లిథువేనియా

Republic of Lithuania

*Lietuvos Respublika* (Lithuanian)
Republic of Lithuania; Lietuvos Respublika (Lithuanian)
	జండా Coat of arms
	గీతం: Tautiška giesmė; National Hymn;
	Location of లిథువేనియా (dark green) – on the European continent (green & dark grey); – in the European Union (green) — [Legend]
రాజధాని	Vilnius; 54°41′N 25°19′E / 54.683°N 25.317°E
అధికార భాషలు	Lithuanian language
జాతులు (2015)	86.7% Lithuanians; 5.6% Poles; 4.8% Russians; 1.3% Belarusians; 0.7% Ukrainians; 0.9% other;
పిలుచువిధం	Lithuanians
ప్రభుత్వం	Unitary state semi-presidential republic
• President	Dalia Grybauskaitė
• Prime Minister	Saulius Skvernelis
• Seimas	Viktoras Pranckietis
శాసనవ్యవస్థ	Seimas
History of Lithuania from Russia / Germany (1918)
• First mention of Lithuania	9 March 1009
• Coronation of Mindaugas	6 July 1253
• Union of Krewo	2 February 1386
• Polish–Lithuanian; Commonwealth created	1 July 1569
• Partitions of the Commonwealth	24 October 1795
• Independence declared	16 February 1918
• 1st Soviet occupation	15 June 1940
• Nazi German occupation	22 June 1941
• 2nd Soviet occupation	July 1944
• Independence restored	11 March 1990
• Independence recognized by the Soviet Union	6 September 1991
• Admitted to the United Nations	17 September 1991
• Joined the European Union	1 May 2004
విస్తీర్ణం
• మొత్తం	65,300 కి.మీ2 (25,200 చ. మై.) (121st)
• నీరు (%)	1.35
జనాభా
• 2017 estimate	2,821,674 (137th)
• జనసాంద్రత	43/చ.కి. (111.4/చ.మై.) (173rd)
GDP (PPP)	2017 estimate
• Total	$90.632 billion
• Per capita	$31,935 (41st)
GDP (nominal)	2017 estimate
• Total	$46.666 billion
• Per capita	$16,443 (49th)
జినీ (2015)	37.9; medium
హెచ్‌డిఐ (2015)	0.848; very high · 37th
ద్రవ్యం	Euro (€) (EUR)
కాల విభాగం	UTC+2 (Eastern European Time)
• Summer (DST)	UTC+3 (EEST)
తేదీ తీరు	yyyy-mm-dd (Common Era)
వాహనాలు నడుపు వైపు	right
ఫోన్ కోడ్	+370
ISO 3166 code	LT
Internet TLD	.lta
	Also .eu, shared with other European Union member states.;

లిథువేనియా (అధికార నామము రిపబ్లిక్ ఆఫ్ లిథువేనియా) ^[11]^[12]^[13] ఇదిఐరోపాలో బాల్టిక్ సముద్రానికి ఆగ్నేయతీరాన ఉన్న మూడు దేశాలలో ఒకటి. దేశ ఉత్తర సరిహద్దులో లాత్వియా తూర్పు సరిహద్దులో బెలారస్, దక్షిణ సరిహద్దులో పోలాండ్ దేశాలు ఉన్నాయి.ఆగ్నేయంలో రష్యాకు చెందిన " కలినింగ్రాడ్ " భూభాగం ఉన్నాయి.2017 గణాంకాలను అనుసరించి లిథువేనియా జనసంఖ్య 2.8 మిలియన్లు.దేశంలో అతిపెద్ద నగరం, రాజధాని నగరం విలినియస్.లిథువేనియా ప్రజలను బాల్టిక్ ప్రజలుగా గుర్తిస్తారు.లిథువేనియన్ ప్రజలకు లిథువేనియన్, లత్వియా భాషలు (సజీవంగా ఉన్న బాల్టిక్ భాషా కుటుంబానికి చెందిన రెండు భాషలు) అధికార భాషలుగా ఉన్నాయి.

శతాబ్దాలుగా బాల్టిక్ సముద్రపు ఆగ్నేయ తీరాలలో వివిధ బాల్టిక్ తెగలకు చెందిన ప్రజలు నివసించించారు. 1230 వ దశకంలో లిథువేనియా రాజు అయిన మిన్యుగూగాస్‌చేత మొట్టమొదటి సారిగా సమైక్యం చేయబడిన లిథియా సామ్రాజ్యం లిథువేనియా రాజ్యాలు 1253 జూలై 12 న సంయుక్త రాజ్యంగా ఏర్పాటు చేయబడింది. 14 వ శతాబ్దంలో గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ లిథువేనియా ఐరోపాలో అతిపెద్ద దేశంగా ఉంది. ప్రస్తుత లిథువేనియా, బెలారస్, యుక్రెయిన్,, పోలాండ్, రష్యా ప్రాంతాలు గ్రాండ్ డచీ భూభాగాలు ఉన్నాయి. 1569 నాటి లిల్బన్ యూనియన్తో లిథువేనియా, పోలండ్ స్వచ్ఛందమైన రెండు-రాజ్యాల యూనియన్, పోలిష్-లిథువేనియన్ కామన్వెల్త్ ను ఏర్పాటు చేసింది. కామన్వెల్త్ రెండు శతాబ్దాల వరకు కొనసాగింది, 1772-95 మధ్యకాలంలో పొరుగు దేశాలన్నీ రష్యన్ సామ్రాజ్యం లిథువేనియా భూభాగంలోని అత్యధిక భూభాగాలను విలీనం చేసుకుంది.

మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం ముగిసేసరికి లిథువేనియా స్వాతంత్ర్య చట్టం 1918 ఫిబ్రవరి 16న ఆధునిక లిథువేనియా స్థాపనను ప్రకటించింది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం మధ్యలో లిథువేనియా మొట్టమొదటిగా సోవియట్ యూనియన్, నాజి జర్మనీ చేత ఆక్రమించబడింది. రెండో ప్రపంచ యుద్ధం ముగిసేసరికి జర్మన్లు పదవీవిరమణ చేయగా సోవియట్ యూనియన్ లిథువేనియాను తిరిగి పొందింది. 1990 మార్చి 11 న సోవియట్ యూనియన్ అధికారిక రద్దుకు ముందు లిథువేనియా స్వతంత్రంగా ప్రకటించిన మొట్టమొదటి సోవియట్ రిపబ్లిక్గా మారింది. ఫలితంగా స్వతంత్ర దేశంగా లిథువేనియా పునరుద్ధరణ చేయబడింది.

లిథువేనియా యూరోపియన్ యూనియన్, యూరోప్ కౌన్సిల్, యూరోజోన్, స్కెంజెన్ ఒప్పందం, నాటో సంస్థలలో పూర్తిస్థాయి సభ్యదేశంగా ఉంది. ఇది నార్డిక్ ఇన్వెస్ట్మెంట్ బ్యాంక్ సభ్యదేశం, ఉత్తర యూరోపియన్ దేశాల నోర్డిక్-బాల్టిక్ సహకార దేశాలలో భాగంగా ఉంది. యునైటెడ్ నేషన్స్ హ్యూమన్ డెవలప్మెంట్ ఇండెక్స్ లిథువేనియాను "చాలా ఉన్నత మానవ అభివృద్ధి" దేశంగా గుర్తించబడుతుంది. లిథువేనియా యూరోపియన్ యూనియన్లో అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న ఆర్థిక వ్యవస్థలలో ఒకటిగా ఉంది, 2017 ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్ ఇండెక్స్‌లో ప్రపంచంలో 21 వ స్థానాన్ని పొందింది.

చరిత్ర

Map showing changes in the territory of Lithuania from the 13th century to the present day.

చరిత్రకు పూర్వం

క్రీ.పూ 10 వ సహస్రాబ్దిలో చివరి హిమనదీయ కాలం తరువాత మొదటిసారిగా మానవులు లిథువేనియా భూభాగంలో స్థిరపడ్డారు. ఒక సహస్రాబ్ది సంవత్సరానికి ఇండో-యూరోపియన్లు క్రీ.పూ.3 వ - 2 వ సహస్రాబ్దిలో ఇక్కడకు చేరుకుని స్థానిక జనాభాతో కలుపుకొని వివిధ బాల్టిక్ తెగలని స్థాపించారు. లిథువేనియా మొట్టమొదటి లిఖిత పూర్వ ప్రస్తావన మధ్యయుగ జర్మన్ చేతివ్రాత, అన్నల్స్ ఆఫ్ క్వెడ్లిన్బర్గ్ 1009 మార్చి 9 న లభించింది.^[14]

మద్య యుగం

ప్రారంభంలో చిన్నచిన్న సమూహాలుగా బాల్టిక్ తెగల ప్రజలు నివసించేవారు. 1230 లలో మిలంగాస్చే లిథువేనియా భూములను సమైక్యం చేసాడు.ఆయన 1253 జూలై 6 న లిథువేనియా రాజుగా కిరీటధారణ చేసాడు.^[15] 1263 లో అతని హత్య తరువాత క్రుసేడర్లు పాథన్ లిథువేనియా లక్ష్యంగా చేసుకుని ట్యుటోనిక్ నైట్స్ ఆర్డర్‌తో విధ్వంసకర శతాబ్దపు పోరాటం సాగించినప్పటికీ గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ లిథువేనియా వేగంగా విస్తరిస్తూ కీవన్ రస మాజీ స్లావిక్ రాజ్యాలను అధిగమించింది. 14 వ శతాబ్దం చివరినాటికి ఐరోపాలో లిథువేనియా అతిపెద్ద దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది.ఇందులో ప్రస్తుత బెలారస్, ఉక్రెయిన్, పోలాండ్, రష్యాలోని కొన్ని భాగాలు ఉన్నాయి.^[16] పశ్చిమప్రాంతం, తూర్పుప్రాంతం మధ్య ఉన్న భౌగోళిక రాజకీయ పరిస్థితి లిట్వేనియా గ్రాండ్ డచీ బహుళ సాంస్కృతిక, మల్టీ-కంఫెషనల్ పాత్రను వహించింది. పాలక మతాధికారి మతపరమైన సహనం పాటించేవారు, చాన్సెరీ స్లావోనిక్ భాష అధికారిక పత్రాల కోసం లాటిన్‌కు సహాయక భాషగా ఉపయోగించబడింది.

1385 లో గ్రాండ్ డ్యూక్ జోగెలా పోలాండ్ ప్రతిపాదనపై ఈప్రాంతానికి రాజుగా ఉండడానికి అంగీకరించాడు. జోగిలా లిథువేనియా క్రమమైన క్రైస్తవీకరణను ఆరంభించాడు. పోలాండ్, లిథువేనియా మధ్య " పర్సనల్ యూనియన్ " స్థాపించారు. ఇది లిథువేనియా స్వతంత్ర భూమిగా వ్యవహరించడానికి అనుమతించింది. ఐరోపా‌లో క్రైస్తవ మతం దత్తత తీసుకున్న చివరి పాగన్ ప్రాంతంగా లిథువేనియా ప్రత్యేకత సంతరించుకుంది.

రెండు సివిల్ యుద్ధాల తరువాత 1392 లో విట్టౌటస్ గ్రాండ్ డ్యూక్ ఆఫ్ లిథెనియాగా అవతరించింది. అతని పాలనలో లిథువేనియా తన ప్రాదేశిక విస్తరణకు చేరుకుంది. రాజ్యపాలన కేంద్రీకృతం అయింది.రాజ్య రాజకీయాలలో లిథువేనియన్ మతాధికారి ఎక్కువగా ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది. 1399 లో వోర్క్లా నది యుద్ధంలో టోఖ్తమిష్, వైతౌటాస్ల మిశ్రమ దళాలను మంగోలులు ఓడించారు. లిట్వేనియా, పోలండ్ సైన్యాలు 1410 లో మధ్యయుగ ఐరోపా అతిపెద్ద యుద్ధాలలో గ్రున్వాల్డ్ యుద్ధంలో ట్యుటోనిక్ నైట్స్పై గొప్ప విజయం సాధించారు.^[17]^[18]^[19] జోగిలా, వైతౌటాస్ మరణానంతరం లిథువేనియన్ మతాధికారులు పోలాండ్, లిథువేనియా మధ్య యూనియన్ను విచ్ఛిన్నం చేసేందుకు ప్రయత్నించారు, జాగ్వెల్లియన్ రాజవంశం నుంచి గ్రాండ్ డ్యూక్స్ను స్వతంత్రంగా వ్యవహరించారు. అయితే 15 వ శతాబ్దం చివరలో లిథువేనియా అధికరిస్తున్న గ్రాండ్ డచీ ఆఫ్ మాస్కో లిథువేనియా రష్యన్ ప్రిన్సిపాలిటీలకు బెదిరింపుగా మారింది.ఫలితంగా ముస్కోవిట్-లిథువేనియన్ యుద్ధాలు, లియోనియన్ యుద్ధాన్ని లేవనెత్తాయి. లిల్వేనియా పోలాండ్‌తో సన్నిహిత సంబంధాన్ని కోరింది.

ఆధునిక

1569 లో పోలిష్-లిథువేనియన్ కామన్వెల్త్ ఏర్పడింది. కామన్వెల్త్ సభ్యదేశంగా లిథువేనియా ఒక ప్రత్యేక సైన్యం, కరెన్సీ, వ్యూహాత్మక చట్టాలతో సహా తన స్వంత సంస్థలను నిలుపుకుంది.^[20] 16 వ మధ్యకాలం నుండి 17 వ శతాబ్దం మధ్యకాలం వరకు రాజకీయాలు, భాష, సంస్కృతి, జాతీయ గుర్తింపు సుసంపన్నమై ప్రొటెస్టెంట్ సంస్కరణలతో మరింత ప్రభావితం అయ్యాయి. 1573 నుండి పోలాండ్ రాజులు, లిథువేనియా గ్రాండ్ డ్యూక్స్ గవర్నర్లచే ఎన్నుకోబడ్డారు.తరువాత వీరికి విశేష అధికారాలు (గోల్డెన్ లిబర్టీస్) మంజూరు చేయబడ్డాయి.ఈ స్వేచ్ఛలు ప్రత్యేకంగా స్వేచ్ఛా వీటో అధికారాలు అరాచకత్వం, చివరికి రాజ్యం రద్దుకావడానికి కారణం అయ్యాయి.

ఉత్తర యుద్ధాల (నార్తెన్ వార్స్) సమయంలో (1655-1661) లిథువేనియన్ భూభాగం, ఆర్థిక వ్యవస్థను స్వీడిష్ సైన్యం నాశనం చేసింది. పూర్తిగా తిరిగి కోలుకోవడానికి ముందు గ్రేట్ నార్తెన్ వార్ (1700-1721) సమయంలో లిథువేనియా తిరిగి ధ్వంసం చేయబడింది. యుద్ధం, తెగులు,, కరువు కారణంగా దేశం జనాభాలో సుమారు 40% మరణాలు సంభవించాయి.^[21] కామన్వెల్త్ దేశీయ రాజకీయాల్లో విదేశీ శక్తులు, ముఖ్యంగా రష్యా ఆధిపత్యం చెలాయించాయి. ఉన్నతవర్గాల మధ్య అనేక విభాగాలు సంస్కరణలను నిరోధించడానికి గోల్డెన్ లిబర్టీలను ఉపయోగించాయి. చివరికి, కామన్వెల్త్ 1772, 1792, 1795 లలో రష్యా సామ్రాజ్యం, ప్రుస్సియా, హాబ్స్బర్గ్ ఆస్ట్రియాగా విభజించబడింది.

లిథువేనియన్‌ భూభాగం లోని అతిపెద్ద ప్రాంతం రష్యన్ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా మారింది. 1831, 1863 లలో విజయవంతం కాని తిరుగుబాట్లు తరువాత జారిస్ట్ అధికారులు అనేక రషీఫికల్ విధానాలను అమలు చేశారు. వారు లిథువేనియన్ ప్రెస్‌ను నిషేధించారు. సాంస్కృతిక, విద్యాసంస్థలను మూసివేశారు, నార్త్వెస్ట్ క్రైయ్ అని పిలవబడే కొత్త పరిపాలనా ప్రాంతాన్ని లిథువేనియా భాగంగా చేశారు. విస్తృతమైన పుస్తక స్మగ్లర్ల, రహస్య లిథువేనియన్ గృహ విద్యాలయాల వలన ఈ రషీఫికేషన్ విఫలమైంది.

రష్యా-టర్కిష్ యుద్ధం (1877-1878) తరువాత జర్మన్ దౌత్యవేత్తలు టర్కీ- రష్యా విఫల యుద్ధంగా కనిపించినందున రష్యా, జర్మనీ సామ్రాజ్యం మధ్య సంబంధం సంక్లిష్టమైంది. పశ్చిమ సామ్రాజ్యం జర్మనీ నుండి దండయాత్ర సంభవించగలదని ఊహించిన రష్యా రక్షణ కోసం తన సామ్రాజ్య సరిహద్దులను బలోపేతం చేయడానికి రష్యన్ సామ్రాజ్యం కోటల నిర్మాణాన్ని కొనసాగించింది. 1879 జూలై 7 న రష్యా చక్రవర్తి రెండవ అలెగ్జాండర్ రష్యన్ సైనిక నాయకత్వం ప్రతిపాదించిన అతిపెద్ద "ఫస్ట్-క్లాస్" డిఫెన్సివ్ స్ట్రక్చర్ను నిర్మించడానికి అనుమతించాడు. - 65 చ.కి.మీ. (25 చ.మై) కౌన్నాస్ కోట.^[22] 1867-1868లో కరువు తరువాత పెద్ద సంఖ్యలో లిథువేనియన్లు సంయుక్త రాష్ట్రాలకు వెళ్లారు.^[23] ఒక లిథువేనియన్ నేషనల్ రివైవల్ ఆధునిక లిథువేనియన్ దేశం, స్వతంత్ర లిథువేనియా పునాదులు వేసింది.

20వ శతాబ్ధం , 21వ శతాబ్ధం

మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం వేగంగా లిథువేనియా భూభాగంలోకి చేరుకుంది. రష్యా సామ్రాజ్యం దళాలను తిప్పికొట్టడానికి తూర్పున జర్మనీ సైన్యాన్ని తూర్పువైకు నడిపింది. 1915 చివరినాటికి జర్మనీ మొత్తం లిథువేనియా, కోర్లాండ్ భూభాగాన్ని ఆక్రమించింది.^[24] "ఈస్ట్ ఇన్ ఆల్ జర్మనీ ఫోర్సెస్ సుప్రీం కమాండర్" కోసం ఓబర్ ఓస్ట్ స్థాపించబడింది. లిథువేనియన్ వారు సంపాదించిన అన్ని రాజకీయ హక్కులను కోల్పోయారు. వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ పరిమితం చేయబడింది. మొదట్లో లిథువేనియా ప్రెస్ నిషేధించబడింది.^[25]

అయితే లిథువేనియా స్వాతంత్ర్యం పునరుద్ధరించడానికి అవకాశాలను చూసేందుకు లిట్విన్ మేధోవ్యవస్థ ఇప్పటికే ఉన్న భూగోళ రాజకీయ పరిస్థితిని ఉపయోగించుకోవాలని ప్రయత్నించింది. 18- 1917 సెప్టెంబరు 22 న విల్నీయస్ కాన్ఫరెన్స్ లిటూనియా కౌన్సిల్ను ఎన్నుకుంది. సమావేశంలో లిథువేనియా రాజ్యాన్ని పునఃస్థాపించుటకు దాని ఎథ్నోగ్రాఫిక్ సరిహద్దులు, విల్నీయస్ రాజధానితో తిరిగి స్థాపించటానికి నిర్ణయించబడింది. " అంటానాస్ స్మేటో " కౌన్సిల్ చైర్మన్‌గా ఎన్నికయ్యారు (జోనాస్ బసానావియస్ చైర్మన్‌గా 1918 ఫిబ్రవరి 16 న మాత్రమే). భౌగోళిక రాజకీయ పరిస్థితి తరువాత 1917 డిసెంబరు 11 న లిథువేనియా కౌన్సిల్ విల్నీయస్ రాజధానితో స్వతంత్ర రాజ్యం పునరుద్ధరణను ప్రకటించింది, ఇతర దేశాలతో స్థాపించబడిన అన్ని సంబంధాలను శాశ్వత జర్మనీ యూనియన్ కొరపు ఆహ్వానం తెలిపింది. తరువాత కౌన్సిల్ కొంతమంది సభ్యుల చేత ప్రకటన తిరస్కరించబడింది. మైకోలాస్ బిర్జిస్కా, స్టెఫాన్స్ కైరీస్, స్టానిస్లొవాస్ నలోటువిసియస్, పెట్రాస్ విలీసిసన్లు సంస్థను విడిచిపెట్టాల్సి వచ్చింది.^[26] జర్మనీ యుధ్ధంలో విఫలత ఎదుర్కొంటున్నందున ఈ నిర్ణయం రద్దు చేయటానికి ఒక నిర్ణయం జరిగింది. 1918 ఫిబ్రవరి 16 న స్వీకరించబడిన తీర్మానం లిథువేనియా స్వతంత్ర చట్టంగా గుర్తింపు పొందింది. విల్నియస్ దాని రాజధానిగా ప్రజాస్వామ్య సూత్రాలచే నియంత్రించబడిన లిథువేనియా స్వతంత్ర రాజ్యంగా పునరుద్ధరించబడింది. లిథువేనియా ప్రజాస్వామ్యంగా ఎన్నికైన రాజ్యాంగ సభ ద్వారా ఇతర దేశాలతో లిథ్యానియా సంబంధాలు ఏర్పడతాయని కూడా ఈ చట్టం పేర్కొంది. చట్టం చట్రంలో నిర్మించిన లిథువేనియా రాష్ట్రం 1918 నుండి 1940 వరకు కొనసాగింది. 1918 జూలైలో స్వాధీనం చేసుకోలన్న జర్ననీ ప్రణాళికలను వ్యతిరేకిస్తూ, లిథువేనియా కౌన్సిల్ లియానియా రాజుగా ఉరుచ్, కౌంట్ ఆఫ్ ఉర్టెర్మెబర్గ్ ప్రిన్స్ విల్హెమ్‌ను ఎంపిక చేసింది.లిథువేనియా రాజు " విర్టంబర్గ్ " (రెండవ మిన్యుగాగస్ రెగ్నల్ పేరుతో)ఎన్నిక చేయబడ్డాడు. అయినప్పటికీ 1918 నవంబరులో జర్మనీ ఆక్రమణ తరువాత రాచరికం ఆలోచన వదలివేయబడింది.1918 నవంబరు 11 న లిథువేనియా మొదటి తాత్కాలిక రాజ్యాంగం వ్రాయబడింది. అదే సమయంలో సైన్యం, ప్రభుత్వం, ఇతర ప్రభుత్వ సంస్థలు నిర్వహించబడ్డాయి. 1919 లో అధ్యక్ష పదవిని ప్రవేశపెట్టారు. అంటానాస్ స్మేటోనా రాష్ట్ర అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యారు. ^[27] కౌన్సులకు తరలించబడింది, ఇది తాత్కాలిక రాజధానిగా మారింది. 1928, 1938 నాటి లిథువేనియన్ రాజ్యాంగం ఆధారంగా విల్నీయస్‌ను దేశం రాజధాని చేయబడింది. రాజ్య స్థాపన చేయడానికి, రాష్ట్ర సరిహద్దులను గడపడానికి ప్రయత్నిస్తూ లిథువేనియా బోల్షివిక్లతో మాత్రమే కాకుండా, వెస్ట్ రష్యన్ వాలంటీర్ ఆర్మీ లేదా బెర్మొంటియన్స్, పోల్స్లతో పోరాడవలసి వచ్చింది.1919 నవంబరులో రాడియలిస్కిస్లో బెర్మాటోనియన్లు ఓడిపోయారు. 1920 జూలై 12 న సోవియట్ రష్యాతో శాంతి ఒప్పందం మీద సంతకం చేయబడింది. 1920 అక్టోబరు 7 న సువాల్కిలో లిథువేనియా, పోలాండ్ మధ్య సంతకం చేసిన ఒక శాంతి ఒప్పందం విల్నియస్ను లిథువేనియా రాజధానిగా గుర్తించింది.^[28]

అయితే త్వరలో పోల్స్ ఒప్పందాన్ని రద్దు చేసింది. లిథువేనియన్లు 21-22 నవంబరులో స్రివిన్టోస్, గైడ్రాసిసియాలలో మాత్రమే తమ భూభాగాన్ని తీవ్రంగా అడ్డుకోగలిగారు. అయినప్పటికీ విల్నీయస్ పోలాండ్లో భాగంగా ఉండి లిథువేనియా విదేశాంగ విధానం మూలస్తంభంగా మారింది.^[29]

1920 మే 15 న ప్రజాస్వామ్యయుతంగా ఎన్నికైన రాజ్యాంగ సభ మొదటి సమావేశం జరిగింది. దత్తత తీసుకున్న పత్రాలు తాత్కాలిక (1920), శాశ్వత (1922) లిథువేనియా రాజ్యాంగాలను నూతన దేశంగా ఉండడాన్ని నియంత్రించటానికి ప్రయత్నించాయి. భూమి, ఆర్థిక,, విద్యా సంస్కరణలు అమలు చేయడం ప్రారంభించాయి. లిథువేనియా, లిథువేనియా లిటస్ కరెన్సీగా ^[30] ప్రవేశపెట్టబడింది. లిథువేనియా విశ్వవిద్యాలయం తెరవబడింది. అన్ని ప్రధాన ప్రభుత్వ సంస్థలు స్థాపించబడ్డాయి. లిథువేనియా స్థిరత్వం పొందడం ప్రారంభించడంతో విదేశీ దేశాలు దీనిని గుర్తించటం ప్రారంభించాయి. 1921 లో లిథువేనియా లీగ్ ఆఫ్ నేషన్లలో చేరింది.

^[31] అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికయ్యాడు. 1923 లో లిథువేనియా క్లాపెడా ప్రాంతాన్ని విలీనం చేసుకోవడం 1924 లో అంతర్జాతీయ గుర్తింపు పొదడానికి ప్రధాన కారణంగా ఉంది. మూడవ సామియాస్, లిథువేనియా పాపులర్ పసిజెంట్స్ యూనియన్ సభ్యుడిగా కాసిస్ గ్రినియస్,^[32]" లిథువేనియన్ పాపులర్ పీసెంట్ యూనియన్ " సభ్యుడు దేశం అధ్యక్షుడ అయ్యాడు. అయినప్పటికీ అతని నాయకత్వం దీర్ఘకాలం కొనసాగలేదు.

1926 డిసెంబరు న ప్రజాస్వామ్యయుతంగా ఎన్నికైన ప్రభుత్వానికి బదులుగా అధికారం చేపట్టిన అంటనస్ స్మేటోనా నాయకత్వంలోని సంప్రదాయవాద ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా సైనిక తిరుగుబాటు ఒప్పందం జరిగింది. అగస్టీన్స్ వోల్డ్మారాస్ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసేందుకు నియమించబడ్డారు. దేశంలో లిథువేనియన్ నేషనలిస్ట్ యూనియన్ ఒక పార్టీగా బలపడే దిశగా పయనించింది. 1927 లో సీమస్ విడుదలైంది. 1928 లో కొత్త రాజ్యాంగం స్వీకరించింది అధ్యక్ష అధికారాలతో క్రమంగా ప్రతిపక్ష పార్టీలు నిషేధించబడ్డాయి, సెన్సార్షిప్ కఠినతరం చేయబడింది, జాతీయ మైనారిటీల హక్కులు పరిమితం చేయబడ్డాయి. ఈ పరిస్థితిని ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభం తీవ్రతరం చేసింది.^[33] వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల కొనుగోలు ధర గణనీయంగా తగ్గింది. 1935 లో రైతులు సువాల్కిజా, డజుకియాలో సమ్మెలు ప్రారంభించారు. ఆర్థికవ్యవస్థతో పాటు రాజకీయ డిమాండ్లు జరిగాయి. ప్రభుత్వం క్రూరంగా అశాంతి అణిచివేసింది. 1936 వసంతకాలంలో అల్లర్లను అణిచివేయడం కొరకు నలుగురు రైతులకు మరణ శిక్ష విధించారు^[34]

1939–1940

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సందర్భంగా ఈ ప్రాంతంలోని భౌగోళిక రాజకీయ పరిస్థితులు మారడం ప్రారంభించడంతో లిథువేనియా పొరుగు దేశాల బెదిరింపులను అంగీకరించాల్సి వచ్చింది.^[35] 1938 మార్చి 17 న పోలాండ్ దౌత్య సంబంధాల కోసం ఒక బెదిరిపు పిలుపునిచ్చింది. ఆచరణాత్మకంగా ఇది విల్నియస్ పోలాండ్ "తిరస్కారం" అయినప్పటికీ లిథువేనియా తన పొరుగువారితో సంబంధాలను పునరుద్ధరించాలని కూడా కోరుతూ నిర్భంధాన్ని అంగీకరించింది. 1939 మార్చి 20 న లిథువేనియా నాజీ జర్మనీచే ఒక అల్టిమేటం ఇచ్చింది. క్లైపెడా ప్రాంతం నాజీ జర్మనీకి బదిలీ చేయడానికి ఒక అభ్యర్థన చేయబడింది. రెండు రోజుల వేరు మార్గం కనిపించక లిథువేనియన్ ప్రభుత్వం ఒప్పందంపై సంతకం చేసింది.

1939 అక్టోబరు 10 న సోవియట్ యూనియన్‌తో కలిసి మరో అంతర్జాతీయ ఒప్పందం మీద సంతకం చేయబడింది. ఒప్పందం ఆధారంగా విల్నీయస్ ప్రాంతం లిట్వేనియాకు సోవియట్ సైనిక విభాగాలను విస్తరించడానికి అవకాశం ఇవ్వడానికి యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్.అప్పగించింది.^[36] సోవియట్ యూనియన్ చేసిన తదుపరి చర్యగా లిథువేనియాలోని ఎర్ర సైన్యం సైనికుల అపహరణకు సంబంధించిన ఆరోపణలు. లిథువేనియన్ ప్రభుత్వం అలాంటి ఆరోపణలను తిరస్కరించినప్పటికీ ఉద్రిక్తతలు రెండు వైపులా అధికం అయ్యాయి.^[37] 1940 జూన్ 14 న యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ లిథువేనియాకు అంతిమ ఆల్టిమేటం జారీ చేసింది. ప్రభుత్వానికి బదులుగా, ఎర్ర సైన్యం విభాగాలు ఏవైనా పూర్వ ఒప్పందాలు లేకుండా లిథువేనియా భూభాగంలోకి ప్రవేశించేందుకు అనుమతించాలని నిర్భంధించాయి. ఇది దేశం ఆక్రమణకు సమానం.^[38]

1940–1944

లిథువేనియాలో రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం 1940 జూన్ 15 న మొదలైంది. యుఎస్ఎస్ఆర్ దేశం భూభాగాన్ని ఆక్రమించింది. సోవియరైజేషన్ వెంటనే ప్రారంభమైంది. కొత్త ప్రభుత్వం ప్రెస్, సంస్థలను నిషేధించి, విదేశాలతో సంబంధాలను కూడా నియంత్రించింది. పీపుల్స్ సెయిమాస్కు మోసపూరితమైన ఫలితాలు ఇచ్చిన ఫోర్స్డ్ ఎన్నికలు నిర్వహించబడ్డాయి. ఆస్తి జాతీయం, స్థానిక జనాభాను బహిష్కరించడం పూర్తి స్థాయిలో ఉంది. 1941 జూన్ 22 న యుఎస్ఎస్ఆర్, నాజీ జర్మనీ మధ్య జరిగిన యుద్ధం కారణంగా ఈ ప్రక్రియ కొంతవరకు మందగించింది. లిథువేనియన్లు ఒక తిరుగుబాటును నిర్వహించి సోవియట్లను తొలగించి తాత్కాలిక ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. నాజీ జర్మనీ గుర్తింపుకు ఇది అనుకుంది, అయితే దీనికి బదులుగా జర్మన్లు ప్రభుత్వ కార్యకలాపాన్ని నిలిపివేశారు, లిథువేనియాను జర్మన్ రీచ్స్సోమిషియరాట్ ఓస్ట్‌లాండ్ పౌర పాలన చేసాడు.^[38] జాతీయీకరించబడిన ఆస్తులు నివాసితులకు తిరిగి రాలేదు. వీరిలో కొందరు నాజి జర్మనీ కోసం పోరాడటానికి బలవంతం చేయబడ్డారు లేదా బలవంతంగా కార్మికులుగా జర్మన్ ప్రాంతాలకు తీసుకువెళ్లారు. యూదు ప్రజలు గొట్టోలుగా మారతారు, క్రమక్రమంగా చంపడం ద్వారా లేదా నిర్బంధ శిబిరాలకు వారిని పంపించారు.^[39]^[40]

1944–1991

జర్మన్ సాయుధ దళాల తిరోగమనం తరువాత సోవియట్ లు 1944 లో లిథువేనియాను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. మెమోల్యాండ్ జర్మన్ నివాసితులు రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం చివరి నెలలలో ఈ ప్రాంతానికి పారిపోయారు. సరిహద్దు మార్పులు 1945 నాటి పోట్స్‌డాం సమావేశంలో ప్రకటించబడ్డాయి. మాజీ జర్మన్ మెమ్ల్యాండ్ బాల్టిక్ పోర్ట్ మెమేల్‌తో తిరిగి లిథువేనియాకు బదిలీ చేయబడింది. అది ఇప్పుడు లిథువేనియన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్.గా పిలువబడింది.

1944 జూలై-అక్టోబరులో యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ మళ్లీ లిథువేనియాను స్వాధీనం చేసుకుంది. రెండవ సోవియట్ ఆక్రమణ ప్రారంభమైంది. సైబీరియాకు భారీగా బహిష్కరణలు 1953 లో స్టాలిన్ మరణం వరకు కొనసాగింది. అన్ని లిథువేనియన్ జాతీయ చిహ్నాలు నిషేధించబడ్డాయి. వాటిని ఉపయోగించిన ప్రజలు పీడించబడ్డారు. లిథువేనియా ఆర్థిక రికవరీ మాంద్యం రికవరీ కారణంగా మాస్కో అధికారులు లిథువేనియా సోవియట్ యూనియన్లు కలిసిపోయాయి.దేశం పరిశ్రమను అభివృద్ధి చేయటానికి కార్మికులు, ఇతర నిపుణుల వలసలను ప్రోత్సహించారు. అదేసమయంలో నూతన ప్రదేశాల్లో స్థిరపడిన అన్ని హక్కులను వారికి వాగ్దానం చేయడం యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ లో పనిచేయడానికి లిథువేనియన్లు ఆకర్షించబడ్డారు.

1944-1953లో రెండవ సోవియట్ ఆక్రమణతో లిథువేనియన్ జనాభా సాయుధ ప్రతిఘటన జరిగింది. ఇది దేశంలో కమ్యూనిజంని నాశనం చేయడం జాతీయ విలువలు, మతం స్వేచ్ఛను తిరిగి పొందడం ప్రజాస్వామ్యాన్ని ఏకీకృతం చేయడానికి లిథువేనియా స్వతంత్ర స్థితిని పునరుద్ధరించడానికి ప్రయత్నించింది. అన్ని వర్గాలకు చెందిన బాలలు, యువకులు, పెద్దలు, విద్యావంతులు సోవియట్‌ను అడ్డగించడానికి ముందుకు వచ్చారు.సోవియట్ ఆక్రమణ తరువాత వారు అరణ్యప్రాంతాలకు పారిపోయారు.వారు నూతన పద్ధతిలో తుపాకులు పట్టుకుని పోరాటంలో పాల్గొన్నారు.^[41]

లిథువేనియన్ పార్టిసన్ యుద్ధం మూడు దశలుగా విభజించబడింది. మొదటి దశ 1944 వేసవిలో ప్రారంభమైంది, వేసవి కాలం 1946 వరకు కొనసాగింది. ఈ సమయంలో పెద్ద పార్ట్సన్ సమూహాలు ఏర్పడ్డాయి. కానీ అవి సమైక్య సంస్థను రూపొందించబడలేదు. ఎర్ర సైన్యంలో తరచుగా సైనిక సమావేశమౌతూ ఉన్నాయి. రెండవ దశ 1946 చివరి 1946 వేసవిలో ముగిసింది. ఆ సమయంలో పార్టిసిన్స్ సంస్థాగత నిర్మాణం ఏర్పడింది, సమూహాల పరిమాణం బంకర్లు ఉండేవారి 15-5 మందికి తగ్గించబడింది. పార్టిసిన్స్ భూగర్భ యుద్ధ వ్యూహాలను ఉపయోగించారు, ఊహించని దాడులు నిర్వహించారు. మూడవ దశ 1949 నుండి 1953 వరకు కొనసాగింది. ఆ సమయంలో యూనియన్ ఆఫ్ లిటీస్ ఫ్రీడమ్ ఫైటర్స్‌ను జోనాస్ జెమయిటిస్ నాయకత్వంలో స్థాపించారు (కోడ్నేమ్ వైటౌటాస్). సమూహంలోని వ్యక్తుల సంఖ్య 3-5 మందికి పడిపోయింది.^[42] ఎర్ర సైన్యంతో బహిరంగ సమావేశాలు అరుదుగా జరిగాయి. గ్యారీలాస్ ఎక్కువగా విధ్వంసం, భీభత్వాన్ని ఉపయోగించారు. గెరిల్లా యుద్ధతంత్రం లిథువేనియాని విముక్తి చేసే లక్ష్యాన్ని సాధించలేదు యుద్ధచర్యల కారణంగా అది 20,000 కన్నా ఎక్కువ మరణాలను సంభవించాయి. సాయుధ ప్రతిఘటన లిథువేనియా స్వచ్ఛందంగా సోవియట్ యూనియన్‌లో చేరడం లేదని, అది లిథువేనియా స్వతంత్రంగా ఉండాలన్న ప్రజల సంకల్పాన్ని చట్టబద్ధం చేయబడాలని ప్రంపంచానికి తెలియజేసింది.^[43]

పక్షపాత ప్రతిఘటనను అణిచివేసినప్పటికీ సోవియట్ ప్రభుత్వం లిథువేనియా స్వాతంత్ర్యం కోసం ఉద్యమాన్ని ఆపలేకపోయింది. భూగర్భ అసమ్మతి సమూహాలు భూగర్భ ప్రెస్, కాథలిక్ సాహిత్యం ప్రచురించడం చురుకుగా సాగాయి. ఉద్యమంలో అత్యంత చురుకుగా పాల్గొనేవారిలో విన్సెంట్స్ స్లాడ్క్వివియస్ సిజిమాస్ టమ్క్విసియస్, నిజోల్ సాడానియే ప్రధాన్యత వహించారు.1972 లో రోమాస్ కలంటా బహిరంగ స్వీయ-ఆక్రమణ తరువాత కౌనస్లో అశాంతి అనేక రోజులు కొనసాగింది. హెల్సింకి గ్రూప్, హెల్సింకి (ఫిన్లాండ్) లో జరిగిన ఇంటర్నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ తరువాత లిథువేనియాలో స్థాపించబడింది. ఇక్కడ డబల్యూ.డబల్యూ.ఐ.ఐ. సరిహద్దుల గుర్తించబడింది విదేశీ రేడియో స్టేషన్ లిథువేనియా స్వాతంత్ర్య ప్రకటన ప్రకటించింది.^[44]

అసమ్మతి ఉద్యమం ప్రజల మనోబలం అధికరింపజేసింది. చరిత్ర, జాతీయ విలువలను మర్చిపోవడానికి అనుమతించలేదు. సోవియట్ లిథెనియాలో మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనల గురించి హెల్సింకి గ్రూప్ పాశ్చాత్య ప్రపంచంలోకి తెలియజేశారు. ఈ చర్యలు మాస్కో సానుకూల దృష్టిని అధికరింప చేసాయి. సోవియట్ యూనియన్లో ప్రభుత్వ సంస్థలు, కార్యకలాపాలలో (గ్లాస్నోస్ట్) అధికరించిన పారదర్శకత ప్రారంభమైనప్పటికి 1988 జూన్ 3 జూన్ 3 న లిథెనియాలో స్వాతస్ స్థాపించబడింది. అతి త్వరలో ఇది దేశం స్వాతంత్ర్యం కోరింది.^[45] విచ్యుటాస్ లాండ్స్బెర్గిస్ ఉద్యమనాయకుడు అయ్యాడు.^[46]

సాట్యుడిస్ మద్దతుదారులు లిథువేనియా మీద ఉద్యమం సమూహాలలో చేరారు. 1988 ఆగస్టు నాడు విల్నియస్ లోని వింగ్స్ పార్క్ వద్ద ఒక పెద్ద ర్యాలీ జరిగింది. ఇది సుమారు హాజరయ్యారు. 250 000 మంది ప్రజలు. ఒక సంవత్సరం తరువాత 1989 ఆగస్టు 23 న మోలోటోవ్-రిబ్బెంత్రోప్ ఒప్పందం 50 వ వార్షికోత్సవం సందర్భంగా, బాల్టిక్ రాష్ట్రాల ఆక్రమణ మొత్తం ప్రపంచ దృష్టిని ఆకర్షించడానికి ఉద్దేశించి రాజకీయ ప్రదర్శన బాల్టిక్ వే నిర్వహించబడింది.^[47]

సాజూడిస్ నేతృత్వంలో నిర్వహించబడిన ఈ కార్యక్రమంలో బాల్టిక్ రాజధానులైన విల్నియస్, రిగా, టాలిన్లో 600 కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో మానవ హారం ప్రదర్శన భాగంగా ఉంది. శాంతియుత ప్రదర్శన లిథువేనియా, లాట్వియా, ఎస్టోనియా సోవియట్ యూనియన్ నుండి వైదొలగాలన్న ప్రజల కోరికను ప్రదర్శించింది.

లిథువేనియా స్వాతంత్ర్యం. లిథువేనియా యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్. నుండి విభజన ప్రకటించిన మొట్టమొదటి సోవియట్ గణతంత్రంగా మారింది. కానీ ప్రక్రియ అంత సులభం కాదు. 1990 ఏప్రిల్ 20 న లిథువేనియాకు ముడి పదార్థాల సరఫరా (ప్రధానంగా చమురు) సరఫరా చేయటానికి యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్. ఆర్థిక నిరోధకతను విధించింది. దేశీయ పరిశ్రమ మాత్రమే కాకుండా జనాభా కూడా ఇంధనం లేకపోవడం, అవసరమైన వస్తువులు, వేడి నీటి అవసరాల లోపం వంటి ఇబ్బందులను అనుభవించడం ప్రారంభించింది. దిగ్బంధం 74 రోజులు కొనసాగింద లిధువేనియా స్వాతంత్ర్య ప్రకటనను త్రోసిపుచ్చలేదు.

క్రమంగా ఆర్థిక సంబంధాలు పునరుద్ధరించబడ్డాయి. కానీ 1991 జనవరిలో ఉద్రిక్తత మళ్లీ పెరిగిపోయింది. ఆ సమయంలో సోవియట్ సాయుధ బలగాలు, అంతర్గత వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ అంతర్గత సైన్యం, రాష్ట్ర భద్రత కోసం యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్. కమిటీ (కెజిజి) లను ఉపయోగించి ఒక తిరుగుబాటు చేసేందుకు ప్రయత్నాలు జరిగాయి. లిథువేనియాలో తీవ్రమైన ఆర్థిక పరిస్థితి కారణంగా, మాస్కోలోని దళాలు ఈ తిరుగుబాటుదారుడికి బలమైన ప్రజల మద్దతును ఇస్తుందని భావించారు. కానీ పరిస్థితి వ్యతిరేకంగా మారింది.

లిథువేనియా లిల్దేనియా రిపబ్లిక్ చట్టపరంగా ఎన్నికైన సుప్రీం కౌన్సిల్, స్వాతంత్ర్యాన్ని రక్షించడానికి రాజధాని నగరం విల్నీయస్‌ అన్నివైపుల నిండి వచ్చి చేరిన ప్రజలతో నిండిపోయింది. ఈ తిరుగుబాటు పౌరుల ఆస్తులను పెద్ద ఎత్తున నష్టపరచడంతో ముగిసింది. లిథువేనియా పార్లమెంటు లేదా ఇతర ప్రభుత్వ సంస్థలను సమర్థించిన వ్యక్తులు ఒక ఆయుధాన్ని కూడా ఉపయోగించలేదు కానీ సోవియట్ సైన్యం ఆయుధాలను ఉపయోగించింది. సోవియట్ సైనికులు 14 మంది మృతి చెందారు, వందలాది గాయపడ్డారు జనవరి ఈవెంట్లలో లిథువేనియన్ జనాభాలో ఎక్కువ భాగం పాల్గొన్నారు.^[48] కొంతకాలం తర్వాత 1991 ఫిబ్రవరిలో లిథువేనియా స్వాతంత్ర్యాన్ని గుర్తించిన దేశాలలో ఐస్లాండ్ మొదటి దేశంగా మారింది.^[49] 1991 జూలై 31న సోవియెట్ పారామిలిటరీ బెలరుడియన్ సరిహద్దుపై ఏడు లిథువేనియన్ సరిహద్దు గార్డులను హతమార్చింది. వీటిని మేడిన్నికే మారణకాండగా పిలిచారు.^[50] 1991 సెప్టెంబరు 17 న లిథువేనియా యునైటెడ్ నేషన్స్లో చేరింది.

1992 అక్టోబరు 25 న లిథువేనియా పౌరులు ప్రస్తుత రాజ్యాంగాన్ని స్వీకరించడానికి ప్రజాభిప్రాయ సేకరణలో ఓటు వేసారు. స్వాతంత్ర్యం పునరుద్ధరించబడిన తరువాత 1993 ఫిబ్రవరి 14 న ప్రత్యక్ష ఎన్నికలలో " అల్లుర్దాస్ బ్రెసాస్కాస్ లిథువేనియా " మొదటి అధ్యక్షుడయ్యాడు. 1993 ఆగస్టు 31 న సోవియట్ సైన్యం చివరి విభాగాలు లిథువేనియా భూభాగాన్ని విడిచిపెట్టాయి.^[51] 2004 మార్చి 29న లిథువేనియా నాటోలో భాగంగా ఉంది. 2004 మే4 న ఇది యూరోపియన్ యూనియన్లో పూర్తిస్థాయిలో సభ్యదేశంగా, 2007 డిసెంబరు 21 డిసెంబరు 21 న స్కెంజెన్ ఒప్పందం సభ్యదేశంగా మారింది.

భౌగోళికం

లిథువేనియా ఉత్తర-తూర్పు ఐరోపాలో ఉంది. ఇది 65,200 కిమీ 2 (25,200 చదరపు మైళ్ళు) విస్తీర్ణంలో ఉంది.^[52] ఇది 53 ° నుండి 57 ° ఉత్తర అక్షాంశాల 21 ° నుండి 27 ° తూర్పు రేఖాంశం (క్యూరోనియన్ స్పిట్ యొక్క భాగం 21 ° పశ్చిమాన ఉంది) మధ్య ఉంటుంది. ఇది దాదాపు 99 కిలోమీటర్ల (61.5 మైళ్ళు) ఇసుక తీరం కలిగి ఉంది. ఇందులో 38 కిలోమీటర్ల (24 మైళ్ళు)తీరం బాల్టిక్ సముద్రతీరం ఉంటుంది. మిగిలిన తీరం Curonian ఇసుక ద్వీపకల్పం చేత ఆశ్రయించబడింది. లిథువేనియా ప్రధాన వెచ్చని నీటి ఓడరేవు క్లైపెడా కరోనియన్ లగూన్ ఇరుకైన ముఖద్వారంలో ఉంది. (లిథువేనియా: కుర్సియుయో మారియోస్) కాలినిన్గ్రాడ్‌కు దక్షిణంగా విస్తరించబడిన ఒక నిస్సార సరస్సు. దేశం ప్రధాన, అతిపెద్ద నది. నెమునస్ నది, దాని ఉపనదులు కొన్ని అంతర్జాతీయ రవాణాను కలిగి ఉంటాయి.

లిథువేనియా ఉత్తర ఐరోపా మైదానానికి అంచున ఉంది. చివరి మంచు యుగం హిమానీనదాల ద్వారా దాని ప్రకృతి దృశ్యం చదును చేయబడి ఆధునిక లోతట్టు, పర్వతాల కలయికగా ఉంది. దేశంలోని తూర్పు ప్రాంతంలో 294 మీటర్లు (965 అడుగులు) ఎత్తులో ఉన్న ఆక్స్టోటోజాస్ హిల్ దాని అత్యధిక ఎత్తైన ప్రాంతంగా ఉంది. ఈ భూభాగంలో అనేక సరస్సులు (సరస్సు విస్తిటిస్, ఉదాహరణకు), చిత్తడినేలలు, మిశ్రమ అడవి జోన్ దేశంలో 33% పైగా విస్తరించి ఉంది.

1989 లో ఐరోపా ఖండంలోని సరిహద్దుల పునఃపరిశీలన తరువాత ఇన్స్టిట్యూట్ జియోగ్రాఫిక్ నేషనల్ (ఫ్రెంచ్ నేషనల్ జియోగ్రాఫిక్ ఇన్స్టిట్యూట్) లోని ఒక శాస్త్రవేత్త జీన్-జార్జ్ అఫ్హోల్డర్ యూరోప్ భౌగోళిక కేంద్రం లిథువేనియాలో 54 ° 54 లిథువేనియా రాజధాని విల్నీయస్కు ఉత్తరాన అక్షాంశంలో 25 ° 19'తూర్పు రేఖాంశంలో 26 కిలోమీటర్ల (16 మైళ్ళు) దూరంలో ఉందన్న నిర్ణయించాడు.^[53] ఐరోపా రేఖాగణిత నిపుణుడు గురుత్వాకర్షణ కేంద్రాన్ని లెక్కించడం ద్వారా వాయిస్హోల్డర్ దీనిని సాధించాడు.

వాతావరణం

లిథువేనియా సముద్ర, కాంటినెంటల్ మధ్య సాపేక్షంగా తేలికపాటి వాతావరణం ఉంది. తీరంలో సగటు ఉష్ణోగ్రతలు జనవరిలో -2.5 ° సెం (27.5 ° ఫా), జూలైలో 16 ° సెం (61 ° ఫా) ఉంటాయి. విల్నియస్‌లో సగటు ఉష్ణోగ్రతలు జనవరిలో -6 ° సెం (21 ° ఫా), జూలైలో 17 ° సెం (63 ° ఫా) ఉంటాయి. వేసవిలో 20 ° సెం (68 ° ఫా) రోజులో సాధారణంగా ఉంటుంది. రాత్రి సమయంలో 14 ° సెం (57 ° ఫా) సాధారణంగా ఉంటుంది. గతంలో ఉష్ణోగ్రతలు 30 - 35 ° సెం (86 - 95 ° ఫా) కు చేరాయి. కొన్ని శీతాకాలాలు చల్లగా ఉంటాయి. -20 ° సెం (-4 ° ఫా) దాదాపుగా ప్రతి శీతాకాలంలో జరుగుతుంది. తీర ప్రాంతాలలో వింటర్ తీవ్రతలు -34 ° సెం (-29 ° ఫా), లిథువేనియా తూర్పు -43 ° సెం (-45 ° ఫా) ఉన్నాయి.

తీరప్రాంతంలో సగటున వార్షిక వర్షపాతం 800 మిమీ (31.5 అం) తూర్పు భాగంలో సామోగిటియా పర్వతాలలో 900 మి.మీ (35.4 అం), 600 మి.మీ (23.6 అం). మంచు ప్రతి సంవత్సరం సంభవిస్తుంది. ఇక్కడ అక్టోబరు నుండి ఏప్రిల్ వరకు మంచు ఉంటుంది. కొన్ని సంవత్సరాలలో సెప్టెంబరులో లేదా మేలో పడవచ్చు. పెరుగుతున్న కాలం దేశం పశ్చిమ భాగంలో 202 రోజులు, తూర్పు భాగంలో 169 రోజులు ఉంటుంది. తీవ్రమైన తుఫానులు లిథువేనియా తూర్పు భాగంలో చాలా అరుదు కానీ తీరప్రాంతాలలో సాధారణమైనవి.

బాల్టిక్ ప్రాంతంలోని ఉష్ణోగ్రత సంబంధితమైన అతి దీర్ఘకాల రికార్డులు సుమారు 250 సంవత్సరాల రికార్డులు ఉంటాయి. ఈ డేటా 18 వ శతాబ్దం రెండో అర్ధ భాగంలో వెచ్చని కాలాల సంబంధిత వాతావరణ వివరణలు, 19 వ శతాబ్దం నుండి శీతాకాల వాతావరణ వివరణలు లభిస్తున్నాయి. 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో వార్మింగ్ 1930 లలో తరువాత 1960 ల వరకు చిన్న శీతలీకరణ కొనసాగింది. అప్పటి నుండి వార్మింగ్ ధోరణి కొనసాగింది.^[55]

2002 లో లిథువేనియా కరువును అనుభవించింది. దీని వలన అటవీ, పీట్ బాగ్ మంటలు సంభవించాయి.^[56] 2006 వేసవికాలంలో ఉష్ణమండల సమయంలో దేశంలోని మిగిలిన వాయవ్య ఐరోపాతో పాటు దేశంలో కరువు సంభవించింది.

Climate data for Lithuania
నెల	జన	ఫిబ్ర	మార్చి	ఏప్రి	మే	జూన్	జూలై	ఆగ	సెప్టెం	అక్టో	నవం	డిసెం	సంవత్సరం
అత్యధిక రికార్డు °C (°F)	12.6 (54.7)	16.5 (61.7)	21.8 (71.2)	31.0 (87.8)	34.0 (93.2)	35.0 (95.0)	37.5 (99.5)	37.1 (98.8)	35.1 (95.2)	26.0 (78.8)	18.5 (65.3)	15.6 (60.1)	37.5 (99.5)
సగటు అధిక °C (°F)	−1.7 (28.9)	−1.3 (29.7)	2.3 (36.1)	9.4 (48.9)	16.5 (61.7)	19.9 (67.8)	20.9 (69.6)	20.6 (69.1)	15.8 (60.4)	9.9 (49.8)	3.5 (38.3)	−0.1 (31.8)	9.5 (49.1)
రోజువారీ సగటు °C (°F)	−3.9 (25.0)	−3.5 (25.7)	−0.1 (31.8)	5.5 (41.9)	11.6 (52.9)	15.2 (59.4)	16.7 (62.1)	16.1 (61.0)	12.2 (54.0)	7.0 (44.6)	1.8 (35.2)	−1.7 (28.9)	6.2 (43.2)
సగటు అల్ప °C (°F)	−6.3 (20.7)	−6.6 (20.1)	−2.8 (27.0)	1.5 (34.7)	7.0 (44.6)	10.5 (50.9)	12.2 (54.0)	11.9 (53.4)	8.3 (46.9)	4.0 (39.2)	0.1 (32.2)	−3.7 (25.3)	2.7 (36.9)
అత్యల్ప రికార్డు °C (°F)	−40.5 (−40.9)	−42.9 (−45.2)	−37.5 (−35.5)	−23.0 (−9.4)	−6.8 (19.8)	−2.8 (27.0)	0.9 (33.6)	−2.9 (26.8)	−6.3 (20.7)	−19.5 (−3.1)	−23.0 (−9.4)	−34.0 (−29.2)	−42.9 (−45.2)
సగటు అవపాతం mm (inches)	36.2 (1.43)	30.1 (1.19)	33.9 (1.33)	42.9 (1.69)	52.0 (2.05)	69.0 (2.72)	76.9 (3.03)	77.0 (3.03)	60.3 (2.37)	49.9 (1.96)	50.4 (1.98)	47.0 (1.85)	625.5 (24.63)
Source 1: Records of Lithuanian climate^[57]^[58]
Source 2: Weatherbase^[59]

Spring

Summer

Winter

Lithuania has all four seasons of the year with hot summers and cold winters

ఆర్ధికం

Lithuania, GNI per capita, PPP (current international $), 2016^[60]

Lithuania is part of a monetary union, the eurozone (dark blue), and of the EU single market.

2016 నుండి డేటా ప్రకారం లిథువేనియన్ ఆర్థిక వ్యవస్థలో మూడు అతిపెద్ద రంగాలు - పరిశ్రమ (జి.డి.పి.లో 28.5%) సేవలు (68.3%), వ్యవసాయం (3.3%) భాగస్వామ్యం వహిస్తున్నాయి.^[62]

లిథువేనియన్ పరిశ్రమ సింహం భాగం చెక్క ఉత్పత్తుల తయారీలో ప్రధానంగా ఫర్నిచర్లో కేంద్రీకృతమై ఉంది. వుడ్ ఫర్నీచర్ మొత్తం లిథువేనియన్ ఎగుమతులలో సగం,^[63]^[64] ఆహార ఉత్పత్తులు మొత్తం ఎగుమతుల్లో సుమారు 25% వరకు ఉంటాయి.^[65] 2016 నాటికి మొత్తం లిథువేనియా ఎగుమతులలో సగానికి పైగా రష్యా (14%), లాట్వియా (9,9%), పోలాండ్ (9,1%), జర్మనీ (7,7%), ఎస్టోనియా (7,7%), 5,3%), స్వీడన్ (4,8%), యునైటెడ్ కింగ్డం (4,3%) భాగస్వామ్యం వహిస్తున్నాయి.^[66]

2009 వరకు లిథువేనియన్ జిడిపి ఒక దశాబ్దకాలానికి చాలా అధిక వాస్తవిక వృద్ధి రేటును కలిగి ఉంది. 2007 లో 11.1%కి చేరుకుంది. దీని ఫలితంగా దేశం బాల్టిక్ టైగర్గా పిలువబడుతుంది. ఏదేమైనప్పటికీ 2009 లో గణనీయమైన స్థాయిలో క్షీణత నమోదైంది - జి.డి.పి. 14.9% ^[67] ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది, 2010 లో నిరుద్యోగ రేటు 17.8%కు చేరుకుంది.^[68] 2009 క్షీణత తరువాత లిథువేనియన్ వార్షిక ఆర్థిక వృద్ధి గత 2009 సంవత్సరాలతో పోలిస్తే చాలా నెమ్మదిగా ఉంది.

సగటున లిథువేనియాలోని అన్ని విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులలో 95% యూరోపియన్ యూనియన్ దేశాల నుండి వస్తుంది.వీటిలో స్వీడన్ చారిత్రాత్మకంగా లిథువేనియాలో అన్ని ఎఫ్డిఐలలో 20% - 30%తో అతిపెద్ద పెట్టుబడిగా ^[69] లిథువేనియాలో ఎఫ్డిఐ 2017 లో చోటుచేసుకుంది. గ్రీన్ఫీల్డ్ ఇన్వెస్ట్మెంట్ ప్రాజెక్టుల అత్యధిక రికార్డును నమోదు చేసింది. 2017 నాటికి యు.ఎస్. ప్రధాన దేశంగా ఉంది, 24.59% మొత్తం ఎఫ్డిఐలో. తరువాత జర్మనీ, యు.కె.లు, మొత్తం ప్రతి ప్రాజెక్ట్ సంఖ్యలలో 11.48% ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నాయి.^[70]

వరల్డ్ ఎకనామిక్ ఫోరం గ్లోబల్ కాంపిటీటివ్నెస్ రిపోర్ట్ లిథువేనియా 41 వ ర్యాంక్ దేశాలలో) స్థానంలో ఉంది.^[71] లిట్వేనియాలో వ్యాపారాన్ని నిర్వహించడానికి చాలా సమస్యాత్మక కారణాలలో ప్రపంచ బ్యాంకు అంచనా ప్రకారం - పన్ను రేట్లు, నియంత్రణలు, నియంత్రణ నిబంధనలు, విధాన నియంత్రణ అస్థిరత, అసమర్థమైన ప్రభుత్వ అధికారం, తగినంతగా చదువుకున్న శ్రామిక శక్తి ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి.^[71]

లిథువేనియా 2004 లో నాటోలో చేరింది^[72]^[73]

2004 లో యు.యూ, 2007 లో స్కెంజెన్.^[74] 2015 జనవరి 1 న యూరో ఇ.యు.ఆర్ 1.00 = LTL 3.45280 చొప్పున లియాస్ స్థానంలో జాతీయ ద్రవ్యం అయింది.^[75] 2004, 2016 మధ్యకాలంలో ఐదు లిథువేనియన్లలో ఒకరు (20%)దేశం నుండి బయటపడ్డారు ఎక్కువగా పేద ఆర్థిక పరిస్థితి.^[76] సామాజిక అన్యాయం ^[77] లేదా విదేశాల్లో మెరుగైన ఉపాధి అవకాశాలు ఉండడం ప్రధాన కారణాలుగా ఉన్నాయి. 1992 నుంచి దేశంలో మాస్ వలసలు జరిగాయి - లిథువేనియా జనాభా ప్రతి సంవత్సరం, ప్రతి త్రైమాసికం 1992 నుండి తగ్గుతూనే ఉంది. 2010, 2016 సంవత్సరాల్లో రికార్డు సంఖ్యలో పౌరులు దేశం వదిలివేసింది.^[78] దీర్ఘకాల ద్రవ్యరాశి వలసలు కార్మిక విఫణిలో^[79] గమనించదగ్గ కొరతకు కారణమయ్యాయి, కార్మికుల సామర్థ్యం పెరుగుదల కంటే జీతాలు పెరుగుతున్నాయి.^[80] లిథువేనియన్ ఆర్థికవేత్తలు నిరంతరాయమైన కార్మిక కొరత నిరంతర ఆర్థిక వృద్ధిని ఆటంకపరుస్తుందని అంచనా వేసారు.^[80]

2016 నాటికి లిథువేనియన్ సగటు వయోజన సంపద $ 10,915 అ.డా^[81] ఐదుగురు లిథువేనియన్ పౌరుల్లో ఒకరు పేదరిక రేఖకు దిగువన నివసిస్తున్నారు.^[82], 30% మంది పేదరికం యొక్క అంచున జీవిస్తున్నారు.^[83] 2012 నుండి లిట్వేనియా ప్రపంచ బ్యాంకు ద్వారా అధిక ఆదాయం కలిగిన ఆర్థిక వ్యవస్థగా వర్గీకరించబడింది.^[84] 2000 EUR అనేది లిథువేనియాలో చాలా మంచి నెలసరి జీతంగా పరిగణించబడుతుంది.^[85] న్యాయమూర్తులు దేశంలో అత్యధిక జీతం కలిగిన పబ్లిక్ ఉద్యోగులుగా ఉన్నారు, సగటు జీత్యం 2389,9 యూరోలు, కనీస వేతనం 400 యూరోల కంటే ఆరు రెట్లు ఎక్కువ.^[86] 2017 నాటికి, లిథువేనియాలో సగటు స్థూల (పూర్వ పన్ను) జీతం 838,7 యూరోలు 659 యూరోల నికర (పన్ను తర్వాత) ^[87] ప్రీ-టాక్స్ పెన్షన్ 288 యూరోలు.^[88] 230 యూరోల ఊహించని వ్యయం కూడా సుమారు 50% మంది లిథువేనియన్ పౌరులు భర్తీ చేయలేరు. ^[89] కొనుగోలు శక్తి సగటు వేతనం నెలకు 1912 డాలర్లు, యు.యూ.లో అతి తక్కువలో 3 వ స్థానంలో ఉంది.^[90]^[91] దేశంలో కుటుంబ జీవన వ్యయం స్విట్జర్లాండ్లో కంటే వ్యయం 2.5 రెట్లు తక్కువగా ఉంది.^[92] యూరోస్టాట్ ప్రకారం లిథువేనియా ఒక ప్రగతిశీల పథకం కంటే ఫ్లాట్ పన్ను రేటును కలిగి ఉంది.^[93]

లిథువేనియాలో వ్యక్తిగత ఆదాయం పన్ను (15%), కార్పొరేట్ పన్ను (15%) రేట్లు యు.యూలో అత్యల్పంగా ఉన్నాయి. యు.యూలో రాజధాని (9.8%) పై పన్ను తక్కువగా ఉంది. లిథువేనియాలో కార్పొరేట్ పన్ను రేటు చిన్న వ్యాపారాల కోసం 15%, 5% ఉంది.

2016 లో లిథువేనియాలో పునరుత్పాదక శక్తి దేశం మొత్తం విద్యుత్ ఉత్పత్తిలో 27.9% కలిగి ఉంది.

దేశంలో ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ ఉత్పత్తి పెరుగుతోంది.ఇది 2016 లో 1.9 బిలియన్ యూరోలు చేరుకుంటుంది.^[94] 2017 లో ^[95] లిథువేనియా ప్రభుత్వం, బ్యాంక్ ఆఫ్ లిథువేనియా సరళీకృతమైన విధానాల ఫలితంగా ఇ-ఫైనాన్స్, చెల్లింపు సంస్థల కార్యకలాపాల కోసం లైసెన్సులను పొందటానికి ఫిన్టెక్ కంపెనీలు లిథువేనియాకు వచ్చాయి.^[96] 2018లో విల్నియస్‌లో ఐరోపా మొట్టమొదటి అంతర్జాతీయ బ్లాక్చైన్ సెంటర్ ప్రారంభించబడింది.^[97]

సైంస్ , సాంకేతికం

Lithuanian bajoras and artillery expert Kazimieras Simonavičius is an inventor of a multistage rocket

లిథువేనియా బజోరాలు, లిథువేనియా ఆర్టిలరీ నిపుణుడు కజిమియస్ సిమనవిసియాస్ (లిథువేనియా గ్రాండ్ డచీ) రాకెట్రీ మార్గదర్శకుడుగా ఉన్నాడు. ఆర్టిస్ మగ్నే ఆర్టిల్లెరియా అనే ప్రచురణను 1650 లో ప్రచురించారు. రెండు శతాబ్దాలుగా యూరోప్‌లో ప్రాథమిక ఫిరంగి మాన్యువల్‌గా ఉపయోగించబడింది. కాలిబర్ నిర్మాణం, ఉత్పత్తిపై పెద్ద అధ్యాయం ఉంది. (సైనిక, పౌర ప్రయోజనాల కోసం) మల్టీస్టేజ్ రాకెట్లు, రాకెట్ల బ్యాటరీలు, డెల్టా వింగ్ స్టెబిలిజర్త్ ఉన్నాయి.^[98]^[99] విల్నియస్ యూనివర్సిటీలో ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేసిన శాస్త్రవేత్త అయిన మార్సిన్ ఒడ్లనికీ పోజ్జోబ్ట్ అనే పేరుతో చంద్రుడు కక్ష్యకు పేరు పెట్టబడింది. 1963 లో వైటట్టాస్ స్ట్రాయిజెస్, అతని సహోద్యోగులు ఖగోళ శాస్త్రంలో ఉపయోగించి విల్నియస్ ఫోటోమెట్రిక్ వ్యవస్థను సృష్టించారు.^[100] ఏ.జే. క్లోరియే మార్స్ వీనస్, అయో (జూపిటర్ ఉపగ్రహ), సానిన్ పయనీర్, మారినర్ కార్యక్రమాలలో వాతావరణ పరిశోధనలలో పాల్గొన్నాడు.^[101] రిమంటాస్ స్టాంకేవిసియస్ మాత్రమే జాతిపరంగా లిథువేనియా వ్యోమగామి ^[102] ఇద్దరు ఇతరు పరిశోధకులులు లిథువేనియన్ మూలాలను కలిగి ఉన్నారు: కరోల్ J. బోబో, అలెక్సీ యెలిసేయేవ్.^[103] లిథువేనియా మూడు ఉపగ్రహాలను కాస్మోస్కు పరిచయం చేసింది: లిట్సాట్ -1, లిటువానియ SAT-1, లిటువానిసాట్ -2.^[104] లిథువేనియన్ మ్యూజియం ఆఫ్ ఎథనోకాస్మాలజీ, మొలెటాయి అస్ట్రోనోమికల్ అబ్జర్వేటరీ క్యులియనియాలో ఉంది.^[105]

సాపేక్షత, ఆల్బర్ట్ ఐన్ స్టీన్ యొక్క గణిత శాస్త్ర ఉపన్యాసకుడైన హెర్మాన్ మిన్కోవ్స్కీలో మూలస్తంభాల్లో ఒకరు. అలెక్సాటాస్లో తన ప్రారంభ సంవత్సరాన్ని గడిపారు.^[106] ప్రముఖ ఖగోళ శాస్త్రవేత్త ఫ్రైడ్రిచ్ విల్హెల్ అర్గేలాండర్ మెమెల్ (ఇప్పుడు క్లెపెడా) లో జన్మించాడు. లిఫ్రన్ మూలాలు కలిగిన ఫ్రిట్జ్ స్కుండిన్ 1905 లో సిఫిలిస్ను కలిగించే ట్రెపోనేమా పాల్లిడం కనుగొన్నాడు.^[107] కెమిస్ట్ థియోడర్ గ్రోత్తుస్ 1806 లో విద్యుద్విశ్లేషణ మొదటి సిద్ధాంతాన్ని, 1817 లో " లా ఆఫ్ ఫోటోచెమిస్ట్రీ " విధానం రూపొందించాడు. ఆయన తల్లిదండ్రులు ఉత్తర లిథువేనియాలో నివసించారు, అతను గుడుక్సియాలో మరణించాడు.^[108]

రెండో ప్రపంచ యుద్ధం కారణంగా లిథువేనియన్ సైన్స్, శాస్త్రవేత్తలు చాలామంది ఆక్రమణదారుల ద్వారా బాధపడ్డారు. అయితే వారిలో కొంతమంది వారి జీవితకాలంలో ప్రపంచ స్థాయి విజయాలు సాధించారు. మేనేజ్మెంట్ సైన్స్ ప్రపంచంలో అత్యంత ప్రముఖమైన మార్గదర్శకులలో ఒకరైన వైతౌటాస్ గ్రేసియునస్ గణితశాస్త్రపరంగా మేనేజర్ 4-5 కన్నా ఎక్కువ అనుచరులను కలిగి ఉండరాదని నిరూపించాడు.^[109] ఏరోనాటికల్ ఇంజనీర్ అంటానాస్ గుస్తాటిస్ ఎ.ఎన్.బి.ఒ. 41 ను నిర్మించారు. నిర్మాణ సమయంలో అత్యంత ఆధునిక విదేశీ గూఢచారి విమానాలకి ఇది చాలా ముందుగానే రూపొందించబడింది. ఉంది ముఖ్యంగా వేగం, పెరుగుదల సమయంలో ఇది ప్రత్యేకత కలిగి ఉంది.

మారిజా గింబూటాస్ ఆర్కియోమిథాలజీ మార్గదర్శకురాలు ఆమె ప్రసిద్ధి చెందిన "ఓల్డ్ యూరప్" నియోలిథిక్ అండ్ కాంస్య యుగం సంస్కృతుల పరిశోధన, కుర్గన్ పరికల్పన మొదలైన పరిశోధన సాగించింది.^[110] లిథువేనియన్ శరణార్థుల కుమార్తె బిరుట్టే గల్డికాస్ ప్రయోగాత్మక శాస్త్ర రంగంలో బాగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇది ఓరంగుటాన్లపై ప్రముఖ పరిశోధనగా అధికారంగా గుర్తించబడింది.^[111] అల్గిర్దాస్ జులియస్ గ్రేమస్‌ను ప్రముఖ ఫ్రెంచ్ సెమియోటిషియన్లలో ఒకరిగా భావిస్తారు. అతని గ్రేమైస్ స్క్వేర్కు పేరుగాంచారు.^[112] జార్జ్ పౌాలికాస్ ది ఏరోస్పేస్ కార్పోరేషన్లో తన విలక్షణ వృత్తికి పేరు గాంచాడు.^[113]^[114] అల్గార్దాస్ ఏవిజినిస్, నాసా స్పేస్ క్రాఫ్ట్ కొరకు స్టార్ (సెల్ఫ్ టెస్టింగ్ అండ్ రిపేరింగ్) కంప్యూటర్ సృష్టించింది.^[115] ఈ రోజుల్లో దేశంలో అంతర్జాతీయ ఇన్నోవేషన్ ఇండెక్స్ ఆధునిక నూతన కల్పిత సమూహంలో ఉంది.^[116] లిథువేనియన్ సైన్స్, హై టెక్ పరిశ్రమ లేజర్, బయోటెక్నాలజీ ప్రధాన విభాగాలుగా ఉన్నాయి.^[117]^[118] లిథువేనియా "స్వియోస్సో కన్వర్జీస్" (లైట్ కన్వర్షన్) ఒక ఫెమ్టోసెకండ్ లేజర్ వ్యవస్థను అభివృద్ధి చేసింది. ఇది ప్రపంచవ్యాప్తంగా 80% మార్కెట్లు కలిగి ఉంది.డి.ఎన్.ఎ. పరిశోధన నేత్ర వైద్య శస్త్రచికిత్సలు. నానోటెక్ పరిశ్రమ, విజ్ఞాన శాస్త్రాలలో ఉపయోగించబడుతుంది.^[119]^[120] విల్నియస్ యూనివర్శిటీ లేజర్ రీసెర్చ్ సెంటర్ ప్రపంచంలోని అతి శక్తివంతమైన ఫెమోటోసెకాంగ్ లేజర్లలో ఒకదానికి ప్రధానంగా ఆంకాలజీ సంబంధ వ్యాధులకు అంకితం చేసింది.^[121] విర్గిన్నిజుస్ షిక్స్నీస్ నేతృత్వంలోని విల్నీయస్ యూనివర్శిటీ బయోటెక్నాలజీ ఇన్స్టిట్యూట్ బృందం CRISPR / Cas9 డి.ఎన్.ఆర్. "కత్తెర" సాంకేతికతను డి.ఎన్.ఎ. లోకి కొత్త జన్యువులను చొప్పించడాన్ని లేదా డి.ఎన్.ఎ. లోపాల దిద్దుబాటును అనుమతిస్తుంది.^[122] సాఫ్టవేర్ వైద్య పరికరాల మెడ్‌డ్రీంను అభివృద్ధి చేసింది. అది 5 ఖండాలలో దాదాపు 40 దేశాలలో ఆసుపత్రులను నిర్వహిస్తుంది.^[123]^[124] 2018 లో లిథువేనియా సి.ఇ.ఆర్.ఎన్. అసోసియేటెడ్ సభ్య దేశంగా మారింది.^[125]

2008 లో లిథువేనియన్ శాస్త్రీయ పరిశోధనా మౌలిక సదుపాయాలను మెరుగుపరచడానికి, వ్యాపార, విజ్ఞాన సహకారాన్ని ప్రోత్సహించడానికి ఉద్దేశించి " లోయ అభివృద్ధి కార్యక్రమం " (వ్యాలీ డెవెలెప్మెంట్ ప్రోగ్రాం) ప్రారంభించబడింది. ఐదు ఆర్ & డి లోయలు ప్రారంభించబడ్డాయి. జురినిస్ (సముద్ర సాంకేతిక పరిజ్ఞానాలు), నెయునాస్ (వ్యవసాయ, జీవ శాస్త్రం, అటవీ), సౌలెక్కిస్ (లేజర్, లైట్, సెమీకండక్టర్), సంతారా (బయోటెక్నాలజీ, ఔషధం), సంగక (స్థిరమైన కెమిస్ట్రీ, ఫార్మసీ).^[126]

లిథువేనియాలో జన్మించిన లేదా లిథువేనియన్ వారసత్వం కలిగిన నలుగురు శాస్త్రవేత్తలు నోబెల్ బహుమతిని పొందారు: ఆరోన్ క్లుగ్, డేవిడ్ లీ, గెర్ట్రూడ్ B. ఎలియోన్, సిడ్నీ బ్రెర్నర్.^[127]

పర్యాటకం

2016 నాటి గణాంకాలు వెల్లడించిన ప్రకారం 1.49 మిలియన్ల మంది పర్యాటకులు లిథువేనియాకు వెళ్లి దేశంలో కనీసం ఒక్కరోజు గడిపారని అంచనా వేస్తున్నారు. జర్మనీ (1,74,800), బెలారస్ (1,71,900), రష్యా (1,50,600), పోలాండ్ (1,48,400), లాట్వియా (1,34,400), ఉక్రెయిన్ (84,000), యు.కె. (58,200).

2016 నాటికి పర్యాటక రంగం, పర్యాటక రంగం మొత్తం జీడీపీ 2,505.5 మిలియన్లు, 2016 నాటికి జిడిపిలో 5.3% ఉండగా, 2017 నాటికి 7.3% పెరుగుతుందని. వార్షికంగా 4.2% పెరిగి 2027 నాటికి 3,243.5 మిలియన్ డాలర్లకు పెరగవచ్చని, జిడిపిలో 6.7% అంచనా వేయబడుతుంది.^[128]

దేశీయ పర్యాటక రంగం కూడా అభివృద్ధి చెందుతూ ఉంది. లిథువేనియాలో ప్రస్తుతం 1000 పర్యాటక ఆకర్షణలు ఉన్నాయి. చాలామంది పర్యాటకులు పెద్ద నగరాలు - విల్నియస్, క్లైపెడా,, కౌనస్ లను, నెరింగ్జి, పాలాంగా, ద్రస్కికిన్కాయ్,, బిర్స్టానస్ వంటి రిసార్ట్స్‌ను సందర్శిస్తారు.^[129]

గణాంకాలు

నియోలిథిక్ కాలం నుండి లిథువేనియన్ భూభాగం స్థానిక నివాసులు ఏ ఇతర జాతిచే భర్తీ చేయబడలేదు. కాబట్టి ప్రస్తుతం ఉన్న లిథువేనియా నివాసులు వారి తల్లితండ్రుల జన్యు కూర్పును నిరాటంకంగా భద్రపరిచారు.^[130] అయితే వాటి నుండి వాస్తవానికి ఒంటరిగా లేకుండా.^[131] లిథువేనియన్ జనాభా ఏకరూపమైనదిగా కనిపిస్తుంది. జాతి ఉపసమూహాలలో స్పష్టమైన జన్యు తేడాలు లేవు.^[132]

లిథువేనియన్ జనాభాలో ఎం.టి.డి.ఎన్.ఎ. 2004 విశ్లేషణ లిథువేనియన్లు ఉత్తర, తూర్పు ఐరోపాలోని స్లావిక్, ఫిన్నో-ఉగ్రిక్ మాట్లాడే జనాభాకు దగ్గరగా ఉన్నాయని వెల్లడించింది. వై- క్రోమోజోమ్ ఎస్.ఎన్.పి. హాప్లోగ్రూప్ విశ్లేషణ లిథువేనియన్లు లాట్వియన్లకు, ఎస్టోనియాకు దగ్గరగా ఉండేదని చూపించింది.^[133]

2014 అంచనాల ప్రకారం జనాభా వయస్సు నిర్మాణం ఇలా ఉంటుంది: 0-14 సంవత్సరాలు, 13.5% (మగ 2,43,001 / స్త్రీ 2,30,674); 15-64 సంవత్సరాల: 69.5% (మగ 12,00,196 / స్త్రీ 12,35,300); 65 సంవత్సరాలు, అంతకుముందు: 16.8% (మగ 2,07,222 / స్త్రీ 3,89,345).^[134] మధ్యస్థ వయస్సు 41.2 సంవత్సరాలు (మగ: 38.5, ఆడ: 43.7).^[135]

లిథువేనియాకు ఉప-భర్తీ ఫలదీకరణ రేటు ఉంది: లిథువేనియాలో మొత్తం సంతానోత్పత్తి రేటు (TFR) 1.59 పిల్లలు జన్మించిన / స్త్రీ (2015 అంచనాలు).^[136] 2014 నాటికి పెళ్ళి కాని మహిళలకు 29% జననాలు సంభవించాయి.^[137] 2013 లో వివాహం వయస్సు మహిళలకు 27 సంవత్సరాలు, పురుషులకు 29.3 సంవత్సరాలు.^[138]

సంప్రదాయ సమూహాలు

Residents of Lithuania by ethnicity (2015)^[1]

Lithuanians			86.7%
Poles			5.6%
Russians			4.8%
Belarusians			1.3%
Ukrainians			0.7%
Others			0.9%

దేశ జనాభాలో ఆరింటిలో ఐదవ భాగం సంప్రదాయ లిథువేనియన్లు ఉన్నారు. లిథువేనియాలో బాల్టిక్ రాష్ట్రాల్లో అత్యధికంగా స్థానిక జనాభా ఉంది. 2015 లో లిథువేనియా జనాభా 29,21,262 గా ఉంది. 86.7% వీరిలో లిథువేనియన్ మాట్లాడే లిథువేనియన్లు ఉన్నారు.లిథువేనియన్ దేశంలోని అధికారిక భాషగా ఉంది. ప్రజలలో పోల్స్ (5.6%), రష్యన్లు (4.8%), బెలారసియన్లు (1.3%), ఉక్రైనియన్లు (0.7%) వంటి అనేక పెద్ద మైనారిటీలు ఉన్నారు.^[1]

లిథువేనియాలో పోల్స్ అతిపెద్ద మైనారిటీగా ఉన్నారు. వీరు ఆగ్నేయ లిథువేనియాలో (విల్నీయస్ ప్రాంతం) కేంద్రీకృతమై ఉన్నారు. లిథువేనియాలో ఉన్న రష్యన్లు రెండవ అతిపెద్ద మైనారిటీగా ఉన్నారు. వీరు రెండు నగరాలలో ఎక్కువగా కేంద్రీకృతమై ఉన్నారు. వీరు అధికంగా విల్నియస్లో (12%)^[139], క్లైపేడా (19.6%),^[140], విసాజినాస్ పట్టణంలో మెజారిటీ (52%) లో పెద్ద సంఖ్యలో ఉన్నారు.^[141] సుమారు 3,000 రోమన్లు లిథువేనియాలో నివసిస్తున్నారు. వీరు ఎక్కువగా విల్నియస్, కౌనస్, పనేవేజీలు ఉన్నారు. వారి సంస్థలకు నేషనల్ మైనారిటీ అండ్ ఎమిగ్రేషన్ డిపార్టుమెంటు మద్దతు ఇస్తుంది.^[142] శతాబ్దాలుగా లిథువేనియాలో చిన్న టాటర్ కమ్యూనిటీ వృద్ధి చెందింది.^[143]

అధికారిక భాష లిథువేనియన్.ఇతర భాషలలో పోలిష్, రష్యన్, బెలారుషియన్, ఉక్రేనియన్ వంటి ఇతర భాషలు ఉన్నాయి.ఈ భాషలు పెద్ద నగరాల్లో మాట్లాడతారు. అనేక మునిసిపాలిటీలు, సిల్చీనికేయ్ జిల్లా మునిసిపాలిటీ, విల్నీయస్ జిల్లా మునిసిపాలిటీ, విసాగాస్ మున్సిపాలిటీ ప్రధానమైనవి. లిథియాలోని మిగిలిన మిగిలిన యూదుల సంఘం సభ్యులచే యిడ్డిష్ మాట్లాడుతుంది. 2011 నాటి లిథువేనియన్ జనాభా గణన ప్రకారం ^[140] దేశ జనాభాలో 85% మంది తమ స్థానిక భాషగా లిథువేనియన్ మాట్లాడతారు, 7,2% మంది రష్యన్ మాట్లాడేవారు, 5,3% పోలిష్ భాషలో ఉన్నారు. 44% మంది లిథువేనియన్ పౌరులు రష్యన్ భాషను ఒక విదేశీ భాషగా మాట్లాడుతారు, 21% - ఇంగ్లీష్, 9% - పోలిష్, 9% - జర్మన్ భాషలను మాట్లాడుతుంటారు. ^[144] చాలామంది లిథుయేనియన్ పాఠశాలలు ఆంగ్లంలో మొదటి విదేశీ భాషగా బోధిస్తాయి. కాని విద్యార్థులు జర్మన్ లేదా ఫ్రెంచ్, రష్యన్ లేదా కొన్ని పాఠశాలలలో కూడా అధ్యయనం చేయవచ్చు. ఈ మైనారిటీలు ఉన్న ప్రాంతాలలో రష్యన్ లేదా పోలిష్ విద్యను ప్రాథమిక భాషలుగా కలిగి ఉన్న పాఠశాలలు ఉన్నాయి. మైనార్టీ పాఠశాలలు విద్యను స్వేచ్ఛగా (పన్ను చెల్లింపుదారులకు నిధులు అందించే) బహిరంగంగా నిర్వహించబడుతూ ఉన్నాయి.^[145]

నగరీకరణ

There has been a steady movement of population to the cities since the 1990s, encouraged by the planning of regional centres, such as Alytus, Marijampolė, Utena, Plungė, and Mažeikiai. By the early 21st century, about two-thirds of the total population lived in urban areas. As of 2015^[update], 66.5% of the total population lives in urban areas.^[134] The largest city is Vilnius, followed by Kaunas, Klaipėda, Šiauliai, and Panevėžys.

v t e Lithuaniaలో పెద్ద నగరాలు లేక పట్టణాలు Statistics Lithuania (2015)^[146]
	స్థాయి సంఖ్య		County	జనాభా	Rank		County	జనాభా
Vilnius Kaunas	1	Vilnius	Vilnius	542,990	11	Kėdainiai	Kaunas	25,107	Klaipėda Šiauliai
	2	Kaunas	Kaunas	299,466	12	Telšiai	Telšiai	24,855
	3	Klaipėda	Klaipėda	155,032	13	Tauragė	Tauragė	24,681
	4	Šiauliai	Šiauliai	103,676	14	Ukmergė	Vilnius	21,981
	5	Panevėžys	Panevėžys	94,399	15	Visaginas	Utena	20,028
	6	Alytus	Alytus	55,012	16	Kretinga	Klaipėda	19,999
	7	Mažeikiai	Telšiai	38,120	17	Radviliškis	Šiauliai	18,882
	8	Marijampolė	Marijampolė	37,914	18	Plungė	Telšiai	18,717
	9	Jonava	Kaunas	28,719	19	Vilkaviškis	Marijampolė	16,707
	10	Utena	Utena	27,120	20	Šilutė	Klaipėda	16,686

నగర ప్రాంతాలు

Larger urban zone in Lithuania:^[147]

Larger urban zone	Population (thousands) 2016
Vilnius	696
Kaunas	387

The fDI of the Financial Times in their research Cities and Regions of the Future 2018/19 ranked Vilnius 4th in the mid-sized European cities category and Vilnius county was ranked 10th in the small European regions category.^[148]

ఆరోగ్యం

లిథువేనియా అన్ని పౌరులకు, రిజిస్టర్డ్ దీర్ఘ కాల నివాసితులకు ఉచిత రిజిస్టర్డ్ హెల్త్ కేర్ అందిస్తుంది.^[149] దేశంలో ప్రైవేట్ హెల్త్కేర్ కూడా అందుబాటులో ఉంది. 2003-2012లో విస్తృత ఆరోగ్య సంరక్షణ సంస్కరణల భాగంగా ఆసుపత్రుల నెట్వర్క్ పునర్వ్యవస్థీకరించబడింది. ఇది 2003-2005 లో ఆంబులెంస్ సేవలు, ప్రాథమిక రక్షణ విస్తరణతో ప్రారంభమైంది.^[150]

2015 నాటికి లిథువేనియన్ ఆయుఃప్రమాణం 73.4 (పురుషులకు 67.4 సంవత్సరాలు, స్త్రీలకు 78.8),^[151] శిశు మరణాల రేటు 1000 జననలలో 6.2 గా ఉంది. వార్షిక జనాభా వృద్ధిరేటు 2007 లో 0.3% పెరిగింది. సోవియట్ అనంతర సంవత్సరాల్లో ఆత్మహత్యలు 2012 లో 1,00,000 మందిలో 33.5 పెరిగాయి. ఇప్పుడు ఐరోపాలో అత్యధికంగా నమోదవుతోంది (గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో కేసులు ఐదు సార్లు నగరాల్లో కంటే ఎక్కువ తరచుగా^[152], ప్రపంచ ఆరోగ్య సేవాసస్థ ఆధారంగా ప్రపంచంలోని ఆత్మహత్య రేటు అధ్యధికంగా ఉందని భావిస్తున్నారు.^[153] నిపుణుల అభిప్రాయం ప్రకారం ఈ సంఖ్య ఎక్కువగా సోవియెట్ అధికారంచే ప్రభావితమౌతుంది. ఎందుకంటే ఎక్కువగా క్రిస్టియన్ దేశం నివాసితులు గతంలో ఇది తీవ్ర పాపంగా భావించారు.^[154]

2000 నాటికి ఎక్కువ మంది లిబరల్ హెల్త్ కేర్ సంస్థలు లాభాపేక్ష లేని సంస్థలు, ఒక ప్రైవేటు రంగం అభివృద్ధి చెందాయి. వెలుపల చెల్లించే ఔట్ పేషెంట్ సేవలను అందిస్తుంది. ఆరోగ్య మంత్రిత్వశాఖ కొన్ని ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాలను నడుపుతుంది. రెండు అతిపెద్ద లిథుయేనియన్ బోధనా ఆసుపత్రులను నిర్వహిస్తుంది. ప్రభుత్వ పబ్లిక్ హెల్త్ సెంటర్ బాధ్యతగా పబ్లిక్ హెల్త్ నెట్వర్క్ పది కౌంటీ పబ్లిక్ హెల్త్ సెంటర్లు వారి స్థానిక శాఖలతో నిర్వహిస్తుంది. పది కౌంటీలు కౌంటీ ఆస్పత్రులు, ప్రత్యేక ఆరోగ్య సంరక్షణ సౌకర్యాలను అమలు చేస్తాయి.^[155]

లిథువేనియన్ నివాసితులకు ఇప్పుడు నిర్బంధ ఆరోగ్య బీమా ఉంది. విల్నియస్, కౌనస్, క్లైపెడా, స్యాయులియా, పనేవేజ్లను కవర్ చేస్తూ 5 ప్రాదేశిక ఆరోగ్య బీమా ఫండ్లు ఉన్నాయి. ఆర్థికంగా క్రియాశీలకంగా వ్యవహరిస్తున్న వ్యక్తుల కోసం 9% ఆదాయం ఆరోగ్య భీమాకొరకు చెల్లించబడుతుంది.^[156]

అత్యవసర వైద్య సేవలు అన్ని నివాసితులకు ఉచితంగా అందించబడతాయి. ఆసుపత్రి చికిత్సకు అభ్యర్ధన తరువాత సాధారణంగా జనరల్ ప్రాక్టీషనర్ ద్వారా జరుగుతుంది.^[157] ఐరోపాలో లిథువేనియాలో అత్యల్ప ఆరోగ్య సంరక్షణ ధరల్లో ఒకటి కూడా ఉంది.^[158]

మతం

2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం 77.2% లిథువేనియన్లు రోమన్ కాథలిక్ చర్చికి చెందినవారు.^[159] 14 వ శతాబ్దం చివరలో లిథువేనియా క్రైస్తవీకరణం నుండి ఈ చర్చి చాలా వరకు డినామినేట్ చేయబడింది. ఎస్టోమాస్ కుల్వియటిస్ ప్రారంభించిన సంస్కరణ ఎస్టోనియాను లేదా లాట్వియాను విస్తృతంగా ప్రభావితం చేయలేదు. సాధారణంగా క్లైపెడా ( మెమేల్ ) ప్రాంతంలోని స్థానిక జర్మన్లు మాత్రమే ప్రొటెస్టంట్‌గా మారారు. లిథువేనియన్లు, పోల్స్ కాథలిక్, రష్యన్లు, బెలారసియన్లు, ఉక్రైనియన్లు-ఈస్ట్రన్ ఆర్థోడాక్స్‌గా మిగిలిపోయారు.^[160] కొందరు పూజారులు కమ్యునిస్ట్ పాలనకు వ్యతిరేకం నిరోధానికి దారితీసింది. ఇది శిలువ కొండచే సూచించబడింది.

Residents of Lithuania by religion (2011)^[159]

Roman Catholic			77.2%
Eastern Orthodox Church			4.1%
Orthodox (Old Believers)			0.8%
Lutheranism			0.6%
Calvinism			0.2%
Others			0.9%
No religion			6.1%
Did not specify			10.1%

4.1% తూర్పు సంప్రదాయవాదులు ప్రధానంగా రష్యన్ మైనారిటీలో ఉన్నారు. ఈ సమూహం తూర్పు సంప్రదాయ చర్చి, పాత విశ్వాసులకు ప్రత్యేకంగా ఉంటుంది.

ప్రొటెస్టంట్లు 0.8%, వీరిలో 0.6% లూథరన్, 0.2% సంస్కరణలు. లాస్చ్ (1932) ప్రకారం లూథరన్లు మొత్తం జనాభాలో 3.3% ఉన్నారు;^[161] వారు ప్రధానంగా మెమెల్ భూభాగంలో ఉన్న (ఇప్పుడు క్లైపేడా) జర్మన్లు. ఒక చిన్న సంస్కరణ సంఘం (0,5%) కూడా ఉంది.^[161]

ఇది ఇప్పటికీ కొనసాగుతుంది. జర్మన్ జనాభా తొలగించటంతో ప్రొటెస్టనిజం క్షీణించింది. ప్రస్తుతం ఇది ప్రధానంగా దేశంలోని ఉత్తర, పశ్చిమ ప్రాంతాల్లో అదే విధంగా పెద్ద పట్టణ ప్రాంతాల్లో ఉన్న సంప్రదాయ లిథువేనియన్లచే అనుసరించబడుతుంది. సోవియట్ ఆక్రమణ సమయంలో మతవిశ్వాసులు, మతాచార్యులు చాలా బాధలు అనుభవించారు.వీరిలో చాలా మంది చంపబడడం, హింసించబడడం లేదా బహిష్కరించబడ్డారు. కొత్తగా వచ్చిన సువార్త చర్చిలు 1990 నుండి లిథువేనియాలో మిషన్లను స్థాపించాయి.^[162] | లిథువేనియన్ టాటార్స్ ఇస్లాంను ఇస్లాంను వారి మతం వలె నిర్వహించారు. లిథువేనియన్లలో 6.1% మంది మతం లేదు.

లిథువేనియా చారిత్రాత్మకంగా ఒక ముఖ్యమైన యూదు సమాజానికి కేంద్రంగా ఉంది. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సందర్భంగా 18 వ శతాబ్దం నుంచి యూదుల స్కాలర్షిప్, సంస్కృతికి ఒక ముఖ్య కేంద్రంగా ఉంది. యుద్ధానికి ముందు విల్నియస్ ప్రాంతం వెలుపల యూదు జనాభా (అప్పుడు పోలాండ్లో ఉంది) ఉంది.వీరి సంఖ్య సుమారు 1,60,000 మంది ఉన్నారు. 1939 సెప్టెంబరులో సోవియట్‌లు విల్నీయస్ (మాజీ పోలిష్ రాష్ట్రానికి చెందిన) లుట్నియా, లియూనియాలో అదనపు యూదుల శరణార్థులు 1941 జూన్ వరకు వచ్చిన సమయంలో పోలిష్ యూదులు వేల సంఖ్యలో లిథువేనియన్ పౌరులుగా మారిపోయారు. 1941 జూన్‌లో సుమారు 2,20,000 యూదులు లిథువేనియా రిపబ్లిక్లో నివసించారు. దాదాపు అందరూ పూర్తిగా హోలోకాస్ట్ సమయంలో నిర్మూలించబడ్డాయి.^[163]^[164] ఈ సమాజం 2009 నాటికి 4,000 కు చేరింది.^[165]

Romuva sanctuary in Sambia, where Krivis, the chief priest or "pagan pope", lived and ruled over the religion of all the Balts.^[166]

Church of St. Peter and St. Paul in Vilnius with over 2,000 different interior decor elements. Lithuania has strong Roman Catholic traditions.

Interior of the Pažaislis Monastery in Kaunas. It was founded in 1662 and was designed by the Italian architects.

Cathedral of the, Eastern Orthodox Church. It was built in 1346 by the Grand Duke of Algirdas.

Choral Synagogue of. Almost whole rich culture of the Lithuanian Jews was destroyed during the Nazi occupation.

రోమువా మతం సంవత్సరాల కాలం ప్రజాదరణ పొందింది. ఇది బాల్టిక్ ప్రజల సాంప్రదాయ మతం సమకాలీన కొనసాగింపుగా ఉంది. 1387 లో వారి క్రైస్తవీకరణకు ముందు లిథువేనియన్ల పురాతన మతపరమైన పద్ధతులను పునరుద్ధరించింది. జానపద జీవితం, ఆచారాల మనుగడలో ఉన్న బాల్టిక్ పాగన్ సంప్రదాయాలను కొనసాగించాలని రోమువా పేర్కొంది.^[167]^[168]^[169] రొమువా ఒక పాలిథిస్ట్ పాగన్ విశ్వాసం ప్రకృతి పవిత్రత, పూర్వీకుల ఆరాధన అంశాలు ఉన్నాయి. సంప్రదాయ జానపద సంగీత సాధన, సాంప్రదాయ డానియాస్ లేదా శ్లోకాలు, పాటలు అలాగే పర్యావరణ క్రియాశీలత వర్ణిస్తూ పాడటం, సాంప్రదాయిక కళాఖండాలు, సంప్రదాయ శలవుదినాలు, సంప్రదాయ సంగీతం సాధన పవిత్ర స్థలాలను కలిగి ఉంది.^[170] 2001 జనాభా లెక్కల ప్రకారం లిథువేనియాలో 1,270 మంది బాల్టిక్ విశ్వాసం ఉండేవారు ఉన్నారు.^[171] 2011 జనాభా లెక్కల్లో ఈ సంఖ్య 5,118 కి పెరిగింది.^[172] ఇనిషిజా ట్రింక్యునియే ప్రస్తుత కర్వి (హై పూజారి) కమ్యూనిటీ 2015, సుదీర్ఘ పాగన్ చరిత్రలో మొట్టమొదటి మహిళా క్రియేగా గుర్తించబడుతుంది.^[173] ఓక్ ఒక దైవిక చెట్టుగా పరిగణించబడింది. వారి తోటలు పవిత్రమైన ప్రదేశాలలో బలిపీఠాలుగా ఉంచబడ్డాయి. పురాతన కాలంలో లిథువేనియన్లచే ప్రధాన దేవుడి పెర్కునాస్ (ఉరుము దేవుడు) తో సంబంధం కలిగి ఉండేవి.^[174] స్టెల్ముజే ఓక్ అనేది 1,500 సంవత్సరాల వయస్సు కలిగిన అత్యంత ముఖ్యమైన ఓక్.^[175] ఈనాడు లిథువేనియన్లు ఇప్పటికీ ప్రత్యేక సందర్భాలలో ఓక్స్ లేదా ఇతర చెట్లను నాటడం జరుగుతోంది.^[176] అప్పటి 16 ఏళ్ల ఒలింపిక్ చాంపియన్ అయిన రితా మీల్యుటిటే లిండెన్ 2012 లో ఓక్ నాటబడింది. ఇది లాయిస్సేస్ ఆల్జాలో ఉంది.^[177] 2010 లో ఇటీవలి యూరోబొరోమీటర్ ఎన్నికల ప్రకారం,^[178] 47% మంది లిథువేనియన్ పౌరులు "ఒక దేవుడు ఉన్నారని వారు నమ్ముతాము ", 37% మంది " ఆత్మ లేదా జీవిత శక్తి ఉన్నట్లు నమ్ముతాము ", 12% "ఏ విధమైన ఆత్మ, దేవుడు, లేదా జీవిత శక్తి ఉన్నాయని నమ్మము" అన్నారు.

విద్య

Vilnius University, one of the oldest universities in Eastern and Central Europe

లిథువేనియా రిపబ్లిక్ విద్య, సైన్స్ మంత్రిత్వశాఖ జాతీయ విద్యా విధానాలు, లక్ష్యాలను ప్రతిపాదిస్తుంది. ఇవి సెయిమాల ఆమోదం కోసం పంపబడతాయి. ఉన్నత విద్య, వృత్తి శిక్షణ, చట్టం, విజ్ఞాన శాస్త్రం, వయోజన విద్య, ప్రత్యేక విద్యకు సంబంధించిన ప్రమాణాలపై దీర్ఘకాల విద్యా వ్యూహాన్ని చట్టాలు నిర్వహిస్తాయి.^[179] జిల్లా పాలకులు, మునిసిపల్ నిర్వాహకులు, పాఠశాల వ్యవస్థాపకులు (ప్రభుత్వేతర సంస్థలు, మత సంస్థలు, వ్యక్తులతో సహా) ఈ విధానాలను అమలు చేయడానికి బాధ్యత వహిస్తారు.^[179] రాజ్యాంగబద్ధమైన ఆదేశం ప్రకారం ఒక విద్యాసంస్థలో పది సంవత్సరాల అధికారిక నమోదు తప్పనిసరి. ఇది వయస్సు 16 సంవత్సరాలకు ముగుస్తుంది.^[180] జి.డి.పి.లో 5.4% 2016 లో విద్య కోసం ఖర్చు చేయబడింది.^[181] ప్రాథమిక, మాధ్యమిక పాఠశాలలు వారి మునిసిపల్ లేదా కౌంటీ పరిపాలన ద్వారా రాష్ట్రంలో నుండి నిధులు పొందుతాయి. లిథువేనియా రాజ్యాంగం 'తెలివైన వారు' అని భావించిన విద్యార్థులకు ఉన్నత విద్యా సంస్థలలో ట్యూషన్-రహిత హాజరును హామీ ఇస్తుంది.

పాఠశాల హాజరు రేట్లు యు.యూ. సగటు కంటే ఎక్కువగా ఉంటాయి. పాఠశాల సెలవు యు.యూ. సగటు కంటే తక్కువగా ఉంటుంది. అయితే 2010 నుండి పి.ఐ.ఎస్.ఎ. నివేదిక ప్రకారం లిథువేనియన్ గణిత శాస్త్రం, సైన్స్, పఠనం ఒ.ఇ.సి.డి. సగటు కంటే తక్కువగా ఉన్నాయి.^[182] 2015 నుండి పి.ఐ.ఎస్.ఎ. నివేదిక ఈ అన్వేషణలను పునఃపరిశీలించింది.^[183]

15 ఏళ్లు, అంతకు పైబడినవారికి 100% అక్షరాస్యత ఉన్నట్లు వరల్డ్ బ్యాంక్ గుర్తించింది.^[184] అంతకు పూర్వము ఉన్న లిథువేనియన్ అక్షరాస్యత రేటును ప్రపంచ బ్యాంకు నిర్దేశిస్తుంది. యూరోస్టాట్ లిథువేనియా ప్రకారం యు.యూ. లోని ఇతర దేశాలలో సెకండరీ విద్యాశాతం 93.3% ఉంది.^[185] ఒ.ఇ.సి.డి. డేటా ఆధారంగా పోస్ట్ సెకండరీ (తృతీయ) విద్యలసాధనలో లిథువేనియా ప్రపంచంలోని మొదటి 4 దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది. 2016 నాటికి జనాభాలో 54,9% 25 నుండి 34 మద్య వయసులో, 55 నుండి 64 సంవత్సరాల మద్య వయస్సులో ఉన్న 30,7% మంది తృతీయ విద్యను పూర్తి చేశారు.^[186] లిథువేనియాలో ఎస్.టి.ఇ.ఎం. (సైన్స్, టెక్నాలజీ, ఇంజనీరింగ్, మ్యాథమెటిక్స్) క్షేత్రాలలో 25-64 సంవత్సరముల వయస్సుగల తృతీయ విద్యావంతులైన ఒ.ఇ.సి.డి. సగటు (వరుసగా 29%, 26%) కంటే ఎక్కువగా వ్యాపార, పరిపాలనా నిర్వహణ, చట్టం (25 %, 23% వరుసగా.^[187]

ఆధునిక లిథువేనియన్ విద్యా వ్యవస్థలో బహుళ నిర్మాణాత్మక సమస్యలు ఉన్నాయి. తగినంత నిధులు, నాణ్యత సమస్యలు చాలా ఎక్కువగా ఉన్నాయి. మొత్తం యు.యూ.లో లిథువేనియన్ ఉపాధ్యాయుల వేతనాలు అత్యల్పంగా ఉన్నాయి.^[188] 2014లో నాటికి జాతీయ ఉపాధ్యాయుల దాడులకు ప్రధాన కారణం తక్కువ ఉపాధ్యాయుల వేతనాలు.^[189] 2015 ^[190], 2016.^[191]^[192] ఉన్నత విద్యా రంగంలో కూడా జీతాలు తక్కువగా ఉన్నాయి. చాలా మంది లిథువేనియన్ ఆచార్యులు రెండో ఉద్యోగం చేస్తూ తమ ఆదాయాన్ని భర్తీ చేస్తారు.^[193] వ్యయాలను తగ్గించే ప్రయత్నంలో^[194] ఉన్నత పాఠశాల విద్యార్థుల సంఖ్య గణనీయంగా తగ్గించబడింది.^[195] లిథువేనియాలో ఉన్న విశ్వవిద్యాలయాల సంఖ్యను తగ్గించాలని లిథువేనియా పార్లమెంటు నిర్ణయించింది.^[196]^[197] 2018 ప్రారంభంలో లిథువేనియా స్పోర్ట్స్ యూనివర్శిటీ లిథువేనియన్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ హెల్త్ సైన్సు‌లలో విలీనం చేయబడింది.^[198] అదే సమయంలో రెండు ఇతర విశ్వవిద్యాలయాలు - లిటికల్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ ఎడ్యుకేషనల్ సైన్సెస్, అలెక్సాండ్రాస్ స్టెగింస్కిస్ విశ్వవిద్యాలయం వైటట్టాస్ మాగ్నస్ విశ్వవిద్యాలయంలో విలీనం చేయబడ్డాయి.^[199] అనేక మంది లిథువేనియా విద్యావేత్తలు^[200] అలాగే విద్య మంత్రి ^[201] విద్యార్థులు,^[202] పరిశోధకులు^[203] విశ్వవిద్యాలయ నిర్వహణ^[204] విలీనానికి వ్యతిరేకంగా పోరాడారు.

దేశంలో అధికసంఖ్యలో ఉన్న ఇతర బాల్టిక్ దేశాలతో పాటుగా ముఖ్యంగా లాట్వియాలో దేశంలో ఉన్నత విద్యాలయాల గ్రాడ్యుయేట్లు పెద్ద సంఖ్యలో రెండవ భాషా మాట్లాడే విద్య మేధోవలసల కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు.

2008 నాటికి లిథువేనియాలో 15 ప్రభుత్వ విశ్వవిద్యాలయాలు, 6 ప్రైవేటు సంస్థలు, 16 ప్రభుత్వ కళాశాలలు, 11 ప్రైవేట్ కళాశాలలు ఉన్నాయి.^[205] విల్నియస్ విశ్వవిద్యాలయం ఉత్తర ఐరోపాలోని పురాతన విశ్వవిద్యాలయాలలో ఒకటి, లిథువేనియాలో అతిపెద్ద విశ్వవిద్యాలయంగా ప్రత్యేకత కలిగి ఉంది. కౌలాల యూనివర్శిటీ ఆఫ్ టెక్నాలజీ అనేది బాల్టిక్ దేశాలతో అతిపెద్ద సాంకేతిక విశ్వవిద్యాలయం, లిథువేనియాలో రెండవ అతిపెద్ద విశ్వవిద్యాలయంగా గుర్తించబడుతుంది. లిథువేనియా యూనివర్శిటీ ఆఫ్ హెల్త్ సైన్సెస్, లిథ్యుడియన్ అకాడెమి ఆఫ్ మ్యూజిక్ అండ్ థియేటర్, లిటికల్ యూనివర్సిటీ ఆఫ్ ఎడ్యుకేషనల్ సైన్సెస్, వైటట్టాస్ మాగ్నస్ యూనివర్సిటీ, మైకోలాస్ రోమెరిస్ యూనివర్సిటీ, లిటికల్ అకాడమీ ఆఫ్ ఫిజికల్ ఎడ్యుకేషన్, విల్నీయస్ గేడిమినాస్ టెక్నికల్ యూనివర్శిటీ, ది జనరల్ జోనాస్ జెమిటిస్ మిలటరీ అకాడమీ ఆఫ్ లిథువేనియా, క్లాలిపే విశ్వవిద్యాలయం, లిథువేనియన్ వెటర్నరీ అకాడమీ, వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయ విశ్వవిద్యాలయం, స్యాయులియా యూనివర్శిటీ, విల్నియస్ అకాడమీ ఆఫ్ ఆర్ట్,, ఎల్.సి.సి. ఇంటర్నేషనల్ యూనివర్శిటీ.

సంస్కృతి

లిథువేనియన్ భాష

A priest, lexicographer Konstantinas Sirvydas – cherisher of Lithuanian language in 17th century.

Jonas Jablonskis is the father of standard Lithuanian language.

జొహన్నెస్ హేరోల్ట్ పుస్తకం లిబెర్ డిసిప్లిలీ డి ఎరిడిషన్నే క్రిస్టిఫైడెలియం యొక్క అంచులలో వ్రాసిన మొట్టమొదటి లిథిషియన్ గ్లాసెస్ (~ 1520-1530). పదాలు: teprÿdav [s] ʒÿ (అది సమ్మెను), vbagÿste (indigence)

లిథువేనియా భాష (లియిటువియు కాల్బ) లిథువేనియా అధికారిక దేశీయ భాషగానూ యూరోపియన్ యూనియన్ అధికారిక భాషలలో ఒకటిగా గుర్తించబడింది. లిథువేనియాలో 2.96 మిలియన్ లిథువేనియన్ మాట్లాడే ప్రజలు ఉన్నారు. సుమారుగా 0.2 మిలియన్ల మంది విదేశాలలో ఉన్నారు.

లిథువేనియన్ ఒక బాల్టిక్ భాష, ఇది లాట్వియన్ భాషకు దగ్గరి సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. అయినప్పటికీ ఇవి పరస్పరం అర్థమయ్యేవి కావు. ఇది రోమన్ లిపికి అనుగుణంగా రాయబడింది. లిథువేనియన్ భాషాపరంగా అత్యంత సాంప్రదాయిక ఇండో-యూరోపియన్ భాషగా భావించబడుతుంది. ఇది అధికంగా ప్రోటో ఇండో-యూరోపియన్ లక్షణాలను కలిగి ఉంది.^[206] లిథువేనియన్ భాషా అధ్యయనాలు భాషా శాస్త్రం, ప్రోటో-ఇండో-యూరోపియన్ భాష పునర్నిర్మాణం చేయడానికి సహకరిస్తున్నాయి. ^[207] లిథువేనియన్ భాషాశాస్త్రాన్ని ఫ్రాంజ్ బోప్, ఆగస్టు స్చీచెర్, అడాల్బర్ట్ బెజ్జెన్బెర్గర్, లూయిస్ హ్జెల్మ్‌స్లేవ్ ^[208] ఫెర్డినాండ్ డే సాసుర్,^[209] విన్ఫ్రేడ్ పి. లేహ్మన్, వ్లాదిమిర్ టోపరోవ్,^[210] ఇతరులు వంటి భాషావేత్తలు అధ్యయనం చేశారు.

ఆధునిక కాలంలో లిథువేనియన్ భాష రెండు మాండలికాలుగా విభజించబడింది: అక్‌స్తైటియన్ మాండలికం, సామోగిషియన్ మాండలికం. రెండు మాండలికాలలోనూ పదాల ఉచ్చారణలో భేదాలుంటాయి.^[211] సమోగిటియన్ మాండలికం పూర్తిగా పలు వేర్వేరు పదాలను కలిగి ఉంటుంది. కొంతమంది భాషావేత్తలు దీనిని ప్రత్యేక భాషగా పరిగణించబడుతుంది.^[212]

16 వ, 17 వ శతాబ్దాల్లో 16 వ, 17 వ శతాబ్దాలలో ప్రముఖులు, పండితులు లిథువేనియన్ భాషను నిర్మించి దానికి లిఖితరూపాన్ని ఇచ్చి దాని ఆధారంగా నిఘంటువులు రచించి మైకాలోజస్ దౌస్సా, స్టానిస్లొవాస్ రాపోలియోనిస్, అబ్రామస్ కుల్వియటిస్, జోనస్ బ్రెట్కునాస్, మార్టినాస్ మాజ్విడస్, కాన్స్టాంటినాస్ సర్విడస్, సిమోనాస్ వాయిస్నోరస్-వర్నిస్క్స్ వంటి పుస్తకాలు రచించడానికి ఉపయోగించారు.^[213] 1653 లో డానియనియస్ క్లెనాస్ లిథువేనియన్ భాష మొదటి వ్యాకరణ పుస్తకాన్ని (గ్రామటికా లిటవానికా) లాటిన్లో ప్రచురించాడు.

ప్రామాణిక సాహిత్య భాషకు మాండలికాలు ఉపయోగంతో సాగే లిథువేనియా సాహిత్యానికి జోనాస్ జాబ్లోన్స్కిస్ రచనలు, కార్యకలాపాలు చాలా ప్రాధాన్యత సంతరించుకున్నాయి. అతను సేకరించిన భాషాశాస్త్ర సంబంధిత సమాచారాలు 20 వాల్యూములలో ప్రచురించబడింది. ఇప్పటికీ ఇది పరిశోధన, పాఠాలు, పుస్తకాల సవరణలో ఉపయోగించబడుతోంది. అతను లిథువేనియన్ రచనలోకి లిథువేనియన్ లేఖను ప్రవేశపెట్టాడు.^[214]

సాహిత్యం

మద్యయుగంలో పండిత భాషగా గౌరవించబడిన లాటిన్లో వ్రాసిన లిథువేనియన్ సాహిత్యం గొప్ప విలువలు కలిగినదిగా భావించబడుతూ ఉంది. ఈ రకమైన సాహిత్యానికి లిథువేనియన్ రాజు మిందుగుస్ ఆదేశాలు ప్రధానమైన ఉదాహరణగా ఉన్నాయి.లెటిస్ అఫ్ గెడిమినాస్ గ్రీకు లాటిన్ రచనల మరొక ముఖ్యమైన వారసత్వంగా ఉంది.

లాటిన్లో రాసిన మొట్టమొదటి లిథువేనియన్ రచయితలలో ఒకరు నికోలస్ హుస్సోవియస్ (సుమారు 1480 - 1533). 1523 లో ప్రచురించబడిన అతని పద్యం కార్మెన్ డి స్టాంచురా, బెస్టిస్ (స్వరూపం, సాగెరీ, బైసన్ వేట గురించి) లిటెన్యన్ ప్రకృతి సౌందర్యం, జీవన విధానం, ఆచారం, కొన్ని వాస్తవమైన రాజకీయ సమస్యలపై స్పృజిస్తూ, పాగనిజం, క్రైస్తవ మతాల ఘర్షణలను వివరించాయి. 16 వ శతాబ్దం మధ్యకాలంలో మిక్లో లితువానస్ (వ్యక్తి 1490 - 1560) డే మొరిబస్ టార్టారోరం, లిటూనోర్యం ఎట్ మోస్కోరం (టాటార్స్, లిథువేనియస్, ముస్కోవిట్స్ ఆచారాల గురించి) ఒక గ్రంథాన్ని రాశారు. అయినప్పటికీ ఇది 1615 వరకు ప్రచురించబడలేదు. లిథువేనియా సాంస్కృతిక జీవితంలో అసాధారణమైన వ్యక్తిగా స్పానిష్ సంతతికి చెందిన పీటస్ రోయ్సియస్ మారిస్ ఆల్కానిస్కెన్సిస్ (1505 - 1571) న్యాయవాది, కవిగా ప్రఖ్యాతి చెందాడు. 1560 లో విల్నియస్, అగస్టిన్స్ రొటూండస్ (1520 -1582 లో సుమారు 1560 సంవత్సరములు) లో లిథువేనియా చరిత్రకారుడు, న్యాయవాది, మేయర్, లాటిన్‌లో లిథెనియా చరిత్ర వ్రాశాడు. 16 వ శతాబ్ద రెండవ అర్ధభాగంలో మానవతావాది హొవాన్స్ రాధవాన్స్, వెర్గిల్ ఏనిడ్ని ఇతిహాస పద్యాన్ని అనుసరిస్తూ సాగించాడు. 1588 లో ఆయన వ్రాసిన రాడివిలియాస్ విల్నీయస్లో లిటికల్ జాతీయ ఇతిహాసంగా మార్చుతూ ప్రచురించబడింది.^[215]

రేడివిల్లాస్ శీర్షిక పేజీ (1592, విల్నీయస్). కమాండర్ మైకాలోజస్ రాద్విలా రుడాసిస్ (1512-1584) సంబరాలను వివరిస్తూ వ్రాసిన ఈ కవిత మాస్కో దళాలపై (1564) పై లిథిన్ సాయుధ దళాల ప్రసిద్ధ విజయం గురించి వివరిస్తుంది.^[216]

17 వ శతాబ్దపు లిథువేనియన్ విద్వాంసులు - కజిమియరాస్ కోజెల్వియసియస్-విజుకాస్, జిగ్మంతస్ లియాకుస్మినాలు తమ వేదాంతశాస్త్రం, అలంకారిక సంగీతంలో లాటిన్ రచనలకు ప్రసిద్ధి చెందారు. అల్బెర్టాస్ కోజలవిచీయు-విజూకాస్ రచన మొదట ముద్రితమైన లిథువేనియా చరిత్ర (హిస్టోరియా)గా గుర్తించబడుతుంది.

16 వ శతాబ్దంలో లిథువేనియన్ భాషలోని లిథువేనియన్ సాహిత్య రచనలు మొదట సారిగా ప్రచురించబడ్డాయి. 1547 లో మార్టినాస్ మాజ్విడస్ లిథువేనియన్ పుస్తకం కేటీకిమో ప్రిస్టిక్ žంdžiai (ది సింపుల్ వర్డ్స్ కాటేచిజమ్) ను ప్రచురించాడు. అది లిథువేనియాలో ప్రచురించిన మొదటి లిథువేనియన్ పుస్తకంగా గుర్తించబడుతుంది. తరువాత ఆయనను కేతచిజమాస్ తో మైకోలోజస్ దౌస్సా అనుసరించాడు. 16 వ, 17 వ శతాబ్దాలలో మొత్తం క్రైస్తవ ఐరోపాలో లిథువేనియన్ సాహిత్యం ప్రాథమికంగా మతపరమైనదిగా ఉంది.

పాత లిథువేనియన్ సాహిత్యవిప్లవం (14వ, 18 వ శతాబ్దం) ఎన్లైట్మెంటు యుగంలో అత్యంత ప్రాధాన్యత కలిగిన క్రీస్తుజొనాస్ దొనేలీటిస్తో ముగింపుకు వచ్చింది. డొనిలేటిస్ 'కవిత మెటా (ది సీజన్స్) హెక్సామీటర్లో వ్రాసిన లిథువేనియన్ కల్పనా సాహిత్యం మైలురాయిగా ఉంది.^[217]

19 వ శతాబ్దం మొదటి అర్ధభాగంలో సాంప్రదాయవాదం, సెంటిమెంటలిజం, రొమాంటిసిజంల కలయికతో లిథియన్ సాహిత్యానికి మెరొనిస్, అంటానాస్ బారానాస్కాస్, సిమోనాస్ దకుంతాస్, సిమోనాస్ స్తేనేవిసియస్ ప్రాతినిధ్యం వహించారు.^[217] 19 వ శతాబ్దంలో లిథువేనియా సారిస్ట్ విలీనం సందర్భంగా లిథువేనియన్ ప్రెసుకు నిషేధం అమలు చేయబడింది. ఇది నైగ్నేషియ (బుక్ స్మగ్లర్ల) ఉద్యమం ఏర్పడటానికి దారి తీసింది. ఈ ఉద్యమం లిథువేనియన్ భాష, సాహిత్యం ఇప్పటి వరకూ ఉనికిలో ఉండడానికి ప్రధాన కారణంగా ఉంది.

20 వ శతాబ్దపు లిథువేనియన్ సాహిత్యానికి జుజోస్ ట్యూమాస్-వాయిజొగానస్, అంటనాస్ విఎనుయోలిస్, బెర్నార్డాస్ బ్రేజ్జినియస్, అంటనాస్ స్కెమ్మా, బాలిస్ సురుగా, వైటౌటాస్ మేజెర్నిస్, జస్తినాస్ మార్సిన్కెవిసియస్‌లు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నారు.

21 వ శతాబ్దంలో క్రిస్టినా సాబాలియాస్కాటిటే, రెనాటా సెరెటిటే, వాల్డాస్ పాపెవిస్, లారా సిన్టిజా సెర్నియస్కాటి, రూత్ షెపెటిస్ ప్రాతినిథ్యం వహించారు.

నిర్మాణకళ

అనేక ప్రసిద్ధులైన లిథువేనియా వాస్తుశిల్పులు నిర్మాణరంగంలో వారి విజయాలను నమోదుచేసారు.17 వ, 19 వ శతాబ్ధాలలో జోహన్ క్రిస్టోఫ్ గ్లౌబిట్జ్, మార్సిన్ నాక్ఫస్, లారినాస్ గుస్వివియస్, కరోల్ పాడ్జాజైస్కీలు బారోక్ వంటి వాస్తు శిల్పులు నియోక్లాసికల్ నిర్మాణ కదలికలను నిర్మాణకళకు పరిచయం చేశారు.^[218] విల్నియస్ తూర్పు ఐరోపా బరోక్యు రాజధానిగా పరిగణించబడుతుంది.^[219] బారోక్యూ చర్చిలు, ఇతర భవనములతో నిండిన విల్నీయస్ ఓల్డ్ టౌన్ ప్రపంచ వారసత్వ సంపదగా (యునెస్కో వరల్డ్ హెరిటేజ్ సైట్) గుర్తించబడుతుంది.^[220]

లిథువేనియా అనేక కోటలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. లిథువేనియాలో ఇరవై కోటలు ఉన్నాయి. కొన్ని కోటలు పునర్నిర్మించడం లేదా పాక్షికంగా సంరక్షించబడ్డాయి. చాలామంది లిథువేనియన్ మతాచార్యులు 'చారిత్రాత్మక రాజభవనాలు, ఇల్లు గృహాలు ఈనాటి వరకు స్థిరంగా నిలిచి ఉన్నాయి. కొన్ని పునర్నిర్మించబడ్డాయి.^[221] గ్రేట్ వైతౌటాస్ లిథువేనియన్ గ్రామ జీవితం ఉనికిలో ఉంది. లిథువేనియాలో జెర్వినోస్, కాపినిస్కెసుల వంటి అనేక సంప్రదాయ గ్రామాలు ఉన్నాయి.^[222] రమ్సిస్కేస్ అనే పురాతన బహిరంగ మ్యూజియంలో ఎథ్నోగ్రఫిక్ నిర్మాణాన్ని భద్రపరిచారు.

అంతర్యుద్ధ కాలంలో లిథువేనియా తాత్కాలిక రాజధాని కౌనాస్లో ఆర్ట్ డెకో, లిథువేనియన్ జాతీయ రొమాంటిసిజం నిర్మాణ శైలి భవనాలు నిర్మించబడ్డాయి. దీని నిర్మాణం యూరోపియన్ ఆర్ట్ డెకో ఉత్తమ ఉదాహరణలలో ఒకటిగా పరిగణించబడింది. ఇది యూరోపియన్ సంప్రదాయ చిహ్నం (హెరిటేజ్ లేబుల్) పొందింది.^[223]

కళలు , మ్యూజియంలు

18 వ, 19 వ శతాబ్దాలలోని ప్రన్చిస్కుస్ స్ముగ్లివిసియస్, జాన్ రుస్టేమ్, జుజోపాస్ ఓలస్కేవియస్, కనుటాస్ రుసికాస్ వంటి చిత్రకారులు ప్రముఖ లిథువేనియన్ చిత్రకారులుగా ప్రఖ్యాతి సాధించారు.

1933 లో లిథువేనియా ఆర్ట్ మ్యూజియం స్థాపించబడింది. ఇది లిథువేనియాలో కళా పరిరక్షణ, ప్రదర్శన చేస్తున్న అతిపెద్ద మ్యూజియంగా ప్రత్యేకత సంతరించుకుంది.^[224] ఇతర ముఖ్యమైన సంగ్రహాలయాలలో పల్లంగా అంబర్ మ్యూజియం ప్రాధాన్యత వహిస్తూంది. ఇక్కడ అంబర్ ముక్కలు ప్రధాన సేకరణ, నేషనల్ గేలరీ ఆఫ్ ఆర్ట్, 20 వ, 21 వ శతాబ్దపు లిథువేనియన్ కళా సేకరణలను ప్రదర్శిస్తుంది. లిథువేనియా నేషనల్ మ్యూజియం లిటెన్షియల్ ఆర్కియాలజీ, చరిత్ర, జాతి, సంస్కృతి సంబంధిత కళాఖండాలను ప్రదర్శిస్తుంది.

బహుశా లిథువేనియా ఆర్ట్ కమ్యూనిటీలో అత్యంత ప్రఖ్యాత వ్యక్తి స్వరకర్త మైకాలోజస్ కాన్‌స్టాంటినాస్ చియూర్లియోనిస్ (1875-1911) అంతర్జాతీయంగా ప్రసిద్ధి చెందిన సంగీతకారుడుగా గుర్తించబడుతున్నాడు. 1975 లో అతని విజయాలను గౌరవిస్తూ 2420 సిర్లోనియాస్ ఉల్క గుర్తించబడింది. ఎం.కె. సిర్రియోనియస్ నేషనల్ ఆర్ట్ మ్యూజియమ్, అలాగే లిథువేనియాలోని కౌనస్లో మిలటరీ మ్యూజియం, విటౌటాస్ ది గ్రేట్ వార్ మ్యూజియం ఉన్నాయి.

ఇతర ప్రసిద్ధ కళాకారులలో జోనాస్ మెకాస్, జుర్గిస్ మాసియునస్, పెట్రాస్ కల్పకోస్, ఆంటానాస్ జ్మిద్జినవిసియస్, జోనాస్ సిలీకా, జస్తినాస్ వైయనోజీన్స్కిస్, కాజెటానాస్ స్కెరెరియస్, అడోమాస్ వర్నస్, పెట్రాస్ రింసా, జుజోస్ జికారాస్, వైతౌతాస్ కైరియుస్కిస్, విన్కాస్ గ్రిబస్, స్టాసిస్ ఉషిన్స్కాస్, బ్రోనియస్ అంటానాస్ సామ్యూలిస్ (ఎల్టి), జోనాస్ మైయనేస్ (ఎల్టి), ఆంటానాస్ ఝుకాస్కాస్, విక్టోరస్ విజ్గిర్దా, రిమంటస్ డిచవిసియస్, ఎల్విరా కటానినా క్రియుసియునియే, సర్యుస్ సౌకా, జ్యుజస్ స్టాట్కేవిసియస్ (ఎల్.టి.), లియుడాస్ ట్రూయిస్ ప్రాబల్యత సంపాదించారు.

థియేటర్

లిథువేనియాలో దేశంలో, విదేశాల్లో బాగా ప్రసిద్ధి చెందిన కొంతమంది ప్రసిద్ధ రంగస్థల దర్శకులలో ఓస్కారస్ కొర్సునోవస్ ఒకడు. ఆయన ప్రత్యేక బహుమతులతో నలభై సార్ల కంటే అధికంగా పురస్కారాలను అందుకున్నాడు. వీటిలో స్వీడిష్ కమాండర్ గ్రాండ్ క్రాస్ (పోలార్ స్టార్ ఆర్టర్) అత్యంత ప్రతిష్ఠాత్మక అవార్డుగా భావించబడుతుంది.^[225] లిథువేనియాలోని థియేటర్ విల్నియస్, కానస్, క్లైపేద, పనెవెజిస్, ప్రస్తుతం అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందినదిగా భావించబడుతుంది. విల్నియస్‌లో లిథుయేనియన్ జాతీయ డ్రామా థియేటర్, కీస్టౌలియు థియేటర్ల (థియేటర్ ఆఫ్ ఫ్రీక్స్) ఉన్నాయి. పేన్వెయిస్, పనెవెజీసులో కానస్ నేషనల్ డ్రామా థియేటర్, ఓస్కారాస్ కొర్సౌనొవాస్ థియేటర్, క్లైపేద డ్రామా థియేటర్, గిటిస్ ఇవానౌస్కాస్ థియేటర్, మిలిటినస్ డ్రామా థియేటర్ ఉన్నాయి. విల్నీయస్‌లో డాల్ థియేటర్, రష్యన్ డ్రామా థియేటర్, ఇతరాలు ఉన్నాయి. ^[226] సితెనొస్ (సైరెన్), థియేటరియం, నెర్క్ ఐ టీట్రా, (డైవ్ ఇన్ టు థియేటర్), ఇతరాలలో పలు ప్రముఖ థియేటర్ పండుగలు జరుగుతుంటాయి.^[227]^[228]^[229] లిథువేనియన్ థియేటర్ ప్రపంచంలో ఇమంటాస్ నెక్రొసియస్, జోనస్ వైట్కస్, సెంజరీస్, జింటరాస్ వర్నాస్, డలియా ఇబెలల్హౌప్టైటె, అర్టురాస్ అరియం వంటి దర్శకులు ప్రాబల్యత సంతరించుకున్నారు. అలాగే డైనియస్ గవెనొసిస్, రోలాండస్ కజ్లాస్, సౌలియస్ బలాండిస్, గబిజా జరమినైటే వంటి పలువురు నటీనటులు ఉన్నారు.^[230]

చలనచిత్రాలు

1896 జూలై 28 న విల్నియస్ యూనివర్శిటీ బొటానికల్ గార్డెన్ కాన్సర్ట్ హాలులో థామస్ ఎడిసన్ లైవ్ ఫోటోగ్రఫీ సెషన్ జరిగింది. ఒక సంవత్సరం తర్వాత ప్రత్యేకమైన ఫోనోగ్రాఫ్ రికార్డులను అదనంగా చేర్చిన ధ్వనితో అమెరికన్ సినిమాలు ప్రదర్శించబడ్డాయి. 1909 లో లిథువేనియన్ సినిమా మార్గదర్శకులు అంటానాస్ రసియునస్, లాడిస్లాస్ స్టారెవిచ్ వారి మొట్టమొదటి చిత్రాలను విడుదల చేశారు. లిథువేనియా అభిప్రాయాల పేరుతో రీకినూనాస్ రికార్డింగులు విదేశాల్లో లిథువేనియన్ అమెరికన్లలో బాగా ప్రజాదరణ పొందింది. 1925 లో ప్రాణస్ వలుస్కిస్ లిథువేనియన్ పుస్తకం స్మగ్లర్స్ గురించి చిత్రీకరించిన "నక్టిస్ లియేటువొజె" (రాత్రివేళలో లిథెనియా) హాలీవుడ్‌లో లిథువేనియన్ మొదటి పాదముద్రను వదిలింది. 1965 లో బ్రదర్స్ గ్రిమ్ అద్భుత కథల మూలాంశాలతో బిరుటే పుకెలేవిసియుటే చిత్రీకరించిన అక్సో జసిస్ (బంగారుబాతు) అత్యంత ముఖ్యమైన, పరిపక్వ లిథువేనియన్ అమెరికన్ చిత్రంగా ప్రత్యేత సంతరించుకుంది. 1940 లో కౌనాస్‌లో రోమువా సినిమా ప్రారంభించబడింది. ప్రస్తుతం ఇది లిథువేనియాలో ఇప్పటికీ చురుకుగా నిర్వహించబడుతున్న అత్యంత పురాతనమైన థియేటరుగా గుర్తించబడుతుంది. దేశం ఆక్రమించబడిన తరువాత సినిమాలు అధికంగా సోవియట్ ప్రచార ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగించబడ్డాయి. అల్మాందాస్ గ్రిక్వివియస్, గైటిస్ లుస్కాస్, హెన్రికాస్ సబ్లెవిసియస్, అరూనాస్ జెబ్రియునాస్, రైమొండస్ వబలాస్ అడ్డంకులను అధిగమించి విలువైన చిత్రాలను రూపొందించారు. స్వాతంత్ర్యం పునరుద్ధరించిన తరువాత సర్వాన్స్ బార్టాస్, ఆడియస్ స్టోనీలు, ఆర్డియస్ మాటలేస్, ఆద్రియస్ జుజెనస్, అల్గిమంతస్ పైపా, జానినా లాపిన్స్కాటి, దిజాన, ఆమె భర్త కోర్నిలిజస్ మాట్యుజీవియస్లు అంతర్జాతీయ చలన చిత్రోత్సవాలలో విజయం సాధించారు.^[231]

సంగీతం

Lithuanians dancing at Skamba skamba kankliai festival and singing at Lithuanian Song and Dance Festival in Vingis Park

లిథువేనియన్ జానపద సంగీతం నియోలిథిక్ కోర్డెడ్ వేర్ సంస్కృతితో సంబంధం ఉన్న బాల్టిక్ మ్యూజిక్ బ్రాంచికి చెందినది. రెండు వాయిద్య సంస్కృతులు లిథువేనియన్లు నివసించే ప్రాంతాల్లో సంగమిస్తాయి: తంత్రీ వాయిద్యం (కంక్లియు), వాయు వాయిద్యం సంస్కృతులు. లిథువేనియన్ జానపద సంగీతం పురాతనమైనది. వీటిని అధికంగా పూజావిధానంలో కర్మ ప్రయోజనాల కోసం ఉపయోగిస్తారు. లిథువేనియాలో మోనోఫోనీ, హెటెరోఫోనీ, పాలిఫోనీ అనే మూడు పురాతన శైలులు ఉన్నాయి. జానపద పాట శైలులు: సుతార్టిన్స్ (మల్పార్ట్ పాటలు)^[232] వివాహగీతాలు, చారిత్రక యుద్ధగీతాలు, క్యాలెండర్ సైకిల్ అండ్ రిచ్యువల్ సాంగ్స్ అండ్ వర్క్ సాంగ్స్.^[233]

1636 సెప్టెంబరు 4 న లిథువేనియాలో పాలస్ ఆఫ్ ది గ్రాండ్ డ్యూక్స్ ఆఫ్ లిథువేనియాలో ఇటాలియన్ కళాకారుడు నాలుగవ వ్లాడిస్లా వాసా ఆర్డర్లో మొదటి ఒపెరాను నిర్వహించారు.^[234]

మినాల్జోస్ కాన్‌స్టాంటినాస్ సియార్లియోన్స్ అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన లిథువేనియా చిత్రకారుడు, స్వరకర్తగా ప్రఖ్యాతి వహించాడు. ఆయన తన స్వల్పకాల జీవితంలో ఆయన 200 గీతాలకు సంగీతాన్ని సృష్టించాడు. ఆధునిక సాహిత్య సంస్కృతిపై అతని రచనలు తీవ్ర ప్రభావం చూపాయి. ఫారెస్ట్ (మిస్కే), ది సీ (జురా)లు ఆయన మరణానంతరం కూడా ఆయన సింఫోనిక్ పద్యాలు గానం చేయబడ్డాయి. సియార్లియోన్స్ సింబాలిజం, ఆర్ట్ న్యువేయులకు దోహదం చేసాడు. ఆయన ఫిన్ డి సైలెం ఎపోకు ప్రతినిధిగా వ్యవహరించాడు. అతను ఐరోపాలో నైరూప్య కళ మార్గదర్శకులలో ఒకరిగా పరిగణించబడ్డాడు..^[235]

లిథువేనియాలో బృంద సంగీతం చాలా ముఖ్యమైనదిగా ఉంది. విల్నియస్ బృందాలు మూడు యూరోపియన్ గ్రాండ్ ప్రిక్సులో మూడు అవార్డులను గెలుచుకున్నాయి. ఈ నగరం మూడు గ్రాండు పిక్సు గెలుచుకున్న ఏకైక నగరంగా ఉంది (కన్సర్వేయర్ యొక్క బ్రవిస్, జానా ముజాకా, చాంబర్ కోయిర్). డైన్యూ స్వెంటే (లిథువేనియన్ పాట, నృత్యం ఉత్సవం) ఒక దీర్ఘకాల సంప్రదాయంగా ఉంది. మొట్టమొదటి ఉత్సవం 1924 లో కౌనస్లో జరిగింది. 1990 నుండి ఈ పండుగ ప్రతి నాలుగేళ్ళపాటు నిర్వహించబడింది. దేశవ్యాప్తంగా దాదాపు వివిధ వృత్తిపరమైన స్థాయిలు, వయస్సుగల 30,000 గాయకులు, జానపద నృత్యకారులు ఈ ఉత్సవాలలో పాల్గొంటుటారు.^[236] 2008 లో లిథువేనియన్, ఎస్టోనియన్ సంస్కరణలతో కూడిన లిథువేనియన్ సంగీతం, నృత్యం ఉత్సవం యునెస్కో మాస్టర్ ఆఫ్ ది ఓరల్ అండ్ ఇంటాంజిబుల్ హెరిటేజ్ ఆఫ్ హ్యుమానిటీలో లిఖించబడింది.^[237] గట్వెస్ ముసికో డియానా (వీధి సంగీతదినం) వార్షికంగా వివిధ కళాకారుల సంగీతకారులను ఒకచోటకు చేరుస్తుంది.^[238]

బర్మింగ్‌హామ్ దృశ్యాలను ప్రదర్శిస్తున్న నిర్వాహకుడు మిర్గా గ్రాజినిటే-టైల.

డబ్బైలలో బ్రోనియస్ కుటావిసియస్, ఫెలిక్సాస్ బజారస్, ఓస్వాల్దాస్ బాలాకుస్కాస్, ఒనుటే నరబుటియే, విద్మాంటస్ బార్తులిస్, ఇతరులు - ఆధునిక శాస్త్రీయ స్వరకర్తలుగా రూపొందారు. ఆ స్వరకర్తలు చాలామంది పురాతన లిథువేనియన్ సంగీతాన్ని ఆధునిక మినిమలిజం, నియోమోమాటిజంతో దాని సంయోగ కారణాలను అన్వేషించారు.^[239]

సోవియట్ ఆక్రమణ సంవత్సరాలలో కూడా జాజ్ సంగీతదృశ్యం చురుకుగా ఉండేది. విల్నీయస్ జాజ్ స్కూల్ స్థాపనకు ప్రేరణకు కారకులైన గనెలిన్, తారాసోవ్, చెకాసిన్ త్రయం కృషితో 1970-71లో నిజమైన విజయం సాధించింది.^[240] విల్నియస్ జాజ్ ఫెస్టివల్, కౌన్నాస్ జాజ్, బిర్స్తానాస్ జాజ్ ఉత్సవాలు ప్రసిద్ధి చెందిన వార్షిక జాజ్ ఉత్సవాలుగా నిర్వహించబడుతున్నాయి. లిథువేనియా మ్యూజిక్ ఇన్ఫర్మేషన్ సెంటర్ లిథువేనియన్ సంగీత సంస్కృతి సంబంధిత సమాచారాన్ని సేకరించడం, ప్రోత్సహించడం వంటి చర్యలను సాగిస్తుంది.

రాక్ , ప్రొటెస్ట్ మ్యూజిక్

1944 లో లిథువేనియాను సోవియట్ తిరిగి ఆక్రమించిన తరువాత, సోవియెట్ సెన్సార్షిప్ లిథుఏనియాలో అన్ని కళాత్మక ప్రక్రియలను నిరంతరం నియంత్రిస్తూ పాలన కొనసాగించింది. అలాగే సోవియట్ పాలనను వ్యతిరేకించడం, విమర్శించడం వంటిచర్యలకు వెంటనే శిక్షలు అమలుపరచబడుతూ ఉండేవి.^[241] 1965 లో మొట్టమొదటి స్థానిక రాక్ బ్యాండ్లు ఆవిర్భవించాయి. విల్నియస్‌లో కెర్టుకై, ఐత్వారాయి, న్యుయోగీ అంట్స్ స్లెంక్స్సియో, కెస్టిటిస్ ఆంటనేలిస్, వియన్యుయోలియా, గెలీయు వైకాయి మొదలైన రాక్ బ్యాండ్లు ఉన్నాయి. వారి అభిప్రాయాలను ప్రత్యక్షంగా వ్యక్తం చేయడం సాధ్యంకాక లిథువేనియన్ కళాకారులు దేశీయ రోకో మార్షైలను నిర్వహించడం ప్రారంభించారు. వారి పాటలలో, రూపకాలలో దేశభక్తి సాహిత్యాన్ని ఉపయోగించారు. వీటిలోని నిజమైన అర్థాలను స్థానికులు సులభంగా గుర్తించేవారు.^[242]^[243] పోస్ట్ మాడర్నిస్ట్ రాక్ బ్యాండ్స్ యాంటిస్ బృందం లోని గాయకుడు అల్గిర్దాస్ కాస్పెడాస్ సోవియట్ పాలన రూపకాలు ఉపయోగించిన అత్యంత చురుకైన కళాకారులలో ఒకరుగా గుర్తించబడ్డాడు. ఉదాహరణకు పాట జొంబై (జాంబీస్) లో బృందం ఉక్రెర్గేలో సైనిక స్థావరాన్ని ఆక్రమించిన ఎర్ర సైన్యం సైనికుల గురించి నిగూడార్ధాలతో దేశీయగీతాలను గానంచేసారు.^[244]^[245]

ప్రారంభ స్వేచ్ఛా సంవత్సరాల్లో రాక్ బ్యాండ్ ఫోజ్ కచేరీలకు వేలకొలది ప్రేక్షకులను ఆకర్షిస్తూ ప్రజాదరణ పొందింది.^[246] 1997 లో విడిపోయిన తరువాత ఫౌజ్ గాయకుడు ఆండ్రియస్ మామోంటోవాస్ అత్యంత ప్రముఖమైన లిబియా కళాకారులలో ఒకరిగా, పలు చారిటీ కార్యక్రమాలలో చురుకైన భాగస్వామిగా ఉన్నారు.^[247] మార్జినాస్ మికుటావిసియోస్ ట్రై మిలీజోనై (మూడు మిలియన్లు), యూరోబాస్కెట్ 2011 నెబెట్లీ సిర్గాలియా (ఇంగ్లీష్ వెర్షన్ సెలబ్రేట్ బ్యాస్కెట్బాల్)వంటి అధికారిక గీతాలను సృష్టించి ప్రఖ్యాతి గడించింది.^[248]^[249]

ఆహారసంస్కృతి

లిథువేనియా వంటకాలలో లిథువేనియాలో నెలకొని ఉన్న చల్లని, తేమతో కూడిన ఉత్తర వాతావరణానికి అనుకూలమైన ఆహార ఉత్పత్తులు అధికంగా ఉపయోగించబడుతుంటాయి: బార్లీ, బంగాళాదుంపలు, వరి, దుంపలు, ఆకుకూరలు, బెర్రీలు, పుట్టగొడుగులను స్థానికంగా పెంచుతారు. లిథువేనియా ప్రత్యేకతల్లో పాల ఉత్పత్తులు ఒకటి. తీర ప్రాంతంలో చేపల వంటకాలు బాగా ప్రాచుర్యం పొందాయి.^[250] లిథువేనియా ఉత్తర ఐరోపాతో వాతావరణం, వ్యవసాయ పద్ధతులను పంచుకుంటున్న కారణంగా లిథువేనియన్ వంటకాలు స్కాండినేవియన్ వంటకాల సారూప్యత కలిగివున్నాయి. ఏది ఏమైనప్పటికీ సుదీర్ఘమైన, క్లిష్టమైన దేశచరిత్రలో వివిధ రకాల ప్రభావాల కారణంగా లిథువేనియా ఆహారసంస్కృతికి స్వంత ప్రత్యేక లక్షణాలు ఉన్నాయి. లిథువేనియన్ వంటకాల్లో ఉపయోగించే సంప్రదాయ పాల ఉత్పత్తులు; వైట్ కాటేజ్ చీజ్ (వేర్స్కేస్ సైరిస్), పెరుగు (వేర్స్కే), పులియబెట్టిన పాలు (రుగ్పీనిస్), సోర్ క్రీం (గ్రీటైన్), వెన్న (స్వీస్టాస్), కాస్తినిస్ - సోర్ క్రీం వెన్న. సాంప్రదాయ మాంసం ఉత్పత్తులు సాధారణంగా రుచికోసం మసాలానుచేర్చి, పులియబెట్టి, పొగబెట్టబడతాయి. పొగబెట్టిన - సాసేజ్లు (ద్రాస్స్), లర్డ్ (లాషినియా), స్కిలాండిస్. పొగబెట్టిన హామ్ (కుంపీస్). సూప్స్ (స్రియుబొస్) - బొలెటస్ సూప్, క్యాబేజీ సూప్, బీరు సూప్, పాలు సూప్ అలాగే వివిధ రకాల పారాగ్స్ (కొసెస్) సంప్రదాయంగా రోజువారీ ఆహారంలో భాగంగా ఉన్నాయి. మంచినీటి చేప, హెర్రింగ్, వైల్డ్ బెర్రీలు, పుట్టగొడుగులు, తేనె ఈనాటికి చాలా ప్రజాదరణ పొందిన ఆహారాలుగా ఉన్నాయి.^[251]^[252]

ప్రాథమిక లిథువేనియన్ ఆహార ఉత్పత్తులలో రై బ్రెడ్ ఒకటి. రై బ్రెడ్డును అల్పాహారం, భోజనం, విందు కోసం ప్రతి రోజు తింటారు. రొట్టె కుటుంబ ఆచారాలు, వ్యవసాయ వేడుకలలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది.^[253]

గ్రాండ్ డచీ లిథువేనియాలో భాగంగా ఉన్న లిథువేనియా, ఇతర దేశాలు అనేక వంటకాలను, పానీయాలను ఆహార అలవాటుగా పంచుకున్నాయి. జర్మన్ సంప్రదాయాల వంటకాలైన బంగాళాదుంప పుడ్డింగ్ (కుగిలిస్ లేదా కుగెల్), బంగాళాదుంప సాసేజ్లు (వెడరై), అలాగే బరోక్ చెట్టు కేక్ (సకొటిస్ అని పిలుస్తారు), పంది, బంగాళాదుంప వంటలు లిథువేనియన్ వంటకాలను ప్రభావితం చేసాయి. వీటిలో అత్యంత ప్రభావాలకు లోనైన ఈస్ట్రన్ (కరైట్) వంటకాలు - కిబినాయి లిథెనియాలో ప్రసిద్ధి చెందాయి. లిథువేనియన్ నాయకులు సాధారణంగా ఫ్రెంచ్ వంటమనుషులను నియమించుకుంటారు. ఫ్రెంచ్ వంట పద్ధతులు లిథువేనియాకు ఈ విధంగా వచ్చాయి.^[254]

వేలకొద్దీ సంవత్సరాల నుండి బాల్ట్స్ మీడ్ (మిడ్యుస్) ను ఉపయోగిస్తున్నాయి.^[255] బీర్ (అలుస్) చాలా సాధారణ మద్య పానీయంగా ఉంది. లిథువేనియాలో పొడవైన ఫామ్హౌస్ బీర్ సంప్రదాయం ఉందని మొదటిది 11 వ శతాబ్దపు గ్రంథాలలో పేర్కొనబడింది. పురాతన బాల్టిక్ సంబరాలకు, ఆచారాలకు బీరు అత్యధికంగా ఉపయోగించబడింది.^[256] ఫాంహౌసులో ఉత్పత్తి లిథువేనియాలో అంతటా అధికంగా ఉనికిలో ఉన్నాయి. లిథువేనియన్‌లో తరువాత వారి ప్రత్యేకమైన ఫామ్హౌస్ సంప్రదాయ బీరు తయారీ సంస్కృతిని వాణిజ్య తయారీ సంస్కృతిగా అభివృద్ధి చేశారు.^[257]^[258] 2015 లో ఐరోపాలో తలసరి బీరు వినియోగంలో లిథువేనియా టాప్ 5 లో ఉంది. 75 చురుకుగా బ్రూవర్లలో 32 లఘు బివరీలు ఉన్నాయి.^[259] విల్నియస్లో దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలలో ఈ బీర్లపై దృష్టి సారించిన కారణంగా తరువాత సంవత్సరాలలో లిథువేనియాలోని లఘు బివరీలు సంఖ్యాపరంగా అభివృద్ధి చెందుతున్నాయి.

వైట్ గైడ్ బాల్టిక్ టాప్ 30 జాబితాలో 8 లిథువేనియన్ రెస్టారెంట్లు ఉన్నాయి.^[260]

మాధ్యమం

లిథువేనియా రాజ్యాగం మాట్లాడడానికి, పత్రికలకు స్వేచ్ఛను అందిస్తుంది. ప్రభుత్వం సాధారణంగా హక్కులను గౌరవిస్తుంది. స్వాతంత్ర్యత కలిగిన పత్రికారంగం, సమర్థవంతమైన న్యాయవ్యవస్థ, పనిచేసే ప్రజాస్వామ్య రాజకీయ వ్యవస్థ ఈ స్వేచ్ఛలను ప్రోత్సహించడానికి సహకరిస్తాయి. ఏదేమైనా జాతీయ, జాతి, మత లేదా సామాజిక ద్వేషం, హింస, వివక్షత, అపవాదు, దోషపూరితమైన సమాచారం వంటి వ్యక్తీకరణ వంటి చర్యలను రాజ్యాంగం రక్షించదు. లిథువేనియా ప్రభుత్వానికి, పౌరులకు వ్యతిరేకంగా, లేదా జాతి నిర్మూలన, మానవహక్కులకు వ్యతిరేకంగా నేరాలకు పాల్పడం, యుద్ధ నేరాలను నిరాకరించడం నేరపూరితమైనదిగా భావించబడుతుంది. ^[261]

లిథువేనియాలో అత్యధికంగా అమ్ముడైన దినసరి జాతీయ వార్తాపత్రికలలో లియుటువోస్ రైట్స్ (సుమారు 18.8% రోజువారీ పాఠకులు), వాకోరో జినియోస్ (12.5%), కానో డియానా (3,7%), సియులియు క్రాస్టాస్ (3,2%), ఒకర్రి ఇక్ష్ప్రెస్స్ (2,7%). వీక్లీ వార్తాపత్రికలు సావీటీ (వారపత్రికలో 34%), Žmonės (17%), పెరీ కావోస్ (11,9%), జి (8,7%), ఎక్స్ప్రెస్ నెడెలియా (5,4%) ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి.^[262]

2018 జూలైలో లిథువేనియాలో జాతీయ టెలివిజన్ ఛానళ్ళు టి.వి.3 (ఆడిటోరియంలో 35,9%), ఎల్.ఎన్.కె. (32.8%), లిథువేనియా నేషనల్ రేడియో, టెలివిజన్ (30,6%), బి.టి.వి. (19,9) %), లయిట్యువోస్ రైట్స్ టి.వి. (19,1%) అత్యధిక జనాదరణ పొందుతున్నాయి.^[263]

లిథువేనియా రేడియో స్టేషన్లలో ఎం-1 (మొత్తం శ్రోతలు 15.8%), లెయిటస్ (12,2%), ఎల్.ఆర్.టి రాడిజస్ (10,5%), రేడియోసెన్ట్రాస్ (10,5%) అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందుతూ ఉన్నాయి.^[264]

ప్రభుత్వ శలవులు , పండుగలు

వెయ్యి సంవత్సరాల చరిత్రలో లిథువేనియా రెండు జాతీయ దినాలు ఉన్నాయి. 1251 లో మధ్యయుగ సామ్రాజ్యంగా మిన్యుగాగస్ లిథువేనియా స్థాపనకు గుర్తుగా జూలై 6 న స్టేట్‌హుడ్ దినం నిర్వహించబడుతుంది. 16 ఫిబ్రవరిన రష్యా, జర్మనీ నుండి స్వతంత్రత ప్రకటించిన ఆధునిక లిథువేనియన్ దేశం సృష్టించిన రోజును " లిథువేనియన్ స్టేట్ రిస్టాబ్లిష్మెంట్ డే " జరుపుకుంది. 1918 లో ప్రకటించారు. జోనిన్స్ (ఇంతకుముందు రాస్సో అని పిలవబడేది) అనేది అన్యమత వేడుకలతో పబ్లిక్ సెలవుదినం. 2018 నాటికి 13 పబ్లిక్ సెలవులు ఉన్నాయి.^[265]

17 వ శతాబ్దం ప్రారంభం నుండి కజికో ముగే సెయింట్ కాసిమిర్ వర్ధంతిని వార్షిక ఉత్సవానికి వేలాది మంది సందర్శకులు వస్తారు. ఇందులో అనేకమంది కళాకారులు పాల్గొంటారు. అదనంగా లిథువేనియన్లు విల్నియస్ ఇంటర్నేషనల్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్, కలునో మిస్టో డియానా, క్లైపెడా సీ ఫెస్టివల్, మాడోస్ అఫెక్కిజా, విల్నీయస్ బుక్ ఫెయిర్, విల్నీయస్ మారథాన్, డెవిల్‌స్టోన్ ఓపెన్ ఎయిర్, అపోలో 854 (lt), గ్రేట్ జమైసియా కల్వరియా ఫెస్టివల్ జరుపుకుంటారు.

క్రీడలు

లిథువేనియాలో బాస్కెట్ బాల్ అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన క్రీడగానూ జాతీయ క్రీడగానూ ఉంది. లిథువేనియా జాతీయ బాస్కెట్బాల్ జట్టు మూడు సార్లు (1937, 1939, 2003), యూరోబాస్కెట్, ది వరల్డ్ ఛాంపియన్షిప్స్, ఇతర యూరోబాస్కెట్ క్రీడలలో మొత్తం 8 పతకాలను సాధించింది. అంతర్జాతీయ బాస్కెట్బాల్ పోటీలలో గణనీయమైన విజయం సాధించింది. పురుషుల జాతీయ జట్టులో కూడా అత్యధిక సంఖ్యలో టి.వి. రేటింగ్లు ఉన్నాయి. 2014 లో దేశ జనాభాలో 76% మంది ఈ ఆటలను ప్రత్యక్షంగా వీక్షించారు.^[266] లిథువేనియా 1939, 2011 లో యూరోబాస్కెట్ క్రీడకు ఆతిధ్యమిచ్చింది. చారిత్రాత్మక లిథువేనియా బాస్కెట్బాల్ జట్టు బి.సి. జాల్గిరిస్ 1999 లో కౌనస్ నుండి యూరోపియన్ బాస్కెట్బాల్ లీగ్ యూరోలీగుగా గెలుపొందింది. లిథువేనియా అనేక ఎన్.బి.ఎ. క్రీడాకారులను తయారు చేసింది. వీరిలో నాస్మిత్ మెమోరియల్ బాస్కెట్బాల్ హాల్ ఆఫ్ ఫేమ్ అర్విడాస్ సబోనిస్, స్రానస్ మారిసియులియోస్ ^[267] ప్రస్తుత ఎన్.బి.ఎ. క్రీడాకారులు జోనాస్ వలాంచీయునస్, డొమంటస్ సాబోనిస్, మిందుగాస్ కుజ్మిన్స్కాస్ ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నారు.^[268]

లిథువేనియా ఒలింపిక్ క్రీడలలో మొత్తం 25 పతకాలు గెలుచుకుంది. దీనిలో అథ్లెటిక్సులో ఆరు స్వర్ణ పతకాలలో ఆధునిక పెంటతలాన్, షూటింగ్, ఈతలో గెలిచింది. అనేక ఇతర లిథువేనియన్లు సోవియట్ యూనియన్కు ప్రాతినిధ్యం వహించి ఒలంపిక్ పతకాలు గెలుచుకున్నారు. స్వతంత్ర లిథువేనియాలో డిస్కస్ త్రోయర్ విర్గిలిజస్ అలెక్నా అత్యంత విజయవంతమైన ఒలంపిక్ క్రీడాకారుడుగా 2000 లో సిడ్నీ, 2004 లో ఏథెన్స్ క్రీడలలో బంగారు పతకాలను, అలాగే 2008 బీజింగ్ ఒలింపిక్సులో కాంస్య పతకాన్ని సాధించాడు. ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్ క్రీడలలో అనేక పతకాలను ఒక స్వర్ణ పతకాన్ని గెలుచుకున్నాడు. ఇటీవల లండన్లోని 2012 వేసవి ఒలింపిక్సులో 15 ఏళ్ల స్విమ్మర్ రూతా మీల్యుటిటే గెలిచిన బంగారు పతకం లిథువేనియాలో ఈ క్రీడకు ప్రజాదరణను అధికరింపజేసింది.

లిథువేనియా ఆధునిక పెంటతలాన్, రోడ్డు సైక్లింగ్, ట్రాక్ సైక్లింగ్, చెస్, రోయింగ్, ఏరోబాటిక్స్, స్ట్రాంగ్మన్, రెజ్లింగ్, బాక్సింగ్, మిశ్రమ మార్షల్ ఆర్ట్స్, క్యోకుషన్ కరాటే, ఇతర క్రీడలలో ప్రముఖ అథ్లెట్లను తయారు చేసింది.

కొందరు లిథువేనియన్ అథ్లెట్లు శీతాకాలపు క్రీడలలో విజయం సాధించారు. దీని కొరకు అనేక ఐస్ రింక్స్, స్కీయింగ్ వాలులు వంటి సౌకర్యాలు అందించబడ్డాయి. వీటిలో బాల్టిక్సులో నిర్మించబడిన మొదటి ఇండోర్ స్కీ వాలు అయిన మంచు అరేనా కూడా ఉంది.^[269] 2018 లో లిట్వేనియా నేషనల్ ఐస్ హాకీ జట్టు 2018 ఐ.ఐ.హెచ్.ఎఫ్. ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్ డివిజన్ I లో బంగారు పతకాలు సాధించింది.^[270] 17 వ శతాబ్దం నుంచి తెలిసిన ఒక లిథువేనియన్ జాతి క్రీడ రిటినిస్.

లిథువేనియన్ ప్రతి సంవత్సరం డాకర్ ర్యాలీలో పాల్గొంటుంది. ఈ క్రీడలలో అంటానాస్ జుకెన్విసియస్, బెనెడిక్టాస్ వనాగస్ అంతర్జాతీయంగా ప్రసిద్ధి చెందారు.

వెలుపలి లింకులు

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 "Lietuvos gyventojų tautinė sudėtis 2014–2015 m." Alkas.lt. Archived from the original on 31 డిసెంబరు 2016. Retrieved 6 October 2017.
↑ Kulikauskienė, Lina (2002). Lietuvos Respublikos Konstitucija [The Constitution of the Republic of Lithuania] (in Lithuanian). Native History, CD. ISBN 9986-9216-7-8.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ Veser, Ernst (23 September 1997). "Semi-Presidentialism-Duverger's Concept — A New Political System Model" (PDF) (in English and Chinese). Department of Education, School of Education, University of Cologne: 39–60. Archived from the original (PDF) on 24 ఏప్రిల్ 2021. Retrieved 23 August 2017. Duhamel has developed the approach further: He stresses that the French construction does not correspond to either parliamentary or the presidential form of government, and then develops the distinction of 'système politique' and 'régime constitutionnel'. While the former comprises the exercise of power that results from the dominant institutional practice, the latter is the totality of the rules for the dominant institutional practice of the power. In this way, France appears as 'presidentialist system' endowed with a 'semi-presidential regime' (1983: 587). By this standard he recognizes Duverger's pléiade as semi-presidential regimes, as well as Poland, Romania, Bulgaria and Lithuania (1993: 87). {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ Shugart, Matthew Søberg (September 2005). "Semi-Presidential Systems: Dual Executive and Mixed Authority Patterns" (PDF). Graduate School of International Relations and Pacific Studies. United States: University of California, San Diego. Archived from the original (PDF) on 19 August 2008. Retrieved 23 August 2017.{{cite journal}}: CS1 maint: postscript (link)
↑ Shugart, Matthew Søberg (December 2005). "Semi-Presidential Systems: Dual Executive And Mixed Authority Patterns" (PDF). French Politics. 3 (3). Palgrave Macmillan Journals: 323–351. doi:10.1057/palgrave.fp.8200087. Archived from the original (PDF) on 4 మార్చి 2016. Retrieved 23 August 2017. A pattern similar to the French case of compatible majorities alternating with periods of cohabitation emerged in Lithuania, where Talat-Kelpsa (2001) notes that the ability of the Lithuanian president to influence government formation and policy declined abruptly when he lost the sympathetic majority in parliament.{{cite journal}}: CS1 maint: postscript (link)
↑ "Statistikos departamentas".
↑ ^7.0 ^7.1 "Lithuania". International Monetary Fund. 2017. Retrieved 27 October 2017.
↑ Lithuania. Imf.org.
↑ "The World Factbook — Central Intelligence Agency". www.cia.gov. Archived from the original on 2011-06-04. Retrieved 2017-12-03.
↑ "2015 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2015. Retrieved 24 March 2017.
↑ Lithuania Archived 2017-10-14 at the Wayback Machine. Oxford Online Dictionaries.
↑ Lithuania Archived 2017-10-14 at the Wayback Machine. American Heritage Dictionary.
↑ The Merriam-Webster Dictionary does not even mention this pronunciation and instead lists /ˌlɪθəˈweɪniə/ as the most common US pronunciation. The Oxford Online Dictionaries also mention the UK variant /ˌlɪθjuːˈeɪniə/
↑ Tomas Baranauskas (Fall 2009). "On the Origin of the Name of Lithuania". Lithuanian Quarterly Journal of Arts and Sciences. 55 (3). ISSN 0024-5089.
↑ మూస:Lt icon Tomas Baranauskas (2001). Lietuvos karalystei – 750 Archived 1 జూన్ 2012 at the Wayback Machine. voruta.lt.
↑ Paul Magocsi (1996). History of the Ukraine. University of Toronto Press. p. 128. ISBN 0802078206.
↑ Thomas Lane (2001). Lithuania: Stepping Westward. Routledge. pp. ix, xxi. ISBN 0-415-26731-5.
↑ The New Encyclopædia Britannica v. 17 (1998) p. 545
↑ Rick Fawn (2003). Ideology and national identity in post-communist foreign policies. Psychology Press. pp. 186–. ISBN 978-0-7146-5517-8.
↑ Stone, Daniel. The Polish–Lithuanian State: 1386–1795. University of Washington Press, 2001. p. 63
↑ "The Roads to Independence". Lithuania in the World. 16 (2). 2008. ISSN 1392-0901. Archived from the original on 12 May 2011.
↑ "Kauno tvirtovės istorija" (in లిథువేనియన్). Gintaras Česonis. 2004. Archived from the original on 10 May 2011. Retrieved 12 June 2008. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
↑ Herbermann, Charles, ed. (1913). "Lithuanians in the United States" . Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.
↑ "The Great war in Lithuania 1914 -1918".
↑ "ఆర్కైవ్ నకలు" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2019-08-08. Retrieved 2017-12-06.
↑ "The Republic of Lithuania, 1918–1940". valstybingumas.lt. Archived from the original on 2017-12-01. Retrieved 2017-12-06.
↑ "Smetona, Antanas - International Encyclopedia of the First World War (WW1)". Archived from the original on 2018-01-16. Retrieved 2017-12-06.
↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2017-12-01. Retrieved 2017-12-06.
↑ "Independence Wars (Lithuania, Latvia and Estonia) - International Encyclopedia of the First World War (WW1)". Archived from the original on 2018-01-17. Retrieved 2017-12-06.
↑ "LTL - Lithuanian Litas - OANDA". www.oanda.com. Archived from the original on 2016-06-23. Retrieved 2017-12-06.
↑ "Aleksandras Stulginskis, President of Lithuania - Alfonsas Eidintas". www.lituanus.org. Archived from the original on 2019-08-05. Retrieved 2017-12-06.
↑ "Kazys Grinius". www.lrp.lt. Archived from the original on 2017-12-01. Retrieved 2017-12-06.
↑ "What Happened During the Great Depression?".
↑ "Trade Unions in Lithuania - A Brief History - Sergejus Glovackas (2009) (Global Labour Institute - English)". www.globallabour.info. Archived from the original on 2018-05-05. Retrieved 2017-12-06.
↑ J. Lee Ready (1995). World War Two: Nation by Nation. London: Cassell. p. 191. ISBN 1-85409-290-1.
↑ Ineta Žiemele, ed. (2002). Baltic Yearbook of International Law (2001). Vol. 1. p. 2. ISBN 978-90-411-1736-6.
↑ Richard J. Krickus (June 1997). "Democratization in Lithuania". In K. Dawisha and B. Parrott (ed.). The Consolidation of Democracy in East-Central Europe. p. 293. ISBN 978-0-521-59938-2.
↑ ^38.0 ^38.1 Prit Buttar. Between Giants. ISBN 9781780961637.
↑ "Lithuania: Back to the Future". Travel-earth.com. 1 May 2004. Archived from the original on 23 August 2006. Retrieved 5 June 2011.
↑ Michalski, Czesław. "Ponary - Golgota Wileńszczyzny (Ponary — the Golgotha of Wilno)" (in Polish). Konspekt nº 5, Winter 2000–01, Academy of Pedagogy in Kraków. Archived from the original on 7 ఫిబ్రవరి 2007. Retrieved 6 డిసెంబరు 2017.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ "US Department of State Bureau of Public Affairs". State.gov. August 2006. Retrieved 25 April 2010.
↑ "The Partisan Movement in Postwar Lithuania - V. Stanley Vardys". www.lituanus.org. Archived from the original on 2012-03-02. Retrieved 2017-12-06.
↑ Küng, Andres (13 April 1999). "Communism and Crimes against Humanity in the Baltic states". Archived from the original on 1 మార్చి 2001. Retrieved 6 డిసెంబరు 2017. A Report to the Jarl Hjalmarson Foundation seminar
↑ "The Demise of the Lithuanian Helsinki Group". www.lituanus.org. Archived from the original on 2021-02-27. Retrieved 2017-12-06.
↑ "Lithuania's Independence Movement - Lokashakti Encyclopedia". www.lokashakti.org. Archived from the original on 2017-12-03. Retrieved 2017-12-06.
↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2017-12-03. Retrieved 2017-12-06.
↑ "Istorija". www.thebalticway.eu.
↑ "On This Day 13 January 1991: Bloodshed at Lithuanian TV station". BBC News. 13 January 1991. Retrieved 13 September 2011.
↑ Bill Keller (14 January 1991). "Soviet crackdown; Soviet loyalists in charge after attack in Lithuania; 13 dead; curfew is imposed". New York Times. Retrieved 18 December 2009.
↑ "Memorial. Medininkai - Cold war sites". coldwarsites.net. Archived from the original on 2021-05-11. Retrieved 2017-12-06.
↑ Richard J. Krickus (June 1997). "Democratization in Lithuania". In K. Dawisha and B. Parrott (ed.). The Consolidation of Democracy in East-Central Europe. p. 344. ISBN 978-0-521-59938-2.
↑ "Lithuania Geography". Abhinav.com.
↑ Jan S. Krogh. "Other Places of Interest: Central Europe". Retrieved 31 December 2011.
↑ "Nida and The Curonian Spit, The Insider's Guide to Visiting - MapTrotting". MapTrotting. 24 September 2016. Retrieved 24 September 2016.
↑ "Assessment of Climate Change for the Baltic Sea Basin – The BACC Project – 22–23 May 2006, Göteborg, Sweden" (PDF). Retrieved 25 April 2010.
↑ G. Sakalauskiene and G. Ignatavicius (2003). "Research Note Effect of drought and fires on the quality of water in Lithuanian rivers". Hydrology and Earth System Sciences. 7 (3): 423–427. Bibcode:2003HESS....7..423S. doi:10.5194/hess-7-423-2003.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
↑ "Ekstremalūs reiškiniai (Extreme Phenomena)". meteo.lt. Archived from the original on 1 ఏప్రిల్ 2015. Retrieved 15 ఫిబ్రవరి 2018.
↑ "Rekordiškai šilta Rugsėjo Pirmoji (Warmest 1 September on record)". meteo.lt. 2 September 2015. Archived from the original on 7 సెప్టెంబరు 2015. Retrieved 15 ఫిబ్రవరి 2018.
↑ "Weatherbase: Historical Weather for Lithuania". Weatherbase. Archived from the original on 17 మే 2021. Retrieved 22 February 2013.
↑ "Lithuania 2016, GNI per capita, PPP (current international $)". data.worldbank.org. Retrieved 18 March 2018.
↑ "Lithuania 2016, export structure". atlas.media.mit.edu. Archived from the original on 26 అక్టోబరు 2017. Retrieved 19 March 2018.
↑ "GDP - composition, by sector of origin". Archived from the original on 13 మే 2020. Retrieved 19 March 2018.
↑ "Valstybinė miškų tarnyba - Užsienio prekyba mediena ir medienos gaminiais 2015 m. I pusmetį". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.
↑ "Lietuvos miško savininkų asociacija - straipsniai :VMT: Lietuvos užsienio prekyba mediena ir medienos gaminiais 2015 m. I ketv". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.
↑ "Kaip kalamas maisto pramonės milijardas eksportui? - Veidas.lt". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.
↑ "Where does Lithuania export to? (2016)". Archived from the original on 24 అక్టోబరు 2017. Retrieved 19 March 2018.
↑ "Lithuanian Macroeconomic Review No 58" (PDF). SEB. December 2014. Archived from the original (PDF) on 8 మార్చి 2021. Retrieved 22 May 2015.
↑ ""Lietuvos makroekonomikos apžvalga" nr. 62". SEB. April 2014. Archived from the original on 3 జూలై 2021. Retrieved 7 September 2016.
↑ "Tiesioginės užsienio investicijos Lietuvoje pagal šalį - Lietuvos bankas". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.
↑ "Lithuania FDI skyrockets in 2017". Archived from the original on 8 మార్చి 2021. Retrieved 21 March 2018.
↑ ^71.0 ^71.1 "Wayback Machine" (PDF). 29 September 2017. Archived from the original (PDF) on 29 September 2017. Retrieved 4 January 2018.
↑ "7 Invitees - Lithuania". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ "EUROPA - EU member countries in brief - European Union". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ "Lithuania in the Schengen area - Coming to Lithuania - Travel and Residence - Ministry of Foreign Affairs". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ "ISO Currency – ISO 4217 Amendment Number 159". Currency Code Services – ISO 4217 Maintenance Agency. SIX Interbank Clearing. 15 August 2014.
↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2018-01-12. Retrieved 2018-03-23.
↑ "Wayback Machine". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ "Po ketverių metų pertraukos – emigracijos šuolis - Verslo žinios". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ "Emigracija smogia negailestingai: Lietuvoje vis labiau trūksta darbuotojų - DELFI Verslas". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ ^80.0 ^80.1 "Ekonomistai įspėja: virš Lietuvos kaupiasi debesys". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ Global Wealth Report 2016. Credit Suisse. 2016. Archived from the original on 2017-10-14. Retrieved 2018-03-23.
↑ "Žemiau skurdo ribos – daugiau kaip penktadalis šalies gyventojų". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ "Žiauri statistika: į trečdalio Lietuvos gyventojų duris beldžiasi skurdas". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ "World Bank Country and Lending Groups – World Bank Data Help Desk". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ Lapienytė, Jurgita. "Vidurinioji klasė Lietuvoje: uždirba pakankamai, kad galėtų leisti sau skolintis". 15min.lt. Archived from the original on 29 అక్టోబరు 2015. Retrieved 28 October 2015.
↑ Žilionis, Martynas. "Pelningiausios ir paklausiausios profesijos: kas uždirba daugiausiai?". DELFI. Archived from the original on 26 జూలై 2016. Retrieved 25 July 2016.
↑ "Per metus algos į rankas išaugo beveik dešimtadaliu - Verslo žiniosdate=9 January 2018". Archived from the original on 9 January 2018.
↑ "S. Skvernelis nuo spalio žada 13 eurų didesnes pensijas - DELFI". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.
↑ "Kiek pinigų juodai dienai turi prikaupę lietuviai?". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.
↑ "Earnings and wages - Average wages - OECD Data". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ "Wayback Machine". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.
↑ "Comparative price levels of consumer goods and services - Statistics Explained". Eurostat (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 16 January 2018.
↑ "Taxation trends in the European Union" (PDF). Eurostat. 2014. Archived from the original (PDF) on 9 మే 2015. Retrieved 23 మార్చి 2018.
↑ Samuolis, Gediminas (2017). Informacinės technologijos Lietuvoje (PDF). Vilnius: Lietuvos statistikos departamentas. p. 8. Archived from the original (PDF) on 2021-03-08. Retrieved 2018-03-23.
↑ "Lithuania Registered 35 New Fintech Companies in 2017". www.crowdfundinsider.com. Retrieved 18 March 2018.
↑ "Lithuanian Institutions Enhance Focus on New Financial Technologies and Fintech Sector Development in Lithuania". finmin.lrv.lt. Archived from the original on 14 జూలై 2018. Retrieved 18 March 2018.
↑ "Vilnius opens international blockchain centre". www.finextra.com. Archived from the original on 19 మార్చి 2018. Retrieved 18 March 2018.
↑ Ulrich Walter (2008). Astronautics. Wiley-VCH. p. 44. ISBN 978-3-527-40685-2.
↑ "Kazimieras Simonavičius". Kazimieras Simonavičius University. Retrieved 5 February 2018.
↑ "Vilniaus astrofotometrinė sistema". astronomija.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 5 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 4 February 2018.
↑ "Arvydas Kliorė". yrasalis.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 15 February 2018.
↑ "Vienintelis Lietuvos kosmonautas R.Stankevičius tėvynės neiškeitė į vietą raketoje". DELFI. Retrieved 12 April 2011.
↑ Neverauskas, Vaidas. "Vilniuje vieši trečias lietuvių kilmės kosmonautas". DELFI. Retrieved 17 November 2011.
↑ Rutkauskas, Adomas. "Į kosmosą pakilo trečiasis Lietuvos palydovas". lrytas.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 8 మార్చి 2021. Retrieved 23 June 2017.
↑ "Lithuanian Museum of Ethnocosmology". Retrieved 4 February 2018.
↑ "Minkovskis Hermanas". atminimas.kvb.lt. Archived from the original on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 15 February 2018.
↑ "Sifilio sukėlėjo atradimui – 110 metų, ir jį atrado lietuvis". lrytas.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 3 March 2015.
↑ "Theodor Von Grotthuss (1785-1822) - A Trail Blazer" (PDF). semanticscholar.org. University of Chicago. Archived from the original (PDF) on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 15 February 2018.
↑ "GRAIČIŪNAS Vytautas Andrius". ktu.lt. Archived from the original on 2017-12-10. Retrieved December 9, 2017.
↑ "Lietuvos kronika 1994 - 11 (1693) Atsisveikinimas su Marija Gimbutiene". LRT (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 5 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 5 February 2018.
↑ Bulota, Šarūnas. "Garsiausia pasaulio orangutanų tyrinėtoja Birutė Galdikas: "Lietuvių kultūra – mano kraujyje"". 15min.lt. Retrieved 2 May 2013.
↑ "Biografija - A. J. Greimas". greimas.eu (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 15 February 2018.
↑ "George Paulikas". www.aerospace.org. Archived from the original on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 15 February 2018.
↑ "Oral history interview with George Paulikas". hdl.huntington.org. Retrieved 15 February 2018.
↑ "STAR (Self-Testing And Repairing) computer". www.daviddarling.info. Retrieved 19 March 2018.
↑ Lietuvos ekonomikos ilgalaikio konkurencingumo iššūkiai (PDF). Lietuvos mokslo taryba. 2015. p. 18. Archived from the original (PDF) on 2021-02-28. Retrieved 2018-03-23.
↑ "Lithuania, a leading light in laser technology - Digital Single Market". 10 January 2018. Archived from the original on 10 January 2018.
↑ "Daugiausiai inovacijų lietuviai sukūrė gyvybės mokslų srityje". DELFI. Retrieved 14 September 2017.
↑ "Light Conversion - About Us". lightcon.com. Archived from the original on 20 జనవరి 2021. Retrieved 5 February 2018.
↑ "Įgyvendinta svajonė sukėlė perversmą pasaulinėje lazerių rinkoje". DELFI. Retrieved 25 August 2017.
↑ "Lietuviai sukūrė vieną galingiausių lazerių pasaulyje". DELFI. Retrieved 31 August 2017.
↑ "Lietuvių išradimas gali padėti įveikti genetiškai paveldimas ligas". DELFI. Retrieved 13 September 2017.
↑ "Softneta - Products". softneta.com. Retrieved 5 February 2018.
↑ "Lietuvoje sukurta medicininė įranga – beveik 40-ies šalių ligoninėse". DELFI. Retrieved 22 August 2017.
↑ "Lithuania becomes Associate Member State of CERN". home.cern. Archived from the original on 14 మార్చి 2018. Retrieved 18 March 2018.
↑ "Lithuania becomes Associate Member State of CERN". ukmin.lrv.lt/. Archived from the original on 22 మార్చి 2018. Retrieved 22 March 2018.
↑ Ulevičius, Liutauras. "Lietuviai - Nobelio premijos laureatai". DELFI. Retrieved 19 January 2005.
↑ "TRAVEL & TOURISM ECONOMIC IMPACT 2017 LITHUANIA" (PDF). www.wttc.org. Archived from the original (PDF) on 20 మార్చి 2018. Retrieved 19 March 2018.
↑ "Turizmas Lietuvoje 2016" (PDF). tourism.lt. Archived from the original (PDF) on 1 డిసెంబరు 2017. Retrieved 18 February 2018.
↑ G. Česnys (1991) "Anthropological roots of the Lithuanians". Science, Arts and Lithuania, 1: pp. 4–10.
↑ Daiva Ambrasienė, Vaidutis Kučinskas (2003). "Genetic variability of the Lithuanian human population according to Y chromosome microsatellite markers" (PDF). Ekologija. 1: 89. Archived from the original (PDF) on 2013-09-21. Retrieved 2018-05-03.
↑ Dalia Kasperavičiūtė and Vaidutis Kučinskas (2004). "Mitochondrial DNA Sequence Analysis in the Lithuanian Population" (PDF). Acta Medica Lituanica. 11 (1): 1–6. Archived from the original (PDF) on 27 February 2008.
↑ D Kasperaviciūte, V Kucinskas and M Stoneking (2004). "Y Chromosome and Mitochondrial DNA Variation in Lithuanians" (PDF). Annals of Human Genetics. 68 (Pt 5): 438–52. doi:10.1046/j.1529-8817.2003.00119.x. PMID 15469421. Archived from the original (PDF) on 25 February 2009.
↑ ^134.0 ^134.1 "Lithuania". CIA World Factbook. Archived from the original on 2020-05-13. Retrieved 2018-03-23.
↑ "Field Listing: Median age". CIA World Factbook. Archived from the original on 14 జనవరి 2018. Retrieved 13 April 2015.
↑ "Country Comparison: Total Fertility Rate". CIA　World Factbook. Archived from the original on 2009-10-28. Retrieved 2018-05-03.
↑ "Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table". Ec.europa.eu. 28 September 2015. Retrieved 7 September 2016.
↑ "Select variable and values – UNECE Statistical Database". W3.unece.org. 9 February 2016. Retrieved 30 April 2016.
↑ Delfi (2012) Kas penktas klaipėdietis yra rusas, vilnietis – kas aštuntas; Retrieved on 7 January 2017
↑ ^140.0 ^140.1 Lithuanian population census of 2011; Retrieved on 7 January 2017
↑ "The inhabitants". Archived from the original on 19 డిసెంబరు 2007. Retrieved 3 మే 2018.
↑ "Lithuanian Security and Foreign Policy" (PDF). Tspmi.vu.lt. Archived from the original (PDF) on 25 మార్చి 2009. Retrieved 3 మే 2018.
↑ "The Red Book of the Peoples of the Russian Empire". eki.ee.
↑ "Languages in Lithuania". Archived from the original on 23 మార్చి 2018. Retrieved 21 మార్చి 2018.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
↑ "Education in Lithuania". Retrieved 21 March 2018.
↑ Statistics Lithuania — Population at the beginning of the year by city / town and year. Osp.stat.gov.lt. Retrieved on 17 January 2017.
↑ Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas. eurostat.ec.europa.eu
↑ "Cities and Regions of the Future 2018/19" (PDF). www.fdiintelligence.com. p. 57,73. Retrieved 5 April 2018.
↑ Health Care Systems in Transition - Lithuania (PDF). 2000. p. 19. Archived from the original on 23 మార్చి 2018.{{cite book}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
↑ "The Healthcare System in Lithuania". healthmanagement.org. Retrieved 19 March 2018.
↑ "World Population Prospects : The 2015 Revision : Volume I: Comprehensive Tables" (PDF). Esa.un.org. Archived from the original (PDF) on 25 డిసెంబరు 2016. Retrieved 6 October 2017.
↑ "Lietuva pagal savižudybių skaičių – pirmajame penketuke pasaulyje". kauno.diena.lt. Retrieved 30 November 2016.
↑ "Suicide rates. Data by country". World Health Organization. Retrieved 7 September 2016.
↑ Pocevičius, Darius. "Kodėl lietuviai žudosi?". DELFI.lt. Retrieved 3 May 2004.
↑ Health Care Systems in Transition (PDF). WHO. 2000. Archived from the original (PDF) on 27 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 3 July 2015.
↑ "Compulsory Health Insurance Contributions". VLK. Archived from the original on 27 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 3 July 2015.
↑ "Accessing healthcare in Lithuania". NHS Choices. Archived from the original on 1 ఏప్రిల్ 2018. Retrieved 3 July 2015.
↑ Comparing Hospital and Health Prices and Volumes Internationally. Eurostat. 6 August 2014. p. 28.
↑ ^159.0 ^159.1 Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. "GYVENTOJAI PAGAL TAUTYBĘ, GIMTĄJĄ KALBĄ IR TIKYBĄ" (PDF).. 15 March 2013.
↑ "Kultūros metraščiai. Abraomas Kulvietis". LRT (in లిథువేనియన్). Retrieved 15 February 2018.
↑ ^161.0 ^161.1 "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 9 మే 2016. Retrieved 3 మే 2018.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
↑ "United Methodists evangelize in Lithuania with ads, brochures". Umc.org. 11 August 2006. Archived from the original on 14 అక్టోబరు 2017. Retrieved 25 April 2010.
↑ Arūnas Bubnys (2004). "Holocaust in Lithuania: An Outline of the Major Stages and Their Results". The Vanished World of Lithuanian Jews. Rodopi. pp. 218–219. ISBN 90-420-0850-4.
↑ "Lithuania". Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. Retrieved 12 April 2012.
↑ "Population at the beginning of the year by ethnicity". Statistics Lithuania. Archived from the original on 4 జూన్ 2007. Retrieved 3 మే 2018.
↑ Ignatow, Gabriel (2007). Transnational Identity Politics and the Environment (in ఇంగ్లీష్). Lexington Books. p. 102. ISBN 9780739120156.
↑ Dundzila (2007), pp. 279, 296-298.
↑ Dundzila and Strmiska (2005), p. 247.
↑ Ignatow (2007), p. 104.
↑ Dundzila and Strmiska (2005), p. 244.
↑ "Lietuvos gyventojai pagal tikybą 2001 m. - religija.lt". www.religija.lt.
↑ Gyventojai pagal tautybę, gimtąją kalbą ir tikybą, p. 13
↑ "Pirmąsyk istorijoje Lietuvos pagonims vadovaus moteris". Ekspertai.eu. Retrieved 27 May 2015.
↑ "Ąžuolas paprastasis". Zolininkas.lt (in లిథువేనియన్). 21 February 2011. Retrieved 10 January 2018.
↑ "Folklore and Legends: Great Oak Stelmužė and Puntukas Stone". www.Lithuania.travel. Archived from the original on 2 మార్చి 2018. Retrieved 11 January 2018.
↑ Klimka, Libertas. "Libertas Klimka. Apie ąžuolą ir ąžuolynus". Bernardinai.lt. Archived from the original on 10 మే 2012. Retrieved 2 May 2012.
↑ Garkauskas, Paulius. "Olimpinės čempionės R.Meilutytės garbei Kaune - liepa Laisvės alėjoje ir garbės lenta". DELFI. Retrieved 14 August 2012.
↑ "Eurobarometer on Biotechnology" (PDF). p. 11. Archived from the original (PDF) on 24 జూన్ 2016. Retrieved 3 మే 2018.
↑ ^179.0 ^179.1 "Education in Lithuania" (PDF). European Agency for Development in Special Needs Education. Archived from the original (PDF) on 15 డిసెంబరు 2010. Retrieved 3 మే 2018.
↑ "The Constitution of the Republic of Lithuania came into force on 2 November 1992". Republic of Lithuania. Retrieved 6 April 2010.
↑ "Education and Training Monitor 2017. Lithuania" (PDF). p. 3. Archived from the original (PDF) on 6 ఏప్రిల్ 2018. Retrieved 5 April 2018.
↑ https://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/46619703.pdf
↑ https://www.oecd.org/pisa/pisa-2015-results-in-focus.pdf
↑ "ICT at a Glance" (PDF). World Bank. Archived from the original (PDF) on 7 జూలై 2007. Retrieved 3 మే 2018.
↑ "Upper secondary education in EU". Eurostat. Retrieved 16 May 2014.
↑ "Population with tertiary education". data.oecd.org. Retrieved 25 March 2018.
↑ "Education at a glance 2017. Lithuania" (PDF). gpseducation.oecd.org. p. 2. Archived from the original (PDF) on 8 ఆగస్టు 2019. Retrieved 4 April 2018.
↑ Seime, Mantas Adomėnas, TS-LKD frakcijos narys. "M. Adomėnas. Lietuvos švietimas: ką daryčiau kitaip?". Retrieved 4 January 2018.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ "Mokyklose prasideda neterminuotas mokytojų streikas". Retrieved 4 January 2018.
↑ ekspresas, Dienraštis Vakaru. "Mokytojų streikas pavyko". Dienraštis Vakaru ekspresas. Retrieved 4 January 2018.
↑ "Mokytojų streikas: svarbiausi faktai". Retrieved 4 January 2018.
↑ "Mokytojų streikas tęsiasi 110 ugdymo įstaigų". Retrieved 4 January 2018.
↑ "Lietuvos dėstytojai bei mokslininkai atvirai prabilo, kaip prisiduria prie algos". Retrieved 4 January 2018.
↑ "Alfa.lt - Universitetų reforma – "darbas ant durniaus"". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ "Pristatyta aukštųjų mokyklų tinklo pertvarka". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ "Vyriausybė pritarė universitetų pertvarkos planui - Diena.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ "Seimas po svarstymo pritarė valstybinių universitetų pertvarkos planui - DELFI". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ https://web.archive.org/web/20180113151548/http://www.lrt.lt/naujienos/lietuvoje/2/197327/seimas-nepaisydamas-universitetu-noru-palaimino-lsu-prijungima-prie-lsmu
↑ "Seimas pritarė 3 universitetų sujungimui: formuojamas naujas darinys - DELFI". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ "VDU bendruomenė aptarė kovos prieš universitetų sujungimą priemones: tarp jų – ir streikas - 15min.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ "Seimo Švietimo ir mokslo komitetas nepaisydamas ministerijos pritarė VDU ir LEU sujungimui - 15min.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ "Studentai Kaune protestuoja prieš universitetų sujungimą - 15min.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ "Mokslininkai protestuoja dėl aukštojo mokslo reformos - Pro Patria". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ "Lietuvos sporto universitetas protestuoja prieš ŠMM planus – su LSMU nesijungs - 15min.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.
↑ "Lithuania, Academic Career Structure". European University Institute. Retrieved 7 April 2010.
↑ Z. Zinkevičius (1993). Rytų Lietuva praeityje ir dabar. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidykla. p. 9. ISBN 5-420-01085-2. ...linguist generally accepted that Lithuanian language is the most archaic among live Indo-European languages...
↑ "THE IMPORTANCE OF LITHUANIAN FOR INDO-EUROPEAN LINGUISTICS". Archived from the original on 9 మే 2018. Retrieved 21 March 2018.
↑ "Key Thinkers in Linguistics and the Philosophy of Language" (PDF). books.google.com. p. 124. Retrieved 4 March 2018.
↑ "Why Lithuanian Accentuation Mattered to Saussure" (PDF). www.lel.ed.ac.uk. Retrieved 1 April 2018.
↑ "Remembering Vladimir Toporov". www.lituanus.org. Archived from the original on 24 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 4 April 2018.
↑ "Tarmių skirstymas". www.tarmes.lt. Retrieved 17 February 2018.
↑ "Dr. Juozas Pabrėža: "Stipriausia kalba Lietuvoje yra žemaičių"". santarve.lt. Archived from the original on 3 మే 2019. Retrieved 17 February 2018.
↑ "Vaišnoras Simonas (Varniškis) apie 1545 – †1600 XI 16". www.varniai-museum.lt. Archived from the original on 25 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 16 April 2018.
↑ Šlekonytė, Jūratė. "Lietuvių tautosakos populiarintojas Jonas Jablonskis" (PDF). llti.lt. Retrieved 17 February 2018.
↑ Dambrauskaitė, Ramunė (1995). "A Latin Funeral Oration From Vilnius (1594)". books.google.lt (in ఇంగ్లీష్). Leuven: Leuven University Press, Humanistica Lovaniensia. p. 253. Retrieved 13 July 2018.
↑ Radvanas, Jonas. "Radivilias, sive De vita, et rebus praeclarissime gestis immortalis memoriae". theeuropeanlibrary.org. ex officina Ioannis Kartzani. Retrieved 14 July 2018.
↑ ^217.0 ^217.1 Institute of Lithuanian Scientific Society. "Lithuanian Classic Literature". Archived from the original on 4 February 2005. Retrieved 16 February 2009.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
↑ "Lithuanian Baroque architecture" (PDF). kpd.lt. Archived from the original (PDF) on 8 ఆగస్టు 2019. Retrieved 20 February 2018.
↑ "Vilniaus barokas". iVilnius.lt. Retrieved 20 February 2018.
↑ "Vilnius Historic Centre". whc.unesco.org (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 20 February 2018.
↑ "Lietuvos dvarų duomenų bazė". heritage.lt. Archived from the original on 9 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 20 ఫిబ్రవరి 2018.
↑ "Ethnographic settlements of Lithuania" (PDF). kpd.lt. Archived from the original (PDF) on 8 ఆగస్టు 2019. Retrieved 20 February 2018.
↑ "Kaunas of 1919–1940, Lithuania". ec.europa.eu (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 20 February 2018.
↑ "History of the Lithuanian Art Museum". Ldm.lt. Archived from the original on 10 మే 2011. Retrieved 18 అక్టోబరు 2018.
↑ "Oskaras Koršunovas". www.okt.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 18 February 2018.
↑ "Teatras". lrkm.lrv.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 23 జూన్ 2021. Retrieved 18 February 2018.
↑ "Sirenos". sirenos.lt.
↑ "FESTIVALIS "TheATRIUM"". kldt.lt.
↑ "Festivalis "Nerk į teatrą"". dramosteatras.lt.
↑ "Nariai". teatrosajunga.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 18 February 2018.
↑ "Kino Lietuvoje istorija". sites.google.com. Archived from the original on 25 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 26 June 2018.
↑ "Sutartinės, Lithuanian multipart songs". ich.unesco.org. Retrieved 17 April 2018.
↑ "Anthology of Lithuanian ethnoculture". Lnkc.lt. Retrieved 23 January 2018.
↑ "Operos dieną Valdovų rūmuose vainikuos pasaulinis šedevras – K. Monteverdžio opera "Orfėjas"". valdovurumai.lt. Archived from the original on 8 మార్చి 2021. Retrieved 7 September 2015.
↑ "Painting | M. K. Čiurlionis". ciurlionis.eu. Retrieved 22 January 2018.
↑ "Lithuanian Song Festival". www.DainuSvente.lt. Archived from the original on 11 జూన్ 2021. Retrieved 23 January 2018.
↑ Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity (PDF). UNESCO. 2005. p. 50.
↑ "Street Music Day". gmd.lt. Archived from the original on 11 మార్చి 2018. Retrieved 10 March 2018.
↑ "The Modern Music of Lithuania: Past & Present". www.mic.lt. Retrieved 25 March 2018.
↑ "Jazz in Lithuania". www.vilniusjazz.lt. Retrieved 25 March 2018.
↑ Sinitsyna, Olga (1999). CENSORSHIP IN THE SOVIET UNION AND ITS CULTURAL AND PROFESSIONAL RESULTS FOR ARTS AND ART LIBRARIES (PDF).
↑ Tilvikaitė, Patricija. "Ir lietuviškas rokas padėjo Lietuvai atkurti Nepriklausomybę". www.universitetozurnalistas.kf.vu.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 23 August 2016.
↑ "A. Mamontovas: "Roko maršai" buvo toks įrankis, koks dabar yra internetas". Kauno diena / LRT (in లిథువేనియన్). Retrieved 12 March 2017.
↑ "Ukmergės karinis miestelis". Autc.lt. Archived from the original on 23 జూన్ 2021. Retrieved 22 January 2018.
↑ "Knyga "Antiška" (II dalis): iki "Anties" lietuviai nežinojo, kas yra zombis (ištrauka, video)". Lrytas.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 23 జూన్ 2021. Retrieved 29 July 2013.
↑ "A. Mamontovas: padėsime galutinį tašką "Foje" istorijoje – LRT". LRT (in లిథువేనియన్). Retrieved 6 October 2013.
↑ "A. Mamontovas: populiarumą išnaudoju geriems darbams". LRT (in లిథువేనియన్). Retrieved 31 October 2015.
↑ Marijonas Mikutavičius – Trys milijonai యూట్యూబ్లో
↑ "Marijonas Mikutavičius, Mantas, Mia – Nebetyli sirgaliai". YouTube. 15 October 2014. Retrieved 15 October 2014.
↑ "Tradicinė lietuviška virtuvė". DELFI. Retrieved 8 April 2007.
↑ "Lietuvos virtuvė". maistologija.wordpress.com (in లిథువేనియన్). Retrieved 25 March 2018.
↑ "The only guide to Lithuanian cuisine you will ever need". www.urbanadventures.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 6 ఏప్రిల్ 2018. Retrieved 5 April 2018.
↑ "LITHUANIAN TRADITIONAL FOODS – BREAD". www.lnkc.lt (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 25 March 2018.
↑ "Kokią įtaką Lietuvos virtuvei padarė prancūzai?". www.15min.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 26 March 2018.
↑ Astrauskas, Antanas (2008). Per barzdą varvėjo: svaigiųjų gėrimų istorija Lietuvoje. Vilnius: Baltos lankos. ISBN 978-9955-23-141-7.
↑ "Alus – apeiginis baltų gėrimas" (PDF). www.llti.lt. p. 18. Archived from the original (PDF) on 8 ఆగస్టు 2019. Retrieved 22 March 2018.
↑ "Lithuanian beer – A rough guide" (PDF). www.garshol.priv.no. p. 5. Retrieved 22 March 2018.
↑ "Trying to understand Lithuanian beer". www.garshol.priv.no. Retrieved 14 April 2018.
↑ "Beer statistics – 2016 edition" (PDF). www.brewersofeurope.org. Retrieved 25 March 2018.
↑ "The best restaurants in the Nordics". www.whiteguide-nordic.com. Archived from the original on 24 జనవరి 2021. Retrieved 4 April 2018.
↑ "Lithuania", Country Reports on Human Rights Practices for 2012, Bureau of Democracy, Human Rights and Labor, U.S. Department of State, 22 March 2013. Retrieved 26 December 2013.
↑ "Kantar TNS: populiariausių 2018 m. spaudos leidinių penketukai". tns.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 25 August 2018.
↑ "TV auditorijos tyrimo rezultatai 2018 m. liepa". tns.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 25 August 2018.
↑ "Radijo auditorijos tyrimas 2018 žiema – pavasaris". tns.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 25 August 2018.
↑ "National Holidays". Archived from the original on 28 జూన్ 2018. Retrieved 28 June 2018.
↑ "Lietuvos krepšinio rinktinės kovas šįmet matė per 2 mln. televizijos žiūrovų". 15min.lt. Archived from the original on 27 January 2015. Retrieved 13 November 2014.
↑ "The Naismith Memorial Basketball Hall of Fame – Hall of Famers Index". Hoophall.com. Retrieved 30 April 2016.
↑ "NBA rosters feature record 113 international players from 41 countries and territories" (Press release). National Basketball Association. 25 October 2016. Retrieved 11 September 2017.
↑ "Žiemos sportas Lietuvoje – podukros vietoje" (in లిథువేనియన్). Kauno.diena.lt. 10 February 2015. Retrieved 30 April 2016.
↑ "Jie tai padarė! Lietuviai žaibiškai atsitiesė po šalto dušo ir iškovojo istorinį titulą". 15min.lt. Retrieved 28 April 2018.

[stat-ethn-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 "Lietuvos gyventojų tautinė sudėtis 2014–2015 m." Alkas.lt. Archived from the original on 31 డిసెంబరు 2016. Retrieved 6 October 2017.

[Lina-2] Kulikauskienė, Lina (2002). Lietuvos Respublikos Konstitucija [The Constitution of the Republic of Lithuania] (in Lithuanian). Native History, CD. ISBN 9986-9216-7-8.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)

[3] Veser, Ernst (23 September 1997). "Semi-Presidentialism-Duverger's Concept — A New Political System Model" (PDF) (in English and Chinese). Department of Education, School of Education, University of Cologne: 39–60. Archived from the original (PDF) on 24 ఏప్రిల్ 2021. Retrieved 23 August 2017. Duhamel has developed the approach further: He stresses that the French construction does not correspond to either parliamentary or the presidential form of government, and then develops the distinction of 'système politique' and 'régime constitutionnel'. While the former comprises the exercise of power that results from the dominant institutional practice, the latter is the totality of the rules for the dominant institutional practice of the power. In this way, France appears as 'presidentialist system' endowed with a 'semi-presidential regime' (1983: 587). By this standard he recognizes Duverger's pléiade as semi-presidential regimes, as well as Poland, Romania, Bulgaria and Lithuania (1993: 87). {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)

[Draft-4] Shugart, Matthew Søberg (September 2005). "Semi-Presidential Systems: Dual Executive and Mixed Authority Patterns" (PDF). Graduate School of International Relations and Pacific Studies. United States: University of California, San Diego. Archived from the original (PDF) on 19 August 2008. Retrieved 23 August 2017.{{cite journal}}: CS1 maint: postscript (link)

[Dual-5] Shugart, Matthew Søberg (December 2005). "Semi-Presidential Systems: Dual Executive And Mixed Authority Patterns" (PDF). French Politics. 3 (3). Palgrave Macmillan Journals: 323–351. doi:10.1057/palgrave.fp.8200087. Archived from the original (PDF) on 4 మార్చి 2016. Retrieved 23 August 2017. A pattern similar to the French case of compatible majorities alternating with periods of cohabitation emerged in Lithuania, where Talat-Kelpsa (2001) notes that the ability of the Lithuanian president to influence government formation and policy declined abruptly when he lost the sympathetic majority in parliament.{{cite journal}}: CS1 maint: postscript (link)

[6] "Statistikos departamentas".

[imf2-7] 7.0 ^7.1 "Lithuania". International Monetary Fund. 2017. Retrieved 27 October 2017.

[8] Lithuania. Imf.org.

[9] "The World Factbook — Central Intelligence Agency". www.cia.gov. Archived from the original on 2011-06-04. Retrieved 2017-12-03.

[HDI-10] "2015 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 2015. Retrieved 24 March 2017.

[11] Lithuania Archived 2017-10-14 at the Wayback Machine. Oxford Online Dictionaries.

[12] Lithuania Archived 2017-10-14 at the Wayback Machine. American Heritage Dictionary.

[13] The Merriam-Webster Dictionary does not even mention this pronunciation and instead lists /ˌlɪθəˈweɪniə/ as the most common US pronunciation. The Oxford Online Dictionaries also mention the UK variant /ˌlɪθjuːˈeɪniə/

[14] Tomas Baranauskas (Fall 2009). "On the Origin of the Name of Lithuania". Lithuanian Quarterly Journal of Arts and Sciences. 55 (3). ISSN 0024-5089.

[voruta2001-15] మూస:Lt icon Tomas Baranauskas (2001). Lietuvos karalystei – 750 Archived 1 జూన్ 2012 at the Wayback Machine. voruta.lt.

[16] Paul Magocsi (1996). History of the Ukraine. University of Toronto Press. p. 128. ISBN 0802078206.

[Lane-17] Thomas Lane (2001). Lithuania: Stepping Westward. Routledge. pp. ix, xxi. ISBN 0-415-26731-5.

[18] The New Encyclopædia Britannica v. 17 (1998) p. 545

[19] Rick Fawn (2003). Ideology and national identity in post-communist foreign policies. Psychology Press. pp. 186–. ISBN 978-0-7146-5517-8.

[20] Stone, Daniel. The Polish–Lithuanian State: 1386–1795. University of Washington Press, 2001. p. 63

[21] "The Roads to Independence". Lithuania in the World. 16 (2). 2008. ISSN 1392-0901. Archived from the original on 12 May 2011.

[Kauno_tvirtovė-22] "Kauno tvirtovės istorija" (in లిథువేనియన్). Gintaras Česonis. 2004. Archived from the original on 10 May 2011. Retrieved 12 June 2008. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)

[23] Herbermann, Charles, ed. (1913). "Lithuanians in the United States" . Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.

[24] "The Great war in Lithuania 1914 -1918".

[25] "ఆర్కైవ్ నకలు" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2019-08-08. Retrieved 2017-12-06.

[26] "The Republic of Lithuania, 1918–1940". valstybingumas.lt. Archived from the original on 2017-12-01. Retrieved 2017-12-06.

[27] "Smetona, Antanas - International Encyclopedia of the First World War (WW1)". Archived from the original on 2018-01-16. Retrieved 2017-12-06.

[28] "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2017-12-01. Retrieved 2017-12-06.

[29] "Independence Wars (Lithuania, Latvia and Estonia) - International Encyclopedia of the First World War (WW1)". Archived from the original on 2018-01-17. Retrieved 2017-12-06.

[30] "LTL - Lithuanian Litas - OANDA". www.oanda.com. Archived from the original on 2016-06-23. Retrieved 2017-12-06.

[31] "Aleksandras Stulginskis, President of Lithuania - Alfonsas Eidintas". www.lituanus.org. Archived from the original on 2019-08-05. Retrieved 2017-12-06.

[32] "Kazys Grinius". www.lrp.lt. Archived from the original on 2017-12-01. Retrieved 2017-12-06.

[33] "What Happened During the Great Depression?".

[34] "Trade Unions in Lithuania - A Brief History - Sergejus Glovackas (2009) (Global Labour Institute - English)". www.globallabour.info. Archived from the original on 2018-05-05. Retrieved 2017-12-06.

[35] J. Lee Ready (1995). World War Two: Nation by Nation. London: Cassell. p. 191. ISBN 1-85409-290-1.

[baltic-36] Ineta Žiemele, ed. (2002). Baltic Yearbook of International Law (2001). Vol. 1. p. 2. ISBN 978-90-411-1736-6.

[37] Richard J. Krickus (June 1997). "Democratization in Lithuania". In K. Dawisha and B. Parrott (ed.). The Consolidation of Democracy in East-Central Europe. p. 293. ISBN 978-0-521-59938-2.

[PBBG-38] 38.0 ^38.1 Prit Buttar. Between Giants. ISBN 9781780961637.

[39] "Lithuania: Back to the Future". Travel-earth.com. 1 May 2004. Archived from the original on 23 August 2006. Retrieved 5 June 2011.

[40] Michalski, Czesław. "Ponary - Golgota Wileńszczyzny (Ponary — the Golgotha of Wilno)" (in Polish). Konspekt nº 5, Winter 2000–01, Academy of Pedagogy in Kraków. Archived from the original on 7 ఫిబ్రవరి 2007. Retrieved 6 డిసెంబరు 2017.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)

[41] "US Department of State Bureau of Public Affairs". State.gov. August 2006. Retrieved 25 April 2010.

[42] "The Partisan Movement in Postwar Lithuania - V. Stanley Vardys". www.lituanus.org. Archived from the original on 2012-03-02. Retrieved 2017-12-06.

[küng1999-43] Küng, Andres (13 April 1999). "Communism and Crimes against Humanity in the Baltic states". Archived from the original on 1 మార్చి 2001. Retrieved 6 డిసెంబరు 2017. A Report to the Jarl Hjalmarson Foundation seminar

[44] "The Demise of the Lithuanian Helsinki Group". www.lituanus.org. Archived from the original on 2021-02-27. Retrieved 2017-12-06.

[45] "Lithuania's Independence Movement - Lokashakti Encyclopedia". www.lokashakti.org. Archived from the original on 2017-12-03. Retrieved 2017-12-06.

[46] "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2017-12-03. Retrieved 2017-12-06.

[47] "Istorija". www.thebalticway.eu.

[bbc-48] "On This Day 13 January 1991: Bloodshed at Lithuanian TV station". BBC News. 13 January 1991. Retrieved 13 September 2011.

[49] Bill Keller (14 January 1991). "Soviet crackdown; Soviet loyalists in charge after attack in Lithuania; 13 dead; curfew is imposed". New York Times. Retrieved 18 December 2009.

[50] "Memorial. Medininkai - Cold war sites". coldwarsites.net. Archived from the original on 2021-05-11. Retrieved 2017-12-06.

[51] Richard J. Krickus (June 1997). "Democratization in Lithuania". In K. Dawisha and B. Parrott (ed.). The Consolidation of Democracy in East-Central Europe. p. 344. ISBN 978-0-521-59938-2.

[52] "Lithuania Geography". Abhinav.com.

[53] Jan S. Krogh. "Other Places of Interest: Central Europe". Retrieved 31 December 2011.

[54] "Nida and The Curonian Spit, The Insider's Guide to Visiting - MapTrotting". MapTrotting. 24 September 2016. Retrieved 24 September 2016.

[55] "Assessment of Climate Change for the Baltic Sea Basin – The BACC Project – 22–23 May 2006, Göteborg, Sweden" (PDF). Retrieved 25 April 2010.

[56] G. Sakalauskiene and G. Ignatavicius (2003). "Research Note Effect of drought and fires on the quality of water in Lithuanian rivers". Hydrology and Earth System Sciences. 7 (3): 423–427. Bibcode:2003HESS....7..423S. doi:10.5194/hess-7-423-2003.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)

[meteolt-57] "Ekstremalūs reiškiniai (Extreme Phenomena)". meteo.lt. Archived from the original on 1 ఏప్రిల్ 2015. Retrieved 15 ఫిబ్రవరి 2018.

[58] "Rekordiškai šilta Rugsėjo Pirmoji (Warmest 1 September on record)". meteo.lt. 2 September 2015. Archived from the original on 7 సెప్టెంబరు 2015. Retrieved 15 ఫిబ్రవరి 2018.

[weatherbase-59] "Weatherbase: Historical Weather for Lithuania". Weatherbase. Archived from the original on 17 మే 2021. Retrieved 22 February 2013.

[60] "Lithuania 2016, GNI per capita, PPP (current international $)". data.worldbank.org. Retrieved 18 March 2018.

[61] "Lithuania 2016, export structure". atlas.media.mit.edu. Archived from the original on 26 అక్టోబరు 2017. Retrieved 19 March 2018.

[62] "GDP - composition, by sector of origin". Archived from the original on 13 మే 2020. Retrieved 19 March 2018.

[63] "Valstybinė miškų tarnyba - Užsienio prekyba mediena ir medienos gaminiais 2015 m. I pusmetį". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.

[64] "Lietuvos miško savininkų asociacija - straipsniai :VMT: Lietuvos užsienio prekyba mediena ir medienos gaminiais 2015 m. I ketv". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.

[65] "Kaip kalamas maisto pramonės milijardas eksportui? - Veidas.lt". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.

[66] "Where does Lithuania export to? (2016)". Archived from the original on 24 అక్టోబరు 2017. Retrieved 19 March 2018.

[67] "Lithuanian Macroeconomic Review No 58" (PDF). SEB. December 2014. Archived from the original (PDF) on 8 మార్చి 2021. Retrieved 22 May 2015.

[68] ""Lietuvos makroekonomikos apžvalga" nr. 62". SEB. April 2014. Archived from the original on 3 జూలై 2021. Retrieved 7 September 2016.

[69] "Tiesioginės užsienio investicijos Lietuvoje pagal šalį - Lietuvos bankas". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.

[70] "Lithuania FDI skyrockets in 2017". Archived from the original on 8 మార్చి 2021. Retrieved 21 March 2018.

[auto-71] 71.0 ^71.1 "Wayback Machine" (PDF). 29 September 2017. Archived from the original (PDF) on 29 September 2017. Retrieved 4 January 2018.

[72] "7 Invitees - Lithuania". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[73] "EUROPA - EU member countries in brief - European Union". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[74] "Lithuania in the Schengen area - Coming to Lithuania - Travel and Residence - Ministry of Foreign Affairs". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[iso4217news2014-75] "ISO Currency – ISO 4217 Amendment Number 159". Currency Code Services – ISO 4217 Maintenance Agency. SIX Interbank Clearing. 15 August 2014.

[76] "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2018-01-12. Retrieved 2018-03-23.

[77] "Wayback Machine". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[78] "Po ketverių metų pertraukos – emigracijos šuolis - Verslo žinios". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[79] "Emigracija smogia negailestingai: Lietuvoje vis labiau trūksta darbuotojų - DELFI Verslas". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[archive.org-80] 80.0 ^80.1 "Ekonomistai įspėja: virš Lietuvos kaupiasi debesys". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[81] Global Wealth Report 2016. Credit Suisse. 2016. Archived from the original on 2017-10-14. Retrieved 2018-03-23.

[82] "Žemiau skurdo ribos – daugiau kaip penktadalis šalies gyventojų". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[83] "Žiauri statistika: į trečdalio Lietuvos gyventojų duris beldžiasi skurdas". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[84] "World Bank Country and Lending Groups – World Bank Data Help Desk". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[85] Lapienytė, Jurgita. "Vidurinioji klasė Lietuvoje: uždirba pakankamai, kad galėtų leisti sau skolintis". 15min.lt. Archived from the original on 29 అక్టోబరు 2015. Retrieved 28 October 2015.

[86] Žilionis, Martynas. "Pelningiausios ir paklausiausios profesijos: kas uždirba daugiausiai?". DELFI. Archived from the original on 26 జూలై 2016. Retrieved 25 July 2016.

[87] "Per metus algos į rankas išaugo beveik dešimtadaliu - Verslo žiniosdate=9 January 2018". Archived from the original on 9 January 2018.

[88] "S. Skvernelis nuo spalio žada 13 eurų didesnes pensijas - DELFI". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.

[89] "Kiek pinigų juodai dienai turi prikaupę lietuviai?". 9 January 2018. Archived from the original on 9 January 2018.

[90] "Earnings and wages - Average wages - OECD Data". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[91] "Wayback Machine". 11 January 2018. Archived from the original on 11 January 2018.

[92] "Comparative price levels of consumer goods and services - Statistics Explained". Eurostat (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 16 January 2018.

[epp.eurostat.ec.europa.eu-93] "Taxation trends in the European Union" (PDF). Eurostat. 2014. Archived from the original (PDF) on 9 మే 2015. Retrieved 23 మార్చి 2018.

[94] Samuolis, Gediminas (2017). Informacinės technologijos Lietuvoje (PDF). Vilnius: Lietuvos statistikos departamentas. p. 8. Archived from the original (PDF) on 2021-03-08. Retrieved 2018-03-23.

[95] "Lithuania Registered 35 New Fintech Companies in 2017". www.crowdfundinsider.com. Retrieved 18 March 2018.

[96] "Lithuanian Institutions Enhance Focus on New Financial Technologies and Fintech Sector Development in Lithuania". finmin.lrv.lt. Archived from the original on 14 జూలై 2018. Retrieved 18 March 2018.

[97] "Vilnius opens international blockchain centre". www.finextra.com. Archived from the original on 19 మార్చి 2018. Retrieved 18 March 2018.

[98] Ulrich Walter (2008). Astronautics. Wiley-VCH. p. 44. ISBN 978-3-527-40685-2.

[99] "Kazimieras Simonavičius". Kazimieras Simonavičius University. Retrieved 5 February 2018.

[100] "Vilniaus astrofotometrinė sistema". astronomija.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 5 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 4 February 2018.

[101] "Arvydas Kliorė". yrasalis.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 15 February 2018.

[102] "Vienintelis Lietuvos kosmonautas R.Stankevičius tėvynės neiškeitė į vietą raketoje". DELFI. Retrieved 12 April 2011.

[103] Neverauskas, Vaidas. "Vilniuje vieši trečias lietuvių kilmės kosmonautas". DELFI. Retrieved 17 November 2011.

[104] Rutkauskas, Adomas. "Į kosmosą pakilo trečiasis Lietuvos palydovas". lrytas.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 8 మార్చి 2021. Retrieved 23 June 2017.

[105] "Lithuanian Museum of Ethnocosmology". Retrieved 4 February 2018.

[106] "Minkovskis Hermanas". atminimas.kvb.lt. Archived from the original on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 15 February 2018.

[107] "Sifilio sukėlėjo atradimui – 110 metų, ir jį atrado lietuvis". lrytas.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 3 March 2015.

[108] "Theodor Von Grotthuss (1785-1822) - A Trail Blazer" (PDF). semanticscholar.org. University of Chicago. Archived from the original (PDF) on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 15 February 2018.

[109] "GRAIČIŪNAS Vytautas Andrius". ktu.lt. Archived from the original on 2017-12-10. Retrieved December 9, 2017.

[110] "Lietuvos kronika 1994 - 11 (1693) Atsisveikinimas su Marija Gimbutiene". LRT (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 5 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 5 February 2018.

[111] Bulota, Šarūnas. "Garsiausia pasaulio orangutanų tyrinėtoja Birutė Galdikas: "Lietuvių kultūra – mano kraujyje"". 15min.lt. Retrieved 2 May 2013.

[112] "Biografija - A. J. Greimas". greimas.eu (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 15 February 2018.

[113] "George Paulikas". www.aerospace.org. Archived from the original on 16 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 15 February 2018.

[114] "Oral history interview with George Paulikas". hdl.huntington.org. Retrieved 15 February 2018.

[115] "STAR (Self-Testing And Repairing) computer". www.daviddarling.info. Retrieved 19 March 2018.

[116] Lietuvos ekonomikos ilgalaikio konkurencingumo iššūkiai (PDF). Lietuvos mokslo taryba. 2015. p. 18. Archived from the original (PDF) on 2021-02-28. Retrieved 2018-03-23.

[117] "Lithuania, a leading light in laser technology - Digital Single Market". 10 January 2018. Archived from the original on 10 January 2018.

[118] "Daugiausiai inovacijų lietuviai sukūrė gyvybės mokslų srityje". DELFI. Retrieved 14 September 2017.

[119] "Light Conversion - About Us". lightcon.com. Archived from the original on 20 జనవరి 2021. Retrieved 5 February 2018.

[120] "Įgyvendinta svajonė sukėlė perversmą pasaulinėje lazerių rinkoje". DELFI. Retrieved 25 August 2017.

[121] "Lietuviai sukūrė vieną galingiausių lazerių pasaulyje". DELFI. Retrieved 31 August 2017.

[122] "Lietuvių išradimas gali padėti įveikti genetiškai paveldimas ligas". DELFI. Retrieved 13 September 2017.

[123] "Softneta - Products". softneta.com. Retrieved 5 February 2018.

[124] "Lietuvoje sukurta medicininė įranga – beveik 40-ies šalių ligoninėse". DELFI. Retrieved 22 August 2017.

[125] "Lithuania becomes Associate Member State of CERN". home.cern. Archived from the original on 14 మార్చి 2018. Retrieved 18 March 2018.

[126] "Lithuania becomes Associate Member State of CERN". ukmin.lrv.lt/. Archived from the original on 22 మార్చి 2018. Retrieved 22 March 2018.

[127] Ulevičius, Liutauras. "Lietuviai - Nobelio premijos laureatai". DELFI. Retrieved 19 January 2005.

[128] "TRAVEL & TOURISM ECONOMIC IMPACT 2017 LITHUANIA" (PDF). www.wttc.org. Archived from the original (PDF) on 20 మార్చి 2018. Retrieved 19 March 2018.

[129] "Turizmas Lietuvoje 2016" (PDF). tourism.lt. Archived from the original (PDF) on 1 డిసెంబరు 2017. Retrieved 18 February 2018.

[130] G. Česnys (1991) "Anthropological roots of the Lithuanians". Science, Arts and Lithuania, 1: pp. 4–10.

[131] Daiva Ambrasienė, Vaidutis Kučinskas (2003). "Genetic variability of the Lithuanian human population according to Y chromosome microsatellite markers" (PDF). Ekologija. 1: 89. Archived from the original (PDF) on 2013-09-21. Retrieved 2018-05-03.

[132] Dalia Kasperavičiūtė and Vaidutis Kučinskas (2004). "Mitochondrial DNA Sequence Analysis in the Lithuanian Population" (PDF). Acta Medica Lituanica. 11 (1): 1–6. Archived from the original (PDF) on 27 February 2008.

[133] D Kasperaviciūte, V Kucinskas and M Stoneking (2004). "Y Chromosome and Mitochondrial DNA Variation in Lithuanians" (PDF). Annals of Human Genetics. 68 (Pt 5): 438–52. doi:10.1046/j.1529-8817.2003.00119.x. PMID 15469421. Archived from the original (PDF) on 25 February 2009.

[CIA-134] 134.0 ^134.1 "Lithuania". CIA World Factbook. Archived from the original on 2020-05-13. Retrieved 2018-03-23.

[135] "Field Listing: Median age". CIA World Factbook. Archived from the original on 14 జనవరి 2018. Retrieved 13 April 2015.

[136] "Country Comparison: Total Fertility Rate". CIA　World Factbook. Archived from the original on 2009-10-28. Retrieved 2018-05-03.

[137] "Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table". Ec.europa.eu. 28 September 2015. Retrieved 7 September 2016.

[138] "Select variable and values – UNECE Statistical Database". W3.unece.org. 9 February 2016. Retrieved 30 April 2016.

[139] Delfi (2012) Kas penktas klaipėdietis yra rusas, vilnietis – kas aštuntas; Retrieved on 7 January 2017

[osp.stat.gov.lt-140] 140.0 ^140.1 Lithuanian population census of 2011; Retrieved on 7 January 2017

[141] "The inhabitants". Archived from the original on 19 డిసెంబరు 2007. Retrieved 3 మే 2018.

[142] "Lithuanian Security and Foreign Policy" (PDF). Tspmi.vu.lt. Archived from the original (PDF) on 25 మార్చి 2009. Retrieved 3 మే 2018.

[143] "The Red Book of the Peoples of the Russian Empire". eki.ee.

[144] "Languages in Lithuania". Archived from the original on 23 మార్చి 2018. Retrieved 21 మార్చి 2018.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[145] "Education in Lithuania". Retrieved 21 March 2018.

[146] Statistics Lithuania — Population at the beginning of the year by city / town and year. Osp.stat.gov.lt. Retrieved on 17 January 2017.

[147] Population on 1 January by age groups and sex – functional urban areas. eurostat.ec.europa.eu

[148] "Cities and Regions of the Future 2018/19" (PDF). www.fdiintelligence.com. p. 57,73. Retrieved 5 April 2018.

[149] Health Care Systems in Transition - Lithuania (PDF). 2000. p. 19. Archived from the original on 23 మార్చి 2018.{{cite book}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[150] "The Healthcare System in Lithuania". healthmanagement.org. Retrieved 19 March 2018.

[151] "World Population Prospects : The 2015 Revision : Volume I: Comprehensive Tables" (PDF). Esa.un.org. Archived from the original (PDF) on 25 డిసెంబరు 2016. Retrieved 6 October 2017.

[152] "Lietuva pagal savižudybių skaičių – pirmajame penketuke pasaulyje". kauno.diena.lt. Retrieved 30 November 2016.

[153] "Suicide rates. Data by country". World Health Organization. Retrieved 7 September 2016.

[154] Pocevičius, Darius. "Kodėl lietuviai žudosi?". DELFI.lt. Retrieved 3 May 2004.

[155] Health Care Systems in Transition (PDF). WHO. 2000. Archived from the original (PDF) on 27 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 3 July 2015.

[156] "Compulsory Health Insurance Contributions". VLK. Archived from the original on 27 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 3 July 2015.

[157] "Accessing healthcare in Lithuania". NHS Choices. Archived from the original on 1 ఏప్రిల్ 2018. Retrieved 3 July 2015.

[158] Comparing Hospital and Health Prices and Volumes Internationally. Eurostat. 6 August 2014. p. 28.

[stat-rel-159] 159.0 ^159.1 Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. "GYVENTOJAI PAGAL TAUTYBĘ, GIMTĄJĄ KALBĄ IR TIKYBĄ" (PDF).. 15 March 2013.

[160] "Kultūros metraščiai. Abraomas Kulvietis". LRT (in లిథువేనియన్). Retrieved 15 February 2018.

[lmaleidykla.lt-161] 161.0 ^161.1 "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 9 మే 2016. Retrieved 3 మే 2018.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)

[162] "United Methodists evangelize in Lithuania with ads, brochures". Umc.org. 11 August 2006. Archived from the original on 14 అక్టోబరు 2017. Retrieved 25 April 2010.

[Bubnys_vanished219-163] Arūnas Bubnys (2004). "Holocaust in Lithuania: An Outline of the Major Stages and Their Results". The Vanished World of Lithuanian Jews. Rodopi. pp. 218–219. ISBN 90-420-0850-4.

[164] "Lithuania". Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum. Retrieved 12 April 2012.

[Stats-165] "Population at the beginning of the year by ethnicity". Statistics Lithuania. Archived from the original on 4 జూన్ 2007. Retrieved 3 మే 2018.

[166] Ignatow, Gabriel (2007). Transnational Identity Politics and the Environment (in ఇంగ్లీష్). Lexington Books. p. 102. ISBN 9780739120156.

[167] Dundzila (2007), pp. 279, 296-298.

[168] Dundzila and Strmiska (2005), p. 247.

[169] Ignatow (2007), p. 104.

[170] Dundzila and Strmiska (2005), p. 244.

[171] "Lietuvos gyventojai pagal tikybą 2001 m. - religija.lt". www.religija.lt.

[172] Gyventojai pagal tautybę, gimtąją kalbą ir tikybą, p. 13

[173] "Pirmąsyk istorijoje Lietuvos pagonims vadovaus moteris". Ekspertai.eu. Retrieved 27 May 2015.

[174] "Ąžuolas paprastasis". Zolininkas.lt (in లిథువేనియన్). 21 February 2011. Retrieved 10 January 2018.

[175] "Folklore and Legends: Great Oak Stelmužė and Puntukas Stone". www.Lithuania.travel. Archived from the original on 2 మార్చి 2018. Retrieved 11 January 2018.

[176] Klimka, Libertas. "Libertas Klimka. Apie ąžuolą ir ąžuolynus". Bernardinai.lt. Archived from the original on 10 మే 2012. Retrieved 2 May 2012.

[177] Garkauskas, Paulius. "Olimpinės čempionės R.Meilutytės garbei Kaune - liepa Laisvės alėjoje ir garbės lenta". DELFI. Retrieved 14 August 2012.

[EUROBAROMETER-178] "Eurobarometer on Biotechnology" (PDF). p. 11. Archived from the original (PDF) on 24 జూన్ 2016. Retrieved 3 మే 2018.

[edu1-179] 179.0 ^179.1 "Education in Lithuania" (PDF). European Agency for Development in Special Needs Education. Archived from the original (PDF) on 15 డిసెంబరు 2010. Retrieved 3 మే 2018.

[180] "The Constitution of the Republic of Lithuania came into force on 2 November 1992". Republic of Lithuania. Retrieved 6 April 2010.

[181] "Education and Training Monitor 2017. Lithuania" (PDF). p. 3. Archived from the original (PDF) on 6 ఏప్రిల్ 2018. Retrieved 5 April 2018.

[182] ttps://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/46619703.pdf

[183] ttps://www.oecd.org/pisa/pisa-2015-results-in-focus.pdf

[184] "ICT at a Glance" (PDF). World Bank. Archived from the original (PDF) on 7 జూలై 2007. Retrieved 3 మే 2018.

[185] "Upper secondary education in EU". Eurostat. Retrieved 16 May 2014.

[186] "Population with tertiary education". data.oecd.org. Retrieved 25 March 2018.

[187] "Education at a glance 2017. Lithuania" (PDF). gpseducation.oecd.org. p. 2. Archived from the original (PDF) on 8 ఆగస్టు 2019. Retrieved 4 April 2018.

[188] Seime, Mantas Adomėnas, TS-LKD frakcijos narys. "M. Adomėnas. Lietuvos švietimas: ką daryčiau kitaip?". Retrieved 4 January 2018.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

[189] "Mokyklose prasideda neterminuotas mokytojų streikas". Retrieved 4 January 2018.

[190] spresas, Dienraštis Vakaru. "Mokytojų streikas pavyko". Dienraštis Vakaru ekspresas. Retrieved 4 January 2018.

[191] "Mokytojų streikas: svarbiausi faktai". Retrieved 4 January 2018.

[192] "Mokytojų streikas tęsiasi 110 ugdymo įstaigų". Retrieved 4 January 2018.

[193] "Lietuvos dėstytojai bei mokslininkai atvirai prabilo, kaip prisiduria prie algos". Retrieved 4 January 2018.

[194] "Alfa.lt - Universitetų reforma – "darbas ant durniaus"". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[195] "Pristatyta aukštųjų mokyklų tinklo pertvarka". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[196] "Vyriausybė pritarė universitetų pertvarkos planui - Diena.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[197] "Seimas po svarstymo pritarė valstybinių universitetų pertvarkos planui - DELFI". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[198] ttps://web.archive.org/web/20180113151548/http://www.lrt.lt/naujienos/lietuvoje/2/197327/seimas-nepaisydamas-universitetu-noru-palaimino-lsu-prijungima-prie-lsmu

[199] "Seimas pritarė 3 universitetų sujungimui: formuojamas naujas darinys - DELFI". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[200] "VDU bendruomenė aptarė kovos prieš universitetų sujungimą priemones: tarp jų – ir streikas - 15min.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[201] "Seimo Švietimo ir mokslo komitetas nepaisydamas ministerijos pritarė VDU ir LEU sujungimui - 15min.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[202] "Studentai Kaune protestuoja prieš universitetų sujungimą - 15min.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[203] "Mokslininkai protestuoja dėl aukštojo mokslo reformos - Pro Patria". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[204] "Lietuvos sporto universitetas protestuoja prieš ŠMM planus – su LSMU nesijungs - 15min.lt". 13 January 2018. Archived from the original on 13 January 2018.

[205] "Lithuania, Academic Career Structure". European University Institute. Retrieved 7 April 2010.

[zinkevicius-206] Z. Zinkevičius (1993). Rytų Lietuva praeityje ir dabar. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidykla. p. 9. ISBN 5-420-01085-2. ...linguist generally accepted that Lithuanian language is the most archaic among live Indo-European languages...

[207] "THE IMPORTANCE OF LITHUANIAN FOR INDO-EUROPEAN LINGUISTICS". Archived from the original on 9 మే 2018. Retrieved 21 March 2018.

[208] "Key Thinkers in Linguistics and the Philosophy of Language" (PDF). books.google.com. p. 124. Retrieved 4 March 2018.

[209] "Why Lithuanian Accentuation Mattered to Saussure" (PDF). www.lel.ed.ac.uk. Retrieved 1 April 2018.

[210] "Remembering Vladimir Toporov". www.lituanus.org. Archived from the original on 24 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 4 April 2018.

[211] "Tarmių skirstymas". www.tarmes.lt. Retrieved 17 February 2018.

[212] "Dr. Juozas Pabrėža: "Stipriausia kalba Lietuvoje yra žemaičių"". santarve.lt. Archived from the original on 3 మే 2019. Retrieved 17 February 2018.

[213] "Vaišnoras Simonas (Varniškis) apie 1545 – †1600 XI 16". www.varniai-museum.lt. Archived from the original on 25 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 16 April 2018.

[214] Šlekonytė, Jūratė. "Lietuvių tautosakos populiarintojas Jonas Jablonskis" (PDF). llti.lt. Retrieved 17 February 2018.

[215] Dambrauskaitė, Ramunė (1995). "A Latin Funeral Oration From Vilnius (1594)". books.google.lt (in ఇంగ్లీష్). Leuven: Leuven University Press, Humanistica Lovaniensia. p. 253. Retrieved 13 July 2018.

[216] Radvanas, Jonas. "Radivilias, sive De vita, et rebus praeclarissime gestis immortalis memoriae". theeuropeanlibrary.org. ex officina Ioannis Kartzani. Retrieved 14 July 2018.

[INST-217] 217.0 ^217.1 Institute of Lithuanian Scientific Society. "Lithuanian Classic Literature". Archived from the original on 4 February 2005. Retrieved 16 February 2009.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[218] "Lithuanian Baroque architecture" (PDF). kpd.lt. Archived from the original (PDF) on 8 ఆగస్టు 2019. Retrieved 20 February 2018.

[219] "Vilniaus barokas". iVilnius.lt. Retrieved 20 February 2018.

[220] "Vilnius Historic Centre". whc.unesco.org (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 20 February 2018.

[221] "Lietuvos dvarų duomenų bazė". heritage.lt. Archived from the original on 9 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 20 ఫిబ్రవరి 2018.

[222] "Ethnographic settlements of Lithuania" (PDF). kpd.lt. Archived from the original (PDF) on 8 ఆగస్టు 2019. Retrieved 20 February 2018.

[223] "Kaunas of 1919–1940, Lithuania". ec.europa.eu (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 20 February 2018.

[224] "History of the Lithuanian Art Museum". Ldm.lt. Archived from the original on 10 మే 2011. Retrieved 18 అక్టోబరు 2018.

[225] "Oskaras Koršunovas". www.okt.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 18 February 2018.

[226] "Teatras". lrkm.lrv.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 23 జూన్ 2021. Retrieved 18 February 2018.

[227] "Sirenos". sirenos.lt.

[228] "FESTIVALIS "TheATRIUM"". kldt.lt.

[229] "Festivalis "Nerk į teatrą"". dramosteatras.lt.

[230] "Nariai". teatrosajunga.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 18 February 2018.

[231] "Kino Lietuvoje istorija". sites.google.com. Archived from the original on 25 ఫిబ్రవరి 2021. Retrieved 26 June 2018.

[232] "Sutartinės, Lithuanian multipart songs". ich.unesco.org. Retrieved 17 April 2018.

[233] "Anthology of Lithuanian ethnoculture". Lnkc.lt. Retrieved 23 January 2018.

[234] "Operos dieną Valdovų rūmuose vainikuos pasaulinis šedevras – K. Monteverdžio opera "Orfėjas"". valdovurumai.lt. Archived from the original on 8 మార్చి 2021. Retrieved 7 September 2015.

[235] "Painting | M. K. Čiurlionis". ciurlionis.eu. Retrieved 22 January 2018.

[236] "Lithuanian Song Festival". www.DainuSvente.lt. Archived from the original on 11 జూన్ 2021. Retrieved 23 January 2018.

[237] Masterpieces of the Oral and Intangible Heritage of Humanity (PDF). UNESCO. 2005. p. 50.

[238] "Street Music Day". gmd.lt. Archived from the original on 11 మార్చి 2018. Retrieved 10 March 2018.

[239] "The Modern Music of Lithuania: Past & Present". www.mic.lt. Retrieved 25 March 2018.

[240] "Jazz in Lithuania". www.vilniusjazz.lt. Retrieved 25 March 2018.

[241] Sinitsyna, Olga (1999). CENSORSHIP IN THE SOVIET UNION AND ITS CULTURAL AND PROFESSIONAL RESULTS FOR ARTS AND ART LIBRARIES (PDF).

[242] Tilvikaitė, Patricija. "Ir lietuviškas rokas padėjo Lietuvai atkurti Nepriklausomybę". www.universitetozurnalistas.kf.vu.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 23 August 2016.

[243] "A. Mamontovas: "Roko maršai" buvo toks įrankis, koks dabar yra internetas". Kauno diena / LRT (in లిథువేనియన్). Retrieved 12 March 2017.

[244] "Ukmergės karinis miestelis". Autc.lt. Archived from the original on 23 జూన్ 2021. Retrieved 22 January 2018.

[245] "Knyga "Antiška" (II dalis): iki "Anties" lietuviai nežinojo, kas yra zombis (ištrauka, video)". Lrytas.lt (in లిథువేనియన్). Archived from the original on 23 జూన్ 2021. Retrieved 29 July 2013.

[246] "A. Mamontovas: padėsime galutinį tašką "Foje" istorijoje – LRT". LRT (in లిథువేనియన్). Retrieved 6 October 2013.

[247] "A. Mamontovas: populiarumą išnaudoju geriems darbams". LRT (in లిథువేనియన్). Retrieved 31 October 2015.

[248] Marijonas Mikutavičius – Trys milijonai యూట్యూబ్లో

[249] "Marijonas Mikutavičius, Mantas, Mia – Nebetyli sirgaliai". YouTube. 15 October 2014. Retrieved 15 October 2014.

[250] "Tradicinė lietuviška virtuvė". DELFI. Retrieved 8 April 2007.

[251] "Lietuvos virtuvė". maistologija.wordpress.com (in లిథువేనియన్). Retrieved 25 March 2018.

[252] "The only guide to Lithuanian cuisine you will ever need". www.urbanadventures.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 6 ఏప్రిల్ 2018. Retrieved 5 April 2018.

[253] "LITHUANIAN TRADITIONAL FOODS – BREAD". www.lnkc.lt (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 25 March 2018.

[254] "Kokią įtaką Lietuvos virtuvei padarė prancūzai?". www.15min.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 26 March 2018.

[255] Astrauskas, Antanas (2008). Per barzdą varvėjo: svaigiųjų gėrimų istorija Lietuvoje. Vilnius: Baltos lankos. ISBN 978-9955-23-141-7.

[256] "Alus – apeiginis baltų gėrimas" (PDF). www.llti.lt. p. 18. Archived from the original (PDF) on 8 ఆగస్టు 2019. Retrieved 22 March 2018.

[257] "Lithuanian beer – A rough guide" (PDF). www.garshol.priv.no. p. 5. Retrieved 22 March 2018.

[258] "Trying to understand Lithuanian beer". www.garshol.priv.no. Retrieved 14 April 2018.

[259] "Beer statistics – 2016 edition" (PDF). www.brewersofeurope.org. Retrieved 25 March 2018.

[260] "The best restaurants in the Nordics". www.whiteguide-nordic.com. Archived from the original on 24 జనవరి 2021. Retrieved 4 April 2018.

[261] "Lithuania", Country Reports on Human Rights Practices for 2012, Bureau of Democracy, Human Rights and Labor, U.S. Department of State, 22 March 2013. Retrieved 26 December 2013.

[262] "Kantar TNS: populiariausių 2018 m. spaudos leidinių penketukai". tns.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 25 August 2018.

[263] "TV auditorijos tyrimo rezultatai 2018 m. liepa". tns.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 25 August 2018.

[264] "Radijo auditorijos tyrimas 2018 žiema – pavasaris". tns.lt (in లిథువేనియన్). Retrieved 25 August 2018.

[265] "National Holidays". Archived from the original on 28 జూన్ 2018. Retrieved 28 June 2018.

[266] "Lietuvos krepšinio rinktinės kovas šįmet matė per 2 mln. televizijos žiūrovų". 15min.lt. Archived from the original on 27 January 2015. Retrieved 13 November 2014.

[267] "The Naismith Memorial Basketball Hall of Fame – Hall of Famers Index". Hoophall.com. Retrieved 30 April 2016.

[268] "NBA rosters feature record 113 international players from 41 countries and territories" (Press release). National Basketball Association. 25 October 2016. Retrieved 11 September 2017.

[269] "Žiemos sportas Lietuvoje – podukros vietoje" (in లిథువేనియన్). Kauno.diena.lt. 10 February 2015. Retrieved 30 April 2016.

[270] "Jie tai padarė! Lietuviai žaibiškai atsitiesė po šalto dušo ir iškovojo istorinį titulą". 15min.lt. Retrieved 28 April 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]

[98]

[99]

[100]