మాల్టా

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
Republic of Malta

Repubblika ta' Malta  (Maltese)
Flag of Malta
జండా
Coat of arms of Malta
Coat of arms
గీతం: [L-Innu Magulti] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)
The Maltese Hymn
Location of  మాల్టా  (Green circle) – on the European continent  (light green & dark grey) – in the European Union  (light green)  —  [Legend]
Location of  మాల్టా  (Green circle)

– on the European continent  (light green & dark grey)
– in the European Union  (light green)  —  [Legend]

రాజధానిValletta
35°54′N 14°31′E / 35.900°N 14.517°E / 35.900; 14.517
అతిపెద్ద నగరంBirkirkara
అధికార భాషలుMaltese
Maltese Sign Language[1]
English
జాతులు
(2011[2])
పిలుచువిధంMaltese
ప్రభుత్వంUnitary parliamentary republic
• President
Marie Louise Coleiro Preca
Joseph Muscat
శాసనవ్యవస్థHouse of Representatives
Independence 
21 September 1964
• Republic
13 December 1974
విస్తీర్ణం
• మొత్తం
316[3] km2 (122 sq mi) (186th)
• నీరు (%)
0.001
జనాభా
• 2014 estimate
445,426[4] (171st)
• 2011 census
416,055[2]
• జనసాంద్రత
1,410[2]/km2 (3,651.9/sq mi) (7th)
GDP (PPP)2017 estimate
• Total
$18.404 billion[5]
• Per capita
$42,239[5]
GDP (nominal)2017 estimate
• Total
$11.164 billion[5]
• Per capita
$25,623[5]
జినీ (2014)Positive decrease 27.7[6]
low · 15th
హెచ్‌డిఐ (2015)Increase 0.856[7]
very high · 33rd
ద్రవ్యంEuro ()[b] (EUR)
కాల విభాగంUTC+1 (CET)
• Summer (DST)
UTC+2 (CEST)
తేదీ తీరుdd/mm/yyyy (AD)
వాహనాలు నడుపు వైపుleft
ఫోన్ కోడ్+356
ISO 3166 codeMT
Internet TLD.mt[c]
Website
www.gov.mt
  1. ^ Maltese nationals as referred to in the 2011 census.[2]
  2. ^ Maltese lira before 2008.
  3. ^ Also .eu, shared with other European Union member states.

మాల్టా (Listeni / mɒltə / మూస: IPA-mt)అధికారికంగా రిపబ్లిక్ ఆఫ్ మాల్టా (మాల్టీస్: రిపబ్లికా టాటా మాల్టా) గా పిలువబడుతుంది. ఇది మధ్యధరా సముద్రంలో ద్వీపసమూహం కలిగి ఉన్న దక్షిణ ఐరోపా ద్వీపం దేశాలలో ఒకటి. (Maltese: [Repubblika ta' Malta] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)),[9] ఇది ఇటలీకి 80 కిమీ (50 మైళ్ళు), ట్యునీషియాకు 284 కిమీ (176 మైళ్ళు) తూర్పు [10], లిబియాకు ఉత్తరాన 333 కి.మీ (207 మైళ్ళు) దూరంలో ఉంది.[11] దేశవైశాల్యం 316 చ.కి.మీ.[3] ఈ దేశం 4,50,000 కంటే తక్కువ జనాభా కలిగి ఉంది. [4] ప్రపంచంలోని అతిచిన్న దేశంగా గుర్తించబడుతుంది.[12][13][14] అత్యంత జనసాంద్రత కలిగిన దేశాలలో ఒకటిగా ఉంది. మాల్టా రాజధాని వాలెట్టా ఇది యూరోపియన్ యూనియన్లో వైశాల్యపరంగా అతి చిన్న జాతీయ రాజధానిగ గుర్తించబడుతుంది.[15] మాల్టాలో మాల్టీస్ ఒక జాతీయ భాషగా, ఆగ్లం అధికారభాషగా ఉన్నాయి.మధ్యధరా మధ్యలో మాల్టా యొక్క ప్రదేశం [16] చారిత్రాత్మకంగా నావికా స్థావరం గొప్ప వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యతను కలిగిఉన్న మాల్టా ద్వీపాలను వరుసగా ఫోనీషియన్లు, కార్తగినియన్లు, గ్రీకులు, రోమన్లు, బైజాన్టిన్స్, అరబ్స్, నార్మాన్స్, సిసిలీయన్స్, స్పానిష్, నైట్స్ సెయింట్ జాన్, ఫ్రెంచ్, బ్రిటీష్ ప్రభుత్వాలు పాలించాయి. [17] రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో అప్పటి బ్రిటీష్ కాలనీ ప్రదర్శించిన ధైర్యానికి అనందించి యునైటెడ్ కింగ్డానికి చెందిన 6వ కింగ్ జార్జ్ 1942 లో జార్జి క్రాస్‌ను మాల్టాకు బహుమతిగా ఇచ్చాడు.[18] మాల్టా జాతీయ పతాకంపై జార్జ్ క్రాస్ కనిపిస్తుంది. [19] 1964 లో బ్రిటీష్ పార్లమెంటు ఆమోదించిన మాల్టా ఇండిపెండెన్స్ చట్టం ప్రకారం, మాల్టా యునైటెడ్ కింగ్డమ్ నుండి రెండవ ఎలిజబెత్ ఆధ్వర్యంలో స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన సార్వభౌమ కామన్వెల్త్ రాజ్యంగా అవతరించింది.అధికారికంగా 1964 నుండి 1974 వరకు మాల్టా రాజ్యంగా పిలువబడింది.[20]

1974 లో ఈ దేశం గణతంత్ర రాజ్యంగా మారింది. దీర్ఘకాలం కామన్వెల్త్ రాజ్యంగా కొనసాగనప్పటికీ మాల్టా కామన్వెల్త్ ఆఫ్ నేషన్స్ సభ్య దేశంగా ఉంది. మాల్టాను 1964 లో ఐక్యరాజ్యసమితిలో, 2004 లో యూరోపియన్ యూనియన్లో చేర్చారు. 2008 లో ఇది యూరోజోన్లో భాగమైంది.మాల్టాకు సుదీర్ఘ క్రైస్తవ వారసత్వం ఉంది. అపోస్తలుల చట్టాల ఆధారంగా మాల్టా ఆర్చ్‌డ్ యోసెస్ ఆఫ్ అపోస్టలిక్ కార్యక్రమంగా చెప్పుకోబడింది.[21]

సెయింట్ పాల్స్ "మెలిటా"లో నౌకాప్రమాదంలో చిక్కుకుని విస్తృతంగా మాల్టాను స్వాధీనం చేసుకున్నారు. మాల్టాలో కాథలిక్ అధికారిక మతంగా ఉంది. అయినప్పటికీ మాల్టాలోని వ్యక్తులందరూ పూర్తి మతస్వాతంత్ర్యానికి స్వాతంత్ర్యానికి అర్హులుగా ఉంటారు. మతపరమైన ఆరాధన వారి స్వంత పద్ధతి ఉచిత ఆచారాలను అనుభవించవచ్చని రాజ్యాంగం పేర్కొంది.[22][23]

మాల్టా వెచ్చని వాతావరణం, అనేక వినోద ప్రాంతాలు, మూడు యునెస్కో వరల్డ్ హెరిటేజ్ సైట్స్ (ప్రపంచ వారసత్వ సంపద): హెల్ సఫ్లీని హైపోగెయం [24] వాలెట్టా,,[25] ఏడు మెగాలిథిక్ దేవాలయాలు ఉన్నాయి. వీటిలో కొన్ని ప్రపంచంలో అత్యంత పురాతనమైన స్వేచ్ఛా-నిర్మాణాలు. [26][27][28] అజూర్ విండో, గోజో మాల్టాలో అత్యంత ప్రసిద్దమైన ప్రదేశాలు. ఇది 2017 లో భారీ తుఫాను కారణంగా సముద్రంలోకి నాటకీయంగా పడిపోయింది.[29]

పేరువెనుక చరిత్ర[మార్చు]

మాల్టా అనే పదం మూలం గురించి ఖచ్ఛితమైన ఆధారాలు లేవు. ఆధునిక భాషా వైవిధ్యము మాల్టీస్ భాష నుండి వచ్చింది. మాల్టా అనే పదం గ్రీకు పదం మెలి, 'తేనె' మూలమని భావిస్తున్నారు.[30] పురాతన గ్రీకులు ఈ ద్వీపాన్ని (మెలిటె) అని పిలుస్తారు. దీని అర్ధం 'తేనె-తీపి', బహుశా మాల్టా ఏకైక ఉత్పత్తి తేనె. ద్వీపంలో తేనెటీగలు అధికంగా ఉంటాయి. రోమన్లు ​​ఈ ద్వీపాన్ని మలిటా అని పిలిచారు.[31] ఇది గ్రీకు మెల్టిన్ లాటిన్ లేదా డొరిక్ గ్రీక్ మెలిటా ఉచ్చారణ పదంగా పరిగణించబడుతుంది.[32] మరొక కథనం మాల్టా పలు బే, ఫెయినీషియన్‌కు సంబంధించి మాల్టా 'హెవెన్' (స్వర్గం) అని అర్ధం.[33] లేదా 'పోర్ట్'[34] అనే ఫెయినీషియన్ పదం నుండి మాల్టా అనే పదం వస్తుంది అని మరొక కథనం సూచిస్తుంది. కొన్ని ఇతర శబ్దవ్యుత్పాదక ప్రస్తావనలు శాస్త్రీయ సాహిత్యంలో కనిపిస్తాయి. అంటోనిన్ ఇటిటెరీలో ప్రస్తుత రూపంలో మాల్టా అనే పదం కనిపిస్తుంది. [35]

చరిత్ర[మార్చు]

సిసిలీ ద్వీపం నుండి వచ్చిన ప్రజలు స్థిరపడినవారికి ముందు సుమారుగా క్రీ.పూ. 5200 నుండి మాల్టా ప్రాంతంలో మానవులు నివసించారని భావిస్తున్నారు. [36]

క్రీ.పూ 3600 నుండి ద్వీపాలలో ఉనికిలో ఉన్న పూర్వ చారిత్రక నియోలిథిక్ సంస్కృతి మెగాలైతిక్ నిర్మాణాలు ఇందుకు నిదర్శనగా ఉన్నాయి. మన్నాజ్రా, గాంగ్జియా, ఇతరుల ప్రాంతాలలో ఉన్న దేవాలయాల రుజువులు ఇందుకు మరింత బలం చేకూరుస్తున్నాయి. క్రీ.పూ 800-700 మధ్యకాలంలో ఫియోనిషియన్స్ మాల్టా ప్రాంతానికి వలసవచ్చారు.తరువాత ప్రజలు వచ్చి చేరడానికి ముందు వారు ఈ ద్వీపానికి సెమెటిక్ భాష, సంస్కృతిని తీసుకువచ్చారు.[37] వారు ద్వీపాలను సముద్రపు అన్వేషణలు, మధ్యధరా ప్రాంతంలో వ్యాపార విస్తరణకు ఉపయోగించుకుంటూ తమ భూభాలను విస్తరించారు. క్రీ.పూ. 216 కార్టగినియన్లను రోమన్లు ​​మాల్టీజ్ ప్రజల సాయంతో ఇక్కడ నుండి తరిమివేసి మాల్టాను మునిసియం (పురపాలకంగా) చేసారు. [38] బైజాంటైన్ పాలన కాలం (4 నుండి 9 వ శతాబ్దం), వాండల్స్ [39] చేత సంభవించిన ఒక సాక్ తర్వాత ఈ ద్వీపాలు సా.శ. 870 లో అగ్లబాయిడ్స్ చేత ఆక్రమించబడ్డాయి. అరబ్ దండయాత్ర తరువాత ప్రజల గతి అస్పష్టంగా ఉంది.ఇక్కడ ప్రజలు ద్వీపాలను విసర్జించి వెళ్ళారని భావిస్తున్నారు. రెండో సహస్రాబ్ది ప్రారంభంలో ద్వీపాలు సిలోలో-అరబిక్ మాట్లాడే అరబ్-పరిపాలిత సిసిలీ నుండి వలస ప్రజలతో ఈ ప్రాంతం తిరిగి జనావసంగా మారింది. [40] 1091 లో ద్వీపాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్న నార్మన్లు ముస్లిం పాలన ముగింపు పలికారు.1249 నాటికి తిరిగి దీవులు పూర్తిగా క్రైస్తవ మతపరంగా మారాయి. [41] 1530 వరకు ఈ ద్వీపాలు సిసిలీ రాజ్యంలో భాగంగా ఉండేవి. కొంతకాలం క్యాప్టిటి హౌస్ ఆఫ్ అంజౌచే నియంత్రించబడ్డాయి. 1530 లో స్పెయిన్ చెందిన మొదటి చార్లెస్ శాశ్వత అద్దె షరతుతో " జెరూసలత్ సెయింట్ జాన్ ఆర్డర్ ఆఫ్ నైట్స్ ఆఫ్ హాస్పిటల్‌ " మాల్టా దీవులు ఇచ్చారు.నెపోలియన్ పాలనలో ఉన్న ఫ్రెంచ్ ప్రజలు 1798 లో మాల్టీస్ ద్వీపాలను పట్టుకున్నాయి. బ్రిటీష్‌ వారి సహాయంతో రెండు సంవత్సరాల తరువాత ఫ్రెంచ్ నియంత్రణను తొలగించగలిగారు. నివాసితులు డిక్లరేషన్లో పేర్కొన్న హక్కుల షరతుతో ద్వీపాలపై సార్వభౌమాధికారాన్ని చేపట్టమని బ్రిటీష్ వారిని కోరారు.[42]

"సార్వభౌమాధికార దేశం తన శక్తిని ఉపసంహరించుకోవాలని ఎంచుకున్నట్లయితే వేరెవరికి సార్వభౌమాధికార శక్తికి ఈ ద్వీపాలను విడిచిపెట్టడానికి హక్కు లేదు. అతని సార్వభౌమాధికారం మరొక సార్వభౌమాధికారాన్ని ఎన్నుకునే హక్కు, ఈ ద్వీపాల పాలన, నివాసులు, ఆదిమవాసులకు నియంత్రణ లేకుండా ఒంటరిగా ఉంటారు. " పారిస్ ఒప్పందం (1814) లో భాగంగా మాల్టా ఒక బ్రిటీష్ కాలనీ అయింది. చివరకు 1956 లో యునైటెడ్ కింగ్డం విలీనం చేయాలన్న ప్రతిపాదన ప్రయత్నం తిరస్కరించబడింది.

1964 సెప్టెంబరు 21 (స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం) లో మాల్టా స్వతంత్రంగా మారింది. 1964 లో మాల్టా రాజ్యాంగం ప్రారంభంలో మాల్టా రాణిగా క్వీన్ రెండవ ఎలిజబెత్‌ను నిలుపుకుంది. ఆమె తరఫున గవర్నర్-జనరల్ నిర్వహణ కార్యనిర్వాహక అధికారం కలిగి ఉంటాడు. 1974 డిసెంబరు 13 న (గణతంత్ర దినోత్సవం) కామన్వెల్త్‌లో ఒక గణతంత్ర రాజ్యంగా అవతరించి అధ్యక్ష పాలనా దేశంగా అవతరించింది. 1979 మార్చి 31 న మాల్టా నుండి చివరి బ్రిటీష్ దళాలను, రాయల్ నావిని ఉపసంహరించింది.ఈరోజు స్వతంత్ర దినంగా జరుపుకుంటున్నారు.మాల్టా తనకు తాను అలీన దేశంగా ప్రకటించింది. 2004 మే 1 న మాల్టా యురేపియన్ యూనియన్‌లో చేరింది.

చరిత్రకు పూర్వం[మార్చు]

ఇటలీలో దొరికిన స్కోర్బా దేవాలయాలలోని పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలచే దొరికిన మృణ్మయకళాఖండాలు మొదటగా క్రీ.పూ. 5200 లో ఇటాలియన్ ద్వీపం సిసిలీకి చెందిన స్టోన్ ఏజ్ వేటగాళ్ళు లేదా రైతులు స్థిరపడినట్లు సూచిస్తున్నాయి. మరగుజ్జు హిప్పోస్, మరగుజ్జు ఏనుగుల విలుప్తం కావడం మాల్టాలో మానవుల మొట్టమొదటి రాకతో ముడిపడివుంది.[43] తొలి నియోలిథిక్ కాలం నాటి చరిత్రపూర్వ వ్యవసాయ క్షేత్రాల స్థావరాలు బహిరంగ ప్రదేశాలలో, గుహార్ దలాం వంటి గుహలలో కనుగొనబడ్డాయి.[44] ఈ సమయములో ద్వీపములో సిసినై తెగ మాత్రమే నివసించింది.[36][45] తరువాత ఇబెరియన్లకు చాలా దగ్గరి సంబంధము ఉన్నట్లుగా సాధారణంగా భావిస్తారు.[46] మాల్టాలోని ప్రజలు తృణధాన్యాలు పండించడం, పశువుల పెంపకం, ఇతర ప్రాచీన మధ్యధరా సంస్కృతులను అలవరచుకున్నారు. సంతానం అందించే వీనస్ విలెండాఫ్ వంటి మాతృదేవతను ఆరాధించారు.[ఆధారం చూపాలి]

Ġgantija megalithic temple complex.
The temple complex of Mnajdra.

ఘర్ దలాం ప్రాంతంలో కనుగొనబడిన మృణ్మయ పాత్రలు అగ్రిగెంటో, సిసిలీలో కనుగొనబడిన కుండల మాదిరిగానే ఉంటాయి. మెగాలిథిస్ ఆలయ నిర్మాణకారుల సంస్కృతి ఈ ప్రారంభ కాలానికి చెందినదిగా భావించబడుతుంది. క్రీస్తుపూర్వం 3500 కాలంనాటికి ఈ ప్రజలు గోజోలోని మెగాలిథిక్ గోంజీజ ఆలయాల రూపంలో ప్రపంచంలో ఉన్న అతి పురాతన స్వేచ్ఛా నిర్మాణాలను నిర్మించారు.[47] ఇతర ప్రారంభ ఆలయాలు హాలర్ క్విమ్, మన్నాజ్రా వద్ద ఉన్నాయి.[28][48][49]

ఈ దేవాలయాలు విలక్షణమైన వాస్తుకళను కలిగి ఉంటాయి. సాధారణంగా సంక్లిష్ట ట్రఫుయిల్ డిజైన్ ఇవి 4000 నుండి 2500 బి.సి.ఇ వరకు ఉపయోగించబడ్డాయి. జంతువుల ఎముకలు, తొలగించదగిన బలిపీఠం, రాతి వెనుక ఉన్న ఒక కత్తి, ఆలయ ఆచారాలు జంతు బలిని కలిగి ఉన్నాయని సూచిస్తున్నాయి. సంతానోత్పత్తి దేవతకు త్యాగం చేయబడిందని, తాత విగ్రహం ఇప్పుడు వాలెట్టాలోని నేషనల్ మ్యూజియమ్స్ ఆఫ్ ఆర్కియాలజీలో ఉందని తాత్కాలిక సమాచారం సూచిస్తుంది.[50] ఈ సంస్కృతి సుమారుగా క్రీ.పూ 2500 లో మాలియా దీవుల నుండి అదృశ్యమైంది. పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు ఆలయం నిర్మాణశిల్పుల దేవతకు బలి ఇవ్వడం లేదా వ్యాధి బాధితుడై ఉండవచ్చు అని ఊహించారు. కానీ ఇది కచ్చితంగా కాదు.

ఈ పురాతన నిర్మాణశిల్పులకు చెందిన మిల్లిస్ ఐలండ్స్ మరొక పురావస్తు పరిశోధన "కార్ట్ ట్రాక్స్" లేదా "కార్ట్ రైట్స్"గా పిలవబడే సమైక్యమైన ఏకరీతిలో ఉండే పొడవైన కమ్మీలు ద్వీపం అంతటా అనేక ప్రదేశాలలో కనిపిస్తాయి. వీటిలో ముఖ్యమైనవి మిస్రా జి గర్ ఇల్- కబీర్ అనధికారికంగా "క్లాఫం జంక్షన్"గా పిలువబడుతుంది. ఇవి మృదువైన సున్నపురాయిని కొల్లగొట్టే చెక్క చక్రాల బండ్ల వలన కలుగుతాయి.[51][52] క్రీ.పూ 2500 తర్వాత కాంశ్య యుగానికి చెందిన వలసదారుల నూతన ప్రవాహం రాకముందు అనేక దశాబ్దాలుగా మాల్టా దీవులను విడిచి పోయిన ప్రజలు విడిచి వెళ్ళిన చనిపోయిన దహన సంస్కృతికి అంత్యక్రియలు జరిపిన డోల్మెన్స్ అని పిలిచే చిన్న మెగాలిథిక్ నిర్మాణాలను ఉన్నాయి.[53] చాలా సందర్భాలలో ఇక్కడ చిన్న గదులున్నాయి. నిటారుగా ఉన్న రాళ్ళపై పెద్ద స్లాబ్ తయారు చేయబడిన పైకప్పు ఉంటుంది. ఇవి మునుపటి మెగాలిథిక్ దేవాలయాలను నిర్మించిన వాటి నుండి కచ్చితంగా భిన్నంగా ఉన్న జనాభాకు చెందిన వారు నిర్మించినవిగా పేర్కొంటారు. మధ్యధరా సముద్రపు అతిపెద్ద ద్వీపంలో కనిపించే కొన్ని చిన్న నిర్మాణాలకు మాల్టీస్ డోల్మెన్స్ పోలిక కారణంగా ఈ ప్రజలు సిసిలీ నుండి వచ్చినట్లు భావిస్తున్నారు.[54]

గ్రీకులు, ఫోనీషియన్లు, కార్థగినియన్లు, రోమన్లు[మార్చు]

ద్వీపంలోని స్థానికులతో చేరి తూర్పు మధ్యధరా నుండి కార్న్వాల్ వరకు వారి వ్యాపార మార్గాల్లో నిలిపివేయడం ద్వారా [105]

ఫొనీషియన్ వ్యాపారులు [55] క్రీ.పూ. 1,000 తరువాత కాలనైజ్డ్ చేయబడిన ద్వీపాలను వలసరాజారు[10] మెడిటరేనియ నుండి కార్న్‌వాల్ వరకు ఉండే వ్యాపారులు ఈ ద్వీపంలో స్థానికులను కలుసుకునే వారు.[56] ఫెనిషియన్లు నివసించిన ప్రాంతం ప్రస్తుతం మడినా అని పిలవబడే ప్రాంతం, దాని పరిసర పట్టణం రబాట్ మొత్తం ప్రాంతాన్ని వారు మలేత్ అని పిలిచేవారు. [57][58] మడినాలో నివసించిన రోమన్లు, (, ద్వీపం) దీనిని మెలిటాగా సూచించారు.[31]

డొమోస్ రోమానా నుండి రోమన్ మొజాయిక్.

క్రీ.పూ. 332 లో ఫెనోసియా పతనం తరువాత ఈ ప్రాంతం పూర్వపు ఫోనిసియన్ కాలనీ అయిన కార్తేజ్ నియంత్రణలో ఉంది.[10][59] ఈ సమయంలోమాల్టలోని ప్రజలు ప్రధానంగా ఆలీవ్లు సాగు చేపట్టి, కరోబ్, వస్త్రాలు తయారు చేయబడ్డాయి.[59] మొట్టమొదటి పునిక్ యుద్ధం సమయంలో మార్కస్ అటిలియస్ రెగులస్ కఠినమైన పోరాటం తర్వాత ఈ ద్వీపాన్ని జయించారు.[60] తరువాత ఈద్వీపాన్ని కార్టెజ్ స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. క్రీ.పూ 218 లో రెండో పునిక్ యుద్ధ సమయంలో రోమన్ కాన్సుల్ టిబెరియస్ సెప్రోనియస్ లాంగస్ తిరిగి ఈ ప్రాంతాన్ని జయించాడు.[60] అప్పటినుండి మాల్టా ఫోయిడెరాటా కివిటాస్ అయ్యింది. రోమన్ చట్టపూర్వక పాలన నుండి మినహాయింపు పొందింది. సిసిలీ యొక్క ప్రావీన్స్ పరిధిలోకి వచ్చింది.[31] అయితే పునిక్ ప్రభావం మెక్కక్ర్ట్ ప్రసిద్ధ సిప్పి దీవుల్లో శక్తివంతమైనదిగా ఉంది. ఇది క్రీ.పూ 2 వ శతాబ్దంలో అంకితం చేయబడిన ప్యూనిక్ భాషని అర్థం చేసుకోవడంలో కీలకమైనది.[61][62] క్రీ.పూ 1 వ శతాబ్దంలో ముగిసిన స్థానిక రోమన్ కాయినేజ్ [63] ద్వీపం నెమ్మదిగా రోమనీకరణ చేయబడి పురాతన గ్రీకు లిపి ముద్రించబడిన నాణేలు ( "మాల్టీస్ " అర్థం), పునిక్ చిహ్నాలు, గ్రీకు, పునిక్ సంస్కృతులకు చిహ్నంగా ఉన్నాయి.[64] 700 వ శతాబ్దం నుండి గ్రీకు దేశస్థులు మాల్టీస్ ద్వీపాల్లో స్థిరపడ్డారు. రోమన్ ఆధిపత్యం అంతటా వ్యాపించినదనడానికి అనేక నిర్మాణ అవశేషాలు సాక్ష్యంగా మిగిలి ఉన్నాయి.[65] క్రీ.పూ 1 వ శతాబ్దంలో రోమన్ సెనేటర్, ప్రసంగ సిసెరో జూనో ఆలయం ప్రాముఖ్యత గురించి వ్యాఖ్యానించారు, సిసిలీ రోమన్ గవర్నర్, వెరెస్ విపరీతమైన ప్రవర్తన గురించి వ్యాఖ్యానించారు.[66] క్రీ.పూ 1 వ శతాబ్దంలో ఈ ద్వీపం ప్లైన్ ఎల్డర్, డియోడోరస్ సికులస్‌చే ప్రస్తావించబడింది. దాని నివాసుల సంపద దాని విలాసవంతమైన అలంకృత ఇళ్ళు, దాని వస్త్ర ఉత్పత్తుల నాణ్యతను ప్రశంసించింది. 2 వ శతాబ్దంలో చక్రవర్తి హడ్రియన్ (క్రీ.పూ.117-38) మాల్టా హోదాను మున్సిపాలిటీ లేదా ఫ్రీ టౌన్‌కు అప్గ్రేడ్ చేశారు. ద్వీపం స్థానిక వ్యవహారాలను నాలుగు క్వాట్యుయోర్విరీ ఐయురి డికూండొ, పురపాలక సెనేట్ ద్వారా నిర్వహించబడింది. సిసిలీ ప్రణోసకు ప్రాతినిధ్యం వహించాడు.[60] క్రీ.పూ. 58 లో పౌల్ అపోస్టిల్ తమ ద్వీపాల్లో తమ ఓడను తుడిచిపెట్టిన తర్వాత లూకాకు చెందిన ఇవాంజెలిస్ కలిసి ద్వీపాలను చేరుకున్నాడు.[60] పాల్ అపోస్టిల్ ద్వీపాలలో మూడు నెలలు ఉండి క్రైస్తవ విశ్వాసాన్ని బోధించి దానిని మాల్టాలో వర్ధిల్లజేసాడు.[60] 395 లో రోమన్ సామ్రాజ్యం చివరిసారిగా మొదటి థియోడోసియస్ మాల్టా మరణంతో సిసిలీ తరువాత పాశ్చాత్య రోమన్ సామ్రాజ్యంపై నియంత్రణలోకి వచ్చింది.[67] వలసల కాలంలో పాశ్చాత్య రోమన్ సామ్రాజ్యం క్షీణత కారణంగా, మాల్టా దాడికి గురై అనేక సార్లు స్వాధీనం చేసుకోవడం లేదా ఆక్రమించడం సంభవించింది. [63] 454 నుండి 464 వరకు ఈ ద్వీపాలు వాండల్స్ చేత నియంత్రించబడ్డాయి. 464 తరువాత ఓస్ట్రొగోత్స్ ఆధిక్యత సాగింది. [60] ఉత్తర ఆఫ్రికాలో వాండల్ సామ్రాజ్యాన్ని జయించటానికి 533 లో బెలిసరిస్‌లో ఇంపీరియల్ (తూర్పు) పాలనలో ద్వీపాలను తిరిగి కలిపారు. [60] లిటిల్ మాల్టాలోని బైజాంటైన్ పాలన గురించి తెలుస్తుంది: ఈ ద్వీపం సిసిలీ నేపథ్యంపై ఆధారపడింది, గ్రీక్ గవర్నర్లు, ఒక చిన్న గ్రీకు సైన్యాన్ని కలిగి ఉంది.[60] ఈ కాలంలో జనాభాలో ఎక్కువ మంది పాత లాటిన్ ప్రజలు ఉన్నప్పటికీ పోప్, కాన్స్టాంటినోపుల్ పాట్రియార్క్ మతవిశ్వాసం విపరీతంగా అధికరించింది.[60] బైజాంటైన్ పాలన గ్రీకు కుటుంబాలను మాల్టీస్ సముదాయాలకు పరిచయం చేసింది. [68] 870 వరకు మాల్టా బైజాంటైన్ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా ఉంది. ఇది అరేబియాకు పడిపోయింది.[60][69]

అరబ్ కాలం, మద్యయుగం[మార్చు]

The Majmuna Stone, a Roman period marble stone, was reused as a 12th-century tombstone believed to have been found in Gozo.

మాల్టా అరబ్-బైజాంటైన్ యుద్ధాలలో పాల్గొంది. మాల్టా విజయం సన్నిహితంగా 827 లో ప్రారంభమై తన సహచర బైజాంటైన్‌ల అడ్మిరల్ " యుఫేమియస్ " ద్రోహం తరువాత ద్వీపంపై దాడి చేయాలని కోరింది.[70] ముస్లిం చరిత్రకారుడు, భూగోళ శాస్త్రవేత్త అల్-హిమ్యారీ 870 లో బైజాంటైన్లు" హలాఫ్ అల్-హదీం " నేతృత్వం వహించిన అరబ్ ఆక్రమణదారులను, తరువాత సవాడ ఇబ్న్ ముహమ్మద్ హింసాత్మక పోరాటం తరువాత[71] ఈ ద్వీపాన్ని దోచుకొని దోచుకున్నారు అత్యంత ముఖ్యమైన భవనాలను నాశనం చేసి 1048-1049 లో సిసిలీ నుండి అరబ్బులు వెనుకకు పిలిచే వరకు ఇక్కడ నివసించారు.[71] సిసిలీలో అధిక స్థాయి జీవనశైలి ఫలితంగా ఈ కొత్త సెటిల్మెంట్ సిసిలీలో జనాభా విస్తరణ ఫలితంగా జరిగిందని తెలియడం లేదు (ఈ సందర్భంలో పునఃస్థితి కొన్ని దశాబ్దాల ముందు జరగవచ్చు) లేదా ఫలితంగా 1038 లో సిసిలీ అరబ్ పాలకుల మధ్య జరిగిన అంతర్యుద్ధం. [72] అరబ్బులు నూతన నీటిపారుదల కొన్ని పండ్లు, పత్తిని ప్రవేశపెట్టారు, సిసిలీ-అరబిక్ భాషను ద్వీపంలో సిసిలీ నుండి స్వీకరించారు; ఇది చివరకు మాల్టీస్ భాషలోకి మారింది.[73] ద్వీపంలోని క్రైస్తవుల మత స్వేచ్ఛను అనుమతించారు; వారు ముస్లింలు కానివారికి జీజాను చెల్లించవలసి వచ్చింది. కాని ముస్లింలు చెల్లించవలసిన పన్ను నుండి మినహాయింపు ఇవ్వబడింది (జకాత్).[74]

నార్మన్ల విజయం[మార్చు]

Roger I of Sicily returned Malta to Christian rule.

సిసిలీ వారి విజయంలో భాగంగా నార్మాన్స్ మాల్టాను 1091 లో స్వాధీనం చేసుకున్నారు.[75] స్థానిక నాయకులు నార్మన్ నేత మొదటి రోజర్ సిసిలీ స్వాగతించారు.[31] కౌగర్ మొదటి రోజెర్ తన గీసిన ఎరుపు, తెలుపు బ్యానర్ ఒక భాగాన్ని కొల్లగొట్టినట్లు, తన తరపున పోరాడినందుకు కృతజ్ఞతగా మాల్టాసైన్యానికి అందజేసాడు. ఈ పురాణ కథనం ఆధారంగా మాల్టా ఆధునిక జెండా రూపొందింది.[31][76]

మాల్టా యొక్క ఒట్టోమన్ పటం, పిరి రీస్ చేత

నార్మన్ కాలం నిర్మాణాత్మకం అయినది.కొత్తగా ఏర్పడిన సిసిలీ రాజ్యంలో మాల్టా భాగమైంది. ఇది సిసిలీ ద్వీపం, ఇటాలియన్ ద్వీపకల్పం దక్షిణ భాగంలో కూడా ఉంది.[31] సీ ఆఫ్ పలెర్మోలో కాథలిక్ చర్చ్ మాల్టాతో ఉన్న రాజ్యమతంగా తిరిగి స్థిరపడింది. ప్రాచీన రాజధాని మ్డినాలో మాల్టాను నార్మన్ నిర్మాణాలు ముంచెత్తాయి.[31] చివరి నార్మన్ చక్రవర్తి సిసిలీ రాజు టాంక్రేడ్ మాల్టా సామ్రాజ్యం ఒక ఫెఫ్‌గా చేసాడు.మాల్టా కౌంట్ను స్థాపించారు. ఈ ద్వీపాలు అధికంగా తమ వ్యూహాత్మక ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉన్న కారణంగా ఈ సమయంలోనే మాల్టా పురుషులు సైనిక సంస్కరణలను తప్పించుకోవడానికి ప్రయత్నించారు. ప్రారంభ కౌంటులు నైపుణ్యం కలిగిన జొన్నీస్ ప్రైవేట్గా ఉండేవి.[31]

ఈ రాజ్యం 1194 నుండి 1266 వరకు హోహెన్స్టౌఫెన్ రాజవంశానికి స్వాధీనం అయింది. ఈ కాలంలో హోహెన్స్టౌఫెన్ రెండవ ఫ్రెడెరిక్ తన సిసిలియన్ సామ్రాజ్యాన్ని పునర్వ్యవస్థీకరించడం ప్రారంభించినప్పుడు పాశ్చాత్య సంస్కృతి, మతం మరింత తీవ్రంగా ప్రభావితం చేయటం ప్రారంభించాయి.[77] 72 సంవత్సరాలుగా మాల్టా పవిత్ర రోమన్ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా ఉంది. మాల్టాను ఒక మార్క్సిస్ట్ కౌంటీగా ప్రకటించారు. అయినప్పటికీ వాణిజ్యం పూర్తిగా నాశనం చేయబడింది. చాలాకాలం పాటు ఇది పూర్తిగా సైనిక పరంగా స్వయంగా బలవర్థకమైన దేశంగా ఉంది.[78] 1224 లో అరబ్లు పెద్ద సంఖ్యలో బహిష్కరణకు గురయ్యారు, అబ్రుజోలోని సాలనోలోని క్రిస్టియన్ పురుష జనాభా అదే సంవత్సరంలో మాల్టాకు తరలించబడింది.[31] 1249 లో రెండవ ఫ్రెడెరిక్, పవిత్ర రోమన్ చక్రవర్తి మిగిలిన మైనారిటీలు మాల్టా నుండి బహిష్కరించబడాలని ఆదేశించారు.[79] లేదా మతం మార్చడానికి ప్రేరేపించబడ్డారని పేర్కొన్నారు.[80][81] కొద్ది కాలం పాటు రాజ్యం అంజౌ కాపిటి హౌస్కు స్వాధీనం చేయబడింది.[82] కానీ అధిక పన్నులు విధించడం కారణంగా ఈ రాజవంశానికి మాల్టాలో జనాదరణ పొందలేదు. ఎందుకంటే చార్లెస్ అఫ్జౌ జెనోవాకు వ్యతిరేకంగా జరిగిన యుద్ధంలో భాగంగా, గోజా ద్వీపం 1275 లో తొలగించబడింది.[31] సిసిలీపై పెద్ద తిరుగుబాటును సిజిఎస్ వెస్పర్స్ అని పిలిచేవారు. ఈ దాడులను తరువాత ద్వీపకల్పం నేపుల్స్ సామ్రాజ్యంలో భాగం అయింది.[ఆధారం చూపాలి]

అరాగన్ పాలన, నైట్స్ ఆఫ్ మాల్టా[మార్చు]

Flag of the Aragonese Kingdom of Sicily.

1283 లో గ్రాంట్ హార్బర్లో నౌకాదళ యుద్ధంలో సిసిలియన్ వెస్పెర్స్లో మాల్టీస్ తిరుగుబాటుదారులకు సహాయం అందించడంతో 1282 నుండి 1409 వరకు అర్కానాస్ రాజవంశం హౌస్ ఆఫ్ బార్సిలోనచే పాలించబడింది.[83] [84]

ఆరగాన్ రాజుల బంధువులు ఈ ద్వీపాన్ని 1409 వరకు పాలించారు. ఇది అధికారికంగా ఆరగాన్ క్రౌన్‌కు చేరుకుంది. అర్కానియన్ ప్రాబల్యం ప్రారంభంలో రాచరిక కుంటంబానికి చెందిన రాకుమారులు "కౌంట్ అఫ్ మాల్టా" బిరుదు అందుకున్నారు. ఈ సమయంలో చాలామంది స్థానిక ప్రభువులు సృష్టించబడ్డారు.అయితే 1397 నాటికి "కౌంట్ ఆఫ్ మాల్టా" అనే పేరును భూస్వామ్య ప్రాతిపదికగా మార్చారు. వివక్షతపై పోరాడుతున్న ఇరు కుటుంబాలు కొన్ని సంఘర్షణలకు కారణమయ్యాయి. ఇది సిసిలీ మొదటి మార్టిన్ టైటిల్ను రద్దు చేయడానికి దారితీసింది. కొన్ని సంవత్సరాల తరువాత టైటిల్ పునరుద్ధరించబడినప్పుడు టైటిల్ మీద వివాదం మొదలయ్యింది. స్థానిక ప్రభువులచే నడిపించిన మాల్టీస్, కౌంట్ గోన్సల్వో మోనోయ్‌కు వ్యతిరేకంగా పెరిగింది.[31] వారు కౌంటును వ్యతిరేకించినప్పటికీ సిసిలియన్ క్రౌన్కు తమ స్వరాన్ని ప్రకటించారు. ఇది ఐదవ అల్గోన్సో ఆఫ్ అరగోన్‌ను ఆకట్టుకుంది. అతను వారి తిరుగుబాటు కోసం ప్రజలను శిక్షించలేదు. దానికి బదులుగా అతను మూడవ పక్షానికి శీర్షికను మంజూరు చేయకూడదని కిరీటానికి తిరిగి చేర్చుకున్నానని అతను వాగ్దానం చేశాడు. ఈ సన్నివేశాల ఫలితంగా మడినా నగరం సిట్టా నోటాబైల్ పేరు ఇవ్వబడింది.[31]

Jean Parisot de Valette, the founder of Valletta.
St. Paul's Cathedral, Mdina built in the Baroque style.

1530 మార్చి 23 న[85] ఐదవ చార్లెస్ హోలీ రోమన్ చక్రవర్తి ద్వీపకల్పాలను నైట్స్ హాస్పిటలర్‌కు ఇచ్చాడు. ఫిలిప్ విలియర్స్ డి ఎల్ 'ఐల్లే-ఆడం, గ్రాండ్ మాస్టర్ అఫ్ ది ఆర్డర్.[86][87] శాశ్వతంగా వారు ఒకే ఒక్క మాల్టీస్ ఫాల్కన్ వార్షిక కప్పం చెల్లించాల్సి వచ్చింది.[88][89][90][91][92][93][94] ఈ నైట్స్ ప్రస్తుతం నైట్స్ ఆఫ్ మాల్టా అని పిలవబడే మతపరమైన ఒక సైనిక వ్యవస్థ. 1522 లో ఒట్టోమన్ సామ్రాజ్యం మాల్టాను రోడెస్ నుండి వెలుపలికి తీసుకుని వచ్చింది.[95] 1551 లో గోజో ద్వీపం జనాభా (దాదాపు 5,000 మంది ప్రజలు) బార్బరీ సముద్రపు దొంగలు బానిసలుగా తీసుకున్నారు. నేటి లిబియాలో!బార్బారీ తీరానికి తీసుకువెళ్లారు.[ఆధారం చూపాలి]

The Beheading of Saint John, by Caravaggio. Oil on canvas, 361 cm × 520 cm (142.13 in × 204.72 in). Oratory of the Co-Cathedral.

1565 లో ఒట్టోమన్ల నుండి గ్రేట్ మాల్టాను ఫ్రెంచ్ అధిపతి అయిన జీన్ పారిస్యో డి వాలెట్, ఆర్డర్ గ్రాండ్ మాస్టర్ నేతృత్వంలోని నైట్స్ స్వాధీనం చేసుకున్నారు. [87] స్పానిష్, మాల్టా దళాల సహాయంతో దాడిని తిప్పికొట్టి నైట్స్ విజయం సాధించాయి.[96][97] ముట్టడి తరువాత వారు మాల్టా కోటలను విస్తరించాలని నిర్ణయించుకున్నారు. ప్రత్యేకించి అంతర్గత-నౌకాశ్రయ ప్రాంతంలో కొత్త నగరానికి వాలెట్టా గౌరవార్ధం వాలెట్టా అని పేరు పెట్టారు. వారు తీరప్రాంతాల కట్టడాలు - విగ్నక్కూర్ట్, లాస్కరిస్, డి రెడిన్ టవర్లు - గ్రాండ్ మాస్టర్స్ అని పేరు పెట్టారు. ఈ ద్వీపంలో నైట్స్ ఉనికిని సిట్టా రోహన్ (ఆధునిక జెబగ్), సిట్టా హోంపెస్చ్ (ఆధునిక జెబ్బర్), నూతన నగరాల నిర్మాణంతో పాటు సిట్టా విట్టోరియోసా (ఆధునిక బిర్గు) అందంతో సహా అనేక నిర్మాణ, సాంస్కృతిక ప్రాజెక్టులు పూర్తి అయ్యాయి. కొత్త విద్యా, సామాజిక వనరుల. జనాభాలో 60,000 మందిలో ప్లేగు వ్యాధితో మరణించిన ప్రజలు మినహా 1675 నాటికి దాదాపు 11,000 మంది ప్రజలు మిగిలి ఉన్నారు.[98]

ఫ్రెంచి కాలం[మార్చు]

నెపోలియన్ 1798 లో ఫ్రెంచ్ విప్లవాత్మక యుద్ధం సమయంలో ఈజిప్ట్కు వెళే మార్గంలో మాల్టాను స్వాధీనం చేసుకోవడంతో నైట్స్ పాలన ముగిసింది. నెపోలియన్ ద్వీపాలను సంగ్రహించడానికి సంవత్సరాల తరబడి జరిగిన యుద్ధంలో నైట్స్ శక్తి క్షీణించి వారి ఆదేశాలు జనాదరణ పొందలేదు. ఫ్రెంచ్ విప్లవం సమయంలో స్వాతంత్ర్యం సార్వత్రిక విలువలు ప్రపంచ వ్యాప్తం అయ్యాయి. ఆర్డర్ లోపల, వెలుపల ఉన్న ప్రజలు నైట్స్ తొలగించటానికి నెపోలియన్ బోనాపార్టీకి విజ్ఞప్తి చేశారు. నెపోలియన్ బొనపార్టే వెనుకాడలేదు. 1798 లో అతని విమానాల ఈజిప్టు దండయాత్రకు వచ్చాయి. నైట్స్ వైపు తిరుగుతూ నెపోలియన్ తన నౌకలను పునఃప్రారంభించడానికి సురక్షితమైన నౌకాశ్రయాన్ని అడిగారు. తరువాత తన తుపాకీలను వాలెట్టాలో సురక్షితంగా ఉంచాడు. గ్రాండ్ మాస్టర్ హోంపెష్ ఓడించి నెపోలియన్ మాల్టాలోకి ప్రవేశించడు.[99]

Bust of Bonaparte at Palazzo Parisio in Valletta.

1798 జూన్ 12-18 సమయంలో నెపోలియన్ వాలెట్టాలోని పాలాజ్జో ప్యారియోలో నివాసం ఉండేవాడు.[100][101][102] ప్రభుత్వ కమిషన్, పన్నెండు పురపాలక సంఘాలు, ప్రభుత్వ ఆర్థిక పరిపాలన, అన్ని భూస్వామ్య హక్కులు, అధికారాలను నిర్మూలించడం, బానిసత్వం రద్దు చేయడం, టర్కిష్, యూదు బానిసలకు స్వేచ్ఛను మంజూరు చేయడంతో అతను జాతీయ పరిపాలనను సంస్కరించాడు.[103][104] న్యాయసంబంధ స్థాయిలో ఒక కుటుంబ కోడ్‌ను రూపొందించారు, పన్నెండు న్యాయమూర్తులు ప్రతిపాదించబడ్డారు. బోనాపార్టీ తనకు తానుగా ప్రాథమిక, మాధ్యమిక విద్యను అందించే సూత్రాలపై పబ్లిక్ ఎడ్యుకేషన్ నిర్వహించబడింది.[104][105] తరువాత అతను ఈజిప్టుకు పయనిస్తూ మాల్టాలో ఒక పెద్ద దండును విడిచిపెట్టాడు.[106] ఫ్రెంచ్ దళాలు మాలియాతో జనాదరణ పొందలేదు. ప్రత్యేకించి ఫ్రెంచ్ దళాలు కాథలిక్కుల పట్ల వ్యతిరేకత, స్థానిక చర్చిల దౌర్జన్యం నెపోలియన్ యుద్ధ ఫలితాలను ప్రదర్శించాయి. ఫ్రెంచ్ ఆర్థిక, మతపరమైన విధానాలతో కోపోద్రిక్తులైన మాల్టా ప్రజలు తిరుగుబాటు చేసి ఫ్రెంచ్ బయటకు తరమడానికి వత్తిడి చేసారు. గ్రేట్ బ్రిటన్, న్యాపల్స్ సామ్రాజ్యం, సిసిలీ రాజ్యంతో పాటు, మాల్టాకు సహాయం, ఆయుధాలను పంపింది. అలాగే ద్వీపాలను అడ్డుకునేందుకు " హర్ నేవీ "ని నావికాదళాన్ని పంపింది.[104] 1800 లో జనరల్ క్లాడ్-హెన్రి బెల్రాండ్ ది వూబోయిస్ తన ఫ్రెంచ్ దళాలతో లొంగిపోయాడు.[104] తరువాత ఈ ద్వీపాన్ని సర్ అలెగ్జాండర్ బాల్కు మాల్టీస్ నాయకులు సమర్పించారు. ఆ ద్వీపం బ్రిటీష్ డొమినియన్‌గా మారింది. మాల్టీస్ ప్రజలు హక్కుల ప్రకటనను సృష్టించారు. ఇందులో వారు "ప్రజలకు ఉచిత రాజు రక్షణ కలిగిస్తూ సార్వభౌమత్వానికి, గ్రేట్ బ్రిటన్, ఐర్లాండ్ యునైటెడ్ కింగ్డమ్ రాజు రాజ్యాధికారం ఆధీనంలో ఉండడానికి అంగీకరించారు. ఈ ద్వీపాలను వేరు అధికారానికి విడిచిపెట్టడానికి హక్కు లేదు. ప్రకటన తన రక్షణను ఉపసంహరించుకుని, తన సార్వభౌమత్వాన్ని రద్దు చేస్తే మరొక సార్వభౌమాధికారాన్ని ఎన్నుకునే హక్కు, లేదా ఈ ద్వీపాల పాలనానికి చెందినది. నివాసులు, ఆదిమవాసులు ఒంటరిగా, నియంత్రణ లేకుండా స్వయంప్రతిపత్తితో వ్యవహరిస్తారు "అని ప్రతిపాదించబడింది.[104][107]

బ్రిటిషు సాంరాజ్యం, రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం[మార్చు]

Plaque of the Rights of man during the British Protectorate (1802) at Palazzo Parisio
The heavily bomb-damaged Kingsway (now Republic Street) in Valletta during the Siege of Malta, 1942.

1814 లో పారిస్ ఒప్పందంలో భాగంగా [104][108] మాల్టా అధికారికంగా బ్రిటీష్ సామ్రాజ్యంలో భాగంగా మారింది, దీనిని షిప్పింగ్ మార్గం స్టేషన్, విమానాల ప్రధాన కార్యాలయంగా ఉపయోగించారు. 1869 లో సూయజ్ కాలువ తెరిచిన తరువాత జిబ్రాల్టర్, ఈజిప్టు జలసంధి మధ్య మాల్టా స్థానం దాని ప్రధాన ఆస్తిగా నిరూపించబడింది. ఇది బ్రిటీష్ కేంద్ర వాణిజ్య మార్గంగా భారతదేశం మార్గంలో ఒక ముఖ్యమైన రహదారిగా పరిగణించబడింది. దాని స్థానం కారణంగా అనేక ఆహార, బొటానికల్ ఉత్పత్తులు మాల్టాలో ప్రవేశపెట్టబడ్డాయి. కొన్ని ఉదాహరణలు (నేషనల్ లైబ్రరీలో కనుగొనబడిన నేషనల్ బుక్ ఆఫ్ ట్రేడ్ కస్టమ్స్ నుండి తీసుకోబడింది) గోధుమ (బ్రెడ్ తయారీకి), బేకరీ ఉన్నాయి.[ఆధారం చూపాలి]1915, 1918 మధ్య మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో మాల్టాలో చాలా మంది గాయపడిన సైనికుల కారణంగా మాల్టా మధ్యధరా నర్సుగా పేరు గాంచారు.[109] 1919 లో బ్రిటిష్ సైనికులు ర్యాలీలో కొత్త పన్నులు వ్యతిరేకంగా నిరసన, కాల్పులు నాలుగు మాల్టీస్ పురుషులు మరణించారు. సెట్టే జిగునో (ఇటలీకి 7 జూన్) అని పిలువబడే ఈ కార్యక్రమం, ప్రతి సంవత్సరం జ్ఞాపకం చేసుకొనబడుతూ ఉంది. ఐదు జాతీయ దినాల్లో ఒకటిగా ఉంది.[110][111] రెండో ప్రపంచ యుద్ధం ముందు వాలెట్టా రాయల్ నేవీ మధ్యధరా ఫ్లీట్ ప్రధాన కార్యాలయంగా ఉంది. అయినప్పటికీ విన్స్టన్ చర్చిల్ అభ్యంతరాలు[112] ఉన్నప్పటికీ ఈ కమాండ్ ఐరోపా నుండి వైమానిక దాడులకు భయపడి 1937 ఏప్రిల్‌లో ఈజిప్ట్‌ నుండి అలెగ్జాండ్రియాకి తరలించబడింది. [112][113][114] రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో మాల్టా మిత్రరాజ్యాల కోసం ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది. సిసిలీ, యాక్సిస్ షిప్పింగ్ దారుల సమీపంలో ఉన్న ఒక బ్రిటిష్ కాలనీ మాల్టా ఇటాలియన్, జర్మన్ వైమానిక దళాలచే పేల్చబడింది. ఇటాలియన్ నౌకాదళంపై దాడులను ప్రారంభించేందుకు బ్రిటిష్ వారు మాల్టాను ఉపయోగించారు, జలాంతర్గామి ఆధారాన్ని కలిగి ఉన్నారు. ఎనిగ్మా రద్దీతో సహా జర్మన్ రేడియో సందేశాలను అడ్డగించడం కూడా వినడం.[115] మాల్టా రెండవ ముట్టడిలో ఉన్న మాల్టీస్ ప్రజల ధైర్యాన్ని జార్జ్ క్రాస్ను 1942 ఏప్రిల్ 15 న "సామూహికత, దేశభక్తిని చారిత్రాత్మకంగా ప్రసిద్ధత "కు సాక్ష్యంగా ప్రకటించారు. సింగపూర్లో బ్రిటీష్ దళాలు చేసినట్లు మాల్టా లొంగిపోయినట్లయితే బ్రిటిష్ విశ్వసనీయత బాధించబడుతుందని ఈ అవార్డు మాల్టాను రక్షించడానికి అసమాన నష్టాలకు పాల్పడిందని కొందరు చరిత్రకారులు వాదించారు. [116] జార్జ్ క్రాస్ చిత్రణ ఇప్పుడు మాల్టా ఫ్లాగ్ ఉన్నత ఎగువ మూలలో కనిపిస్తుంది. ఈ సమష్టి పురస్కారం 1999 ఏప్రిల్ వరకు ఉంది. రాయల్ అల్స్టార్ కాన్స్టేబులరీ రెండోదిగా, ఇప్పటి వరకు ఉంది. మరొకటి - సామూహిక జార్జి క్రాస్ గ్రహీతగా మారింది..[117]

స్వతంత్రం, రిపబ్లిక్[మార్చు]

Monument to the independence of Malta in Floriana.
Malta joined the European Union in 2004 and signed the Lisbon Treaty in 2007.

మాల్టా 1964 సెప్టెంబరు 21 యునైటెడ్ కింగ్డంతో తీవ్ర చర్చలు జరిపిన తరువాత (స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం) లో మాల్టా స్టేట్ స్వాతంత్ర్యం సాధించింది.ఇది ప్రధానమంత్రి జార్జి బోర్గ్ ఒలివియర్ నేతృత్వంలో జరిగింది. దాని 1964 రాజ్యాంగంలో మాల్టా ప్రారంభంలో రెండవ క్వీన్ ఎలిజబెత్‌ను మాల్టా రాణిగా నిలుపుకుంది, తద్వారా ఆమె తరపున ఒక గవర్నర్-జనరల్ కార్యనిర్వాహక అధికారితో రాష్ట్ర అధిపతిగా ఉన్నారు. 1971 లో డొమ్ మింటోఫ్ నేతృత్వంలోని మాల్టా లేబర్ పార్టీ సార్వత్రిక ఎన్నికలను గెలిచింది. ఫలితంగా మాల్టా 1974 డిసెంబరు 13 (రిపబ్లిక్ డే) లో కామన్వెల్త్‌లో అధ్యక్షపాలిత దేశంగా ప్రకటించబడింది. స్వాతంత్ర్యం తరువాత వెంటనే సంతకం చేసిన ఒక రక్షణ ఒప్పందం, 1972 లో మళ్లీ చర్చలు జరిగాయి. 1979 మార్చి 31 న గడువు ముగిసింది.[ఆధారం చూపాలి]

మాల్టా 1980 లో తటస్థ విధానాన్ని అనుసరించింది.[118] 1989 లో మాల్టా సంయుక్త అధ్యక్షుడు జార్జి హెచ్.డబల్యూ బుష్, సోవియెట్ నాయకుడు మిఖాయిల్ గోర్బచేవ్, మొట్టమొదటి ముఖాముఖి ఎన్కౌంటర్, ఇది ప్రచ్ఛన్న యుద్ధ ముగింపుకు సంకేతంగా ఉంది.[119] 1990 జూలై 16 న, మాల్టా తన విదేశాంగ మంత్రి గుయిడో డి మార్కో ద్వారా యూరోపియన్ యూనియన్లో చేరడానికి దరఖాస్తు చేసుకున్నారు.[120] కఠినమైన చర్చల తరువాత, 2003 మార్చి 8 న ప్రజాభిప్రాయ సేకరణ జరిగింది, ఫలితంగా ఇది అనుకూల ఓటుకు దారితీసింది.[121]

2003 ఏప్రిల్ 16 న గ్రీస్లోని ఏథెన్స్లో యూరోపియన్ యూనియన్కు దరఖాస్తు చేసుకునేందుకు ఒప్పందంపై సంతకం చేయడానికి ప్రధానమంత్రి ఎడ్డీ ఫెనాచ్ అదామికి స్పష్టమైన ఆదేశం ఇచ్చారు.[122] మాల్టా 2004 మే 1 న యూరోపియన్ యూనియన్లో చేరింది.[123] యురోపియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ 21- 2007 జూన్ 22 తరువాత మాల్టా 2008 జనవరి 1 న యూరోజోన్లో చేరింది. [124]

భౌగోళికం[మార్చు]

Topographic map of Malta

మాల్టా అనేది మధ్యధరా మధ్యధరాలోని ఒక ద్వీప సముదాయం (దాని తూర్పు హరివాణంలో) మాల్టా ఛానల్లోని ఇటాలియన్ ద్వీపం సిసిలీకి 80 కిమీ (50 మైళ్ళు) దక్షిణాన ఉంది. కేవలం మూడు అతిపెద్ద ద్వీపాలు - మాల్టా (మాల్టా), గోజో (గ్యారేడెక్స్), కామినో (కెంమునా) - మానవనివాసిత ప్రాంతాలుగా ఉన్నాయి. చిన్న ద్వీపాలు (క్రింద చూడండి) జనావాసాలరహితంగా ఉన్నాయి. ద్వీపసమూహం ద్వీపాలు మాల్టా పీఠభూమిపై ఉంటాయి. చివరి మంచు యుగం తరువాత సముద్ర మట్టాలు పెరిగాయని సిసిలీ, ఉత్తర ఆఫ్రికా మధ్య ఉన్న ఒక భూభాగం నుండి ఏర్పడిన లోతులేని షెల్ఫ్ మానవవంతెన ఏర్పడింది.[125] అందువలన ద్వీపసమూహం యురేషియా, ఆఫ్రికన్ టెక్టోనిక్ ప్లేట్ల మధ్య జోన్లో ఉంది.[126][127]

దీవులలోని ఇండెంట్ తీరప్రాంతంతో పాటు అనేక బావులు మంచి నౌకాశ్రయాలను అందిస్తాయి. భూ ఆకృతిలో ఉన్న పొడవైన కొండలు ఉంటాయి. మాల్టాలో ఉన్న ఎత్తైన ప్రదేశం డింగిలి సమీపంలోని టా 'డ్రమెరెక్ ఎత్తు 253 మీ (830 అడుగులు). అధిక వర్షపాతం సమయంలో కొన్ని చిన్న నదులు ప్రవహిస్తూ ఉన్నప్పటికీ మాల్టాలో శాశ్వత నదులు లేదా సరస్సులు లేవు. ఏది ఏమైనప్పటికీ కొన్ని నీటి వనరులు రాస్ ఇర్రహేబ్ సమీపంలోని బహ్రిజాలో, ఎల్-ఇమటబ్లేబ్, శాన్ మార్టిన్ వద్ద, గోజోలోని లన్జ్జట లోయ వద్ద తాజా నీటిని కలిగి ఉంటాయి.

ఫైటోగ్యోగ్రాఫికల్లీ మాల్టా బొరియల్ కింగ్డంలోని మధ్యధరా ప్రాంతం లిగ్యురో-టైర్హేనియాన్ ప్రావింస్‌కు చెందినది. " వరల్డ్ వైడ్ ఫండ్ ఫర్ నేచుర్ " ప్రకారం మాల్టా భూభాగం "మధ్యధరా అడవులు, ఉడ్ల్యాండ్స్ అండ్ స్క్రబ్" పర్యావరణ ప్రాంతంకి చెందినదిగా వర్గీకరించబడింది.[128]

Maltese landscape, Għadira

ద్వీపసమూహంలో భాగమైన చిన్న ద్వీపాలు జనావాసరహిత లఘుద్వీపాల జాబితా;

  • బార్బాగాని రాక్ (గోజో)
  • కమినోటో, (కెమ్మునెట్)
  • డెల్లిమా ఐలాండ్ (మార్క్‌స్లాక్)
  • ఫిల్ఫ్లా (ల్యూక్) / (సియాజ్)
  • ఫెస్సేజ్ రాక్
  • ఫంగస్ రాక్, (ఇల్-గిబ్లా తల్-జెనరల్) (గోజో)
  • రాక్ రాక్ (నక్స్)
  • హెల్ఫా రాక్ (గోజో)
  • లార్జ్ బ్లూ లగూన్ రాక్స్ (కామినో)
  • సెయింట్ పాల్ / సెల్వౌట్ ద్వీపం దీవులు (మెల్లియ)
  • మాన్సెల్ ద్వీపం, ఇది జిజిరా పట్టణాన్ని ప్రధాన భూభాగంలో ఒక వంతెన ద్వారా కలుపుతుంది
  • మిస్త్ర్రా రాక్స్ (సాన్ పావ్ల్ ఇల్-బహర్)
  • టాక్-చావల్ రాక్ (గోజో)
  • క్వారా పాయింట్ / తా 'ఫబెన్ ఐలాండ్ (శాన్ పావ్ ఇల్-బహర్)
  • స్మాల్ బ్లూ లగూన్ రాక్స్ (కామినో)
  • సాలా రాక్ (జబ్బర్)
  • ఎక్స్రోబ్బ్ ఎల్-క్యుజిన్ రాక్ (మార్క్స్లాక్)
  • టా తహ్త్ ఇల్-మాజ్ రాక్

వాతావరణం[మార్చు]

Blue Lagoon Bay between Comino and Cominotto island

మాల్టా మధ్యధరా వాతావరణం (కోపెన్ వాతావరణ వర్గీకరణ సి.ఎస్.ఎ.)[22][129] స్వల్ప శీతాకాలాలు, వేసవికాలాలు లోతట్టు ప్రాంతాల్లో వేడిని కలిగి ఉంటుంది. వర్షపాతం సాధారణంగా శరదృతువు, శీతాకాలంలో జరుగుతుంది. వేసవి సాధారణంగా పొడిగా ఉంటుంది.

సగటు వార్షిక ఉష్ణోగ్రత రోజులో 23 ° సెం (73 ° ఫా), రాత్రి 15.5 ° సెం (59.9 ° ఫా). అత్యంత చల్లగా ఉండే నెల - జనవరిలో - సాధారణంగా గరిష్ఠ ఉష్ణోగ్రత రాత్రి 12 నుండి 18 ° సెం (54 నుండి 64 ° ఫా), రాత్రి 6 నుండి 12 ° సెం (43 నుండి 54 ° ఫా) ఉంటుంది. వెచ్చని నెల ఆగస్టు - సాధారణంగా గరిష్ఠ ఉష్ణోగ్రత 28 నుండి 34 ° సెం (82 నుండి 93 ° ఫా), రాత్రి 20 నుండి 24 ° సెం (68 నుండి 75 ° ఫా) ఉంటుంది. ఐరోపా ఖండంలోని అన్ని రాజధానులలో వాలెట్టా - (మాల్టా రాజధాని) పగటివేళలో 15 నుండి 16 ° సెం (59 నుండి 61 ° ఫా) సగటు ఉష్ణోగ్రతలు, 9 నుండి 10 ° సెం (48 నుండి 50 వరకు) ° ఫా) జనవరి-ఫిబ్రవరి కాలంలో రాత్రి. మార్చి, డిసెంబరులో సగటు ఉష్ణోగ్రతలు రోజులో 17 ° సెం (63 ° ఫా), రాత్రి 11 ° సెం (52 ° ఫా) ఉంటాయి.[130] ఉష్ణోగ్రతలో పెద్ద హెచ్చుతగ్గులు అరుదుగా ఉంటాయి. గత శతాబ్దంలో వివిధ హిమపాతాలు నమోదైనప్పటికీ చివరిగా మాల్టాలో వివిధప్రాంతాలలో 2014 లో నివేదించబడినది, ద్వీపంలో హిమపాతం చాలా అరుదు[131] సముద్రంలో సగటు వార్షిక ఉష్ణోగ్రత 20 ° సెం (68 ° ఫా), ఫిబ్రవరిలో 15-16 ° సెం (59-61 ° ఫా) నుండి ఆగస్టులో 26 ° సెం (79 ° ఫా) వరకు ఉంటుంది.[132][133][134] సగటు సూర్యరశ్మి గంటలు సంవత్సరానికి 3,000. సరాసరి డిసెంబరు పగటి సూర్యరస్మి గంటలు 5.2. జూలై 12 గంటలు. [133][135] ఉత్తరార్ధంలోని నగరాలలో ఇది రెండింతలు ఉంటుంది.[136] అయినప్పటికీ శీతాకాలంలో డిసెంబరు మాసంలో లండన్ (37 గంటలు) కంటే నాలుగు రెట్లు అధికంగా మాల్టా 160 కిపైగా ఉంది.

శీతోష్ణస్థితి డేటా - Malta (Luqa in the south-east part of main island, 1981–2010)
నెల జన ఫిబ్ర మార్చి ఏప్రి మే జూన్ జూలై ఆగ సెప్టెం అక్టో నవం డిసెం సంవత్సరం
సగటు అధిక °C (°F) 15.6
(60.1)
15.6
(60.1)
17.3
(63.1)
19.8
(67.6)
24.1
(75.4)
28.6
(83.5)
31.5
(88.7)
31.8
(89.2)
28.5
(83.3)
25.0
(77.0)
20.7
(69.3)
17.1
(62.8)
23.0
(73.4)
రోజువారీ సగటు °C (°F) 12.8
(55.0)
12.5
(54.5)
13.9
(57.0)
16.1
(61.0)
19.8
(67.6)
23.9
(75.0)
26.6
(79.9)
27.2
(81.0)
24.7
(76.5)
21.5
(70.7)
17.7
(63.9)
14.4
(57.9)
19.3
(66.7)
సగటు అల్ప °C (°F) 9.9
(49.8)
9.4
(48.9)
10.6
(51.1)
12.4
(54.3)
15.5
(59.9)
19.1
(66.4)
21.7
(71.1)
22.6
(72.7)
20.8
(69.4)
18.1
(64.6)
14.6
(58.3)
11.6
(52.9)
15.5
(59.9)
సగటు అవపాతం mm (inches) 98.5
(3.88)
60.1
(2.37)
44.2
(1.74)
20.7
(0.81)
16.0
(0.63)
4.6
(0.18)
0.3
(0.01)
12.8
(0.50)
58.6
(2.31)
82.9
(3.26)
92.3
(3.63)
109.2
(4.30)
595.8
(23.46)
సగటు అవపాతపు రోజులు (≥ 1.0 mm) 10 7 5 4 1 1 0 1 4 6 9 10 58
Mean monthly sunshine hours 176.7 194.3 235.6 261.0 310.0 351.0 384.4 362.7 282.0 220.1 189.0 164.3 3,131.1
Source: Meteo Climate (1981–2010 Data),[137] climatetemp.info (Sun Data)[138]

నగరీకరణ[మార్చు]

The main urban area of Malta. Valletta is the central peninsula.

యూరోస్టాట్ ప్రకారం, మాల్టా రెండు పెద్ద పట్టణ ప్రాంతాలను నామమాత్రంగా "వాలెట్టా" (మాల్టా ప్రధాన ద్వీపం), "గోజో"గా సూచిస్తారు. జనాభా లెక్కల ప్రకారం రాజ్యం పట్టణ ప్రాంతంగా గుర్తించబడింది.యూరోపియన్ స్పేషియల్ ప్లానింగ్ అబ్జర్వేషన్ నెట్వర్క్ ప్రకారం మాల్టా ఫంక్షనల్ పట్టణ ప్రాంతం (ఎఫ్.యు.ఎ) గా గుర్తించబడింది.[139] ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రకారం మాల్టా ప్రాంతంలోని 95% ఉన్న పట్టణ ప్రాంతం, ప్రతిసంవత్సరం పెరుగుతుంది.[140][141] ] ఇంకా ఇఎస్‌పిఒఎన్, ఇయు కమిషన్ అధ్యయనాల ఫలితాలు ప్రకారం, "మాల్టా మొత్తం భూభాగం ఒకే పట్టణ ప్రాంతంగా ఉంది.[142] అప్పుడప్పుడూ మీడియా, అధికారిక ప్రచురణలలో మాల్టాను నగర-రాజ్యంగా సూచిస్తారు.[143][144] అంతేకాక, మాల్టీస్ కోటు-ఆఫ్-ఆర్మ్స్ మురల్ కిరీటం "మాల్టా కోటలను నగర రాజ్యంగా సూచిస్తుంది".[145] మాల్టా 316 చ.కి.మీ. (122 చ.మై) వైశాల్యం, 0.4 మిలియన్ల జనాభాతో ప్రపంచవ్యాప్తంగా అత్యంత జనసాంద్రత కలిగిన దేశాలలో ఒకటిగా గుర్తించబడుతుంది.

ఆర్ధికం[మార్చు]

Valletta's maritime industrial zone

ఇంటర్నేషనల్ మానిటరీ ఫండ్ (ఐ.ఎం.ఎఫ్.) ప్రకారం 32 ఇతర దేశాలతో కలిసి మాల్టా ఒక ఆధునిక ఆర్థిక వ్యవస్థగా వర్గీకరించబడింది. [146] 1800 వరకు మాల్టా ఎగుమతుల కోసం పత్తి పొగాకు, నౌకాశ్రయాలపై ఆధారపడింది. డాక్యార్డ్ మీద ఆధారపడి మాల్టా బ్రిటీష్ నియంత్రణలో భాగంగా రాయల్ నేవీకి మద్దతుగా నిలబడింది. ప్రత్యేకించి 1854 నాటి క్రిమియన్ యుద్ధం సందర్భంలో సైనిక స్థావరం కళాకారులు, సైన్యానికి సేవ చేసి వారికి సహకారం అందించింది.

1869 లో సూయజ్ కెనాల్ ప్రారంభమైన మాల్టా ఆర్థికవ్యవస్థ ఒక గొప్ప ఊపందుకుంది, పోర్ట్‌లో ప్రవేశించిన షిప్పింగ్‌లో భారీ పెరుగుదల ఉంది. ఇంధన పట్టీని నింపడానికి మాల్టా నౌకాశ్రయాల వద్ద నౌకలు ఆపాయి. దీంతో అదనపు ప్రయోజనాలు లభించాయి.

అయితే 19 వ శతాబ్దం చివరలో ఆర్థిక వ్యవస్థ క్షీణించడం మొదలైంది. 1940 నాటికి మాల్టా ఆర్థికవ్యవస్థ తీవ్రమైన సంక్షోభంలో ఉంది. కొత్త వాణిజ్య నౌకల్లో తరచూ ఆయిల్ నింపవలసిన మజిలీల అవసరం తక్కువగా మారిన కారణంగా మాల్టా నౌకాశ్రయాల ముఖ్యత్వం తగ్గడమే కాక ఆర్థికంగా సంక్షోభం ఎదురైంది.

మెడిటేరియో మెరైన్ పార్క్లో డాల్ఫిన్ ప్రదర్శన. పర్యాటక రంగం మాల్టా యొక్క GDP లో ఒక ముఖ్యమైన భాగంగా ఉంది

ప్రస్తుతం మాల్టా ప్రధాన వనరులు సున్నపురాయి. అనుకూలమైన భౌగోళిక ప్రదేశం, ఉత్పాదక శ్రామిక శక్తి. మాల్టా ఆహార అవసరాలకు 20% మాత్రమే ఉత్పత్తి చేస్తుంది. ఎందుకంటే వేసవిలో కరువు కారణంగా పరిమితం చేయబడిన మంచినీటి సరఫరా ఉంది, దాని సమృద్ధిగా ఉన్న సూర్యకాంతి నుండి సౌర శక్తిని మినహాయించి, దేశీయ శక్తి వనరులు లేవు. ఆర్థికవ్యవస్థ విదేశీ వాణిజ్యం (సరుకు రవాణా రవాణా కేంద్రంగా పనిచేస్తోంది) తయారీ (ముఖ్యంగా ఎలక్ట్రానిక్స్, వస్త్రాలు), పర్యాటక రంగంపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

మాల్టీస్ ఆర్థికవ్యవస్థ అనేది మాల్టీస్ ఆర్థికవ్యవస్థకు పెరుగుతున్న చిత్రనిర్మాణం వాటాదారు.[147] మాల్టాలో 1925 (సన్స్ ఆఫ్ ది సీ) లో మొదటి చిత్రం చిత్రీకరించబడింది;[148] 100 చలన చిత్రాలకు పైగా పూర్తిగా పాక్షికంగా లేదా పాక్షికంగా దేశంలో చిత్రీకరించబడింది. పురాతన గ్రీస్, పురాతన, ఆధునిక రోమ్, ఇరాక్, మధ్యప్రాచ్యం, చాలామందితో సహా అనేక రకాల స్థానాలు, చారిత్రక కాలాల కోసం మాల్టా రెండింతలుగా పనిచేసింది.[149] 2005 లో చిత్రనిర్మాతలకు ఆర్థిక ప్రోత్సాహకాలను మాల్టీస్ ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టింది.[150] 2015 నాటికి విదేశీ ప్రొడక్షన్లకు ప్రస్తుత ఆర్థిక ప్రోత్సాహకాలు 25% కంటే 2% అదనంగా మాల్టా వద్ద ఉంది; అంటే మాల్టాలో జరిగే ఖర్చులో 27% వరకు తిరిగి మాన్యంగా పొందవచ్చు.[151]

Malta is part of a monetary union, the eurozone (dark blue)

ప్రభుత్వం విద్యాభివృద్ధి కొరకు కళాశాలతో సహా అధికంగా పెట్టుబడి పెట్టింది.

2004 మే 1 లో ఐరోపా సమాఖ్యలో మాల్టాకు సభ్యత్వం లభించింది. ఇది కొన్ని ప్రభుత్వ నియంత్రిత సంస్థలు, సరళీకృత మార్కెట్లను ప్రైవేటీకరించింది. ఉదాహరణకు 2007 జనవరి 8 న ప్రభుత్వం మాల్టాపోస్ట్లో 40% వాటాను విక్రయిస్తున్నట్లు ప్రకటించింది. గత ఐదు సంవత్సరాలుగా జరుగుతున్న ప్రైవేటీకరణ ప్రక్రియను పూర్తి చేసింది. 2010 లో మాల్టా టెలీకమ్యూనికేషన్స్, పోస్టల్ సేవలు, నౌకాశ్రయాలు, నౌకానిర్మాణాలను ప్రైవేటీకరించింది.

మాల్టా ఆర్థిక నియంత్రణాధికారిగా " మాల్టా ఫైనాన్షియల్ సర్వీసెస్ అథారిటీ (ఎం.ఎఫ్.ఎస్.ఎ)"ను ఇది ఒక బలమైన వ్యాపార అభివృద్ధి యోచనతో దేశంలో గేమింగ్ వ్యాపారాలు, విమానము, ఓడ నమోదు, క్రెడిట్ కార్డు జారీ చేసే బ్యాంకింగ్ లైసెన్సులు, ఫండ్ పరిపాలనలను ఆకర్షించడంలో విజయవంతమైంది. విశ్వసనీయ, ట్రస్టీ వ్యాపారంతో సహా ఈ పరిశ్రమలకు సర్వీస్ ప్రొవైడర్స్, ద్వీప వృద్ధి వ్యూహం ప్రధాన్యత వహిస్తున్నాయి.యు.సి.ఐ.టి.ఎస్. ఐ.వి. త్వరలో ఎ.ఐ.ఎఫ్.ఎం.డి.తో సహా యు.యూ ఫైనాన్షియల్ సర్వీసెస్ డైరెక్టివ్స్‌ను అమలు చేయడంలో మాల్టా బలమైన అధిరోహణ చేసింది. ప్రత్యామ్నాయ ఆస్తి మేనేజర్ల కోసం కొత్త మార్గదర్శక సూత్రాలకు అనుగుణంగా ఉండాలి. మాల్టా ఐడిఎస్, ఐకానిక్ ఫండ్స్, అపెక్స్ ఫండ్ సర్వీసెస్, టి.ఎం.ఎఫ్. / కస్టమ్స్ హౌస్లతో సహా పలు కీలక ఆటగాళ్ళను ఆకర్షించింది.[152]

మాల్టా, ట్యునీషియా ప్రస్తుతం తమ దేశాల మధ్య ఖండాంతర షెల్ఫ్ వాణిజ్య దోపిడీని చర్చించాయి. ముఖ్యంగా పెట్రోలియం అన్వేషణకు. ఇటువంటి చర్చలకు మాల్టా, లిబియా మధ్య ఈ చర్చలు జరుగుతున్నాయి.

మాల్టాకు ఆస్తి పన్ను లేదు. ఆస్తి విపణి, ముఖ్యంగా నౌకాశ్రయ ప్రాంతం చుట్టూ ఉంది, స్ట్రీట్ జూలియన్, స్లిలియా, గిజిరా వంటి కొన్ని పట్టణాలలో అపార్టుమెంటులు ధరలను నిరంతరం పెంచుతుంది.[153]

2015 లో యూరోస్టాట్ గణాంకాల ప్రకారం, తలసరి జీడీపీ యూరోపియన్ యూనియన్‌లో 88% (€ 21,000) ఉంది.[154]

బ్యాంకింగ్, ఫైనాంస్[మార్చు]

Portomaso Business Tower, the tallest building in Malta

మాల్టాలో బ్యాంక్ ఆఫ్ వాలెట్టా, హెచ్.ఎస్.బి.సి. బ్యాంక్ రెండు అతిపెద్ద వాణిజ్య బ్యాంకులుగా ఉన్నాయి. ఇవి రెండూ కూడా 19 వ శతాబ్దానికి చెందినవి.

సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ మాల్టా (బ్యాంక్ కంటెరాల్లీ టాటా మాల్టా) రెండు కీలక బాధ్యతలను కలిగి ఉంది: ద్రవ్య విధానం యొక్క సూత్రీకరణ, అమలు, ధ్వని, సమర్థవంతమైన ఆర్థిక వ్యవస్థను ప్రోత్సహించడం. దీనిని సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ మాల్టా చట్టం 1968 ఏప్రిల్ 17 న స్థాపించింది. మల్టిపుల్ ప్రభుత్వం 2005 మే 4 న 2వ ఇ.ఆర్.ఎం.లోకి ప్రవేశించింది, 2008 జనవరి 1 న దేశం కరెన్సీగా యు.యూను స్వీకరించింది.[155]

మాల్టాకు రావడం, మార్కెటింగ్కు వ్యాపార నాయకులకు మార్గదర్శకత్వ బాధ్యత వహించి, ప్రపంచవ్యాప్తంగా సెమినార్లు, కార్యక్రమాలను నిర్వహిస్తోంది. బ్యాంకింగ్, ఫైనాన్స్, బీమా కోసం ఒక అధికార పరిధిగా మాల్టా అభివృద్ధి చెందుతున్న శక్తిని హైలైట్ చేస్తుంది.[156]

రవాణా సౌకర్యాలు[మార్చు]

Principal highways

మాల్టాలో ట్రాఫిక్ ఎడమ వైపున నడుపుతుంది. మాల్టాలో కార్ యాజమాన్యం చాలా తక్కువగా ఉంది. ద్వీపాల చిన్న పరిమాణాన్ని పరిగణలోకి తీసుకుంటుంది; ఇది ఐరోపా సమాఖ్యలో నాలుగవ స్థానంలో ఉంది. 1990 లో నమోదైన కార్ల సంఖ్య 577 / చ.కి.మీ (1,494 / చ.మై ).[157]

మాల్టా 2,254 కిలోమీటర్ల (1,401 మైళ్ళు) రహదారి, 1,972 కిమీ (1,225 మైళ్ళు) (87.5 శాతం), వీటిలో 282 కి.మీ (175 మై) చదును చేయబడలేదు (2003 డిసెంబరు నాటికి).[158]

దక్షిణాన నుండి ఉత్తరం వైపు నుండి మాల్టా ప్రధాన రహదారులు ఇవి: టిర్క్ బిర్జబుగా ఇన్ బిర్జబుగా, గర్ర్ దామ్ రోడ్, టల్-బర్రాని రోడ్‌లో జీజెన్, శాంటా లూకాజా అవెన్యూ పోలో, ఆల్డో మొరో స్ట్రీట్ (ట్రంక్ రోడ్), 13 డిసెంబరు స్ట్రీట్ హాంరున్-మార్సా బైపాస్ ఇన్ మార్సా, రీజినల్ రోడ్ ఇన్ శాంటా వెనెరా / ఎంసిడా / జిజీరా / శాన్ గ్వాన్, స్టి ఆండ్రూ రోడ్ ఇన్ స్క్యూకీ / పెమ్బ్రోక్, మాల్టా, కోస్ట్ రోడ్ ఇన్ బైర్ర్ ఇగ్గింగ్, సాలినా రోడ్, కెన్నెడీ డ్రైవ్, సెయింట్ పాల్స్ బైపాస్, క్సెంక్సిజా సన్ పావ్ ఇల్-బహర్ లో హిల్, మిస్ట్ర హిల్, వెట్టింగర్ స్ట్రీట్ (మెల్లియ బైపాస్), మెర్లీ రోడ్ లో మార్ఫా రోడ్.

మాల్టీస్ ఓటోకర్ బస్సులు

బస్సులు (క్సరా బ్యాంక్ లేదా కరొజ్జా టాల్- లింజా) ప్రజా రవాణా ప్రాథమిక ప్రాధాన్యత వహిస్తున్నాయి. 1905 లో స్థాపించబడి 2011 వరకు మాల్టా దీవులలో పనిచేశాయి. ఈ దీవులు స్వంత హక్కులో ప్రసిద్ధ పర్యాటక ఆకర్షణలుగా పేరు గాంచాయి.[159] పర్యాటకాన్ని ప్రోత్సహించడానికి అనేక ప్రకటనలు, పర్యాటకులకు బహుమతులు, వర్తకములపై ​​అవి పనిచేస్తున్నాయి.

2011 జూలైలో బస్సు సేవా సంస్కరణలు విస్తృతంగా జరిగాయి. నిర్వహణ వ్యవస్థ స్వయం ఉపాధి డ్రైవర్లుగా తమ సొంత వాహనాలను ఒక సంస్థ ద్వారా అనుసంధానమై ఒకే విధివిధానాలతో సేవలు అందించేలా మార్పు చేయబడింది (గోజోలో, ఒక చిన్న నెట్వర్క్గా పరిగణించబడింది ప్రత్యక్ష క్రమం ద్వారా సేవ ఇవ్వబడింది).[160] కింగ్ లాంగ్ ప్రత్యేకంగా అర్రివా మాల్టా సేవలందించిన బ్రాండ్ కొత్త బస్సులను ప్రవేశపెట్టి Arriva గ్రూప్ సభ్యుడైన అరైవా మాల్టా చేత ప్రభుత్వ టెండర్ను గెలుపొందాడు, Arriva London నుంచి తీసుకొచ్చిన చిన్న బస్సులు కూడా సేవలు అందిస్తూ ఉన్నాయి. ఇది ఇంట్రా-వాలెట్టా మార్గాలలో రెండు చిన్న బస్సులను కూడా నిర్వహించింది. అధిక-డెన్సిటీ మార్గాల్లో రద్దీని తగ్గించడానికి ఉపయోగించే తొమ్మిది మీటర్ల బస్సులను ఉపయోగించింది. మొత్తం అర్రివా మాల్టా 264 బస్సులను నడిపింది. 2014 జనవరి 1 న ఆర్లివా ఆర్థిక సంక్షోభాల కారణంగా ఇవి మాల్టాలో కార్యకలాపాలు నిలిపివేశాయి. మాల్టా పబ్లిక్ ట్రాన్స్పోర్ట్‌గా మాల్టా పబ్లిక్ ట్రాన్స్పోర్ట్‌గా జాతీయీకరించబడింది. సమీప భవిష్యత్తులో తమ కార్యకలాపాలను చేపట్టేందుకు కొత్త బస్ ఆపరేటర్ ప్రణాళికలు సిద్ధం చేసుకున్నారు.[161][162] 2014 అక్టోబరు అక్టోబరులో దేశంలోని ఆటోబస్ అర్బనోస్ డే లియోన్ దేశంలో దాని బస్సు ఆపరేటర్‌గా ఎంచుకుంది.[163] 2015 జనవరి 8 న మాల్టా పబ్లిక్ ట్రాన్స్పోర్ట్‌ను నిలిపివేసింది.[164] ఇది ముందు పే 'టాలింజ కార్డు' ను పరిచయం చేసింది. నడక రేటు కంటే తక్కువ ఛార్జీలతో, ఇది ఆన్లైన్‌లో అగ్రస్థానాన్ని పొందవచ్చు. అనేక స్థానిక వార్తా సైట్ల ప్రకారం ఈ కార్డు మొదట బాగా రూపొందించబడలేదని భావిస్తున్నారు.[165] 2015 ఆగస్టు మొదటి వారంలో మరొక 40 టర్కిష్ బస్సులు టర్కీకి ఒట్టోకర్ వచ్చి సేవలు అందిస్తున్నారు.[166]

1883 నుండి 1931 వరకూ మాల్టా ఒక రైల్వే లైన్ను కలిగి ఉంది. ఇది మాల్టాలో ఉన్న మర్ఫాలోని సైనిక శిబిరాలకు వాలెట్టాని, అనేక పట్టణాలు, గ్రామాల ద్వారా అనుసంధానించబడింది. చివరికి ఎలక్ట్రిక్ ట్రామ్లు, బస్సులు ప్రవేశపెట్టడంతో ఈ రైల్వే అలక్ష్యానికి గురై మొత్తంగా మూసివేయబడింది.[167] రెండో ప్రపంచ యుద్ధంలో మాల్టా బాంబు దాడులు శిఖరాగ్రం చేరుకున్న సమయంలో ముస్సోలినీ తన బలగాలు రైల్వే వ్యవస్థను నాశనం చేశాయని ప్రకటించారు. యుద్ధ సమయముతో రైల్వే తొమ్మిది సంవత్సరముల కన్నా ఎక్కువ చిక్కుకుంది.

Grand Harbour
మాల్టా ఫ్రీపోర్ట్, అతిపెద్ద యూరోపియన్ పోర్టులలో ఒకటి

మాల్టా దాని ప్రధాన ద్వీపంలో మూడు పెద్ద సహజ నౌకాశ్రయాలను కలిగి ఉంది:

  • గ్రాండ్ హార్బర్ (లేదా పోర్ట్ ఇల్-కబీర్) రాజధాని వాల్లెట్ట తూర్పు భాగంలో ఉంది. ఇది రోమన్ కాలాల నుండి ఒక నౌకాశ్రయంగా ఉంది. ఇది పలు విస్తారమైన రేవులను అలాగే క్రూజ్ లైనర్ టెర్మినల్ను కలిగి ఉంది. గ్రాండ్ హార్బర్ వద్ద ఒక టెర్మినల్ మాల్టాను సిసిలీలోని పాజ్జలో & కాటానియాకు కనెక్ట్ చేసే పడవలను అందిస్తుంది.
  • మార్లెమ్సెట్ హార్బర్, వాలెట్టా పడమర వైపు ఉంది. అనేక పడవల్తో మార్సినస్‌కు వసతి కల్పిస్తుంది.
  • మాల్టా దక్షిణ-తూర్పు వైపున ఉన్న దిర్జెబ్బుగాలో " మార్సక్స్లోక్ హార్బర్ (మాల్టా ఫ్రీపోర్ట్)" దీవుల ప్రధాన కార్గో టెర్మినల్. మాల్టా ఫ్రీపోర్ట్ అనేది ఐరోపా ఖండంలోని 11 వ రద్దీగా ఉండే కంటైనర్ పోర్టులు, 46 వ స్థానంలో ఉంది. ఇది 2008 లో 2.3 మిలియన్ టి.ఇ.యు వాణిజ్య పరిమాణం కలిగి ఉంది.[168]
  • గోజాలో మాల్టా, మిజార్ నౌకాశ్రయంతో కలుపుతున్న ప్రయాణీకుల, కార్ల ఫెర్రీ సేవలను అందించే రెండు మానవ నిర్మిత నౌకాశ్రయాలు కూడా ఉన్నాయి. ఫెర్రీ ప్రతి రోజు అనేక మార్లు నడుస్తూ ప్రయాణ సేవలు అందిస్తూ చేస్తుంది.
మాల్టా ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్పోర్ట్

మాల్టీస్ ద్వీపాలకు సేవలందిస్తున్న ఏకైక విమానాశ్రయం మాల్టా ఇంటర్నేషనల్ ఎయిర్పోర్ట్ (అజ్రులోర్ట్ ఇంటర్నజజ్జొనాలి మాల్టా). ఇది గతంలో ఆర్.ఎ.ఎఫ్. లుకా ఎయిర్ బేస్ ఆక్రమించిన భూమిపై నిర్మించబడింది. ఇక్కడ ఒక హెలిపోర్ట్ కూడా ఉంది. కానీ గోజోకు షెడ్యూల్ చేసిన సేవ 2006 లో నిలిచిపోయింది.క్సెవ్కిజా వద్ద గోజోలోని హెలిపోర్ట్ ఉంది. 2007 జూన్ నుండి హార్బర్ ఎయిర్ మాల్టా గోజాలో గ్రాండ్ హార్బర్, మర్గార్ నౌకాశ్రయంలో సముద్రపు టెర్మినల్ మధ్య మూడుసార్లు రోజువారీ ఫ్లోట్‌ప్లన్ సేవలను నిర్వహించింది.

రెండో ప్రపంచ యుద్ధం, 1960 లలో తాగా ఖలీ, హేల్ ఫార్‌లో రెండు మరింత వైమానిక స్థావరాలు ప్రస్తుతం మూతబడ్డాయి. నేడు టా 'ఖాలిలో ఒక జాతీయ ఉద్యానవనం స్టేడియం, క్రాఫ్ట్స్ గ్రామం సందర్శకుల ఆకర్షణ, మాల్టా ఏవియేషన్ మ్యూజియం ఉన్నాయి. ఈ మ్యూజియం అనేక విమానాలను సంరక్షిస్తుంది. ఇందులో హరికేన్, స్పిట్ఫైర్ యుద్ధ విమానాలు రెండో ప్రపంచ యుద్ధంలో ఈ ద్వీపాన్ని సంరక్షించాయి.

ఎయిర్ మాల్టా ఎయిర్బస్ ఎ320

మాల్టా అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం వద్ద ఉన్న ఎయిర్ ఎయిర్ మాల్టా యూరోప్, ఉత్తర ఆఫ్రికాలో 36 గమ్యస్థానాలకు సేవలు అందిస్తుంది. ఎయిర్ మాల్టా యజమానులు మాల్టా ప్రభుత్వం (98%), ప్రైవేట్ పెట్టుబడిదారులు (2%). ఎయిర్ మాల్టా 1,547 సిబ్బందిని నియమించుకుంది. ఇది మెదవియాలో 25% వాటాను కలిగి ఉంది.

ఎయిర్ మాల్టా ఇతర ఐ.ఎ.టి.ఎ. విమానయాన సంస్థలతో 191 ఇంటర్లైన్ టికెటింగ్ ఒప్పందాలు కుదుర్చుకుంది. ఇది మూడు మార్గాలను కవర్ చేసే క్వాంటాస్తో ఒక కోడ్షీర్ ఒప్పందం ఉంది. 2007 సెప్టెంబరులో ఎయిర్ మాల్టా అబుదాబి-ఆధారిత ఎతిహాద్ ఎయిర్వేస్‌తో రెండు ఒప్పందాలు చేసారు. దీని ద్వారా 2007 సెప్టెంబరు 1 నుంచి ఎయిర్ మాల్టా ఎతిహాడ్ ఎయిర్వేస్‌కు శీతాకాలంలో రెండు ఎయిర్బస్ విమానాలు ప్రారంభించి మరొక ఎయిర్బస్ ఎ320 విమానానికి ఎతిహాడ్ ఎయిర్వేస్కు.

సమాచార రంగం[మార్చు]

2009 చివరినాటికి మాల్టాలో మొబైల్ వ్యాప్తి రేటు 100% మించిపోయింది.[169]

మాల్టా జి.ఎస్.ఎం.900, యు.ఎం.టి.ఎస్. (3జి), ఎల్.టి.ఇ (4జి) మొబైల్ ఫోన్ వ్యవస్థలను ఉపయోగిస్తుంది. ఇవి మిగిలిన యూరోపియన్ దేశాలు, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్ లకు అనుకూలంగా ఉంటాయి.

టెలిఫోన్, సెల్యులర్ చందాదారుల సంఖ్యలు ఎనిమిది అంకెలు కలిగి ఉన్నాయి. మాల్టాలో ఏ ప్రాంతంలో సంకేతాలు లేవు. కానీ ఆరంభమైన తరువాత మొదటి రెండు సంఖ్యలను, ప్రస్తుతం 3 వ, 4 వ అంకెలను కేటాయించడం జరిగింది. స్థిర లైన్ టెలిఫోన్ నంబర్లు 21, 23 ను కలిగి ఉండగా వ్యాపారానికి 21, 23 ల సంఖ్య కలిగివుంటాయి. ఉదాహరణకు జజార్ నుంచి 2 * 80 ****, మార్సా నుండి 2 * 23 **** ఉంటుంది. గోజితన్ ల్యాండ్లైన్ సంఖ్యలు సాధారణంగా 2 * 56 ****ని కేటాయించబడతాయి. మొబైల్ టెలిఫోన్ నంబర్లు ఉపసర్గ 77, 79, 98 లేదా 99 కలిగి ఉంటాయి. విదేశాల నుంచి మాల్టాను పిలిచినప్పుడు మొదట అంతర్జాతీయ ప్రాప్తి కోడ్ను డయల్ చేయాలి. అప్పుడు దేశ కోడ్ +356, చందాదారుల సంఖ్య.

ఇంటర్నెట్ ప్రోటోకాల్ టెలివిజన్ (ఐ.పి.టి.వి.) కు మారడంతో చెల్లించిన టీవీ చందాదారుల సంఖ్య పడిపోయింది: ఐ.పిటి.వి. చందాదారుల సంఖ్య ఆరు నెలల కాలంలో 2012 జూన్ నాటికి రెట్టింపు అయింది.

2012 చివరలో గో దాని వేగవంతమైన సేవ కోసం 200Mbit / s వరకు వేగాలను అందించే దాని ఫైబర్-టు-ది-హోమ్ (ఎఫ్.టి.టి.హెచ్) నెట్వర్క్, సామర్థ్యాలను విస్తరించడం ప్రారంభించింది.

2012 ప్రారంభంలో ప్రభుత్వం ఒక జాతీయ ఎఫ్.టి.టి.హెచ్. నెట్వర్క్ను నిర్మించాలని పిలుపునిచ్చింది, కనీస బ్రాడ్బ్యాండ్ సేవను 4Mbit / s నుండి 100Mbit / s వరకు పెంచింది.[170]

ద్రవ్యం[మార్చు]

మాల్టీస్ యూరో నాణేలు " మాల్టీస్ క్రాస్ " €2, €1 నాణేలు,"మాల్టా ఆర్మ్‌స్‌ చిహ్నం "లో € 0.50, € 0.20, € 0.10 నాణేలు, మ్నాజ్ద్రా దేవాలయాలు మాల్టా కోటు 0.05 € 0.02, € 0.01 నాణేలు ఉన్నాయి. [171]

మాల్టా కలెక్టర్లు నాణేలను 10 నుంచి 50 యూరోలు వరకు ముఖ విలువతో ఉత్పత్తి చేసింది. ఈ నాణేలు వెండి, బంగారు స్మారక నాణేల ముద్రణకు సంబంధించిన జాతీయ విధానాన్ని కొనసాగిస్తాయి. సాధారణ సమస్యల వలే కాకుండా ఈ నాణేలు అన్ని యూరోజోన్లలో చట్టబద్ధమైన అనుమతించబడడం లేదు. ఉదాహరణకి ఏ ఇతర దేశంలో € 10 మాల్టీస్ స్మారక నాణెం ఉపయోగించబడదు.

1972 నుండి యూరోలో ప్రవేశపెట్టే వరకు ఈ ద్రవ్యం మాల్టీస్ లిరాగా ఇది మాల్టీస్ పౌండ్ స్థానంలో ఉంది. పౌండ్ 1825 లో మాల్టీస్ స్కూడో స్థానంలో పౌండ్ ప్రవేశపెట్టబడింది.

పర్యాటకం[మార్చు]

Mellieħa Bay beach

మాల్టా ఒక ప్రసిద్ధ పర్యాటక కేంద్రంగా ఉంది. సంవత్సరానికి 1.6 మిలియన్ల మంది పర్యాటకులు మాల్టాను సందర్శిస్తున్నారు ఉన్నారు. [172] నివాసితుల కంటే మూడు రెట్లు ఎక్కువ మంది పర్యాటకులు సందర్శిస్తున్నారు. సంవత్సరాలలో పర్యాటక మౌలిక సదుపాయాలు నాటకీయంగా అధికరించాయి. ద్వీపంలో అనేక హోటళ్ళు ఉన్నాయి. అయితే సాంప్రదాయ గృహాల అభివృద్ధి, పెరుగుదల ఆందోళన చెందుతున్నది. చాలామంది మాల్టా ప్రజలు ఇప్పుడు అధికంగా విదేశాలకు వెళుతున్నారు.[173]

ఇటీవలి సంవత్సరాలలో మాల్టా ఒక వైద్య పర్యాటక గమ్యంగా ప్రకటించబడింది.[174] అనేక ఆరోగ్య పర్యాటక ప్రొవైడర్లు ఈ పరిశ్రమను అభివృద్ధి చేస్తున్నారు. అయితే ఏ మాల్టీస్ ఆసుపత్రిలో స్వతంత్ర అంతర్జాతీయ ఆరోగ్య సంరక్షణ అక్రిటేషన్ లేదు. బ్రిటిష్ వైద్య పర్యాటకులకు మాల్టా ప్రసిద్ధి చెందింది.[175] ట్రెంట్ అక్రిడిటేషన్ పథకంతో సహా యు.కె ఆధారిత అక్రెడిషన్‌ను కోరుకుంటున్న వారికి మాల్టీస్ ఆసుపత్రులను సూచించబడుతున్నాయి.

సైంస్, సాంకేతికం[మార్చు]

ఇ.ఎస్.ఎ. ప్రాజెక్టులలో హై-ఇంటెన్సివ్ సహకారం కోసం యూరోపియన్ స్పేస్ ఏజెన్సీ (ఇ.ఎస్.ఎ.) తో మాల్టా ఒక సహకార ఒప్పందంపై సంతకం చేసింది.[176] మాల్టా కౌన్సిల్ ఫర్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ (ఎం.సి.ఎస్.టి) ఒక విద్యా, సామాజిక స్థాయిలో సైన్స్, టెక్నాలజీ అభివృద్ధికి బాధ్యత వహించే పౌర సంస్థగా ప్రసిద్ధి చెందింది. మాల్టా విశ్వవిద్యాలయం నుండి మాల్టా గ్రాడ్యుయేట్‌లో చాలా మంది సైన్స్ విద్యార్థులు, ఎస్- క్యూబ్డ్ (సైన్స్ స్టూడెంట్స్ సొసైటీ),యు.ఇ.ఎస్.ఎ. (యూనివర్శిటీ ఇంజనీరింగ్ స్టూడెంట్స్ అసోసియేషన్), ఐ.సి.టి.ఎస్.ఎ. (మాల్టా ఐ.సి.టి. స్టూడెంట్స్ అసోసియేషన్ విశ్వవిద్యాలయం)కు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నారు.[177][178]

సంస్కృతి[మార్చు]

The culture of Malta reflects the various cultures, from the Phoenicians to the British, that have come into contact with the Maltese Islands throughout the centuries, including neighbouring Mediterranean cultures, and the cultures of the nations that ruled Malta for long periods of time prior to its independence in 1964.[179]

సంగీతం[మార్చు]

Manoel Theatre, Europe's third-oldest working theatre. Now Malta's National Theatre and home to the Malta Philharmonic Orchestra.

ప్రస్తుతం మల్టా సంగీతం ఈనాడు ఎక్కువగా పాశ్చాత్యీకరణ చేయబడినప్పటికీ సాంప్రదాయిక మల్టా సంగీతం గోనా అని పిలవబడుతుంది. జానపద గిటార్ సంగీతం దీనికి నేపథ్యంగా ఉంటుంది. అయితే కొంతమంది వ్యక్తులు, సాధారణంగా పురుషులు గాత్రసంగీతమని వాదిస్తారు. మెరుగుపర్చిన సంగీతసాహిత్యం స్నేహపూర్వక సవాలుచేసే వాతావరణాన్ని సృష్టిస్తుంది. అవసరమైన కళాత్మక లక్షణాలను సమర్థవంతంగా చర్చించగల సామర్థ్యాన్ని మిళితం చేయటానికి అనేక సంవత్సరాల సాధన అవసరమౌతుంది.

సాహిత్యం[మార్చు]

మల్టాసాహిత్యానికి సాహిత్యానికి 200 సంవత్సరాల చరిత్ర ఉంది. అయితే ఇటీవల వెలుగులోకి వచ్చిన ప్రేమ కథారూపకం మధ్యయుగ కాలంలో స్థానిక భాషా సాహిత్యప్రక్రియలకు సాక్ష్యంగా ఉంది. మాల్టా రోమనిక్ సాహిత్య సంప్రదాయం మాల్టా జాతీయ కవి డన్ కార్మ్ సైలా రచనలతో ముగిసింది. తరువాతి రచయితలు రుజార్ బ్రిఫా, కర్మెన్ వస్సల్లో లాంఛనప్రాయ థీమ్లు, ప్రత్యామ్నాయాల నుండి తమను తాము ప్రత్యేకించడానికి ప్రయత్నించారు.[ఆధారం చూపాలి]

కార్ల్ స్చెంబ్రి, ఇమ్మాన్యుయల్ మిఫ్సుద్‌తో సహా తర్వాతి తరానికి చెందిన రచయితలు సాహిత్యాన్ని ప్రత్యేకంగా గద్యం, కవిత్వం శైలిలో విస్తరించారు.[180]

Typical architecture built in recent years in Malta

కళలు, నిర్మాణకళ[మార్చు]

Lower Barrakka Gardens

చరిత్రాత్మకంగా మాల్టా నిర్మాణరంగాన్ని అనేక మధ్యధరా సంస్కృతులు, బ్రిటిష్ వాస్తుశిల్పం ప్రభావితం చేసింది. ఈ ద్వీపంలో మొట్టమొదటి నివాసితులు ప్రపంచంలోనే అత్యంత పురాతనమైన స్వేచ్ఛాయుత స్వేచ్ఛావాద నిర్మాణాలలో ఒకటైన జ్గంటిజాను నిర్మించారు. నియోలిథిక్ ఆలయ నిర్మాణశిల్పులు క్రీ.పూ.3800-2500 కాలంలో మాల్టా, గోజో ప్రాంతాలలోని అనేక దేవాలయాలను క్లిష్టమైన బాస్ రూపకల్పనలతో మిళితం చేయబడిన వృక్షజాతులు, జంతు చిత్రాలు, పియామిక్స్, చిత్రకళల విస్తారమైన సేకరణ (ముఖ్యంగా మాల్టా వీనస్) కనిపిస్తుంది. వీటిని దేవాలయాలలో చూడవచ్చు (ముఖ్యంగా, హైపోగోమ్, టార్సియన్ టెంపుల్స్). అదనంగా వాలెట్టాలోని నేషనల్ మ్యూజియమ్స్ ఆఫ్ ఆర్కియాలజీలో చూడవచ్చు. మామ్టా ఆలయాలు ఇమ్నజద్ర వంటివి చరిత్రలో నిలిచి ఉన్నాయి. వాటి వెనుక ఒక కథ ఉంది. మాల్టా ప్రస్తుతం పలు పెద్ద ఎత్తున నిర్మాణ పనులను చేపట్టింది. వీటిలో స్మార్ట్ సిటీ మాల్టా, ఎమ్- టవర్స్, పెండర్ గార్డెన్స్ నిర్మాణంతో పాటు, వాలెట్టా వాటర్ఫ్రంట్, టిగ్నే పాయింట్ వంటి ప్రాంతాలు పునరుద్ధరించబడుతున్నాయి.[ఆధారం చూపాలి]

రోమన్ కాలంలోని నిర్మాణాలలో అత్యధికంగా అలంకరించబడిన మొజాయిక్ అంతస్తులు, పాలరాయి కల్నాడులు, సాంప్రదాయిక శిల్పకళ చోటుచేసుకుంది. వాటి అవశేషాలు అందంగా సంరక్షించబడుతున్నాయి. మడినా గోడల వెలుపల, విల్లాలో రోమన్ డోమస్లో ఉంటాయి. మాల్టాలో ఉన్న ఫ్రెస్కోలు అనబడే అలంకరించబడిన తొలి క్రైస్తవ సమాధులు బైజాంటైన్ అభిరుచి ప్రవృత్తిని బహిర్గతం చేస్తున్నాయి. ఈ అభిరుచులు మధ్యయుగ మాల్టా కళాకారుల ప్రయత్నాలను తెలియజేస్తుంటాయి. కాని అవి రోమనెస్క్, సదరన్ గోతిక్ కదలికలచే ఎక్కువగా ప్రభావితమయ్యాయి. 15 వ శతాబ్దం చివరినాటికి మాల్టాలోని కళాకారులు పొరుగున ఉన్న సిసిలీలోని మాల్టా కళాకారులు మాదిరిగానే అలంకార స్కూల్ ఆఫ్ ఆంటొన్నెలో డస్ మెస్సినాతో ప్రభావితమై కళలకు పునరుజ్జీవన సిద్ధాంతాలను, భావనలను జోడించి మాల్టాలో అలంకార కళను ప్రవేశపెట్టాయి.[181]

సెయింట్ జెరోం రైటింగ్, బై కరావాగియో. సెయింట్ జాన్ సహ-కేథడ్రల్, వాలెట్టాలో పాల్గొన్నారు

సెయింట్ జాన్ నైట్స్ ఆధ్వర్యంలో తీసుకురాబడిన మాల్టా కళాత్మక వారసత్వం, ఇటాలియన్, ఫ్లెమిష్ మేనినిస్ట్ చిత్రకారులతో వికసించింది. వారు ఈ ద్వీపాల రాజభవనాలు, చర్చిలను అలంకరించే పనిలో నియోగించబడ్డారు. ముఖ్యంగా వీటిలో మాటిటో పెరెజ్ డి అలెక్యోయో వాలెట్టా లోని సెయింట్ జాన్ సంప్రదాయ చర్చి,మెజిస్ట్రియల్ ప్యాలెసులో పనిచేసారు. ఫిలిప్ పాలాడిని 1590 - 1595 వరకు మాల్టాలో చురుకుగా పనిచేశారు. అనేక సంవత్సరాలపాటు ఈ మానేరిజం స్థానిక మాల్టా కళాకారుల అభిరుచులను, ఆదర్శాలకు తెలియజేస్తున్నాయి. [181]

ఈ ద్వీపాలలో కారావాగియో మాల్టాలో 15 నెలల కాలంలో కనీసం ఏడు పనులను చిత్రీకరించారు. స్థానిక కళను మరింత విప్లవాత్మకంగా మార్చాడు.కారవాగ్గియో అత్యంత ప్రసిద్ధ చెందిన రచనలలో సెయింట్ జాన్ ది బాప్టిస్ట్, సెయింట్ జెరోం రైటింగ్ బెతడింగులను సెయింట్ జాన్ ఓరియటరీ ఆఫ్ ది కన్వెంట్యువల్ చర్చిలో ప్రదర్శించారు.ఆయన వారసత్వం స్థానిక కళాకారులైన గియులియో కాసరినో (1582-1637), స్టెఫానో ఎర్కార్డి (1630-1716) రచనలలో స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. అయినప్పటికీ తరువాత వచ్చిన బారోక్ ఉద్యమం మాల్టా కళ, వాస్తుశిల్పంపై అత్యంత ప్రభావాన్ని కలిగి ఉందని నిర్ణయించబడింది. ప్రముఖ కాలాబ్రేస్ కళాకారుడు మట్టియా ప్రెట్టీ అద్భుతమైన చిత్రాలు, బారోక్ కళాఖండాలను సంప్రదాయ చర్చి సెయింట్ జాన్ మానరిస్ట్ లోపలికి మార్చబడ్డాయి. ప్రెట్టీ గత 40 సంవత్సరాలు తన జీవితాన్ని మాల్టాలో గడిపాడు. అక్కడ అతను తన అత్యుత్తమమైన అనేక రచనలను సృష్టించాడు. ఇప్పుడు వాలెట్టాలోని ఫైన్ ఆర్ట్స్ మ్యూజియంలో ప్రదర్శించారు. ఈ సమయంలో స్థానిక శిల్పి మెల్చియర్ గఫా (1639-1667) రోమన్ స్కూల్ బరోక్ శిల్పకారుల్లో ఒకరిగా ఎదిగాడు.[ఆధారం చూపాలి]

The Siege of Malta – Flight of the Turks, by Matteo Perez d'Aleccio

17 వ - 18 వ శతాబ్దాలలో ఇటాలియన్ చిత్రకారులైన లూకా గియోర్డోనో (1632-1705), ఫ్రాన్సిస్కో సోలిమెనా (1657-1747) రచనలలో నెపోలియన్, రొకోకో ప్రభావలు కనిపించాయి. గియోవన్నీ నికోలా బుహగియర్ (1698-1752), ఫ్రాన్సిస్కో జహ్రా (1710-1773)వంటి సమకాలీన కళాకారులలో ఈ పరిణామాలు కనిపిస్తాయి. 1744 లో రాజాస్థాన చిత్రకారుని స్థానాన్ని అధిష్టించిన గ్రాండ్ మాస్టర్ పిన్టో అంటోయినే డి ఫవేరే (1706-1798)కు మాల్టాలో పునరావాసం కల్పించడం ద్వారా రోకోకో ఉద్యమం బాగా విస్తరించింది.[ఆధారం చూపాలి]

18 వ శతాబ్దం చివరలో స్థానిక మాల్టా కళాకారులలో కొన్ని చొరబాట్లు జరిగాయి. అయితే 19 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో స్థానిక చర్చి అధికారుల జోక్యంతో ఈ ధోరణి తలక్రిందులు చేయబడింది-బహుశా బహుశా ప్రొటెస్టంట్ భయము మాల్టాలోని బ్రిటీష్ పాలన ప్రారంభ రోజులలో - కళాకారుల నజారెన్ ఉద్యమం ఆమోదించిన మతపరమైన అంశాలను ప్రోత్సహించడానికి ఇష్టపడింది. జుయుసేప్ కాలి మాల్టాకు పరిచయం చేసిన సహజత్వంతో ప్రేరేపించబడిన రొమాంటిసిజమ్, ఎడ్వర్డ్, రాబర్ట్ కరువానా డింగ్లీల వంటి కళాకారుల ప్రతిభ 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో "సలోన్" కళాకారులకు అవగతం అయింది.[182]

పార్లమెంటు 1920 లలో నేషనల్ స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్ ను స్థాపించింది. సెకండ్ వరల్డ్ వార్ తరువాత పునర్నిర్మాణ కాలం సందర్భంగా జోసెఫ్ కల్లేయ (1898-1998), జార్జ్ ప్రెకా (1909-1984), అంటోన్ ఇంగ్లోట్ (1915-1945), ఎన్విన్ క్రీమోనా (మోడరన్ ఆర్ట్ గ్రూప్) (1919-1987), ఫ్రాంక్ పోర్ట్లి (b.1922-2004), ఆంటోయిన్ కామిలెరీ (1922-2005), ఎస్ప్రిట్ భర్తెట్ (బి 1919-1999)వంటి కళాకారులు అధికంగా స్థానిక కళా దృశ్యాన్ని విస్తరించారు. అభివృద్ధి చెందిన ప్రముఖ కళాకారుల బృందం మోడరన్ ఆర్ట్ గ్రూప్ అని పిలువబడే ప్రభావవంతమైన సమూహాన్ని కలిపింది. వీరు మాల్టా ప్రజలను తీవ్రంగా ఆధునిక సౌందర్యారాధనకు తీసుకెళ్ళవలసిన అవసరం ఏర్పడింది. వారు కళలను పునరుద్ధరించడంలో ప్రముఖ పాత్ర పోషించడంలో విజయం సాధించారు. మాల్టా ఆధునిక కళాకారులలో అధికభాగం నిజానికి ఇంగ్లాండ్లోని ఆర్ట్ సంస్థలలో లేదా ఖండంలోని అధ్యయనాలలో అభ్యసించారు. వీరు స్పెక్ట్రం అభివృద్ధికి, సమకాలీన మాల్టీస్ కళారీతులను కళాత్మకంగా వైవిధ్యంగా వ్యక్తీకరించడానికి దారితీసింది. వాలెట్టాలో నేషనల్ మ్యూజియంలో ఆఫ్ ఫైన్ ఆర్ట్స్ H. క్రైగ్ హన్నా వంటి కళాకారుల కళాఖండాలు ఉన్నాయి.[183]

ఆహారసంస్కృతి[మార్చు]

మాల్టా సంప్రదాయ ఆహారం పాస్టిజ్జి
ఒక విధమైన మాల్టా బ్రెడ్ ఫ్టిరా

మాల్టా వంటకాలు బలమైన సిసిలియన్, ఆంగ్ల ప్రభావాలతో స్పానిష్, మాఘ్రేబిన్, ప్రోవెంకల్ వంటకాల ప్రభావం కనిపిస్తుంది. ముఖ్యంగా గోజోలో సీజన్ అనుసరించి లభించే ప్రాంతీయ ఆహార ఉత్పత్తులను ఉపయోగిస్తూ సీజన్ వారీగా ఆహారాలు వైవిధ్యభరితంగా తయారుచేయబడుతుంటాయి. లెంట్, ఈస్టర్, క్రిస్మస్ వంటి క్రిస్టియన్ విందులు ఈ ఆహారాలు వడ్డించబడుతుంటాయి. జాతీయ గుర్తింపు పొందిన సాంప్రదాయ ఫెంకటా (ఉడికించిన, వేయించిన కుందేలు తినడం) చారిత్రాత్మకంగా ముఖ్యమైన దేశీయ ఆహారం ఉంది.[ఆధారం చూపాలి]

ఆచారాలు[మార్చు]

2010 లో చారిటీస్ ఎయిడ్ ఫౌండేషన్ అధ్యయనం ఆధారంగా మాల్టా ప్రపంచంలోనే అత్యంత దాతృత్వగుణం కలిగిన ప్రజలు ఉన్న దేశంగా గుర్తించింది. ప్రజలలో 83% దాతృత్వంలో భాగస్వామ్యం చేస్తున్నారు.[184]

మల్టాప్రజల జానపద కథలలో రహస్యమైన జీవులు, అతీంద్రియ సంఘటనలతో కూడిన పలు కథలు ఉన్నాయి. పురాతత్వపరిశోధకుడు మాల్ విలియం మాగ్రి రచించనలలో ఇవి సమగ్రంగా వివరించబడ్డాయి.[185] అతని ప్రధాన వివరణాత్మక రచన "హేర్జ్జెఫ్ మిసిరిజిట్న" ("మా పూర్వీకులు నుండి కథలు") లో వీటిని చాలా సమగ్రంగా సంకలనం చేశారు. ఈ సంగ్రహ సేకరణ తరువాత తరం పరిశోధకులను, విద్యావేత్తలను ఆర్కిపెలాగో అంతటా సాంప్రదాయక కథలు, పురాణాలను సేకరించడానికి ప్రేరేపించాయి.[ఆధారం చూపాలి]

మాల్టా సేకరణలు వరుస కామిక్ పుస్తకాలకు స్ఫూర్తినిచ్చింది (1984 లో క్లుబ్ కోట్బా మాల్టిన్ చే విడుదల చేయబడింది): బిన్ ఈస్-సుల్తాన్ జిజెస్వెల్జో ఎక్స్-జేబాబా టట్-ట్రోనిజిట్ మేవిజా, ఇర్-రిజీహ్ అనే పేర్లతో బొమ్మలకథా పుస్తకాలు (కామిక్ పుస్తకాలు) రచించబడ్డాయి. ఉన్నాయి. ఈ కథల్లో చాలావాటిని ట్రెవార్ జాజ్రా వంటి రచయితలు బాలసాహిత్యంగా తిరిగి వ్రాశారు. అనేక కథల్లో రాక్షసులు, మంత్రగత్తెలు, డ్రాగన్లు ఉంటాయి. వీటిలో కాహ్ కా, ఇల్-బెల్లీగహ్, ఎల్-ఇమల్లా వంటి ఇతర మనుషులు ఉంటారు. ఆధ్యాత్మిక లేదా ఆచార పవిత్రత [186] నిర్వహించడంలో సాంప్రదాయిక మాల్టా ప్రజలు మనోజ్ఞతను ఇవి ప్రదర్శిస్తాయి. ఈ కథలలో చోటుచేసుకున్న జంతువులు చాలా వరకు నిషిద్ధ లేదా పరిమిత ప్రాంతాలను కాపాడటానికి, ద్వీపంలో ఉన్న పారిశ్రామికపూర్వ సమాజ ప్రవర్తనా నియమావళిని భంగపరచడానికి ప్రయత్నించిన వ్యక్తులమీద దాడి చేస్తాయి.[ఆధారం చూపాలి]

సంప్రదాయాలు[మార్చు]

సాంప్రదాయిక మాల్టాప్రజల సామెతలు గర్భధారణ, సంతానోత్పత్తి వంటి విషయాలకున్న సాంస్కృతిక ప్రాముఖ్యతను బహిర్గతం: "నేను నిరాకరించిన తల్లిదండ్రులు" (పిల్లలు లేని వివాహం ఒక సంతోషంగా కాదు). ఇది అనేక ఇతర మధ్యధరా సంస్కృతులతో మాల్టా పంచుకునే విశ్వాసంగా భావించబడుతుంది. స్థానిక వైవిధ్యంలో "తరువాత వారు సంతోషంగా నివసించారు" అని అంటారు. (వారు కలిసి నివసించారు, వారి పిల్లలతో కలిసి ఉన్నారు, కథ పూర్తయింది).[187]

సాధారణ గ్రామీణ మాల్టా ప్రజలు సంతానోత్పత్తి, ఋతుస్రావం, గర్భం సంబంధించిన విషయాలను, ప్రసవసమయాలలో మరణాలను తప్పించటంతో ౠతుస్రావసమయాలలో కొన్ని ఆహార పదార్థాల తయారీని తప్పించుకోవడం వంటి మూఢనమ్మకాలను మద్యధరా సమాజంతో కలిసి పంచుకుంటున్నారు. గర్భిణీ స్త్రీలకు వారు కోరే నిర్దిష్ట ఆహారాలను అందించి సంతృప్తిపరిచడం ప్రోత్సహించబడుతుంది. వారి పుట్టబోయే బిడ్డ ఒక జన్యుచిహ్నాన్ని (మాల్టీస్: క్సెవా, సాహిత్యపరంగా "కోరిక" లేదా "కోరిక") భరించడం నుండి తప్పించడానికి ఇలా చేస్తారు. పుట్టబోయే బిడ్డ లింగనిర్ధారణ విశ్వసిస్తున్న కొన్ని సంప్రదాయాలను మాల్టాప్రజలు సిసిలియన్ మహిళలతో పంచుకుంటారు. జన్మించబోయే తేదీలో చంద్రుని చక్రం వంటిది, శిశువు గర్భధారణ సమయం "అధికం" లేదా "తక్కువ"గా ఉంటుందా లేదా, వివాహపు ఉంగరం కదలిక, కడుపు పైన ఒక స్ట్రింగ్ మీద ధ్వని అనుసరించి పుట్టబోయే శిశువు అమ్మాయా లేదా అబ్బాయా అని ఊహిస్తారు.[ఆధారం చూపాలి]

సాంప్రదాయకంగా, మాల్టీస్ శిశువులకు వీలైనంత త్వరగా బాప్టిజం పొందుతుంది. ఈ ప్రాణాంతక కర్మలను స్వీకరించే ప్రక్రియలో బిడ్డ చనిపోవడానికి అవకాశం ఉంది. పాక్షికంగా ఎందుకంటే మాల్టా ప్రజలు (, సిసిలియన్) జానపద సాహిత్యం అనుసరించి బాప్తిజం లేని శిశువును క్రిస్టియన్‌గా పరిగణించరు. కానీ "టర్క్"గా భావిస్తారు. బాప్టిజం విందులో బిస్కుట్టీని తాల్-మజ్ముదిజా (బాదం మక్కరోన్స్ తెలుపు లేదా గులాబీ ఐసింగ్తో కప్పబడి ఉంటుంది), అది-టోర్టా టాల్-మర్మారోటా (చాకోల్-ఫ్లేవర్డ్ బాదం పేస్ట్ యొక్క స్పైసి, హార్ట్-ఆకారపు టార్ట్), వయోలెట్లు, బాదం, రోజా రేకులతో తయారు చేసిన లిక్యుర్ రొజొలిన్ ఉంటాయి.[ఆధారం చూపాలి]

పిల్లల మొదటి పుట్టినరోజులో తల్లిదండ్రులు నిర్వహించే ఇల్-క్విక్జే అని పిలవబడే క్రీడ ఈనాటికీ ఉనికిలో ఉంది. ఇక్కడ వివిధ రకాల సంకేత వస్తువులు యాదృచ్ఛికంగా కూర్చున్న పిల్లల చుట్టూ ఉంచుతారు. వీటిలో ఉడికించిన గుడ్డు, ఒక బైబిల్, క్రుసిఫిక్స్ లేదా ప్రార్థన పూసలు, ఒక పుస్తకం మొదలైనవి ఉంటాయి. పిల్లవాడు అధికంగా ఆసక్తి చూపే వస్తువు ఏదో యుక్తవయసులో అదే పిల్లవాడి మార్గని యుక్తవయసులో అదే అదృష్టం అని భావిస్తుంటారు.[ఆధారం చూపాలి]

డబ్బు గొప్ప భవిష్యత్తును సూచిస్తుంది. పుస్తకాలు మేధస్సును, ఉపాధ్యాయ వృత్తిని సూచిస్తాయి. పెన్సిల్ లేదా పెన్ను ఎంచుకునే శిశువులు రచయితలు ఔతారని విశ్వసిస్తారు. బైబిళ్ళు లేదా ప్రార్థన పూసలను ఎంచుకోవడం ఒక మతాధికార లేదా సన్యాసుల జీవితాన్ని సూచిస్తుంది. బాలలు ఒక ఉడికించిన గుడ్డు ఎంచుకుంటే, అది ఒక దీర్ఘ జీవితం, అనేక మంది పిల్లలు ఉంటారని భావిస్తారు. ఇటీవల చేర్పులలో కాలిక్యులేటర్లు (అకౌంటింగ్ సూచిస్తుంది), థ్రెడ్ (ఫ్యాషన్), చెక్క స్పూన్లు (వంట, గొప్ప ఆకలి) ఉన్నాయి.[ఆధారం చూపాలి]

దస్త్రం:Maltesewedding.jpg
సాంప్రదాయ మాల్టీస్ 18 వ శతాబ్దం పెళ్ళిని తిరిగి చైతన్యవంతం చేయడం

సాంప్రదాయిక మాల్టీస్ వివాహాలు వధువు కుటుంబం ఇంటి నుండి పారిష్ చర్చికి, వధువు, వరుని రహస్యంగా వెనక్కి లాగుతూ అలంకరించబడిన పైకప్పు కింద ఊరేగింపులో పెళ్ళి బృందం నడుస్తుంది. ఈ ఆచారాన్ని మాల్టాలో ఇల్-గిల్వా అంటారు. ఆధునిక సంప్రదాయాల నేపథ్యంలో అనేక ఇతర ఆచారాలతో పాటు ఈ ఆచారం దీవుల నుండి అదృశ్యమయ్యింది.[ఆధారం చూపాలి]

కొత్త భార్యలు మాండరిన్ దుస్తులు ధరించడం మాల్టా ప్రజల సంప్రదాయ అంశం. అయితే ఇది ఆధునిక మాల్టాలో ధరించడం లేదు. నేటి జంటలు వారి ఇష్టానుసారం గ్రామంలో, పట్టణంలో, చర్చిలు లేదా మండపాలలో వివాహం చేసుకోవచ్చు. పెళ్ళి తరువాత సాధారణంగా విలాసవంతమైన, సంతోషకరమైన వివాహ రిసెప్షన్ చేస్తారు. తరచూ పలువురు వందల మంది అతిధులు హాజరౌతుంటారు. అప్పుడప్పుడు జంటలు వారి ఉత్సవంలో సాంప్రదాయిక పలు వివాహ అంశాలను పొందుపరచడానికి ప్రయత్నిస్తాయి. సాంప్రదాయ వివాహంలో పునరుద్ధరణలో భాగంగా 2007 మేలో సుల్రిక్ గ్రామంలో 16 వ శతాబ్దపు శైలిలో సాంప్రదాయిక వివాహానికి వేల సంఖ్యలో మాల్టా ప్రజలు, పర్యాటకులు పాల్గొన్నారు. ఇందులో ఇల్-ొంల్వా వధువు, వరుని సెయింట్ ఆండ్రూ చాపెల్ వరకు నడిపిస్తూ వివాహ వేడుకకు చేరుకున్నాడు. జానపద సంగీతం, రిసెప్షన్ (నృత్యాలు), నృత్యాలు వివాహవేడుకలో చోటుచేసుకున్నాయి.[ఆధారం చూపాలి]

పండుగలు[మార్చు]

The statue of St. George at the festa of Victoria, Gozo

మాల్టా, గోజోల్లో సాధారణ ప్రాంతాలలో దక్షిణ ఇటలీలో మాదిరిగా ఉండే స్థానిక ఉత్సవాలు ఉన్నాయి. అత్యంత ప్రాముఖ్యత కలిగిన స్థానిక పారిష్ సెయింటులను గౌరవించే ప్రత్యేకదినాలు, వివాహవేడుకలు, బాప్టిజం, జరుపుకుంటారు. సెయింట్స్ 'రోజులలో, ఫెస్టా తన శిఖరాగ్రానికి చేరుకుంటుంది. ఇది ఒక పారిష్ సన్యాసుల జీవితం విజయాల గురించి ఉపన్యాసాలు ఉంటాయి. గౌరవప్రదమైన ప్రార్థన తరువాత సెయింటు విగ్రహం స్థానిక వీధుల చుట్టూ గంభీరంగా ఊరేగించబడుతుంది. మతపరమైన భక్తి వాతావరణంలో అనేక రోజుల వేడుకలను, విలాసాలను అందిస్తుంది: బ్యాండ్ ఊరేగింపులు, బాణసంచా, రాత్రి పార్టీలు.

1535 లో గ్రాండ్ మాస్టర్ పియెరో డి పొంటే ద్వీపాలకు పరిచయం చేసిన తర్వాత సాంస్కృతిక క్యాలెండర్లో కార్నివాల్ (మాల్టీస్: ఇల్-కర్నివాల్ త మాల్టా) సాంస్కృతిక క్యాలెండర్లో ముఖ్యమైన స్థానాన్ని కలిగి ఉంది. ఇది యాష్ బుధవారం జరిగే వారంలో జరుగుతుంది. ఇందులో మాస్క్ బాల్స్, ఫ్యాంసీ డ్రెస్, గ్రొటెక్యూ మాస్క్ పోటీలు, విలాసవంతమైన రాత్రివేళ పార్టీలు, వర్ణరంజితమైన అలెగోరికల్ టికర్-టేఫ్ పేరేడ్, భాగంగా ఉంటాయి.[ఆధారం చూపాలి]

పవిత్ర వారం (మాల్టీస్: ఇల్-గింహ క్వాడ్సా) (ఈద్-పామ్) పామ్ ఆదివారం నాడు మొదలై ఈస్టర్ ఆదివారం నాడు ముగుస్తుంది. (హాద్ ఇల్ - ఘిడ్). అనేక మత సంప్రదాయాలు ఉన్నాయి. వాటిలో చాలా వరకు ఒక తరం నుండి మరొకదానికి వారసత్వంగా వచ్చినవి. యేసు మరణం, పునరుజ్జీవం గౌరవస్తూ భాగంగా మాల్టా ద్వీపాలలో పాస్చల్ ఉత్సవాలలో భాగంగా ఉన్నాయి.[ఆధారం చూపాలి]

మాల్టీస్ సాంస్కృతిక క్యాలెండర్లో నర్జా (ఇంరజా) అత్యంత ముఖ్యమైన తేదీలలో ఒకటి. అధికారికంగా ఇది సెయింట్ పీటర్, సెయింట్ పాల్ విందుకు అంకితమైన జాతీయ పండుగ. పాగన్ రోమన్ లూమినరియా విందు (వాచ్యంగా, "ప్రకాశం")దీనికి మూలంగా ఉన్నాయని భావిస్తున్నారు. ఈ సందర్భంలో 29 జూన్ ప్రారంభ వేసవి రాత్రి దీపములు భోగి మంటలు వెలిగించబడతాయి.[188]

నైట్స్ పాలన నుండి నిర్వహిస్తున్న జాతీయ విందులో నర్జా సంప్రదాయ ఆహారం, మతం, సంగీతం కలిసి సంప్రదాయ మాల్టీస్ పండుగ జరుపుకుంటున్నారు. 16 వ శతాబ్దం నుంచి మాల్టాలో ఈ రోజు ఒక అధికారిక ప్రభుత్వ ప్రకటన "బంటు" పఠనంతో ఈ ఉత్సవాలు ఇప్పటికీ ప్రారంభమవుతాయి. మొట్టమొదటిగా మాల్టా ఉత్తరాన ఉన్న సెయింట్ పాల్స్ గ్రోట్టో వెలుపల నర్జా జరుపుకుంటారు. అయినప్పటికీ 1613 నాటికి మడినాలో సెయింట్ పాల్ కేథడ్రాల్కు మారిన టార్చ్ లైట్ కార్యక్రమాలు, 100 పెడార్డ్స్, గుర్రపు పందాలను, పురుషులు, బాలురు, బానిసల జాతుల వేడుకలలో భాగస్వామ్యం వహించేవారు. ఆధునిక నర్జా పండుగలు కేవలం రబ్బట్ పట్టణం వెలుపల బస్కెట్ అటవీ చుట్టూ జరుగుతాయి.[ఆధారం చూపాలి]

నైట్స్ ఆధ్వర్యంలో వార్షికంగా ఒకరోజు, మాల్టా వేట వినోదం కొరకు ప్రత్యేకంగా అడవి కుందేలు వేటాడేందుకు, తినడానికి మాల్టా ప్రభుత్వం అనుమతిస్తుంది. నర్జా, కుందేలు పులుసు (మాల్టీస్: "ఫెంకటా") మధ్య దగ్గరి సంబంధం ప్రస్తుతం బలంగా ఉంది.[ఆధారం చూపాలి]

1854 లో బ్రిటీష్ గవర్నర్ విలియం రీడ్ బస్కెట్ వద్ద ప్రారంభించిన వ్యవసాయ ప్రదర్శన ఇప్పటికీ జరుగుతోంది. రైతుల ఎగ్జిబిషన్ ఇప్పటికీ మన్నాజో పండుగలలో భాగంగా ఉంది.[ఆధారం చూపాలి]

ప్రస్తుతం నర్జా ఉత్సవంలో పాల్గొనే సాంప్రదాయ మాల్టా ప్రజలు " ఘనా" అనే సాంప్రదాయ సంగీతం వింటారు. నూతనంగా వివాహం చేసుకున్న వరుడు మొదటి సంవత్సరంలో నర్జాకు వధువు తీసుకువెళతానని వాగ్దానం చేస్తాడు. అదృష్టవశాత్తూ చాలామంది వధువులు వారి పెళ్ళి గౌను, మేలిముసుగులో హాజరవుతారు. అయినప్పటికీ ఈ సంప్రదాయం చాలా కాలం నుంచి ద్వీపాలనుండి కనుమరుగైంది.[ఆధారం చూపాలి]

ఐల్ ఎం.టి.వి. వార్షికంగా ఒక-రోజు సంగీత ఉత్సవం తయారుచేసి ప్రసారం చేస్తుంది. 2007 నుండి మాల్టాలో పండుగను వార్షికంగా నిర్వహించబడుతుంది. ప్రతి సంవత్సరం ప్రధాన పాప్ కళాకారులు ప్రదర్శిస్తారు. 2012 ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రశంసలు పొందిన కళాకారులు ఫ్లో రిడా, నెల్లీ ఫుర్టాడో, విల్.ఐ.అమ్ ఫ్లోరియాస్ స్క్వేర్లో ఫ్లోరియానాలో ప్రదర్శనలు అందించారు. ఇప్పటి వరకు 50,000 మంది హాజరయ్యారు. ఇది ఇప్పటి వరకు అతిపెద్ద హాజరుగా గుర్తించబడింది.[189]

2009 లో మొట్టమొదటి నూతన సంవత్సరం ఈవ్ వీధి పార్టీ మాల్టాలో నిర్వహించబడింది. ప్రపంచంలోని అన్ని దేశాల్లో నిర్వహించే విధానానికి ఇది సమాంతరంగా ఉంది. ఈ కార్యక్రమం అధికంగా ప్రచారం చేయబడనప్పటికీ రోజున ఒక వీధిని మూసివేయడం వలన ఇది వివాదాస్పదమైంది. ఇది ప్రతి సంవత్సరం విజయవంతం కావచ్చని భావించబడుతూ ప్రతి సంవత్సరం నిర్వహించబడుతుంది.

2003 నుండి వల్లేటా గ్రాండ్ హార్బరులో మాల్టా అంతర్జాతీయ బాణసంచా ఫెస్టివల్ వార్షిక పండుగ ఏర్పాటు చేయబడింది. ఈ ఉత్సవంలో అనేక మంది మాల్టా, విదేశీ బాణసంచా కర్మాగారాల బాణాసంచా ప్రదర్శనలు ఉన్నాయి. ఈ పండుగ సాధారణంగా ప్రతి సంవత్సరం ఏప్రిల్ చివరి వారంలో జరుగుతుంది.[190]

మాధ్యమం[మార్చు]

అత్యంత విస్తృతంగా చదవబడుతూ, ఆర్థికంగా బలమైన వార్తాపత్రికలను " అలైడ్ న్యూస్‌పేపర్స్ లిమిటెడ్ " సంస్థ ప్రచురిస్తుంది. ప్రధానంగా ది టైమ్స్ ఆఫ్ మాల్టా (27%), సండే సండే ది సండే టైమ్స్ ఆఫ్ మాల్టా (51.6%) భాగస్వామ్యం వహిస్తున్నాయి.[ఆధారం చూపాలి] దాదాపు సగం వార్తాపత్రికలు ఆంగ్లంలో, ఇతర సగం మాల్టీస్లో ప్రచురించబడుతున్నాయి. జనరల్ వర్కర్స్ యూనియన్ అనుబంధ సంస్థ యూనియన్ ప్రెస్ ప్రచురించిన ఆదివారం వార్తాపత్రిక ఇట్-టెర్కాల ("ది టార్చ్") దేశవ్యాప్తంగా అందుబాటులో ఉన్న మాల్టీస్ భాషా పత్రికగా గుర్తించబడుతుంది. దాని అనుబంధ పత్రిక ఎల్-ఒరిజంట్ ("ది హారిజోన్"), ఇది అతిపెద్ద రోజువారీగా ప్రత్యేకత సంతరించుకుంది. రోజువారీ లేదా వారం వార్తాపత్రికలు ఉన్నాయి అధిక సంఖ్యలో ; ప్రతి 28,000 మంది ప్రజలకు ఒక పేపర్ ఉంది. ప్రకటనలు, అమ్మకాలు, రాయితీలు వార్తాపత్రికలు, మ్యాగజైన్స్లకు ఫైనాన్సింగ్ చేసే మూడు ప్రధాన పద్ధతులుగా ఉన్నాయి. సంస్థలతో ముడిపడిన చాలా పత్రికలు, మ్యాగజైన్లు ఒకే సంస్థల ద్వారా రాయితీ ఇవ్వబడుతున్నాయి. అవి తమ యజమానుల నుండి ప్రకటనలు లేదా సబ్సిడీలపై ఆధారపడి ఉంటాయి.[191]

మాల్టాలో ఎనిమిది టెలివిజన్ టెలివిజన్ ఛానల్స్ ఉన్నాయి: టి.వి.ఎం, టి.వి.ఎం.2, పార్లమెంట్ టి.వి, వన్, ఎన్.ఇ.టి. టెలివిజన్, స్మాష్ టెలివిజన్, ఎఫ్ లివింగ్, జేజ్క్. ఈ చానెళ్ళు యు.హెచ్.ఎఫ్. ఛానల్ 66 పై డిజిటల్ టెరెస్ట్రియల్, ఫ్రీ-టు-ఎయిర్ సిగ్నల్స్ ద్వారా ప్రసారం చేయబడతాయి.[192] రాష్ట్ర, రాజకీయ పార్టీలు ఈ టెలివిజన్ స్టేషన్లకు నిధులు చాలా వరకు రాయితీలు ఇస్తాయి. టి.వి.ఎం, టి,వి,ఎం 2, పార్లమెంట్ టీవీ పబ్లిక్ బ్రాడ్కాస్టింగ్ సర్వీసెస్, జాతీయ బ్రాడ్కాస్టర్, ఇ.బి.యు. సభ్యులచే నిర్వహించబడతాయి. ఎన్.ఇ.టి. టెలివిజన్ యజమాన్యం మీడ్యా.లింక్ కమ్యూనికేషన్స్ లిమిటెడ్, వన్ ప్రొడక్షన్స్ లిమిటెడ్, వన్ యజమాని వరుసగా జాతీయవాద, లేబర్ పార్టీలతో అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు. మిగిలినవి ప్రైవేటు యాజమాన్యం నిర్వహణలో పనిచేస్తున్నాయి. మాల్టా బ్రాడ్కాస్టింగ్ అథారిటీ అన్ని స్థానిక బ్రాడ్ కాస్టింగ్ స్టేషన్లను పర్యవేక్షిస్తుంది. రాజకీయ లేదా పారిశ్రామిక వివాదానికి సంబంధించి ప్రస్తుత ప్రభుత్వ విధానానికి సంబంధించి చట్టపరమైన లైసెన్స్ బాధ్యతలతో పాటు వారి నిష్పాక్షికతను అలాగే నిర్లక్ష్యం చేయకుండా ఉండటాన్ని నిర్ధారిస్తుంది; చాలామంది ప్రసార సౌకర్యాలు, వ్యక్తుల మధ్య సమయం వేర్వేరు రాజకీయ పార్టీలకు చెందినవారు. బ్రాడ్కాస్టింగ్ అథారిటీ స్థానిక ప్రసార సేవలు ప్రజా, ప్రైవేట్ కమ్యూనిటీ ప్రసారాలను కలిగి ఉంటాయి. ఇవి అన్ని రకాల ఆసక్తులు, అభిరుచులను తీర్చడానికి వైవిధ్యమైన, సమగ్రమైన కార్యక్రమాలను అందిస్తాయి.[ఆధారం చూపాలి]

మాల్టా కమ్యూనికేషన్స్ అథారిటీ నివేదిక ఆధారంగా 2012 చివరి నాటికి 1,47,896 TV చందాదారులు ఉన్నారని అంచనా. ఇందులో అనలాగ్, డిజిటల్ కేబుల్, డిజిటల్ టెరెస్ట్రియల్ టి.వి. ఆఇ.పి.వి. ఉన్నాయి.[193] ఆధారం కొరకు తాజా జనాభా గణన మాల్టాలో 1,39,583 కుటుంబాలు పరిగణనలోకి తీసుకున్నాయి.[194] బి.బి.సి. గ్రేట్ బ్రిటన్ నుండి, ఆర్.ఎ.ఐ. మీడియాసెట్ ఇటలీ నుండి ప్రసారం చేయబడుతున్నాయి. ఇతర ఐరోపా టెలివిజన్ నెట్వర్కులను స్వీకరించడానికి ఉపగ్రహ రిసెప్షన్ అందుబాటులో ఉంది.[ఆధారం చూపాలి]

శలవుదినాలు[మార్చు]

మాల్టా ప్రభుత్వ శలవుదినాలు
రోజు శలవుదినాలు
1 జనవరి కొత్త సంవత్సరం
10 ఫిబ్రవరి ఎస్.టి.పౌల్స్ షిప్‌రెక్
19 మార్చి సెయింట్ జోసెఫ్
31 మార్చి స్వతంత్ర దినం
మార్చి/ఏప్రిల్ (తేదీ మారుతూ ఉంటుంది) గుడ్ ఫ్రైడే
1 మే లేబర్ డే (శ్రామికుల దినం)
7 జూన్ సెట్టే గియుగ్నొ
29 జూన్ ఫీస్ట్ ఆఫ్ సెయింట్స్ పీటర్ అండ్ పౌల్
15 ఆగస్టు ది అసంప్షన్ (శాంటా మరిజా)
8 సెప్టెంబరు అవర్ లేడీ ఆఫ్ విక్టరీస్
21 సెప్టెంబరు స్వతంత్ర దినం
8 డిసెంబరు ఇమ్మాక్యులేట్ కంసెప్షన్
13 డిసెంబరు రిపబ్లిక్ డే
25 డిసెంబరు క్రిస్మస్ డే

మూలాలు[మార్చు]

  1. "Maltese sign language to be recognized as an official language of Malta". The Malta Independent.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Census 2011. National Statistics Office, Malta
  3. 3.0 3.1 Zammit, Andre (1986). "Valletta and the system of human settlements in the Maltese Islands". Ekistics. Athens Center of Ekistics. 53 (316/317): 89–95. JSTOR 43620704.
  4. 4.0 4.1 "Estimated Population by Locality 31st March, 2014". Government of Malta. 16 May 2014. Archived from the original on 21 జూన్ 2015. Retrieved 30 నవంబరు 2017.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 "Malta". International Monetary Fund.
  6. "Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)". Eurostat Data Explorer. Retrieved 4 December 2015.
  7. "2016 Human Development Report". United Nations Development Programme. 2016. Retrieved 25 March 2017.
  8. Lesley, Anne Rose (15 April 2009). Frommer's Malta and Gozo Day by Day. John Wiley & Sons. p. 139. ISBN 0470746106.
  9. Chapman, David; Cassar, Godwin (October 2004). "Valletta". Cities. 21 (5): 451–463. doi:10.1016/j.cities.2004.07.001.
  10. 10.0 10.1 10.2 Ashby, Thomas (1915). "Roman Malta". 5. Journal of Roman Studies: 23–80. doi:10.2307/296290. JSTOR 296290. Archived from the original on 5 November 2016. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  11. Bonanno, Anthony (ed.). Malta and Sicily: Miscellaneous research projects (PDF). Palermo: Officina di Studi Medievali. ISBN 8888615830.
  12. "European Microstates". Traveltips24.com. 22 December 2008. Archived from the original on 14 మే 2012. Retrieved 30 నవంబరు 2017.
  13. Sultana, Ronald G. (1998). "Career guidance in Malta: A Mediterranean microstate in transition" (PDF). International Journal for the Advancement of Counselling. 20: 3. doi:10.1023/A:1005386004103. Archived from the original (PDF) on 2017-02-02. Retrieved 2017-11-30.
  14. "The Microstate Environmental World Cup: Malta vs. San Marino". Environmentalgraffiti.com. 15 December 2007. Archived from the original on 25 January 2013. Retrieved 31 March 2009.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  15. "Top 10 Things to See and Do in Malta". Mercury Direct. 12 June 2012. Archived from the original on 16 జూన్ 2012. Retrieved 30 నవంబరు 2017.
  16. Boissevain, Jeremy (1984). "Ritual Escalation in Malta". In Eric R. Wolf (ed.). Religion, Power and Protest in Local Communities: The Northern Shore of the Mediterranean. Walter de Gruyter. p. 165. ISBN 9783110097771. ISSN 1437-5370.
  17. Rudolf, Uwe Jens; Berg, Warren G. (2010). Historical Dictionary of Malta. Scarecrow Press. pp. 1–11. ISBN 9780810873902.
  18. "GEORGE CROSS AWARD COMMEMORATION". VisitMalta.com. 14 April 2015. Archived from the original on 3 April 2015. Retrieved 20 April 2015.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  19. "Should the George Cross still be on Malta's flag?". Times of Malta. 29 April 2012. Retrieved 20 April 2015.
  20. "Christmas Broadcast 1967". Retrieved 20 April 2015.
  21. మూస:Bibleref. Wikisource
  22. 22.0 22.1 Central Intelligence Agency (CIA). "Malta". The World Factbook. Archived from the original on 2015-10-16. Retrieved 2017-11-30.
  23. "Chapter 1 – The Republic of Malta". Legal-Malta. Archived from the original on 27 ఆగస్టు 2011. Retrieved 30 నవంబరు 2017.
  24. "Hal Saflieni Hypogeum". UNESCO. Retrieved 18 January 2014.
  25. "City of Valletta". UNESCO. Archived from the original on 25 మార్చి 2016. Retrieved 30 నవంబరు 2017.
  26. "Megalithic Temples of Malta". UNESCO. Retrieved 18 January 2014.
  27. "Malta Temples and The OTS Foundation". Otsf.org. Retrieved 31 March 2009.
  28. 28.0 28.1 Daniel Cilia, Malta Before History (2004: Miranda Publishers) ISBN 9990985081
  29. "Malta's iconic Azure Window, seen in Game of Thrones, crumbles into sea during heavy storms". ABC.
  30. మూస:LSJ.
  31. 31.00 31.01 31.02 31.03 31.04 31.05 31.06 31.07 31.08 31.09 31.10 31.11 Castillo, Dennis Angelo (2006). The Maltese Cross: A Strategic History of Malta. Greenwood Publishing Group.
  32. మూస:L&S
  33. Pickles, Tim (1998). Malta 1565: Last Battle of the Crusades. Osprey Publishing. ISBN 978-1-85532-603-3.[permanent dead link]
  34. "Renaming Malta the Republic of Phoenicia". Times of Malta. Allied Newspapers Ltd.
  35. Smith, William (1872). John Murray (ed.). A Dictionary of Greek and Roman Geography. Vol. II. p. 320.
  36. 36.0 36.1 "Gozo". IslandofGozo.org. 7 October 2007. Archived from the original on 22 August 2008.
  37. Bonanno 2005, p.22
  38. Dennis Angelo Castillo (2006). The Maltese Cross A Strategic History of Malta. Greenwood Publishing Group. p. 25. ISBN 978-0-313-32329-4.
  39. Victor Paul Borg (2001). Malta and Gozo. Rough Guides. p. 331. ISBN 978-1-85828-680-8.
  40. So who are the ‘real’ Maltese. There's a gap between 800 and 1200 where there is no record of civilisation. It doesn't mean the place was completely uninhabited. There may have been a few people living here and there, but not much……..The Arab influence on the Maltese language is not a result of Arab rule in Malta, Prof. Felice said. The influence is probably indirect, since the Arabs raided the island and left no-one behind, except for a few people. There are no records of civilisation of any kind at the time. The kind of Arabic used in the Maltese language is most likely derived from the language spoken by those that repopulated the island from Sicily in the early second millennium; it is known as Siculo-Arab. The Maltese are mostly descendants of these people.
  41. The origin of the Maltese surnames. Ibn Khaldun puts the expulsion of Islam from the Maltese Islands to the year 1249. It is not clear what actually happened then, except that the Maltese language, derived from Arabic, certainly survived. Either the number of Christians was far larger than Giliberto had indicated, and they themselves already spoke Maltese, or a large proportion of the Muslims themselves accepted baptism and stayed behind. Henri Bresc has written that there are indications of further Muslim political activity on Malta during the last Suabian years. Anyhow there is no doubt that by the beginning of Angevin times no professed Muslim Maltese remained either as free persons or even as serfs on the island.
  42. Holland, James (2003). Fortress Malta An Island Under Siege 1940-43. Miramax. ISBN 1-4013-5186-7.
  43. Palaeolithic Man in the Maltese Islands, A. Mifsud, C. Savona-Ventura, S. Mifsud
  44. Skeates, Robin (2010). An Archaeology of the Senses: Prehistoric Malta. Oxford University Press. pp. 124–132. ISBN 978-0-19-921660-4.
  45. "Brief History of Malta". LocalHistories.org. 7 October 2007.
  46. Anthon, Charles (1848). A Classical Dictionary: Containing an Account of the Principal Proper Names. New York Public Library.
  47. "Old Temples Study Foundation". OTSF. Retrieved 31 March 2009.
  48. Sheehan, Sean (2000). Malta. Marshall Cavendish. ISBN 0-7614-0993-9.
  49. "Archaeology and prehistory". Aberystwyth, The University of Wales. Archived from the original on 12 డిసెంబరు 2008. Retrieved 13 డిసెంబరు 2017.
  50. "Visit Malta-Malta, Gozo, Comino-Museums in Malta-Museum of Archaeology". Visitmalta.com. Archived from the original on 29 మార్చి 2010. Retrieved 2 August 2010.
  51. "Ancient mystery solved by geographers". Port.ac.uk. 20 April 2009. Archived from the original on 29 డిసెంబరు 2010. Retrieved 13 డిసెంబరు 2017.
  52. Mottershead, Derek; Pearson, Alastair; Schaefer, Martin (2008). "The cart ruts of Malta: an applied geomorphology approach". Antiquity. 82 (318): 1065–1079. doi:10.1017/S0003598X00097787.
  53. Daniel Cilia, "Malta Before Common Era", in The Megalithic Temples of Malta. Retrieved 28 January 2007.
  54. Piccolo, Salvatore; Darvill, Timothy (2013). Ancient Stones, The Prehistoric Dolmens of Sicily. Abingdon/GB: Brazen Head Publishing. ISBN 9780956510624.
  55. "Notable dates in Malta's history". Department of Information – Maltese Government. 6 February 2008. Archived from the original on 25 నవంబర్ 2009. Retrieved 13 డిసెంబర్ 2017. {{cite news}}: Check date values in: |access-date= and |archive-date= (help)
  56. Owen, Charles (1969). The Maltese Islands. Praeger.
  57. "Mdina & The Knights". Edrichton.com. Archived from the original on 4 మార్చి 2016. Retrieved 13 డిసెంబరు 2017.
  58. Cassar 2000, pp. 53–55
  59. 59.0 59.1 Terterov, Marat (2005). Doing Business with Malta. GMB Publishing Ltd. ISBN 1-905050-63-1.
  60. 60.00 60.01 60.02 60.03 60.04 60.05 60.06 60.07 60.08 60.09 "Malta". www.treccani.it (in Italian). Enciclopedia Italiana. Retrieved 2 November 2015.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
  61. The Art Journal: The Illustrated Catalogue of the Industry of All Nations, Volume 2. Virtue. 1853. p. vii. Retrieved 15 February 2014.
  62. "Volume 16, Issue 1". Fondazzjoni Patrimonju Malti. Archived from the original on 21 February 2014. Retrieved 16 February 2014.
  63. 63.0 63.1 Cassar 2000, pp. 56–57
  64. "218 BC – 395 AD Roman Coinage". www.centralbankmalta.org. Bank of Malta. Archived from the original on 26 January 2015. Retrieved 2 November 2015.
  65. Caruana, A. A. (1888). "Remains of an Ancient Greek Building Discovered in Malta". The American Journal of Archaeology and of the History of the Fine Arts. Valletta, Malta. 4 (4): 450–454. doi:10.2307/496131. JSTOR 496131.
  66. "Roman Times". visitmalta.com.
  67. Brown, Thomas S. (1991). "Malta". In Kazhdan, Alexander (ed.). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. p. 1277. ISBN 0195046528.
  68. Edwards, I. E. S.; Gadd, C. J.; Hammond, N. G. L. (1975). The Cambridge Ancient History. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-08691-2.
  69. Troll, Christian W.; Hewer, C.T.R. (12 September 2012). "Journeying toward God". Christian Lives Given to the Study of Islam. Fordham Univ Press. p. 258. ISBN 9780823243198.
  70. "Brief history of Sicily" (PDF). Archaeology.Stanford.edu. 7 October 2007. Archived from the original (PDF) on 19 జనవరి 2012. Retrieved 13 డిసెంబరు 2017.
  71. 71.0 71.1 Travel Malta. The Arab period and the Middle Ages: MobileReference. ISBN 9781611982794.
  72. Brincat, M.J. (1995) Malta 870–1054 Al-Himyari's Account and its Linguistic Implications. Valletta, Malta: Said International.
  73. Wilson, Andrew (2006). Corpus Linguistics Around the World. Rodopi. ISBN 90-420-1836-4.
  74. Bain, Carolyn (2004). Malta & Gozo. Lonely Planet. ISBN 1-74059-178-X.
  75. Previté-Orton (1971), pg. 507–11
  76. Blouet, B. (1987) The Story of Malta. Third Edition. Malta: Progress Press, p.37.
  77. Blouet, B. (1987) The Story of Malta. Third Edition. Malta: Progress Press, p.37-38.
  78. Martin, Robert Montgomery (1843). History of the colonies of the British Empire, W. H. Allen, p. 569: "Malta remained for 72 years subject of the emperors of Germany. The island was after the period of Count Roger of the Normans afterwards given up to the Germans, on account of the marriage between Constance, heiress of Sicily, and Henry VI, son of the Emperor Friedrick Barbarossa. Malta was elevated to a county and a marquisate, but its trade was now totally ruined, and for a considerable period of it remained solely a fortified garrison."
  79. "Time-Line". AboutMalta.com. 7 October 2007.
  80. Goodwin, Stefan (2002). Malta, Mediterranean bridge, Greenwood Publishing Group. p. 31 ISBN 0897898206.
  81. Peregin, Christian (4 August 2008). "Maltese makeover". The Times. Malta.
  82. Malta under the Angevins Archived 2017-10-17 at the Wayback Machine. melitensiawth.com
  83. "Superintendance of Cultural Heritage". Government of Malta. Archived from the original on 28 జనవరి 2012. Retrieved 13 డిసెంబరు 2017.
  84. Luttrell, Anthony (1970). "The House of Aragon and Malta: 1282-1412" (PDF). Journal of the Faculty of Arts. 4 (2): 156–168. Archived from the original (PDF) on 2017-10-17. Retrieved 2017-12-13.
  85. Denaro, Victor F. (1963). Yet More Houses in Valletta Archived 2016-03-02 at the Wayback Machine. Melita Historica. p. 22.
  86. de Vertot, Abbe (1728) The History of the Knights of Malta vol. II (facsimile reprint Midsea Books, Malta, 1989).
  87. 87.0 87.1 "Malta History". Jimdiamondmd.com. Retrieved 12 October 2008.
  88. "Malta History 1000 AD–present". Carnaval.com. Archived from the original on 4 February 2012. Retrieved 12 October 2008.
  89. "La cesión de Malta a los Caballeros de San Juan a través de la cédula del 4 de marzo de 1530" (PDF). orderofmalta.int. Archived from the original (PDF) on 2015-09-24. Retrieved 2017-12-13.
  90. "LA SOBERANA ORDEN DE MALTA A TRAVÉS DE DIEZ SIGLOS DE HISTORIA Y SU RELACIÓN CON LA ACCIÓN HUMANITARIA" (PDF). uma.es.
  91. El halcón maltés regresará a España dos siglos después. El Pais (14 August 2005). Retrieved on 1 May 2017.
  92. "La verdadera historia del halcón maltés". Archived from the original on 30 May 2016.{{cite news}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  93. "El halcón y el mar". trofeocaza.com. 22 October 2014. Archived from the original on 30 May 2016.{{cite news}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  94. "El Rey volverá a tener otro halcón maltés en primavera".
  95. https://www.britannica.com/topic/Hospitallers
  96. Angelo Castillo, Dennis (2006). The Maltese Cross: A Strategic History of Malta. Greenwood Publishing Group. p. 55. ISBN 978-0-313-32329-4.
  97. Braudel, Fernand (1995) The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II, vol. II. University of California Press: Berkeley.మాల్టా
  98. Martin, Robert Montgomery (1839) Statistics of the colonies of the British empire. W.H. Allen. p. 574.
  99. Frendo, Henry (December 1998). "The French in Malta 1798 – 1800 : reflections on an insurrection". Cahiers de la Méditerranée. University of Malta. 57 (1): 143–151. ISSN 1773-0201.
  100. "Palazzo Parisio". gov.mt.
  101. "Napoleon's bedroom at Palazzo Parisio in Valletta!". maltaweathersite.com. Archived from the original on 2016-03-04. Retrieved 2017-12-13.
  102. Stagno-Navarra, Karl (24 January 2010). "Leaving it in neutral". MaltaToday.
  103. "This day, May 15, in Jewish history". Cleveland Jewish News. Archived from the original on 19 మే 2014. Retrieved 13 డిసెంబరు 2017.
  104. 104.0 104.1 104.2 104.3 104.4 104.5 Sciberras, Sandro. "Maltese History – F. The French Occupation" (PDF). St Benedict College. Archived from the original (PDF) on 3 మే 2015. Retrieved 13 డిసెంబరు 2017.
  105. Weider, Ben. "Chapter 12 – The Egyptian Campaign of 1798". International Napoleonic Society. Archived from the original on 12 March 2016.
  106. Shosenberg, J.W. (April 2017). "NAPOLÉON'S EGYPTIAN RIDDLE". Military History. 34 (1): 25 – via Ebsco.
  107. Holland, James (2003). Fortress Malta: An Island Under Siege, 1940–1943. Miramax Books. ISBN 1-4013-5186-7.
  108. Rudolf & Berg 2010, p. 11
  109. Galea, Michael (16 November 2014). "Malta earns the title 'nurse of the Mediterranean'". Times of Malta. Archived from the original on 6 February 2016.
  110. "Malta definition of Malta in the Free Online Encyclopedia". Free Online Encyclopedia – List of Legal Holidays. Retrieved 8 July 2013.
  111. "SETTE GIUGNO". Visitmalta – The official tourism website for Malta, Gozo and Comino. Archived from the original on 30 January 2014. Retrieved 8 July 2013.
  112. 112.0 112.1 Bierman, John; Smith, Colin (2002). The Battle of Alamein: Turning Point, World War II. Viking. p. 36. ISBN 978-0-670-03040-8.
  113. Titterton, G. A. (2002). The Royal Navy and the Mediterranean, Volume 2. Psychology Press. p. xiii. ISBN 978-0-7146-5179-8.
  114. Elliott, Peter (1980). The Cross and the Ensign: A Naval History of Malta, 1798–1979. Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-926-9.
  115. Calvocoressi, Peter (1981). Top Secret Ultra – Volume 10 of Ballantine Espionage Intelligence Library (reprint ed.). Ballantine Books. pp. 42, 44. ISBN 978-0-345-30069-0.
  116. "The Siege of Malta in World War Two". Retrieved 15 April 2007.
  117. "RUC awarded George Cross". BBC News. 23 November 1999. Retrieved 21 June 2011.
  118. Breacher, Michael (1997). A Study of Crisis. University of Michigan Press. p. 611. ISBN 9780472108060.
  119. "1989: Malta summit ends Cold War". BBC: On This Day. 3 December 1989. Retrieved 1 October 2014.
  120. Grima, Noel (2 October 2011). "Retaining Guido De Marco's Euro-Mediterranean vision". The Malta Independent. Standard Publications Ltd. Retrieved 27 February 2016.
  121. "Malta votes 'yes' to EU membership". CNN. 9 March 2003. Archived from the original on 13 March 2003. Retrieved 1 October 2014.
  122. Bonello, Jesmond (17 April 2013). "Malta takes its place in EU". Times of Malta. Allied Newspapers Limited. Retrieved 27 February 2016.
  123. "The History of the European Union – 2000–today". Archived from the original on 15 జూన్ 2007. Retrieved 13 డిసెంబరు 2017.
  124. "Cyprus and Malta set to join eurozone in 2008". 16 May 2007. Archived from the original on 30 జనవరి 2009. Retrieved 13 డిసెంబరు 2017.
  125. "Island Landscape Dynamics: Examples from the Mediterranean". Archived from the original on 4 మే 2011. Retrieved 20 December 2011.
  126. Commission for the Geological Map of the World. "Geodynamic Map of the Mediterranean". Archived from the original on 17 డిసెంబరు 2008. Retrieved 15 ఫిబ్రవరి 2018.
  127. "Geothermal Engineering Research Office Malta". Archived from the original on 4 ఏప్రిల్ 2016. Retrieved 15 ఫిబ్రవరి 2018.
  128. "Mediterranean Forests, Woodlands and Scrub – A Global Ecoregion". Panda.org. Archived from the original on 13 March 2008. Retrieved 28 November 2008.
  129. The Maltese Islands Archived 2009-05-31 at the Wayback Machine, Department of Information – Malta.
  130. Weather of Malta – MET Office in Malta International Airport
  131. Ltd, Allied Newspapers. "Updated - 'Snowflakes' reported in several parts of Malta - Met Office 'monitoring' situation".
  132. "Valletta Climate Guide". Retrieved 5 June 2009.
  133. 133.0 133.1 "Malta's Climate". maltaweather.com. Archived from the original on 2015-10-16. Retrieved 2018-02-15.
  134. Birżebbuġa, Malta average sea temperature – seatemperature.org
  135. "Climate Data for Luqa". National Oceanic and Atmospheric Administration. Retrieved 15 October 2012.
  136. "Met Office: Climate averages 1971–2000". Met Office. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 20 September 2011.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  137. "Luqa Weather Averages 1981–2010". Meteo-climat-bzh.dyndns.org. Retrieved 2 June 2015.
  138. "Sunshine & Daylight Hours in Luqa, Malta Sunlight, Cloud & Day length". Malta.climatemps.com. Archived from the original on 1 May 2015. Retrieved 1 June 2015.
  139. "Demographia: World Urban Areas" (PDF). Retrieved 20 October 2013.
  140. "Study on Urban Functions" Archived 24 సెప్టెంబరు 2015 at the Wayback Machine – European Spatial Planning Observation Network, 2007
  141. "World Urbanization Prospects" – Department of Economic and Social Affairs/Population Division, United Nations (Table A.2; page 79)
  142. "Interim Territorial Cohesion Report" – Preliminary results of ESPON and EU Commission studies
  143. Terterov, Marat; Reuvid, Jonathan (2005). Doing Business with Malta. GMB Publishing. p. 167. ISBN 9781905050635.
  144. "Creativity Works – A report on Malta's Creative Economy strategy for the Cultural and Creative Industries – Part 3" (PDF). Malta Ministry of Finance, Ministry of Tourism. 2012. p. 121. Archived from the original (PDF) on 2017-02-11. Retrieved 2018-02-15.
  145. ""The emblem of Malta", Department of Information". Doi.gov.mt. Archived from the original on 30 జూలై 2012. Retrieved 20 October 2013.
  146. "IMF World Economic Outlook (WEO) – Recovery, Risk, and Rebalancing, October 2010 – Table of Contents". Imf.org. 6 October 2010. Retrieved 1 June 2011.
  147. "Unprecedented growth for Malta's film industry". The Times. Malta. 21 July 2010. Retrieved 1 October 2014.
  148. "Silent films showed scenes shot in Malta". The Times. Malta. 4 November 2012. Retrieved 1 October 2014.
  149. "Malta Movie locations – Malta-Tix". Malta-Tix. Archived from the original on 25 డిసెంబరు 2016. Retrieved 25 మార్చి 2018.
  150. Carabott, Michael (14 July 2005). "Incentives To boost film production in Malta". The Malta Independent. Standard Publications Ltd. Archived from the original on 15 May 2016. Retrieved 1 October 2014.
  151. "Hollywood's favourite playground". The Times of India.
  152. "Malta funds". Financemalta.org. 5 May 2010. Archived from the original on 4 March 2013. Retrieved 12 March 2013.
  153. "Apartments.com.mt". apartments.com.mt. 10 February 2016. Archived from the original on 10 November 2015. Retrieved 10 February 2016.
  154. Eurostat (1 December 2016). "GDP per capita in PPS". Europa web portal. Retrieved 9 February 2017.
  155. "Cyprus and Malta to adopt euros". BBC News Business. 10 July 2007. Retrieved 12 October 2007.
  156. "promoting financial services in Malta". FinanceMalta. Retrieved 12 March 2013.
  157. Sammut, Michael; Savona-Ventura, Charles (1996). "Petrol Lead in a Small Island Environment". International Journal of Risk & Safety in Medicine. 9: 33–40.
  158. "NationMaster – Transportation statistics". Retrieved 19 February 2007.
  159. Simons, Jake Wallis (1 July 2011). "End of the road: no more fares for Malta's vintage buses" – via www.telegraph.co.uk.
  160. "Ministeru għall-Infrastruttura Transport u Komunikazzjoni – Transport Pubbliku". Mitc.gov.mt. Archived from the original on 13 జనవరి 2012. Retrieved 25 మార్చి 2018.
  161. "Arriva Future Decided". di-ve.com news. 22 December 2013. Archived from the original on 27 జూన్ 2016. Retrieved 25 August 2014.
  162. Sansone, Kurt (23 December 2013). "New Year in, Arriva out". The Times. Retrieved 25 August 2014.
  163. Dalli, Kim (1 October 2014). "New bus operator to start in January". The Times.
  164. "Spanish company takes over bus service". The Times. 8 January 2015.
  165. "No discrimination against tourists, says bus company". The Times (Malta) (8 July 2015). Retrieved 1 May 2017.
  166. Another 40 new buses for Malta Public Transport, will be put in service this weekend. The Malta Independent (6 August 2015). Retrieved 1 May 2017.
  167. Ltd, Allied Newspapers. "The end of the Malta Railway".
  168. "AAPA World Port Rankings 2008" (PDF). Retrieved 14 November 2010.
  169. Post and Telecommunications: Q4/2009, nso.gov.mt[dead link]
  170. "Investment in fibre networks stimulates national FttH ambitions in Malta – BuddeBlog". Buddeblog.com.au. 6 November 2012. Archived from the original on 1 February 2014. Retrieved 26 March 2013.
  171. "Maltese Cross on the Euro coins". Malta Media. 12 June 2006. Archived from the original on 10 April 2008. Retrieved 12 October 2007.
  172. "UNWTO Tourism Highlights, 2015 Edition". unwto.org. Archived from the original on 2015-03-15. Retrieved 2018-03-25.
  173. "More Maltese travel abroad". The Malta Independent. Archived from the original on 15 డిసెంబరు 2007. Retrieved 25 మార్చి 2018.
  174. "M for Malta and medical tourism". Archived from the original on 16 డిసెంబరు 2009. Retrieved 25 మార్చి 2018.
  175. "Malta popular with UK medical tourists". Treatmentabroad.net. 2 May 2008. Archived from the original on 16 December 2009. Retrieved 31 March 2009.
  176. Malta signs Cooperation Agreement with ESA. Esa.int. Retrieved 7 June 2012.
  177. "SCubed – Science Student Society". S-Cubed – Science Student Society. Archived from the original on 2015-07-02. Retrieved 2018-03-25.
  178. "ICTSA". ictsamalta.org. Archived from the original on 2015-07-02. Retrieved 2018-03-25.
  179. Ltd, Allied Newspapers. "The struggle for independence". Times of Malta (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 26 September 2018.
  180. Malta Recent Economic and Political Developments Yearbook Volume 1 Strategic Information and Developments. Int'l Business Publications, Inc. 2013. p. 38. ISBN 9781433063503.
  181. 181.0 181.1 Cutajar, D. "An Overview of the Art of Malta". Hopeandoptimism.com. Archived from the original on 6 డిసెంబర్ 2008. Retrieved 31 March 2009. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  182. Malta Country Study Guide Volume 1 Strategic Information and Developments. 3 March 2012. ISBN 9781438774978.
  183. "Right Outside my Window", The Malta Independent, 23 April 2006. Retrieved 11 June 2014
  184. Crary, David (9 September 2010). "Study finds Americans in generous mood". The Huffington Post via Burlington Free Press.
  185. "Patri Manwel Magri u l-Ipoġew", Lil Ħbiebna, November 2003, pp. 195–197.
  186. Zarb, T. (1998) Folklore of An Island. PEG Ltd. ISBN 9990900973
  187. Cassar Pullicino, J. (1992) "A New Look at Old Customs", in Studies in Maltese Folklore, Malta University Press (1992).
  188. Malta Recent Economic and Political Developments Yearbook Volume 1 Strategic Information and Developments ISBN 978-1-433-06350-3 p. 41
  189. "Isle of MTV 2012". gozoandmalta. Archived from the original on 8 July 2012. Retrieved 28 June 2012.
  190. "Top 25 Annual Events in Malta Not to Miss". MaltaUncovered.com (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 25 February 2016. Retrieved 4 January 2018.
  191. Borg, Joseph. "Malta – Media Landscape". European Journalism Centre. Archived from the original on 14 February 2016. Retrieved 10 March 2016.
  192. Debattista, Martin (20 October 2011). "Analogue TV is dead: Long live digital TV!". The Times. Malta. Retrieved 3 March 2016.
  193. "MCA Communications Market Review, July to December 2012" (PDF). Malta Communications Authority. Retrieved 11 June 2013.
  194. "Census of Population and Housing 2011 (Preliminary Report)". National Statistics Office, Malta. Archived from the original on 15 మే 2013. Retrieved 11 June 2013.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=మాల్టా&oldid=4041016" నుండి వెలికితీశారు