బుడమేరు కాలువ
| బుడమేరు | |
|---|---|
 ఏలూరు సమీపంలో చేపల చెరువుల మధ్య, కొల్లేరు సరస్సు వైపు ప్రవహిస్తున్న బుడమేరు | |
 | |
| స్థానం | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| జిల్లా | ఎన్టీఆర్ జిల్లా, కృష్ణా జిల్లా, ఏలూరు జిల్లా. |
| భౌతిక లక్షణాలు | |
| సముద్రాన్ని చేరే ప్రదేశం | కొల్లేరు సరస్సు |
| పొడవు | 162 కి.మీ. (101 మై.) |
బుడమేరు కృష్ణా జిల్లాలో గల ఒక వాగు. ఈ వాగు మైలవరం సమీపం లోని కొండలపై పుట్టి 160 కిలో మీటర్లు ప్రవహించి, కొల్లేరు సరస్సులో కలుస్తుంది. ఈ వాగుని విజయవాడ దుఖః దాయినిగా చెప్పవచ్చు. [1][2] ఈ వాగు వరదలను నివారించడానికి వెలగలేరు వద్ద వెలగలేరు రెగ్యులేటర్ ను నిర్మించారు. ఈ రెగ్యులేటర్ నుండి నిర్మించిన కాలువ బుడమేరు డైవర్సన్ ఛానల్ (బిడిసి) గా పిలువబడింది. బుడమేరు డైవర్షన్ ఛానల్ ద్వారా నార్ల తాతారావు తాప విద్యుత్ కేంద్రం వద్ద కృష్ణా నదిలో కలుస్తుంది. పోలవరం కుడికాలువ, ఈ రెగ్యులెటర్ వద్ద ముగిసి, బుడమేరు డైవర్షన్ ఛానల్లో కలుస్తుంది.[3]
మరో నదీ పరీవాహక ప్రాంతం నుంచి ప్రధాన కృష్ణానదికి నీటిని మళ్లించడం ఇదే తొలిసారి. డైవర్షన్ ఛానల్ 10,500 క్యూసెక్కుల ప్రవాహ సామర్థ్యం కలిగి ఉంది. ఈ డైవర్షన్ ఛానల్ చివరలో పోలవరం కుడికాలువలో భాగంగా చేయబడింది. అయితే పోలవరం కుడికాలువ డిజైన్ కెపాసిటీకి సరిపోయేలా దాని ప్రవాహ సామర్థ్యాన్ని 17,500 క్యూసెక్కులకు పెంచాల్సిఉంది. పోలవరం కుడికాలువ నుండి కొంత నీటిని కృష్ణా డెల్టాలోని ఏలూరు కాలువకు బుడమెరు వాగులో ప్రవహించేలా చేసి, విజయవాడలోని ఈ కాలువ ప్రక్కన నది ప్రవహిస్తున్నందున, నదిని గ్రావిటీ ద్వారా కాలువకు అనుసంధానం చేయవచ్చు (గూగుల్ ఎర్త్' భౌగోళిక పటాలు) తద్వారా ఏలూరు కాలువ ద్వారా నేరుగా ప్రకాశం బ్యారేజీ చెరువుకు నీటిని తరలించవచ్చు.
హైడ్రో పవర్ స్టేషన్ సాధ్యత
[మార్చు]పోలవరం కుడికాలువ నీటిని ప్రస్తుత ఏలూరు కాలువ ద్వారా ప్రకాశం బ్యారేజీకి మళ్లించడం ద్వారా 25 మెగావాట్ల సామర్థ్యం గల జలవిద్యుత్ ప్లాంట్‌ను ఏర్పాటు చేయవచ్చు. అంబాపురం గ్రామానికి ఉత్తరాన ఉన్న కొండచరియలు వెంబడి సముద్రమట్టానికి 33 మీటర్ల ఎత్తున పోలవరం కుడికాలువ విజయవాడ నగర శివార్లలో చేరుతోంది. ఈ పాయింట్ ప్రకాశం బ్యారేజీకి ఉత్తరంగా 7 కిమీ దూరంలో ఉంది. అయితే ఈ కాలువ ఇబ్రహీంపట్నం సమీపం లోని ప్రకాశం బ్యారేజీ చెరువుకు అనుసంధానం చేయడానికి మరో 30 కిమీల ప్రక్కతోవ పడుతుంది. ప్రకాశం బ్యారేజీ నుండి ప్రస్తుతం ఉన్న ఏలూరు కాలువను కృష్ణా నదీపరీవాహక ప్రాంతాన్ని దాటి దిగువ బుడమేరు పరీవాహక ప్రాంతానికి నీటిని సరఫరా చేయడానికి ఎత్తైన శిఖరం/దోయాబ్ (విజయవాడ నగర ప్రదేశం) మీదుగా త్రవ్వబడింది. నగరాన్ని దాటుతున్నప్పుడు ఈ కాలువ డీప్ కట్ కెనాల్ (స్థానిక నేల స్థాయి కంటే గరిష్ట నీటి మట్టం), ఏలూరు డీప్ కట్ కెనాల్ భాగాన్ని (మొదటి 3 కి.మీ పొడవు) ప్రకాశం బ్యారేజీ చెరువు (17.35 మీ ఎం.ఎస్.ఎల్ వద్ద పూర్తి చెరువు స్థాయి)కి నీరు పోయడానికి (నీటి ప్రవాహ దిశను తిప్పికొట్టడానికి) సురక్షితంగా ఉపయోగించవచ్చు. పోలవరం కుడికాలువ కాలువను అయోధ్యనగర్ తర్వాత కాలువతో కలుపుతుంది.[4] 10,000 క్యూసెక్కుల ప్రవాహం వద్ద 25 మెగావాట్ల జలవిద్యుత్‌ను ఉత్పత్తి చేసే కాలువకు పోలవరం కుడికాలువను అనుసంధానిస్తే దాదాపు 11 మీటర్ల హైడ్రాలిక్ డ్రాప్ అందుబాటులో ఉంటుంది. విజయవాడ నగరంలో ప్రస్తుతం ఉన్న కాలువకు అనుసంధానం చేసేందుకు బుడమేరు వాగు వెంబడి టెయిల్ రేస్ కెనాల్ వెళ్లడం వల్ల భూసేకరణ అవసరం లేదు.
అంతర్రాష్ట్ర నీటి భాగస్వామ్యం
[మార్చు]అంతర్రాష్ట్ర నీటి భాగస్వామ్యం 1978 ఆగస్టు 4 (పేజీ 89) (పేజీ 89), 1979 జనవరి 29 (పేజీ 101) ప్రకారం ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక, మహారాష్ట్రలు పోలవరం కుడికాలువ ద్వారా బదిలీ చేయబడిన 80 టిఎంసి నీటిలో వరుసగా 21 టిఎంసి, 14 టిఎంసిలను పోలవరం రిజర్వాయర్ నుంచి కృష్ణా నది మీదుగా ప్రకాశం బ్యారేజీ చెరువు వరకు కాలువ ద్వారా ఉపయోగించుకోవడానికి అర్హులుగా నిర్ణయించబడింది.[5] ప్రకాశం బ్యారేజీ తూర్పు డెల్టా నీటి అవసరాలు (ఏలూరు, పామర్రు, బందరు కాలువల ద్వారా సరఫరా చేయబడిన నీరు) నేరుగా పోలవరం కుడికాలువ నుండి ప్రకాశం బ్యారేజీ చెరువు/కృష్ణా ప్రధాన నదిని దాటవేస్తే, ఈ నీరు 80 టిఎంసిల కింద లెక్కించబడదు. కర్ణాటక, మహారాష్ట్రలతో పంచుకోవాలి. తద్వారా పోలవరం కుడికాలువను బుడమేరు నది ద్వారా ఏలూరు కాల్వతో అనుసంధానం చేయడం ద్వారా ప్రకాశం బ్యారేజీ నుంచి ఎక్కువ గోదావరి నీటిని వినియోగించుకోవచ్చు.
2024 సెప్టెంబరు 1న, విజయవాడలోని బుడమేరు వాగుకు తీవ్ర వరదలు వచ్చాయి. ఈ ప్రాంతాన్ని ప్రభావితం చేసే విస్తృత వరద సంఘటనలో ఇది ఒక ప్రధానభాగమైంది. కృష్ణానది ప్రభావానికి మించి నగరానికి గణనీయమైన ముప్పు తెచ్చిపెట్టింది. 2005లో జరిగిన చివరి పెద్ద వరద ఘటనలో బుడమేరు పొంగి ప్రవహించి, నగరంలో మూడు వంతులు నీటమునిగి మునిసిపల్ ఎన్నికల వాయిదాకు దారితీసింది. 2024లో ఖమ్మం జిల్లా నుండి వరదనీరు విజయవాడలోకి అపూర్వమైన శక్తితో ప్రవహించి, 70,000 క్యూసెక్కుల నీటివిడుదలకు చేరుకుంది. ఇది సాధారణ గరిష్టం 11,000 క్యూసెక్కుల కంటే దాదాపు 60,000 క్యూసెక్కుల ఎక్కువ ఉంది. వరదల సమయంలో, నది నుండి నీటి ప్రవాహాన్ని నియంత్రించే ప్రకాశం బ్యారేజీకి మునుపెన్నడూ లేని విధంగా 11.43 లక్షల క్యూసెక్కుల ఇన్ ఫ్లో నమోదైంది, అయితే దాని విడుదల సామర్థ్యం 11.90 లక్షల క్యూసెక్కులు. 2024 సెప్టెంబరు 02 రాత్రికి ఇన్‌ఫ్లో 11.19 లక్షల క్యూసెక్కులకు తగ్గింది. పరిస్థితి మెరుగుపడటంతో మరింత తగ్గింపులు అంచనా వేయబడ్డాయి.[6] వరదల ఫలితంగా గణనీయమైన ఆస్తి నష్టం జరిగింది, ప్రభుత్వ, ప్రైవేట్ ఆస్తులపై విస్తృతమైన ప్రభావాలు, అలాగే గణనీయమైన పంట నష్టాలు సంభవించాయి. ప్రభావిత ప్రాంతాల్లో సాధారణ స్థితిని పునరుద్ధరించడానికి స్థానిక అధికారులు కృషి చేయడంతో, వరదల ప్రభావాలను నిర్వహించడానికి, తగ్గించడానికి ప్రయత్నాలు జరిగాయి.[7]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Ramana Rao, G.V. (9 September 2008). "'Sorrow of Vijayawada' continues to play havoc spotlight". The Hindu. Retrieved 19 October 2014.
- ↑ "Budameru rivulet is a big threat to Vijayawada". Retrieved 2016-07-01.
- ↑ "Polavaram-Vijayawada Link". Water Resources Information System of India. Archived from the original on 19 October 2014. Retrieved 19 October 2014.
- ↑ "Prakasam Barrage". Archived from the original on 10 నవంబర్ 2015. Retrieved 19 October 2015.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) - ↑ ""Godavari Water Disputes Tribunal final report"" (PDF). Archived from the original (PDF) on 12 January 2011. Retrieved 7 October 2015.
- ↑ Lanka, Venu (2024-09-02). "Budameru causes flooding in Vijayawada again after 20 years". The Times of India. ISSN 0971-8257. Retrieved 2024-09-03.
- ↑ Service, Express News (2024-09-03). "Budameru floods a national calamity: CM Chandrababu Naidu". The New Indian Express (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-09-03.