రఘుపతి సహాయ్ ఫిరాఖ్

రఘుపతి సహాయ్ ఫిరాఖ్
రఘుపతి సహాయ్ ఫిరాఖ్
	దస్త్రం:Firaq Gorakhpuri (1896-1982).jpg
పుట్టిన తేదీ, స్థలం	Raghupati Sahay; 1896 ఆగస్టు 28; Gorakhpur, Uttar Pradesh, భారత దేశము
మరణం	1982 మార్చి 3 (వయసు 85); New Delhi, భారత దేశము
కలం పేరు	Firaq Gorakhpuri
వృత్తి	Poet, writer, critic, scholar, lecturer, orator
భాష	Urdu, English, Hindi
జాతీయత	భారత దేశముn
విద్య	M.A. in English literature
రచనా రంగం	Poetry, Literary criticism
గుర్తింపునిచ్చిన రచనలు	Gul-e-Naghma
పురస్కారాలు	Padma Bhushan (1968); Jnanpith Award (1969); Sahitya Akademi Fellowship (1970)
సంతకం
	లువా తప్పిదం: bad argument #2 to 'title.new' (unrecognized namespace name 'Portal')

రఘుపతి సహాయ్ 'ఫిరాఖ్' గోరఖ్‌పూరీ (ఉర్దూ: فراق گورکھپوری, హిందీ: फ़िराक़ गोरखपुरी) (1896 - 1982), ఉర్దూ కవి, జ్ఞానపీఠ పురస్కార గ్రహీత. ప్రామాణిక ఉర్దూ సాహిత్య జగత్తులో ప్రస్తావించవలసిన కవి. సాహిర్, ఇక్బాల్, భూపేంద్రనాథ్ కౌషిక్ ఫిక్ర్, ఫైజ్ అహ్మద్ ఫైజ్, కైఫీ అజ్మీల వంటి ఉర్దూ కవుల సమకాలీకుడు. ఈయన కవితాసంకలనాలలో రూహ్-ఓ-ఖయామత్, గుల్-ఏ-రనా, నగ్మానుమా, ఈయన సర్వోత్కృష్ట రచన గుల్-ఏ-నగ్మా ప్రముఖమైనవి.

రఘుపతి సహాయ్ 1896లో గోరఖ్‌పూర్‌లోని కాయస్థ కుటుంబంలో జన్మించాడు. ప్రాంతీయ సివిల్ సర్వీసులో పదవి పొంది ప్రభుత్వోద్యోగిగా పనిచేశాడు. ఆ తరువాత్ రాజీనామా చేసి అలహాబాదు విశ్వవిద్యాలయంలో ఆంగ్ల భాషా ఉపన్యాసకునిగా పనిచేశాడు. ఉర్దూ భాషా మణిబాల 'గుల్-ఎ-నగ్మా' రచించాడు. ఈ రచన ఆయనకు జ్ఞానపీఠ అవార్డుతో పాటు 1960 సంవత్సరానికి ఉర్దూలో సాహిత్య అకాడెమీ పురస్కారాన్ని కూడా తెచ్చిపెట్టింది.^[1]

ఫిరాఖ్ ఉర్దూ భాషలో ప్రప్రథమంగా జ్ఞానపీఠ అవార్డును పొందిన ఘనుడు.

రచనలు

గుల్-ఎ-నగ్మా
గుల్-ఎ-రానా
మషాల్
రూహ్-ఎ-కాయినాత్
రూప్ (రుబాయి)
షబిస్తాన్
సర్గం
బజ్మ్-ఎ-జిందగి రంగ్-ఎ-షాయరి

పురస్కారాలు

1960 – Sahitya Akademi Award in Urdu
1968 – Padma Bhushan
1968 – సోవియట్ లాండ్ నెహ్రూ అవార్డు
1969 – Jnanpith Award (First Jnanpith Award for Urdu literature)^[2]
1970 – Sahitya Akademi Fellowship
1981 – Ghalib Academi Award

మూలాలు

↑ Awards - 1955-2007 Archived 2009-05-27 at the Wayback Machine Sahitya Akademi Official listing.
↑ "Jnanpith Laureates Official listings". Jnanpith Website. Archived from the original on 2007-10-13. Retrieved 2014-02-24.

బయటి లింకులు

(in Hindi) Firaq Gorakhpuri at Kavita Kosh Archived 2012-04-05 at the Wayback Machine

An example of his work (on YouTube): [1]

మూలాలు

[1] Awards - 1955-2007 Archived 2009-05-27 at the Wayback Machine Sahitya Akademi Official listing.

[2] "Jnanpith Laureates Official listings". Jnanpith Website. Archived from the original on 2007-10-13. Retrieved 2014-02-24.

[1]

[2]

v t e జ్ఞానపీఠ పురస్కారం
1965–1985	జి. శంకర కురుప్ (1965) తారాశంకర్ బందోపాధ్యాయ (1966) డా.కె.వి.పుట్టప్ప (కువెంపు) , ఉమాశంకర్ జోషి (1967) సుమిత్రానందన్ పంత్ (1968) ఫిరాఖ్ గోరఖ్‌పురి (1969) విశ్వనాథ సత్యనారాయణ (1970) బిష్ణు డే (1971) రామ్‌ధారీ సింగ్ దినకర్ (1972) దత్తాత్రేయ రామచంద్ర బెంద్రే , గోపీనాథ్ మొహంతి (1973) విష్ణు సఖారాం ఖాండేకర్ (1974) పి.వి.అఖిలన్ (1975) ఆశాపూర్ణా దేవి (1976) కె.శివరాం కారంత్ (1977) సచ్చిదానంద వత్సయన్ (1978) బీరేంద్ర కుమార్ భట్టాచార్య (1979) ఎస్.కె.పొట్టెక్కాట్ (1980) అమృతా ప్రీతం (1981) మహాదేవి వర్మ(1982) మాస్తి వెంకటేశ అయ్యంగార్ (1983) తకళి శివశంకర పిళ్ళై (1984) పన్నాలాల్ పటేల్ (1985)
1986–2000	సచ్చిదానంద రౌత్రాయ్ (1986) విష్ణు వామన్ శిర్వాద్కర్ (1987) డా.సి.నారాయణ రెడ్డి (1988) ఖుర్రతుల్ ఐన్ హైదర్ (1989) వినాయక కృష్ణ గోకాక్ (1990) సుభాష్ ముఖోపాధ్యాయ (1991) నరేశ్ మెహతా (1992) సీతాకాంత్ మహాపాత్ర (1993) యు.ఆర్.అనంతమూర్తి (1994) ఎం.టి.వాసుదేవన్ నాయర్ (1995) మహాశ్వేతా దేవి (1996) అలీ సర్దార్ జాఫ్రి (1997) గిరీష్ కార్నాడ్ (1998) గురుదయాల్ సింగ్, నిర్మల్ వర్మ (1999) ఇందిరా గోస్వామి (2000)
2001–ప్రస్తుతం వరకు	రాజేంద్ర కేశవ్‌లాల్ షా (2001) డి.జయకాంతన్ (2002) విందా కరందీకర్‌ (2003) రెహమాన్ రాహి‌ (2004) కువర్ నారాయణ్‌ (2005) రవీంద్ర కేళేకర్‌ , సత్యవ్రత శాస్త్రి‌ (2006) ఒ.ఎన్.వి.కురుప్ (2007) అఖ్లాక్ ముహమ్మద్ ఖాన్(2008) అమర్ కాంత్, శ్రీ లాల్ శుక్లా (2009) చంద్రశేఖర కంబార (2010) ప్రతిభా రాయ్ (2011) రావూరి భరద్వాజ (2012) కేదార్‌నాథ్‌ సింగ్ (2013) భాలచంద్ర నెమాడే (2014) రఘువీర్ చౌదరి (2015) శంఖ ఘోష్ (2016) కృష్ణా సోబ్తి (2017) అమితాబ్ ఘోష్ (2018) అక్కితం అత్యుతన్ నంబూద్రి (2019)