స్వప్నేశ్వర శివాలయం
| స్వప్నేశ్వర శివాలయం | |
|---|---|
| స్థానం | |
| దేశం: | భారత దేశము |
| రాష్ట్రం: | ఒరిస్సా |
| ప్రదేశం: | భువనేశ్వర్ |
| ఎత్తు: | 16 m (52 ft) |
| భౌగోళికాంశాలు: | 20°14′27″N 85°50′39″E / 20.24083°N 85.84417°E |
| నిర్మాణశైలి, సంస్కృతి | |
| నిర్మాణ శైలి: | కళింగన్ శైలి (కళింగ వాస్తుకళ) |
స్వప్నేశ్వర శివ దేవాలయం, ఒరిస్సా, భారతదేశం యొక్క రాజధాని భువనేశ్వర్లో గౌరీనగర్, పుర్వేశ్వర శివ దేవాలయం యొక్క ఈశాన్యం వద్ద 200.00 మీటర్ల దూరంలో ఉంది. ఈ ఆలయం తూర్పు వైపుకు ఎదురుగా ఉంది. పుణ్యక్షేత్రం 2.00 చదరపు మీటర్లు గల ఈ ఆలయం ఖాళీగా ఉంది.
పరిసరాలు[మార్చు]
ఈ ఆలయం చుట్టూ 3.00 మీటర్ల దూరంలో దక్షిణ, పశ్చిమ దిశలలో ప్రైవేట్ నివాస భవనాలు ఉన్నాయి. తూర్పున ఒక రహదారి, ఉత్తరాన ఒక ప్రవాహం. ఈ ఆలయం తూర్పు వైపుకు ఎదురుగా ఉంది.
నిర్మాణ లక్షణాలు (ప్రణాళిక, ఎత్తు)[మార్చు]
ఈ ఆలయం పొడవైన పీఠంలో మూడు మోల్డింగ్స్‌తో ఎత్తులో ఉంది. 50.80 మీ పొడవు x 5.75 మీటర్ల వెడల్పు 0.92 మీటర్ల ఎత్తులో ఉంటుంది. ప్రణాళికలో, ఆలయం చతురస్ర వైమనాలతో, తూర్పు వైపుకు వెనక వంతెనతో పంచరథగా ఉంది. వైమానా 4.65 చదరపు మీటర్లు, 0.15 మీ వెడల్పు పొడవును కొలుస్తుంది. ఎత్తులో, ఆలయం పక్కగ నుండి మస్తకం వరకు 10.00 మీ. ఈ టెంపుల్ యొక్క బడా ట్రైయంగ బాడ యొక్క మూడు రెట్లు విభజనతో ఎత్తు 2.85 మీటర్ల ఎత్తులో ఉంటుంది. పాపగాకు 0.70 మీటర్లు, సాదా జాంగ్ 1.65 మీ పొడవు, ఐదు అచ్చులను 0.50 మీటర్ల ఎత్తుతో కొలిచే ఐదు అచ్చులను కలిగి ఉంది. ఆలయం యొక్క గండీ 5.10 మీటర్ల పొడవు, చైత్య రూపకల్పనలతో అలంకరించబడిన ఆధారంతో ఆభరణాలుగా, అలంకరించబడింది.
రాతి గూళ్ళు, పార్శ్వ దేవతలు[మార్చు]
ఉత్తర, పశ్చిమ, దక్షిణ దిశలో మూడు వైపులా జాంఘా యొక్క రాగ పేగాలో ఉన్న పార్శ్వదేవత గూళ్లు 0.75 మీ. వెడల్పు x 0.45 m వెడల్పు, 0.29 m లోతులో ఖాళీగా ఉంటాయి, అలంకారం లేకుండా ఉంటుంది.
అలంకార లక్షణాలు[మార్చు]
- 'డోర్‌జ్యాబ్బ్స్' : పునర్నిర్మాణ కార్యక్రమంలో ఏర్పాటు చేసిన అదనపు చేర్పులు తలుపులు, ఏ బొమ్మలు లేనివి.
- 'లింటేల్' : ఆలయం యొక్క తాపడం కూడా పునరుద్ధరించబడింది.
నిర్మాణం కోసం ఉపయోగించిన నిర్మాణ సామగ్రి తేలికపాటి బూడిద ఇసుక రాయి, నిర్మాణం సాంకేతికత పొడి రాతితో జరిగింది. నిర్మాణ శైలి కళింగన్. వాస్తవానికి ఈ ఆలయం మూడు అచ్చులతో ఉన్న గంభీరమైన పిస్తాలో నిర్మించబడింది.
సంరక్షణ[మార్చు]
ఈ ఆలయం X, XI ఫైనాన్స్ కమిషన్ అవార్డు కింద ఒరిస్సా స్టేట్ ఆర్కియాలజీ మరమ్మతులు చేసింది. ఇటీవల పునర్నిర్మాణ పనుల కారణంగా ఈ ఆలయం సంరక్షణ వలన మంచి స్థితిలో ఉంది. ఈ ఆలయం పీఠం నుండి కలశం వరకు పూర్తిగా పునర్నిర్మించబడింది.
| వర్గీకరణ | గ్రేడ్ |
|---|---|
| ఆర్కిటెక్చర్ | బి |
| చారిత్రకం | సి |
| అసోసియేషనల్ | సి |
| సాంఘిక / సాంస్కృతికం | సి |
ఆస్తికి సంబంధించిన బెదిరింపులు[మార్చు]
ఈ శివాలయం ఎదుర్కొంటున్న కొన్ని పరిరక్షణ సమస్యలు, వేదిక యొక్క ఉత్తర భాగంలో నీటిని నిలువ ఉండడం దీర్ఘకాలంలో పునాదిని బలహీనపరుస్తుంది.
ఇవి కూడా చూడండి[మార్చు]
బయటి లింకులు[మార్చు]
- Lesser Known Monuments of Bhubaneswar by Dr. Sadasiba Pradhan (ISBN 81-7375-164-1)
- https://web.archive.org/web/20121007101814/http://ignca.nic.in/asi_reports/orkhurda179.pdf
మూలాలు[మార్చు]
| చరిత్ర |  | |
|---|---|---|
| దేవతలు | ||
| సంబంధ వచనాలు | ||
| మంత్రాలు/ స్తోత్రాలు | ||
| వేదాంతాలు | ||
| జ్యోతిర్లింగాలు | ||
| ప్రముఖ ఆలయాలు | ||
| సంప్రదాయాలులు | ||
| రాష్ట్ర చిహ్నాలు |
|  |
|---|---|---|
| ఒడిశా ప్రభుత్వం |
| |
| అంశాలు | ||
| నగరాలు | ||
 ఒడిషా పోర్టల్ | ||