటో ఇతర సమస్యలపై స్టాలిన్‌తో నిర్ణయాత్మకంగా విడివడింది.ఇది యుగోస్లేవియా ఒక స్వతంత్ర కమ్యూనిస్ట్ రాజ్యాన్ని సృష్టించడానికి దారితీసింది. ఇందుకు యుగోస్లేవియా అమెరికన్ సహాయం కోరింది. అమెరికన్ నాయకులు అంతర్గతంగా విభజించబడినప్పటికీ కానీ చివరకు అంగీకరించారు. 1949 లో చిన్న మొత్తాన్ని డబ్బును పంపడం ప్రారంభించారు , భారీ ఎత్తున 1950-53లో. అమెరికన్ సహాయం మార్షల్ ప్రణాళికలో భాగం కాదు.^[20] టిటో తూర్పు బ్లాక్ , నాటో దేశాలని విమర్శించింది. భారతదేశం , ఇతర దేశాలతో కలిసి 1961 లో నాన్-విలీనెడ్ మూవ్మెంట్‌ను ప్రారంభించింది. ఇది రద్దు చేయబడే వరకు దేశంలోని అధికారిక అనుబంధం కొనసాగింది. 1974 లో వోజువోడినా , కొసావో-మెటోహిజా రెండు రాష్ట్రాల్లో (తరువాతికి ఒక ప్రావిన్సు స్థాయికి అప్గ్రేడ్ అయ్యింది) అలాగే బోస్నియా , హెర్జెగోవినా స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన రిపబ్లిక్ అధికారం మంజూరు చేయబడింది. అల్బేనియా , హంగేరీ జాతీయంగా మైనారిటీ భాషలుగా గుర్తించింది. బోస్నియా , మోంటెనెగ్రో సెర్రో-క్రోట్ స్థానిక ప్రజల సంభాషణలకు ఉపయోగించబడింది. జాగ్రెబ్ , బెల్గ్రేడ్ ప్రమాణాల ఆధారంగా కాదు. స్లోవేనియాలో హంగేరియన్లు , ఇటాలియన్లు అల్పసంఖ్యాక ప్రజలుగా గుర్తించబడ్డారు.వొజ్వోడినా , కొసోవొ - మెతోహిజా సెర్బియా రిపబ్లిక్ భుభాగాలు అయ్యాయి. అవి ఫెడరేషన్‌లో భాగం అయ్యాయి.ఇది సెంట్రల్ సెర్బియా రూపొందించడానికి దారితీసింది.దీనికి ప్రత్యేక అసెంబ్లీ లేకపోయినప్పటికీ భూభాగాల ప్రతినిధులు భాగస్వామ్యం వహించే జాయింట్ అసెంబ్లీ ఉంది.

గణాంకాలు

యూగోస్లావియా ఎప్పుడూ విభిన్న జనాభాకు కేంద్రంగా ఉంది. జాతీయ అనుబంధంతోనే కాకుండా మతపరమైన అనుబంధంతో కూడా ఇది ఉంది. ఇస్లాం, రోమన్ కాథలిసిజం, జుడాయిజం , ప్రొటెస్టాంటిజం అలాగే పలు ఈస్ట్రన్ ఆర్థోడాక్స్ విశ్వాసాలు యుగోస్లేవియా దాదాపు 40 మతవిశ్వాసాలు యుగోస్లేవియా మతసంస్కృతిని సుసంపన్నం చేస్తున్నాయి.వీటిలో మొత్తం 40 మంది ఉన్నారు. యుగోస్లేవియా మతపరమైన జనాభా రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత నాటకీయంగా మారింది. జనాభాలో 99% మంది తమ మతం , అభ్యాసాలతో లోతుగా పాల్గొంటున్నారని 1921 , తరువాత 1948 లో సేకరించిన ఒక జనాభా గణాంకాలు తెలియజేస్తున్నాయి. ఆధునికీకరణ , పట్టణీకరణ యుద్ధానంతర ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలతో మత విశ్వాసుల శాతం నాటకీయ పతనానికి దారితీసింది. జాతీయ ఐక్యత , రాజ్యాంగంపై యుద్ధం తరువాత కమ్యునిస్ట్ ప్రభుత్వం విధానాలకు మతపరమైన నమ్మకం , జాతీయత మధ్య సంబంధాలు తీవ్రమైన ప్రమాదకరమయ్యాయి.^[21] 1964 లో నిర్వహించిన ఒక సర్వేలో యుగోస్లేవియా మొత్తం జనాభాలో కేవలం 70% పైగా మత విశ్వాసకులుగా భావించారు. అత్యధిక మత సాంద్రత ఉన్న ప్రాంతాలలో కొసావో 91% , బోస్నియా , హెర్జెగోవినాలతో 83.8% ఉన్నారు. స్లోవేకియా 65.4%, 63.7%తో సెర్బియా , 63.6%తో క్రొవేషియా ఉన్నాయి. ఆర్థోడాక్స్ సెర్బ్స్, కేథలిక్ క్రోయాట్స్, ముస్లిం బోస్కియాక్స్ , అల్బేనియాల మధ్య మత వైవిధ్యాలు జాతీయవాదం పెరగడంతో 1991 లో యుగోస్లేవియా కూలిపోవటానికి కారణమయ్యాయి.^[21]

ప్రభుత్వం

1963 ఏప్రిల్ 7 న యుగోస్లేవియా సోషలిస్ట్ ఫెడరల్ రిపబ్లిక్‌గా యుగోస్లేవియా అధికారిక నామాన్ని మార్చుకుంది.దేశాధ్యక్షుడుగా జోసిప్ బ్రజ్ టిటో నియమించబడ్డాడు. ఎస్.ఎఫ్.ఆర్.వైలో ప్రతి రిపబ్లిక్ , ప్రావిన్స్ స్వంత రాజ్యాంగం, సుప్రీం కోర్టు, పార్లమెంట్, ప్రెసిడెంట్ , ప్రధాని విధానం ఏర్పరచుకున్నాయి.యుగోస్లేవ్ ప్రభుత్వము కూడా అధ్యక్షుడు (టిటో), ఫెడరల్ ప్రధాని, , ఫెడరల్ పార్లమెంటు (1980 లో టిటో మరణం తరువాత ఒక సమష్టి ప్రెసిడెన్సీ ఏర్పడింది)ఏర్పరచుకుంది. ప్రతి రిపబ్లిక్ , ప్రావిన్స్, , కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ సెంట్రల్ కమిటీ ప్రధాన కార్యదర్శి , కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ప్రధాన కార్యదర్శులు ఉన్నారు.

దేశంలో అత్యంత శక్తివంతమైన వ్యక్తిగా టిటో తరువాత రిపబ్లికన్ , ప్రొవిన్షియల్ ప్రీమియర్లు , అధ్యక్షులు , కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ అధ్యక్షులు ఉన్నారు. టిటో రాజకీయాల వ్యతిరేకంగా పోరాటం చేయడం ప్రారంభించిన తరువాత టిటో సెర్బియా రహస్య పోలీస్ ప్రధాన అధికారి స్లాబోడాన్ పనేజీక్ క్రుక్‌ ఒక సందేహాస్పదమైన ట్రాఫిక్ ప్రమాదంలో చిక్కుకున్నాడు. రాష్ట్ర రాజకీయాల్లో టిటోకు ఒక ప్రధాన అసమ్మతి నాయకుడు అంతర్గత వ్యవహారాల మంత్రి అలెగ్జాండర్ రాంకోవిక్ టిటోకు వ్యతిరేకంగా అసమ్మతి వెల్లడించిన తరువాత తన టైటిల్స్ , హక్కులను కోల్పోయాడు. ఎడ్వర్డ్ కార్డెల్జ్ లేదా స్టానే డోలన్క్ వంటి కొంతమంది మంత్రులు ప్రధానమంత్రి కంటే చాలా ప్రాముఖ్యత వహించారు.

1968 లో బెల్గ్రేడ్ , అనేక ఇతర నగరాల్లో విద్యార్థులు సంఘటితమై ప్రపంచవ్యాప్త నిరసనలలో చేరినసమయంలో గట్టిగా నిర్వహించబడే వ్యవస్థలో మొట్టమొదటి పగుళ్లు ఏర్పడ్డాయి. అధ్యక్షుడు జోసిప్ బ్రోజ్ టిటో క్రమంగా కొంతమంది విద్యార్థుల డిమాండ్లను నెరవేర్చి టెలివిజన్‌లో "విద్యార్థులు చేసినది సరైనదే " అని సమర్ధించిన కారణంగా నిరసనలు అణిచివేయబడ్డాయి. తరువాతి సంవత్సరాల్లో ఆయన నిరసనలకు నాయకత్వం వహించిన విద్యార్థుల నుండి యూనివర్సిటీ , కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ పోస్టుల నుండి తొలగించాడు.^[22]

క్రొయేషియన్ స్ప్రింగ్ ఆఫ్ 1970-1971 లో ఇది అవిధేయతకు మరింత తీవ్రమైన సంకేతం అని చెప్పబడింది. జాగ్రెబ్ విద్యార్థులు అధికమైన పౌర స్వేచ్ఛలు , ఎక్కువ క్రొయేషియన్ స్వయంప్రతిపత్తి కోసం ప్రదర్శనలను నిర్వహించారు. తర్వాత క్రొయేషియా అంతటా సామూహిక వ్యక్తీకరణలు జరిగాయి. పాలన ప్రజా నిరసనను అణిచివేసింది , నాయకులను ఖైదు చేసింది. కానీ పార్టీలో కీలకమైన అనేకమంది క్రొయేషియన్ ప్రతినిధులు నిశ్శబ్దంగా ఈ కారణాన్ని సమర్ధించారు. దేశం పునర్వ్యవస్థీకరణ కోసం పార్టీ శ్రేణులలో లాబీయింగ్ చేశారు. దీని ఫలితంగా 1974 లో నూతన రాజ్యాంగం ఆమోదించబడింది. ఇది యుగోస్లేవియా , సెర్బియాలో ప్రోవింస్‌లోని ప్రత్యేక రిపబ్లిక్లక్‌కు మరింత హక్కులను ఇచ్చింది.

సంప్రదాయ ఘర్షణలు , ఆర్ధిక సంక్షోభం

యుగోస్లేవ్ సమాఖ్య ద్విపార్శ్వత నేపథ్యంలో నిర్మించబడింది. యుగోస్లేవియాలో సంభవించిన అంతర్యుద్ధం మీద ఇది సెర్బియా పాలక వర్గంలో ఆధిపత్యం వహించింది. యుద్ధసమయంలో ఫాసిస్ట్ ఇటలీ , నాజి జర్మనీ దేశాన్ని విడిచిపెట్టి యుస్టాసే అని పిలవబడే ఒక తీవ్రమైన క్రొయేషియన్ జాతీయవాద వర్గాన్ని ఆమోదిస్తూ దేశంలో విభజన జరిగింది. బోస్కియాక్ జాతీయవాదుల ఒక చిన్న వర్గం యాక్సిస్ దళాలలో చేరి సెర్బ్‌ మీద దాడి చేసింది. తీవ్ర సెర్బ్ జాతీయవాదులు బోస్నియాకులు , క్రోయాట్స్‌మీద దాడుల్లో నిమగ్నమయ్యారు.

యుద్ధం చివరిలో యుగోస్లావ్ పార్టిసిన్స్ దేశాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు. బహిరంగంగా ప్రచారం చేయబడకుండా జాతీయవాదాన్ని నిషేధించారు. టిటో పాలన ఒకవిధంగా శాంతి నిలుపుకుంది. అయినప్పటికీ జాతీయవాదులు చేసిన నిరసనలు అణచివేయ్యబడ్డాయి , జాతీయ నాయకులు ఖైదు చేయబడ్డారు. మరి కొందరు యుగోస్లేవ్ అధికారులచే ఉరితీయబడ్డారు. ఏదేమైనా 1970 లో "క్రొయేషియన్ స్ప్రింగ్" యుగోస్లేవియాను సెర్బ్ పెత్తనం , సెర్బియా అధికారాలు తగ్గించాలని డిమాండ్లకు క్రోయాట్స్ అధిక సంఖ్యలో మద్దతు ఇచ్చారు.

క్రోటాట్ , సెర్బ్స్ రెండింటినీ శాంతింపజేయడానికి ఒక పద్ధతిలో స్పందించిన టిటో స్వదేశీ క్రొయేషియా దేశం స్థిరత్వంపై ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. అదే సమయంలో వారి డిమాండ్లను కొందరు అంగీకరిస్తూ క్రోయాట్ నిరసనకారులను అరెస్టు చేయాలని ఆదేశించారు. 1974 లో అల్బేనియా ప్రజలు అధికంగా కలిగిన కొసావో , మిశ్రమ జనాభా కలిగిన వోజ్వోడినాలో స్వతంత్ర ప్రాంతాలు సృష్టించబడినందున దేశంలో సెర్బియా ప్రభావం గణనీయంగా తగ్గింది.

ఈ స్వయంప్రతిపత్త రాష్ట్రాలు రిపబ్లిక్స్‌గా అదే ఓటింగ్ శక్తిని కలిగి ఉన్నాయి. కానీ రిపబ్లిక్‌లా కాకుండా వారు యుగోస్లేవియా నుండి చట్టబద్ధంగా వేరుచేయలేకపోయారు. ఈ రాయితీ క్రొయేషియా , స్లోవేనియాతో సంతృప్తి చెందింది. కానీ సెర్బియా , కొసావో నూతన స్వతంత్ర ప్రావిన్స్ స్పందన భిన్నంగా ఉంది. సెర్బ్స్ కొత్త రాజ్యాంగాన్ని క్రోయాట్లు , సంప్రదాయ అల్బేనియన్ జాతీయవాదులు చేస్తున్నట్లుగా భావించారు. కొసావోలో జాతిపరమైన అల్బేనియన్లు స్వతంత్ర ప్రావిన్సును సృష్టించడంలో తగినంత కృషి జరగలేదని అసంతృప్తి చెంది యుగోస్లేవియా నుండి కొసావోను వేరు చేసి పూర్తిస్థాయి రిపబ్లిక్‌గా మార్చాలని నిర్భంధించారు. ఈ విధమైన ఉద్రిక్తతలు కమ్యూనిస్ట్ నాయకత్వంలో సృష్టించబడ్డాయి. 1974 రాజ్యాంగం కమ్యూనిస్ట్ అధికారులలో సెర్బియా ప్రభావాన్ని బలహీనపరిచింది , రిపబ్లిక్లను విడివిడిగా అనుమతించడం ద్వారా దేశంలోని ఐక్యత అపాయంలో పడింది.

అధికారిక గణాంకాల ప్రకారం 1950 నుండి 1980 వరకు యుగోస్లేవియా అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది.అద్భుతమైన అభివృద్ధి సాధించిన దక్షిణ కొరియా , ఇతర దేశాలలో నివేదించబడిన పరిధులను సమీపించింది. ఇతర సోషలిస్టు దేశాలలో కర్మాగారాలు ప్రభుత్వ నియంత్రణలో ఉన్నట్లు యుగోస్లేవియాలో కర్మాగారాలకు కర్మికులు యజమానులుగా ఉండి స్వయం నిర్ణయాలు తీసుకునే అధికారం కలిగి ఇలాంటి విధానాలను కలిగి ఉన్న ఏకైక సోషలిస్టు దేశంగా యుగోస్లేవియా గుర్తించబడింది. ఈ విధానం బలమైన అభివృద్ధికి దారితీసింది. అయితే అధికారిక గణాంకాలు సూచించిన విధంగా వృద్ధిరేటు సంపూర్ణ విలువ ఎక్కువగా లేనప్పటికీ 1950 లలో సోవియట్ యూనియన్ , యుగోస్లేవియా రెండింటి ఆదాయాభివృద్ధి , విద్యాభివృద్ధి ఆశ్చర్యకరంగా అధిక వృద్ధిరేటులను కలిగి ఉన్నాయి.

1970 లలో చమురు ధరల షాక్ తర్వాత యూరోపియన్ వృద్ధి కాలం ముగిసింది. యుగోస్లేవియాలో ఆర్థిక సంక్షోభం మొదలయ్యింది. యుగోస్లావ్ ప్రభుత్వాలు ఎగుమతుల ద్వారా నిధులు అభివృద్ధి చేయడానికి పాశ్చాత్య దేశాల నుండి అధిక మొత్తంలో రుణాలు తీసుకోవడం ఆరంభించింది.^[23] అదే సమయంలో పాశ్చాత్య ఆర్థికరంగం మాంద్యాలుగా మారాయి. యుగోస్లేవియన్ ఎగుమతుల కోసం డిమాండ్ తగ్గి పెద్ద రుణ సమస్యను సృష్టించింది.

1989 లో అధికారిక ఆధారాల ప్రకారం 248 సంస్థలు దివాళా తీయబడడం లేదా విక్రయించబడడం సంభవించింది. 89,400 మంది కార్మికులు తొలగించబడ్డారు. 1990 తొలి తొమ్మిది నెలల కాలంలో ఐ.ఎం.ఎఫ్. కార్యక్రమాలను స్వీకరించిన తరువాత మరో 889 సంస్థలు 5,25,000 కార్మికులతో కలిసి పనిచేశాయి. మరో మాటలో చెప్పాలంటే రెండు సంవత్సరాల కన్నా తక్కువ కాలంలో "ట్రిగ్గర్ యంత్రాంగం" (ఫైనాన్షియల్ ఆపరేషన్స్ చట్టం క్రింద) 2.7 మిలియన్ల నుండి పారిశ్రామిక శక్తి నుండి శ్రామిక సంస్థలు దాదాపు 6,00,000 కంటే ఎక్కువ మంది కార్మికులు విధుల నుండి తొలగించబడ్డారు. 1990 వ దశక తొలి మాసాల్లో కార్మికుల అదనపు 20% లేదా 50 లక్షల మంది వేతనాలు చెల్లించలేదు. ఎందుకంటే సంస్థలు దివాలా నివారించడానికి ప్రయత్నించాయి. దివాలా తీసిన సంస్థలు , లే-ఆఫ్స్ అధికంగా ఉన్న దేశాలలో సెర్బియా, బోస్నియా , హెర్జెగోవినా, మాసిడోనియా , కొసావో దేశాలు ఉన్నాయి. రియల్ ఆదాయాలు పతనం , సామాజిక కార్యక్రమాలు పతనం అయ్యాయి. జనాభాలో సామాజికంగా నిరాశ , నిరాశాజనక వాతావరణం సృష్టించడం. ఈ సంఘటనలలో ఇది ఒక క్లిష్టమైన మలుపుగా మారింది.

విడిపోవడం

1974 రాజ్యాంగం ఫెడరల్ ప్రభుత్వ అధికారాన్ని తగ్గించినప్పటికీ టిటో అధికారం ఈ బలహీనతను అనుకూలంగా మార్చుకుని ఆయన మరణించే వరకు కొనసాగింది.

1980 మే 4 న టిటో మరణించిన తరువాత యుగోస్లేవియాలో జాతి ఉద్రిక్తతలు పెరిగాయి. 1974 రాజ్యాంగం వారసత్వం నిర్ణయాత్మక వ్యవస్థను త్రోసిపుచ్చడానికి ఉపయోగించబడింది. అభిరుచుల సంఘర్షణ అసమర్థమైనదిగా మారింది కనుక ప్రజలను నిరాశకు గురి చేసింది. కొసావోలో 1981 లో జరిగిన నిరసనలలో కొస్సోవో అల్బేనియన్ మెజారిటీ గణతంత్ర హోదాను కోరింది. సెర్బియా అధికారులు ఈ సెంటిమెంట్‌ను అణిచివేసారు. ప్రావిన్స్ స్వయంప్రతిపత్తిని తగ్గించేందుకు ముందుకు వచ్చారు.

1986 లో సెర్బియా అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ అండ్ ఆర్ట్స్ యుగోస్లేవియాలోని సెర్బ్స్ ఆధిక్యస్థానం గురించి కొందరు వేడెక్కుతున్న సమస్యల గురించి ఒక ముసాయిదాను రూపొందించారు. భూభాగంలో , జనాభాలో అతిపెద్ద యుగోస్లావ్ గణతంత్రం కాసావో , వోజ్వోడిన ప్రాంతాలపై సెర్బియా ప్రభావం 1974 రాజ్యాంగం ద్వారా తగ్గించబడింది. ఎందుకంటే రెండు స్వతంత్ర రాష్ట్రాలు పూర్తిస్థాయిలో ఉన్న రిపబ్లిక్కుల వాస్తవిక అధికారాలను కలిగి ఉన్నాయి. సెర్బియా తన చేతులు ముడిపడినట్లు గుర్తించింది. ఎందుకంటే రిపబ్లికన్ ప్రభుత్వం ప్రొవిన్సులకు దరఖాస్తు చేసుకునే నిర్ణయాలు తీసుకోవడం , నిర్వహించడం. ఫెడరల్ ప్రెసిడెన్సి కౌన్సిల్ (ఆరు రిపబ్లిక్స్ , రెండు స్వతంత్ర రాష్ట్రాల ప్రతినిధులతో కూడిన ఎనిమిది మంది సభ్యుల మండలి) లో ఓటు వేయడం వలన వారు కొన్నిసార్లు ఇతర రిపబ్లిక్లతో సంకీర్ణంలోకి ప్రవేశించారు. అందువలన సెర్బియాను అధిగమించారు.

సెర్బియా కమ్యూనిస్ట్ నాయకుడు " స్లబోడాన్ మిలోసోవిక్ " పూర్వ-1974 సెర్బియా సార్వభౌమత్వాన్ని పునరుద్ధరించడానికి ప్రయత్నించాడు. టిటో మరణించిన తరువాత మిలోసొవిక్ సెర్బియాకు తదుపరి ఉన్నతాధికారి , రాజకీయ అధికారిగా మారడానికి మార్గాన్ని చేసాడు.^[24] ఇతర రిపబ్లిక్లు, ముఖ్యంగా స్లోవేనియా , క్రొయేషియా ఈ చర్యను ఎక్కువ సెర్బియా పెత్తనం పునరుద్ధరణగా వ్యతిరేకించారు. "వ్యతిరేక బ్యూరోక్రటిక్ విప్లవం" అని పిలవబడే వరుస కదలికల ద్వారా వోజ్వోడినా , కొసావో , మెటోహిజా స్వతంత్రతను తగ్గించడంలో మిలోసోవిక్ విజయం సాధించాడు. కానీ రెండు సంస్థలు యుగోస్లేవ్ ప్రెసిడెన్సీ కౌన్సిల్లో ఓటును నిలుపుకున్నాయి. ముందుగా సెర్బియా ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి ఉపయోగించిన పరికరాన్ని ఇప్పుడు పెంచడానికి ఉపయోగించారు. ఎనిమిది మంది సభ్యుల మండలిలో సెర్బియాకు మద్దతుగా ప్రస్తుతం కనీసం నాలుగు వోట్లపైగా ఉన్నాయి; సెర్బియా ప్రాపర్, అప్పటి-నమ్మకమైన మోంటెనెగ్రో, వొజ్వోడినా, , కొసావో.

ఈ సంఘటనల ఫలితంగా కొసావోలో జాతి అల్బేనియన్ మైనర్లు 1989 లో కొసావో ఖైదీల సమ్మెను నిర్వహించారు. ఇది అల్బేనియన్లు , అల్బేనియన్లు కాని రాష్ట్రాల మధ్య జాతి వివాదానికి దారితీసింది. 1980 లలో కొసావో జనాభాలో దాదాపు 80% మంది జాతి-అల్బేనియన్లు మెజారిటీగా ఉన్నారు. 1989 లో కొసొవోపై మాలియోవిక్ నియంత్రణ సాధించడంతో ఈ ప్రాంతంలో మిగిలివున్న కొద్దిమంది సెర్బియాలను మాత్రమే వదిలివేసింది.^[24] కొసావోలో (ప్రధానంగా సెర్బ్స్) స్లావ్ల సంఖ్య అనేక కారణాల వలన త్వరితంగా తగ్గిపోయింది.ఎప్పటికప్పుడు పెరుగుతున్న జాతి ఉద్రిక్తతలు , ఆ ప్రాంతం నుండి వచ్చే వలసలు ఇందుకు కారణంగా ఉన్నాయి. 1999 నాటికి కొసావోలో మొత్తం జనాభాలో స్లావ్లు కేవలం 10% మాత్రమే ఉన్నారు.

ఇదిలా ఉండగా మిలన్ కుచన్ అధ్యక్ష పదవిలో స్లొవేనియా, , క్రొయేషియా అల్బేనియన్ అల్పసంఖ్యాకులు అధికారిక గుర్తింపు కోసం వారి పోరాటానికి మద్దతు ఇచ్చాయి. ప్రారంభమైన సమ్మెలు కొసావోన్ రిపబ్లిక్‌ను కోరుతూ విస్తృతమైన ప్రదర్శనలుగా మారాయి. ఇది సెర్బియా నాయకత్వాన్ని ఆగ్రహానికి గురిచేసి పోలీసు బలగాన్ని ఉపయోగించింది. యుగోస్లావ్ ప్రెసిడెన్సీ కౌన్సిల్‌ సెర్బియా ఆధిక్యతతో ఫెడరల్ ఆర్మీని ప్రొవింస్లోకి పంపబడింది.

1990 జనవరిలో యుగోస్లేవియా కమ్యూనిస్టు లీగ్ అసాధారణంగా 14 వ సమావేశం ఏర్పాటు చేయబడింది. చాలాకాలం వరకు స్లోవేనియన్ , సెర్బియన్ ప్రతినిధులు లీగ్ ఆఫ్ కమ్యునిస్టులు , యుగోస్లేవియా భవిష్యత్తుపై వాదించారు. మిలోసెవిక్ నాయకత్వంలోని సెర్బియన్ ప్రతినిధి బృందం "ఒక వ్యక్తి, ఒక ఓటు" విధానాన్ని నొక్కి చెప్పింది. ప్రతిగా క్రొయేట్స్ మద్దతు ఇచ్చిన స్లోవేనేలు, యూగోస్లావియాను మరింత రిపబ్లిక్కులకు మరింత శక్తిని పంపిణీ చేయడం ద్వారా సంస్కరించాలని కోరుకున్నారు. ఫలితంగా, స్లోవేనియన్ , క్రొయేషియన్ ప్రతినిధులు కాంగ్రెస్ను విడిచిపెట్టి యుగోస్లావ్ కమ్యూనిస్టు పార్టీని రద్దు చేశారు.

అన్ని రిపబ్లిక్కులలో జాతీయవాద పురోగతి ఫలితంగా అనివార్యంగా రాజ్యాంగ సంక్షోభం: ఫెడరేషన్లో విఫలమైన సంబంధాల కోసం స్లోవేనియా , క్రొయేషియా డిమాండ్లను ప్రకటించాయి.

తూర్పు ఐరోపాలో మిగిలిన కమ్యూనిస్టుల పతనం తరువాత. 1990 లో రిపబ్లిక్కులు అన్నింటిలో బహుళ పార్టీ ఎన్నికలు జరిగాయి. స్లొవేనియా , క్రొయేషియా ఏప్రిల్లో ఎన్నికలు నిర్వహించాయి, ఎందుకంటే వారి కమ్యూనిస్ట్ పార్టీలు శాంతిదాయకంగా అధికారాన్ని ఇవ్వటానికి ఎంచుకున్నారు. ఇతర యుగోస్లావ్ రిపబ్లిక్లు-ముఖ్యంగా సెర్బియా-రిపబ్లిక్స్లో రెండు ప్రజాస్వామ్యవాదంతో ఎక్కువ అసంతృప్తి చెందాయి. రెండింటికి వ్యతిరేకంగా వేర్వేరు ఆంక్షలు (ఉదా. స్లోవేనియన్ ఉత్పత్తుల కోసం సెర్బియా "కస్టమ్స్ పన్ను") ప్రతిపాదించాయి. కానీ సంవత్సరం గడచిన తరువాత ఇతర గణతంత్ర కమ్యూనిస్ట్ పార్టీలు ప్రజాస్వామీకరణ ప్రక్రియ అనివార్యతను గ్రహించాయి. డిసెంబరులో సమాఖ్య చివరి సభ్యదేశంగా సెర్బియా పార్లమెంటరీ ఎన్నికలను నిర్వహించింది. ఇది ఈ గణతంత్రంలో మాజీ కమ్యూనిస్ట్ల పాలనను నిర్ధారించింది.

పరిష్కారం కాని సమస్యలు మాత్రం మిగిలిపోయాయి. ప్రత్యేకంగా స్లోవేనియా , క్రొయేషియా రిపబ్లిక్ల అధిక స్వయంప్రతిపత్తి వైపుగా ప్రభుత్వాలను ఎన్నుకున్నాయి. (మిలన్ కుకాన్ , ఫ్రాన్జో టుట్మాన్, వరుసగా) దీని వలన సెర్బియా ఆధిపత్యం ప్రయత్నాలు , వివిధ స్థాయిల ప్రజాస్వామ్య ప్రమాణాలు మరింత అనుకూలంగా లేవు. సెర్బియా , మాంటెనెగ్రో యుగోస్లేవ్ ఐక్యతకు అనుగుణంగా ఉన్న అభ్యర్థులను ఎన్నుకున్నారు.

క్రొయేట్ స్వాతంత్ర్యం కోసం క్రొయేషియా లోపల పెద్ద సెర్బ్ కమ్యూనిటీలు ఏర్పడడానికి దారితీసింది. క్రోమాట్ రిపబ్లిక్ నుండి విడిపోవడానికి ప్రయత్నిస్తున్నది. యుగోస్లేవియా మొత్తం రాజ్యాంగ దేశం స్థాయి నుండి వారు తొలగించబడిన కారణంగా క్రొయేషియాలోని సెర్బ్స్ సార్వజనీన క్రొయేషియాలో ఒక జాతీయ మైనారిటీ హోదాను ఆమోదించలేదు.

యుగస్లోవ్ యుద్ధాలు

నూతన సామ్రాజ్యం యుగోస్లేవ్ సివిలియన్ , సైనిక దళాలను వేర్పాటువాద దళాలతో భర్తీ చేయడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు యుద్ధం మొదలయింది. 1990 ఆగస్టులో సెర్బియాలో పోలీస్డ్ క్రోయాట్ క్రాజినాలో పోలీసులను భర్తీ చేయడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు యూగోస్లేవియన్ సైన్యం శిబిరాలలో ఆశ్రయం కోసం మొట్టమొదటిసారిగా ప్రజలను చూశారు. అయితే సైన్యం నిష్క్రియంగా ఉండిపోయింది. పౌరులు అప్పుడు సాయుధ ప్రతిఘటన నిర్వహించారు. క్రొయేషియన్ సాయుధ దళాల ("పోలీస్") , పౌరుల మధ్య ఉన్న ఈ సాయుధ పోరాటాలు యుగోస్లేవ్ యుధ్ధం ఆరంభమయ్యాయి. అదేవిధంగా స్లోవేనియన్ పోలీస్ దళాలచే యుగోస్లేవ్ సరిహద్దు పోలీస్ స్థానాలను భర్తీ చేయడం ప్రాంతీయ సాయుధ పోరాటాలను రెచ్చగొట్టింది ఇది తక్కువ సంఖ్యలో ప్రజలను బాధించడంతో ముగిసింది.

బోస్నియా , హెర్జెగోవినాలో ఇదే ప్రయత్నం మూడు సంవత్సరాలకు పైగా కొనసాగిన యుద్ధానికి దారితీసింది (క్రింద చూడండి). ఈ వైరుధ్యాల ఫలితాలన్నీ మూడు ప్రాంతాల నుండి సెర్బ్స్ పూర్తి వలసలు బోస్నియా , హెర్జెగోవినాలో జనాభా భారీ స్థానమార్పిడి , మూడు కొత్త స్వతంత్ర రాష్ట్రాలను స్థాపించడం సంభవించాయి. మాసిడోనియా విభజన శాంతియుతంగా ఉండేది. అయితే యుగోస్లేవ్ సైన్యం మాసిడోనియన్ మట్టిపై స్ట్రాజ పర్వతం శిఖరాన్ని ఆక్రమించింది.

1990 ఆగస్టులో డాల్మాటియన్ తీరప్రాంతం నుండి దారితీసే రోడ్లను అడ్డుకోవడం ద్వారా క్రోయేషియాలో సెర్బియా తిరుగుబాటులు క్రొయేషియన్ నాయకత్వం స్వతంత్రం దిశగా అడుగులు వేయడం దాదాపు ఏడాది ముందుగా ప్రారంభమైంది. ఈ తిరుగుబాట్లను సెర్బ్ ఫెడరల్ సైన్యం (జెఎన్ఎ) చాలా తక్కువగా వివేచనతో ఎదుర్కొన్నది. క్రొయేషియా లోని సెర్బ్స్ "సెర్బ్ స్వతంత్ర ప్రాంతాలు"గా ప్రకటించి తరువాత రిపబ్లిక్ ఆఫ్ సెర్బ్ కజిననాలో ఐక్యమైంది. 1990 లో స్లోవేనియన్ ప్రాదేశిక రక్షణ దళాలను నిరాకరించేందుకు ఫెడరల్ సైన్యం ప్రయత్నించింది. (హోమ్ గార్డ్ మాదిరిగా రిపబ్లిక్లో స్థానిక రక్షణ దళాలు ఉన్నాయి) కానీ పూర్తిగా విజయం సాధించలేదు. ఇప్పటికీ స్లోవేనియా తన సైనిక దళాలను భర్తీ చేయడానికి ఆయుధాల దిగుమతిని ప్రారంభించింది.

క్రొయేషియా కూడా ప్రధానంగా హంగరీ నుంచి ఆయుధాలను అక్రమంగా దిగుమతి చేసుకుంది (ఫెడరల్ సైన్యం రిపబ్లిక్స్ 'సైనిక దళాల నిరాయుధీకరణను అనుసరించి), , క్రోయేషియా డిఫెన్స్ మంత్రి మార్టిన్ స్కగ్గేజ్ మధ్య ఒక రహస్య సమావేశం వీడియోని నిరంతరం పర్యవేక్షణలో ఉంచింది. దీనిని ఇద్దరు పురుషులు యుగోస్లేవ్ కౌంటర్-ఇంటలిజెన్స్ (కావోస్, కొంట్రా-ఓబ్లాజెచ్ట్జ్బ్లబ్బా) చిత్రీకరించారు. స్కెగెల్జ్ తాము సైన్యంతో యుద్ధంలో ఉన్నారని ప్రకటించారు. ఆయుధాల అక్రమ రవాణా గురించి సూచనలను , క్రొయేషియన్ నగరాల్లో ఉన్న యుగోస్లేవ్ సైన్యం అధికారులతో వ్యవహరించే పద్ధతులను ఇచ్చారు. సెర్బియా , జె.ఎన్.ఎ ప్రచార ప్రయోజనాల కోసం క్రొయేషియన్ పునర్నిర్మాణం కొరకు ఈ ఆవిష్కరణను ఉపయోగించాయి.

క్రొయేషియా సైన్యం స్థావరాల నుండి కూడా గన్స్ తొలగించబడ్డాయి. మిగిలిన చోట్ల ఉద్రిక్తతలు అధికమయ్యాయి.

అదే నెలలో సైనిక నాయకులు యుగోస్లేవియా ప్రెసిడెన్సీని కలిసి అత్యవసర పరిస్థితిని ప్రకటించటానికి ప్రయత్నించారు. ఇది సైన్యాలను దేశ నియంత్రణలోకి తీసుకురావడానికి వీలు కల్పిస్తుంది. ఆ సమయంలో అంతా సెర్బియా సైన్యం వలె కనిపించింది. తద్వారా ఇతర రిపబ్లిక్లు యూనియన్ మొత్తం సెర్బియన్ ఆధిపత్యమేనని భావించారు. సెర్బియా, మోంటెనెగ్రో, కొసావో , వోజ్వోడిన ప్రతినిధులు ఈ నిర్ణయానికి ఓటు వేశారు. మిగిలిన అన్ని రిపబ్లిక్లు, క్రొవేషియా, స్లోవేనియా, మాసిడోనియా , బోస్నియా , హెర్జెగోవినా వ్యతిరేకంగా ఓటు వేశారు. టై ఘర్షణల తీవ్రతను ఆలస్యం చేసింది. కానీ దీర్ఘకాలం కాదు.

1990 శరత్కాలంలో మొట్టమొదటి బహుళ-పార్టీ ఎన్నికల ఫలితాల తర్వాత స్లోవేనియా , క్రొయేషియా రిపబ్లిక్లు యుగోస్లేవియాని ఆరు రిపబ్లిక్ల సమాఖ్యగా మార్చేందుకు ప్రతిపాదించాయి. ఈ ప్రతిపాదన ద్వారా, రిపబ్లిక్స్ స్వీయ-నిర్ణయానికి హక్కు ఉంటుంది. అయినప్పటికీ మిలోసోవిక్ ప్రతిపాదనలను అన్నింటినీ తిరస్కరించాడు. స్లోవేనేలు , క్రోయాట్స్ వంటి సెర్బ్స్ (క్రొయేషియన్ సెర్బ్స్లో మనస్సులో ఉన్నవారు) స్వీయ-నిర్ణయానికి హక్కు కలిగి ఉంటారని వాదించారు.

1991 మార్చి 9 న బెల్గ్రేడ్లోని స్లోబోడాన్ మిలోసోవిక్కి వ్యతిరేకంగా ప్రదర్శనలు జరిగాయి. కానీ పోలీసులు , సైన్యం పునరుద్దరించటానికి వీధులలో నియమించారు. ఈ సంఘటనలో ఇద్దరు వ్యక్తులు చంపబడ్డారు. 1991 మార్చి చివరలో ప్లిట్విస్ లేక్స్ సంఘటన క్రొయేషియాలో బహిరంగ యుద్ధానికి సంబంధించిన మొదటి సూచనలో ఒకటిగా భావించబడుతుంది. యూగోస్లావ్ పీపుల్స్ ఆర్మీ (జెఎన్ఎఎ) ప్రధానంగా సెర్బియా జాతికి చెందిన ఉన్నత అధికారులు తటస్థంగా ఉన్నారు. సమయం గడిచేకొద్దీ వారు రాష్ట్ర రాజకీయాల్లో మరింత ఎక్కువగా పాల్గొన్నారు.

1991 జూన్ 25 న స్లోవేనియా , క్రొయేషియా యుగోస్లేవియా నుండి స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించిన మొట్టమొదటి రిపబ్లిక్లుగా మారింది. ఇటలీ, ఆస్ట్రియా , హంగరీలతో సరిహద్దు దాటిన స్లోవేనియాలోని ఫెడరల్ కస్టమ్స్ అధికారులు ప్రధానంగా స్థానిక స్లోవేనేలుగా ఉన్న కారణంగా యూనిఫారాలను మార్చారు. తరువాతి రోజు (26 జూన్) ఫెడరల్ ఎగ్జిక్యూటివ్ కౌన్సిల్ "అంతర్జాతీయంగా గుర్తింపు పొందిన సరిహద్దులను" నిర్ణయించడానికి సైన్యాన్ని నియంత్రణలోకి తీసుకోవడం పది రోజుల యుద్ధానికి దారితీసింది. స్లొవేనియా , క్రొయేషియా స్వాతంత్ర్యం వైపు పోరాడుతూ ఉండగా సెర్బియా , క్రొయేషియన్ దళాలు హింసాత్మక , ప్రతీకారంతో అపాయకరమైన చర్యలు సాగించడంలో మునిగిపోయాయి.^[24]

స్లోవేనియా , క్రొయేషియాలో బారకాస్‌లో మకాం వేసి యుగోస్లావ్ పీపుల్స్ ఆర్మీ దళాలు తదుపరి 48 గంటల్లో పనిని చేయటానికి ప్రయత్నించాయి. ఏదేమైనా యుగోస్లేవ్ సైన్యానికి ఇచ్చిన తప్పు సమాచారం కారణంగా ఫెడరేషన్ విదేశీ దళాల దాడికి గురైంది , వారిలో ఎక్కువమంది తమ సైనిక దళంలో పనిచేసే యుద్ధంలో పాల్గొనడానికి ఇష్టపడటం లేదు. స్లొవేన్ ప్రాదేశిక రక్షణ దళాలు రెండు వైపులా ప్రాణనష్టం తక్కువగా కోల్పోవడంతో కొద్ది రోజుల్లో చాలా పోస్ట్లను తిరిగి పొందారు.

ఆస్ట్రియన్ ఒ.ఆర్.ఎఫ్. టి.వి. నెట్వర్క్ మూడు యుగోస్లావ్ ఆర్మీ సైనికుల కాల్పుల వినికిడికి ముందు దళాలు పడటం కనిపించటంతో, ఒక యుద్ధ నేరం అనుమానిత సంఘటన జరిగింది. అయితే ఈ సంఘటనలో ఎవరూ చంపబడలేదు.యుగస్లావ్ పీపుల్స్ ఆర్మీ సాగించిన పౌరుల ఆస్తి నష్టం , పౌరసంబంధమైన జీవిత సమస్యల సంబధిత అనేక కేసులు ఉన్నాయి. ధ్వంసం చేయబడిన వాటిలో నివాసగృహాలు , చర్చి ఉన్నాయి. హ్యాంగర్ లోపల విమానంతో పాటు ఒక పౌర విమానాశ్రయము మీద బాంబు దాడి జరిగింది; ల్జుబ్లాజానా నుంచి జాగ్రెబ్ , ఆస్ట్రియన్ జర్నలిస్టుల నుండి ల్జుబ్లాజానా విమానాశ్రయం వద్ద రోడ్డు మీద ట్రక్ డ్రైవర్ చంపబడ్డారు.

చివరికి కాల్పుల విరమణ అంగీకరించింది. బ్రోనీ ఒప్పందం ప్రకారం అన్ని రిపబ్లిక్‌ల ప్రతినిధులచే గుర్తించబడిన అంతర్జాతీయ సమాజం స్లోవేనియాకు , క్రొవేషియా స్వాతంత్ర్యంపై మూడు నెలల నిషేధాన్ని ఉంచడాన్ని నిరసించింది.

ఈ మూడు నెలల కాలంలో యుగోస్లేవివ్ సైన్యం స్లొవేనియా నుండి తొలగించబడింది. కానీ 1991 లో శరదృతువులో క్రొయేషియాలో రక్తపాత యుద్ధం మొదలయ్యింది. తమ సొంత రాష్ట్రం సెర్బియా కెరానా రిపబ్లిక్‌ను సృష్టించారు. సెర్బ్-రిపబ్లిక్ ప్రాంతాలలో క్రొయేషియా రిపబ్లిక్ పోలీసు దళాలను ప్రతిఘటించింది. అవి విడివిడిగా క్రొయేషియన్ అధికార పరిధిలోకి తీసుకురావడానికి ప్రయత్నించాయి. కొన్ని వ్యూహాత్మక ప్రదేశాల్లో యుగోస్లేవ్ సైన్యం బఫర్ జోన్గా వ్యవహరించింది; చాలామంది ఇతరులు సెర్బ్స్ ను వనరులను రక్షించుకున్నారు , క్రొత్త క్రొయేషియన్ సైన్యం , వారి పోలీస్ దళాలను ఎదుర్కొనడానికి ఘర్షణలో మానవశక్తిగా ఉన్నారు.

1991 సెప్టెంబరులో రిపబ్లిక్ ఆఫ్ మాసిడోనియా కూడా స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రకటించింది. బెల్గ్రేడ్ ఆధారిత యుగోస్లావ్ అధికారుల నుండి ప్రతిఘటన లేకుండా సార్వభౌమాధికారం పొందటానికి ఏకైక మాజీ గణతంత్రంగా మారింది. మాసిడోనియా ఉత్తర సరిహద్దులను రిపబ్లిక్ ఆఫ్ సెర్బియాతో పర్యవేక్షించేందుకు యు.ఎన్. బ్యానర్ క్రింద 500 యు.ఎస్. సైనికులు నియమించబడ్డారు. మేసిడోనియా మొట్టమొదటి ప్రెసిడెంట్ కిరో గ్లిగోరోవ్, బెల్గ్రేడ్ , ఇతర విడిపోయిన రిపబ్లిక్‌లతో మంచి సంబంధాలు కొనసాగించారు , మావోయిస్ , సెర్బియా సరిహద్దు పోలీసుల మధ్య ఇప్పటివరకు ఎలాంటి సమస్యలు లేవు. అయినప్పటికీ కొసావో , ప్రిస్వెవో లోయ చిన్న భూఖండాలు చారిత్రాత్మక ప్రాంతం ఉత్తర ప్రాంతాలను మెసిడోనియా (ప్రోచర్ పచ్జైస్సీ భాగం) గా గుర్తించబడ్డాయి.మాస్కోనియీ జాతీయత పునరావృతమైతే సరిహద్దు వివాదాన్ని సృష్టిస్తుంది (VMRO చూడండి). యుగోస్లేవివ్ సైన్యం 2000 సంవత్సరం వరకు స్ట్రాజ పర్వతం పైన దాని సైనిక స్థావరం నిర్మించడానికి వ్యతిరేకతను అధిగమించి నిర్మించబడింది.

ఈ సంఘర్షణ ఫలితంగా ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలి ఏకగ్రీవంగా 1991 నవంబరు 27 న ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలి రిసొల్యూషన్ 721 దత్తత తీసుకుంది. ఇది యుగోస్లేవియాలో శాంతి పరిరక్షక కార్యకలాపాల స్థాపనకు దారితీసింది.^[25]

1991 నవంబరులో బోస్నియా , హెర్జెగోవినాలో బోస్నియా సెర్బ్స్ ఒక ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ నిర్వహించారు. ఫలితంగా ప్రజాభిప్రాయం బోస్నియా , హెర్జెగోవినా సరిహద్దుల్లో సెర్బియన్ రిపబ్లిక్‌ను ఏర్పరచుకోవడానికి అనుకూలంగా ఉంది. సెర్బియా , మాంటెనెగ్రోలు ఒక సాధారణ స్థితిలో ఉండిపోయిఅయి.1992 జనవరి 9 న స్వీయ-ప్రకటిత బోస్నియన్ సెర్బ్ అసెంబ్లీ ప్రత్యేకమైన "బోస్నియా , హెర్జెగోవినా సెర్బ్ ప్రజల రిపబ్లిక్"ను ప్రకటించింది. ఎస్.ఎ.ఆర్.ల ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ , బోస్నియా , హెర్జెగోవినా ప్రభుత్వాలచే రాజ్యాంగ విరుద్ధంగా, చట్టవిరుద్ధమైనవి , చెల్లనివిగా ప్రకటించబడ్డాయి. ఏదేమైనా ఫిబ్రవరి-మార్చి 1992 లో యుగోస్లేవియా నుండి బోస్నియా స్వాతంత్ర్యంపై ప్రభుత్వం ఒక జాతీయ ప్రజాభిప్రాయాన్ని నిర్వహించింది. ఆ ప్రజాభిప్రాయం బించ్ , ఫెడరల్ రాజ్యాంగం ఫెడరల్ రాజ్యాంగ న్యాయస్థానం బెల్గ్రేడ్ , నూతనంగా స్థాపించబడిన బోస్నియా సెర్బ్ ప్రభుత్వానికి విరుద్ధంగా ప్రకటించబడింది.

ప్రజాభిప్రాయ సేకరణను ఎక్కువగా బోస్నియా సెర్బ్స్ బహిష్కరించారు. బోస్క్రెద్ సమాఖ్య న్యాయస్థానం బోస్నియన్ సెర్బ్స్ ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ విషయం నిర్ణయించలేదు. 64-67% మంది పాల్గొన్న ప్రజాభిప్రాయ సేకరణలో 98% ఓటర్లు స్వాతంత్ర్యానికి అనుకూలంగా ఓటు వేసారు.ఇది మూడింట రెండు వంతుల మెజారిటీ అవసరాన్ని వాస్తవానికి అర్థం చేసుకున్నది , ఇది సంతృప్తి చెందినదా అని స్పష్టంగా తెలియలేదు. రిపబ్లిక్ ప్రభుత్వం ఏప్రిల్ 5 న దాని స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించింది. సెర్బ్స్ తరువాత రిపబ్లిక్ సిపెస్కా స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రకటించారు. త్వరలోనే బోస్నియాలో యుద్ధం జరిగింది.

కాలవివరణ

వివిధ తేదీలు యుగోస్లేవియా యొక్క సోషలిస్ట్ ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ముగింపుగా పరిగణిస్తారు:

1991 జూన్ 25, క్రొయేషియా , స్లోవేనియా స్వాతంత్ర్యం ప్రకటించినప్పుడు
1991 సెప్టెంబరు 8, ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ తరువాత రిపబ్లిక్ ఆఫ్ మాసిడోనియా స్వతంత్రాన్ని ప్రకటించింది
1991 అక్టోబరు 8, స్లోవేనియన్ , క్రొయేషియన్ విభజనపై 9 జూలై తాత్కాలిక నిషేధం ముగియగా, క్రొయేషియా క్రొయేషియన్ పార్లమెంట్లో స్వాతంత్ర్యాన్ని పునరుద్ధరించింది (ఆ రోజు క్రొయేషియాలో స్వాతంత్ర్య దినోత్సవంగా జరుపుకుంది)
1992 జనవరి 15, స్లోవేనియా , క్రొయేషియా అంతర్జాతీయంగా చాలా ఐరోపా దేశాలు గుర్తించబడ్డాయి
1992 ఏప్రిల్ 6, యు.ఎస్. , చాలా ఐరోపా దేశాలు బోస్నియా , హెర్జెగోవినా స్వాతంత్ర్యాన్ని పూర్తిగా గుర్తించాయి
1992 ఏప్రిల్ 28, ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియా ఏర్పడింది
1995 డిసెంబరు 14, డేటన్ ఒప్పందం ఎఫ్.ఆర్. యుగోస్లేవియా, బోస్నియా , హెర్జెగోవినా , క్రొయేషియా

కొత్త రాష్ట్రాలు

The successor states to the former Yugoslavia are the following:

Name	Capital	Declared date of independence	United Nations membership^[26]
సెర్బియా	బెల్‌గ్రేడ్	02006-06-055 June 2006^[27]	01 11 2000 (as FR Yugoslavia, membership succeeded by Serbia on 02006-06-033 June 2006)
క్రొయేషియా	Zagreb	01991-06-2525 June 1991	22 05 1992
బోస్నియా , హెర్జెగొవీనా	Sarajevo	01992-03-011 March 1992	22 05 1992
స్లొవేకియా	Ljubljana	01991-06-2525 June 1991	22 05 1992
మాంటెనెగ్రో	Podgorica	02006-06-033 June 2006^[27]	28 06 2006
ఉత్తర మేసిడోనియా	Skopje	01991-09-088 September 1991	08 04 1993
కొసావో	Pristina	02008-02-1717 February 2008	not a member (status disputed)

తరువాత వారసుడు 1992–2003

Yugoslavia at the time of its dissolution, early 1992

The state of affairs of the territory of the former Yugoslavia, 2008

యుగోస్లావ్ యుద్ధాలు క్రోయేషియా , బోస్నియా, సెర్బియా సాగాయి. మోంటెనెగ్రో దేశాలతో పోరాడడంతో యుద్ధంలో బాధింపబడలేదు. 1992 లో ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియా (ఎఫ్.ఆర్.వై)గా పిలువబడే ఒక స్థిరమైన రాష్ట్రం ఏర్పడింది. యుగోస్లేవియా సోషలిస్ట్ ఫెడరల్ రిపబ్లిక్కు " ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియా " చట్టపరమైన వారసత్వ దేశంగా ఉంది. కానీ ఈ వాదనలను ఇతర మాజీ రిపబ్లిక్‌లు వ్యతిరేకించారు. ఐక్యరాజ్యసమితి కూడా మాజీ రాష్ట్ర సభ్యత్వాన్ని స్వయంచాలకంగా కొనసాగించాలనే అభ్యర్ధనను తిరస్కరించింది.^[28]

2000 లో మసోస్విక్ సెర్బియా , యుగోస్లేవియా యుద్ధంలో తన పది సంవత్సరాల పాలనలో జరిగిన దాడులకు బాధ్యులైన వారికి శిక్ష విధించిందిం. ^[24] చివరికి, 2000 లో సమాఖ్య అధ్యక్షుడిగా స్లోబోడాన్ మిలోసోవిక్ అధికారం నుండి పతనం అయిన తరువాత దేశం ఆకాంక్షలను తొలగించింది. బాడీన్టర్ ఆర్బిట్రేషన్ కమిటీ అభిప్రాయాన్ని భాగస్వామ్య వారసత్వం గురించి అంగీకరించింది. , 2000 నవంబరు 2 నవంబరు 2 న యు.ఎన్. సభ్యత్వాన్ని పొందింది ^[5] (1992 నుండి 2000 వరకు యునైటెడ్ స్టేట్స్‌తో సహా కొన్ని దేశాలు సెర్బియా , మోంటెనెగ్రో లాగా FRY ను సూచించాయి.^[29]) ఏప్రిల్ 2001 ఏప్రిల్‌లో రూపొందించిన ఒప్పందాల మీద ఆ సమయంలో మనుగడలో ఉన్న ఐదు వారసత్వ రాష్ట్రాలు జూన్ 30 న సంతకం చేసాయి.^[30]^[31] దాని చరిత్రలో ముఖ్యమైన పరివర్తనను గుర్తించి ఫెడరల్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ యుగోస్లేవియా అధికారికంగా 2003 లో సెర్బియా , మోంటెనెగ్రోగా పేరు మార్చబడింది.

ప్రస్తుత పాలన, 2006–

మాంటెనెగ్రో మే 2006 మే ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ ఫలితాల తరువాత 2006 జూన్‌లో స్వతంత్ర దేశంగా అవతరించింది. అందుచే సెర్బియా , మాంటెనెగ్రో ఇకపై ఉనికిలో లేదు. మోంటెనెగ్రో స్వాతంత్ర్యం తరువాత సెర్బియా , మోంటెనెగ్రో చట్టపరమైన వారసత్వ దేశంగా మారింది. మాంటెనెగ్రో అంతర్జాతీయ సంస్థల సభ్యత్వానికి తిరిగి-దరఖాస్తు చేశారు. ఫిబ్రవరి 2008 లో రిపబ్లిక్ ఆఫ్ కొసావో సెర్బియా నుండి స్వతంత్రాన్ని ప్రకటించింది. అది కొసావో చట్టపరంగా గుర్తించబడిన రాష్ట్రం కాదా అనే దానిపై కొనసాగుతున్న వివాదానికి దారితీసింది. కొసావో ఐక్యరాజ్యసమితిలో సభ్యదేశం కాదు. కానీ యునైటెడ్ స్టేట్స్ , యూరోపియన్ యూనియన్ వివిధ సభ్యదేశాలతో సహా 115 దేశాలు కొసావోను స్వతంత్ర దేశంగా గుర్తించాయి.

యుగోస్ఫేర్

2009 లో " ది ఎకనామిస్ట్ " ప్రస్తుత యుగోస్లేవియా భౌతికరూపం, సంస్కృతి , ప్రభావం వర్ణించడానికి యుగోస్ఫేర్ అనే పదాన్ని ఉపయోగించింది.^{[విడమరచి రాయాలి]}^[32]^[33] కొత్త రాష్ట్రాల్లోని వ్యక్తిగత రాష్ట్ర విధానాలు ప్రత్యేకించి భాషల సారూప్యత , సాధారణ జీవితం సుదీర్ఘ చరిత్ర కొత్త రాష్ట్రాల ప్రజలు అనేక సంబంధాలను వదిలివేసాయి. ఇతర భాషల (స్లోవేనియా, మాసిడోనియా) ఆధిపత్యం వహించినందున భాషలో అనేక సాహిత్య , మాండలికాల రూపాంతరాలు ఉన్నాయి. బోస్నియన్, క్రొయేషియన్, మోంటెనెగ్రిన్ , సెర్బియా భాషల కోసం ఇప్పుడు ప్రత్యేక సామాజిక శాస్త్ర ప్రమాణాలు ఉన్నాయి.

ఉమ్మడి రాజ్యం , దాని సానుకూల గుణాల జ్ఞాపకాలను యుగోనాస్టల్గియా అని పిలుస్తారు. యుగోనాస్టల్గియా అనేక అంశాలు సోషలిస్టు వ్యవస్థను , సామాజిక భద్రత భావాన్ని సూచించాయి. మాజీ యుగోస్లేవియా నుండి ప్రజలు ఇప్పటికీ యుగోస్లేవ్‌గా గుర్తించేవారు; నేటి స్వతంత్ర రాష్ట్రాల్లో జాతి సంబంధించి జనాభా గుర్తించడంలో ఈ గుర్తింపును సాధారణంగా చూడవచ్చు.

ప్రముఖులు

భారతదేశంలో కుష్టు వ్యాధిగ్రస్తులకు విశేష సేవలు చేసి నోబెల్ శాంతి బహుమతి పొందిన మదర్ థెరీసా యుగోస్లేవియా దేశానికి చెందినది.

వెలుపలి లింకులు

మూలాలు

↑ Spencer Tucker. Encyclopedia of World War I: A Political, Social, and Military History. Santa Barbara, California, USA: ABC-CLIO, 2005. Pp. 1189.
↑ "orderofdanilo.org". Archived from the original on 2009-05-16. Retrieved 2017-12-02.
↑ Huntington, Samuel P. (1996). The clash of civilizations and the remaking of world order. Simon & Schuster. p. 260. ISBN 0-684-84441-9.
↑ "History, bloody history". BBC News. 24 March 1999. Retrieved 29 December 2010.
↑ ^5.0 ^5.1 "FR Yugoslavia Investment Profile 2001" (PDF). EBRD Country Promotion Programme. p. 3. Archived from the original (PDF) on 2011-09-28. Retrieved 2017-12-02.
↑ Ramet 2006, p. 73.
↑ Indiana University (October 2002). "Chronology 1929". indiana.edu.
↑ Indiana University (October 2002). "Chronology 1929". indiana.edu. Archived from the original on 2014-02-22. Retrieved 2017-12-18.
↑ The Balkans since 1453. p. 624.
↑ "April 6: Germany Invades Yugoslavia and Greece". arquivo.pt. Archived from the original on 2009-10-15. Retrieved 2017-12-18.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
↑ Dr. Stephen A. Hart; British Broadcasting Company (February 17, 2011). "Partisans: War in the Balkans 1941–1945". bbc.com.
↑ History Channel (2014). "Apr 17, 1941: Yugoslavia surrenders". history.com.
↑ Indiana University (October 2002). "Chronology 1929". indiana.edu. Archived from the original on 2014-10-27. Retrieved 2017-12-18.
↑ 7David Martin, Ally Betrayed: The Uncensored Story of Tito and Mihailovich, (New York: Prentice Hall, 1946), 34.
↑ Michael Lees, The Rape of Serbia: The British Role in Tito's Grab for Power, 1943-1944 (1990).
↑ James R. Arnold; Roberta Wiener (January 2012). Cold War: The Essential Reference Guide. ABC-CLIO. p. 216.
↑ Jessup, John E. (1989). A Chronology of Conflict and Resolution, 1945–1985. New York: Greenwood Press. ISBN 0-313-24308-5.
↑ ^18.0 ^18.1 Arnold and Wiener (2012). Cold War: The Essential Reference Guide. p. 216.
↑ John O. Iatrides; Linda Wrigley (2004). Greece at the Crossroads: The Civil War and Its Legacy. Penn State University Press. pp. 267–73.
↑ John R. Lampe; et al. (1990). Yugoslav-American Economic Relations Since World War II. Duke University Press. pp. 28–37.
↑ ^21.0 ^21.1 "Yugoslavia - Religious Demographics". Atheism.about.com. 2009-12-16. Archived from the original on 2013-04-24. Retrieved 2013-04-22.
↑ Žilnik, Želimir (2009). "Yugoslavia: "Down with the Red Bourgeoisie!"" (PDF). Bulletin of the GHI (1968: Memories and Legacies of a Global Revolt). Archived from the original (PDF) on 2013-10-04. Retrieved 2017-12-18.
↑ Baten, Jörg (2016). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press. p. 64. ISBN 978-1-107-50718-0.
↑ ^24.0 ^24.1 ^24.2 ^24.3 Hunt, Michael (2014). The World Transformed 1945 to the Present. New York: Oxford University Press. p. 522. ISBN 978-0-19-937102-0.
↑ "Resolution 721". N.A.T.O. 25 September 1991. Retrieved 21 July 2006.
↑ "Member States". United Nations.
↑ ^27.0 ^27.1 "Serbia declared independence". Jurist. 5 June 2011. Archived from the original on 6 జూలై 2017. Retrieved 18 June 2017.
↑ "Participation of Former Yugoslav States in the United Nations". Max Planck Yearbook of United Nations Law (PDF). pp. 241–243. Archived from the original (PDF) on 2010-06-13. Retrieved 2017-12-18.
↑ 1999 CIA World Factbook: Serbia and Montenegro Archived 2011-09-17 at the Wayback Machine
↑ "Yugoslav Agreement on Succession Issues (2001)". Archived from the original on 26 మే 2012. Retrieved 14 June 2012.
↑ "AGREEMENT ON SUCCESSION ISSUES BETWEEN THE FIVE SUCCESSOR STATES OF THE FORMER STATE OF YUGOSLAVIA".
↑ "Former Yugoslavia patches itself together: Entering the Yugosphere". The Economist. 20 August 2009. Retrieved 11 November 2011.
↑ Ljubica Spaskovska (28 September 2009). "The 'Yugo-sphere'". The University of Edinburgh School of Law. Archived from the original on 18 జనవరి 2012. Retrieved 11 November 2011.

ఉల్లేఖన లోపం: "lower-roman" అనే గ్రూపులో <ref> ట్యాగులు ఉన్నాయి గానీ, దానికి సంబంధించిన <references group="lower-roman"/> ట్యాగు కనబడలేదు

[Spencer_Tucker_2005-1] Spencer Tucker. Encyclopedia of World War I: A Political, Social, and Military History. Santa Barbara, California, USA: ABC-CLIO, 2005. Pp. 1189.

[3] "orderofdanilo.org". Archived from the original on 2009-05-16. Retrieved 2017-12-02.

[4] Huntington, Samuel P. (1996). The clash of civilizations and the remaking of world order. Simon & Schuster. p. 260. ISBN 0-684-84441-9.

[5] "History, bloody history". BBC News. 24 March 1999. Retrieved 29 December 2010.

[EBRD_Country_Promotion_Programme-6] 5.0 ^5.1 "FR Yugoslavia Investment Profile 2001" (PDF). EBRD Country Promotion Programme. p. 3. Archived from the original (PDF) on 2011-09-28. Retrieved 2017-12-02.

[FOOTNOTERamet200673-7] Ramet 2006, p. 73.

[8] Indiana University (October 2002). "Chronology 1929". indiana.edu.

[9] Indiana University (October 2002). "Chronology 1929". indiana.edu. Archived from the original on 2014-02-22. Retrieved 2017-12-18.

[10] The Balkans since 1453. p. 624.

[11] "April 6: Germany Invades Yugoslavia and Greece". arquivo.pt. Archived from the original on 2009-10-15. Retrieved 2017-12-18.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[12] Dr. Stephen A. Hart; British Broadcasting Company (February 17, 2011). "Partisans: War in the Balkans 1941–1945". bbc.com.

[13] History Channel (2014). "Apr 17, 1941: Yugoslavia surrenders". history.com.

[14] Indiana University (October 2002). "Chronology 1929". indiana.edu. Archived from the original on 2014-10-27. Retrieved 2017-12-18.

[15] 7David Martin, Ally Betrayed: The Uncensored Story of Tito and Mihailovich, (New York: Prentice Hall, 1946), 34.

[16] Michael Lees, The Rape of Serbia: The British Role in Tito's Grab for Power, 1943-1944 (1990).

[17] James R. Arnold; Roberta Wiener (January 2012). Cold War: The Essential Reference Guide. ABC-CLIO. p. 216.

[Jes-18] Jessup, John E. (1989). A Chronology of Conflict and Resolution, 1945–1985. New York: Greenwood Press. ISBN 0-313-24308-5.

[books.google.com-19] 18.0 ^18.1 Arnold and Wiener (2012). Cold War: The Essential Reference Guide. p. 216.

[20] John O. Iatrides; Linda Wrigley (2004). Greece at the Crossroads: The Civil War and Its Legacy. Penn State University Press. pp. 267–73.

[21] John R. Lampe; et al. (1990). Yugoslav-American Economic Relations Since World War II. Duke University Press. pp. 28–37.

[atheism.about.com-22] 21.0 ^21.1 "Yugoslavia - Religious Demographics". Atheism.about.com. 2009-12-16. Archived from the original on 2013-04-24. Retrieved 2013-04-22.

[23] Žilnik, Želimir (2009). "Yugoslavia: "Down with the Red Bourgeoisie!"" (PDF). Bulletin of the GHI (1968: Memories and Legacies of a Global Revolt). Archived from the original (PDF) on 2013-10-04. Retrieved 2017-12-18.

[24] Baten, Jörg (2016). A History of the Global Economy. From 1500 to the Present. Cambridge University Press. p. 64. ISBN 978-1-107-50718-0.

[:0-25] 24.0 ^24.1 ^24.2 ^24.3 Hunt, Michael (2014). The World Transformed 1945 to the Present. New York: Oxford University Press. p. 522. ISBN 978-0-19-937102-0.

[26] "Resolution 721". N.A.T.O. 25 September 1991. Retrieved 21 July 2006.

[27] "Member States". United Nations.

[Jurist-28] 27.0 ^27.1 "Serbia declared independence". Jurist. 5 June 2011. Archived from the original on 6 జూలై 2017. Retrieved 18 June 2017.

[mpil.de-29] "Participation of Former Yugoslav States in the United Nations". Max Planck Yearbook of United Nations Law (PDF). pp. 241–243. Archived from the original (PDF) on 2010-06-13. Retrieved 2017-12-18.

[Serbia_and_Montenegro-30] 1999 CIA World Factbook: Serbia and Montenegro Archived 2011-09-17 at the Wayback Machine

[31] "Yugoslav Agreement on Succession Issues (2001)". Archived from the original on 26 మే 2012. Retrieved 14 June 2012.

[32] "AGREEMENT ON SUCCESSION ISSUES BETWEEN THE FIVE SUCCESSOR STATES OF THE FORMER STATE OF YUGOSLAVIA".

[33] "Former Yugoslavia patches itself together: Entering the Yugosphere". The Economist. 20 August 2009. Retrieved 11 November 2011.

[34] Ljubica Spaskovska (28 September 2009). "The 'Yugo-sphere'". The University of Edinburgh School of Law. Archived from the original on 18 జనవరి 2012. Retrieved 11 November 2011.

[i]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]