నల్గొండ

నల్గొండ, తెలంగాణ రాష్ట్రం, నల్గొండ జిల్లా, నల్గొండ మండలానికి చెందిన పట్టణం.

నల్గొండ నల్గొండ نلگونڈا
ముద్దుపేరు(ర్లు):  నీలగిరి
దేశం	భారతదేశం
రాష్ట్రం	తెలంగాణ
జిల్లా	నల్లగొండ
ప్రభుత్వం
• ప్రభుత్వ రకం	స్థానిక స్వపరిపాలన
• నిర్వహణ	నల్గొండ పురపాలక సంఘం
• శాసనసభ్యుడు	కోమటి రెడ్డి వెంకట రెడ్డి
• పార్లమెంటు సభ్యుడు	గుత్తా సుఖేందర్ రెడ్డి
సముద్రమట్టం నుండి ఎత్తు	421 మీ (1,381 అ.)
జనాభా (2011)
• మొత్తం	135,163
భాషలు
• అధికారిక	తెలుగు
కాలమానం	UTC+5:30 (భాప్రాకా)
పిన్‌కోడ్	508001
టెలిఫోన్ కోడ్	91 8682
వాహనాల నమోదు కోడ్	TS – 05 -
లోకసభ నియోజకవర్గం	నల్గొండ లోకసభ

ఇది పురపాలకసంఘం హోదా, జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయం కలిగిన పట్టణం.

పేరు వెనుక చరిత్ర.

Nagarjunsagar dam

దీని పేరు రెండు తెలుగు పదాల నుండి వచ్చింది. నల్ల ("నలుపు"), ("కొండ") అనే పదాల కలయక ఏర్పడింది. నల్గొండ గతంలో నీలగిరిగా పిలవబడింది.పేరుకు తగినట్టుగానే పట్టణ పరిధిలో నలుపు వర్ణంగల కొండ ఉంది. బహమనీ సామ్రాజ్యం కాలంలో దీనిని నల్లగొండగా మార్చారు. ఆ తరువాత నిజాంల పాలనలో (అధికారిక ఉపయోగానికి) ఈ పేరును నల్గొండగా మార్చారు.

భౌగోళిక స్థితి

నల్గొండ 17.050 ° N 79.2667 ° E వద్ద ఉంది. ఇది సగటు ఎత్తు 420 మీటర్లు (1,380 అడుగులు) కలిగి ఉంది.

గణాంక వివరాలు

Lateef Ullah Shah Quadri Darga, Nalgonda

2011 భారతదేశ జనాభా లెక్కల ప్రకారం, నల్గొండలో 135,163 మంది జనాభా ఉన్నారు. వీరిలో పురుషులు 51%, మహిళలు 49% ఉన్నారు.నల్గొండ సగటు అక్షరాస్యతా రేటు 87.08%, జాతీయ సగటు 59.5% కంటే ఎక్కువగా ఉంది. పురుషుల అక్షరాస్యత 92.23%, మహిళల అక్షరాస్యత 81.92%.11% జనాభా 6 సంవత్సరాల వయసు కంటే తక్కువ జనాభా 11% మంది ఉన్నారు.

చరిత్ర

Inscription on the death of Rani Rudrama Devi in Chandupalta 1289 AD చందుపట్లలో రాణిరుద్రమ తుదిశ్వాస

View from Udaya Sagaram Tank

నల్గొండ లేదా నీలగిరి పురాతన కాలం నుండి నివాస స్థలం.పాత సిటీ సెంటర్ లో ఒక అశోక స్తంభం ఉంది. కాకతీయుల కాలంలో పానగల్లు గ్రామం నగర కేంద్రంగా ఉండేది.ఇక్కడ పానగల్లు గ్రామంలో మ్యూజియానికి ముందు భాగంలో 11,12 వ శతాబ్దానికి చెందిన ఒక పురాతన చారిత్రాత్మక ఆలయం పచ్చల సోమేశ్వర దేవాలయం, పానగల్లు ఉంది. ఆ అలయం నిర్మాణాత్మక అద్భుతాలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. రామాయణం, మహాభారత దృశ్యాలు దేవాలయ గోడలు మీద మనోహరమైన శిల్పాలుగా చెక్కబడినవి.ఆ దృశ్యాలు శిల్పుల యొక్క అద్భుతమైన నైపుణ్యాన్ని ప్రదర్శిస్తాయి.దేవాలయంలోని కొన్ని భాగాలు అన్య మతస్థులు దుశ్చర్యలకు గురైనలట్లు తెలుస్తుంది.ఆ ఆలయం నల్లరాతితో నిర్మించబడింది.పచ్చల సోమేశ్వరాలయం పునరుద్ధరణకు 1923లో నిజాం ప్రభుత్వ ప్రధాన మంత్రి మహారాజు సర్కిషన్ ప్రసాద్ విశేష కృషి చేసినట్లుగా తెలుస్తుంది. ఈ ఆలయంలోని లింగమునకు ఒక పెద్ద మచ్చ (రత్నం) పాదగబడి ఉండేదని, దేవుడి ఆలంకరణకు పచ్చల హారాలు వేయించి ఉండే వారని, అందువలనే దీనికి పచ్చల సోమేశ్వర ఆలయం అనే పేరు వచ్చిందని తెలుస్తుంది.

నల్గొండలో లభించిన 12వ శతాబ్దికి చెందిన అసంపూర్తి జైన ఫలకం

పచ్చల సోమేశ్వరాలయం నుండి ఒకకి మీ దూరంలో మరొక దేవాలయం 'ఛాయా సోమేశ్వరాలయం' ఉంది.ఈ ఆలయాన్ని "త్రికూటా ఆలయం" అని కూడా పిలుస్తారు.పచ్చల సోమేశ్వర ఆలయం నాలుగు దిక్కులకు అభిముఖంగా రాతి కట్టడాలతో నిర్మితమైన నాలుగు దేవాలయాల క్షేత్రంగా ఉంది. అద్భుతమైన కట్టడం.ఈ దేవాలయం ప్రత్యేకత మహా శివరాత్రికి ఇక్కడ విశేషమైన ప్రత్యేక పూజ కార్యక్రమాలు నిర్వహించబడతాయి.

ఈ ఆలయాన్ని కందూరి చాళుక్య ప్రభువైన  ఉదయ భానుడనే రాజు నిర్మింపజేసినట్లు చారిత్రక ఆథారాల ద్వారా తెలుస్తోంది. ఉదయ సముద్రమనే  పెద్ద చెరువును కూడా ఈ రాజు ఆలయానికి ముందు తవ్వించి, ప్రజలకు సాగునీటిని త్రాగునీటిని అందించినట్లుగా చరిత్ర ద్వారా తెలుస్తుంది. ఈ చెరువు ప్రజల సాగు, త్రాగునీటి అవసరాలను ఈ చెరువు తీరుస్తుంది.

సుమారు వెయ్యి సంవత్సరాల క్రిందట చెరువులోకి కట్టిన రాతిమెట్లు ఇప్పటికి కూడా చెక్కు చెదరకుండా ఉండి, ఆలయానికి వచ్చిన భక్తులు కాళ్ళు, చేతులు కడుక్కోవడానికి ఉపకరిస్తున్నాయి.క్రీ.శ. 18 వ శతాబ్దం నాటికి పానగల్లుప్రాంతములో 365 దేవాలయాలు ఉన్నట్లు చరిత్ర ద్వారా తెలుస్తుంది.

నల్గొండజిల్లా  పానగల్లు ఒకనాడు కాకతీయ సామంతులైన  కందూరు చోళుల రాజథాని. క్రీ.శ 10,12 శతాబ్దాల నడుమ ఈనాటి నల్గొండ, మహబూబ్ నగర్, ఖమ్మం ప్రాంతాలను రాజ్యంగా చేసుకొని  కందూరు చోళులు రాజ్యపాలన కొనసాగించారు. ఇచ్చట ఎన్నెన్నో దేవాలయాలు నిర్మింపబడి నట్టు ఆచూకీ దొరుకుతున్నా, ఆథారాలు మాత్రం  దొరకని  ఎన్నో శిథిలాలు మనకిక్కడ దర్శనమిస్తాయి.  ఇప్పటికీ సజీవంగా నిలిచి ఆనాటి రాజుల కళాతృష్ణకు, ఆనాటి శిల్పుల అపారమేథాసంపత్తికి  నిలువెత్తు సాక్ష్యంగా నిలిచి తెలుగు జాతి ప్రాచీన సాంస్కృతిక సంపదగా  వెలుగుతున్న అపూర్వ నిర్మాణం శ్రీ ఛాయా సోమేశ్వరస్వామి ఆలయం.

ఈ ఆలయంలో దేవతపైకి వచ్చే చాయ (నిలువు నీడ) పవిత్ర గది ముందు చెక్కిన స్తంభాలలో ఒక నీడ కనిపిస్తుంది. కానీ వాస్తవానికి ఎటువంటి స్తంభాల నీడ కాదు. ఇది కాంతి తగ్గిపోవుటకు చీకటి ప్రదేశం. ఇది ఒకే చాంబర్ యొక్క ద్వారం గుమ్మము (ద్వారం) ద్వారా ఏర్పడుతుంది. లైట్ రెండు వైపుల నుండి ప్రవేశద్వారం ద్వారా ప్రవేశిస్తుంది. లోపల రెండు కాంతి బహిర్గతం ప్రాంతాల్లో మధ్య అంతరం స్తంభము యొక్క నీడ కనిపిస్తోంది.స్తంభాలలో ఒకదానిని తాకడం ద్వారా స్థానిక ప్రజలు చాయ పక్కన నీడను కనుగొనడానికి ప్రయత్నిస్తారు. కానీ వారు దాని బదులుగా అస్పష్టమైన నీడను మాత్రమే చూడగలరు.

పదకొండవ శతాబ్దపు శిల్పకళా కాంతి యొక్క తరంగ ధర్మాల గురించి తెలుసుకొని, ఆలయం నిర్మించటం, ప్రవేశద్వార, భిన్నాభిప్రాయాలకు ఇరువైపులా స్తంభాలు, గోడల మధ్య రెండు ఇరుకైన ద్వారాల ద్వారా కాంతి లోపలి గదిలోకి ప్రవేశిస్తుంది. వేరుచేసిన కాంతిని ప్రవేశించే అంచుల నీడ చాంబర్ చేరి, వాటిలో ఒకదానిలో మరొకటి ఖాళీని వదిలివేస్తుంది. ఇటలీ శాస్త్రవేత్త ఫ్రాన్సిస్కో మరియా గ్రిమల్డి అనే పదాన్ని "విక్షేపం" అనే పదాన్ని ఉపయోగించాడు.1660 లో కచ్చితమైన పరిశీలనలను నమోదు చేసిన మొట్టమొదటి ప్రయత్నం.

ఇక్కడే పైరెండు ఆలయాలకన్నా కొంచెం ఆధునిక నిర్మాణంతో కూడిన మరొక వైష్ణవ ఆలయం ఉంది. ప్రస్తుతం ఈ ఆలయంలో నిత్యం పూజలు జరుగుతున్నాయి. ఇందులో ప్రత్యేకంగా చెప్పుకోతగ్గ అష్టధిక్పాలక శిల్పములు, బుగ్వేదమునందు ప్రధాన దేవతలుగా ఇంద్ర, అగ్రి, వర్ణ, కుబేరా, వాయువులు స్తుతించబడ్డాయి.

చాయ సోమేశ్వర దేవాలయం, వెంకటేశ్వర దేవాలయం సున్నితమైన, అత్యంత సుందరమైన పురాతన ప్రసిద్ధ ఆలయాలు.ఈ త్రికూటాలయాల నిర్మాణ కాకతీయశైలి -  కీర్తి తెలుగు జాతికే గర్వకారణం.    

మౌర్యులు, శాతవాహనులు (230 BC - 218 BC)

నల్గొండ ప్రాంత రాజకీయ చరిత్ర మౌర్యులతో మొదలవుతుంది. మౌర్యులు, అశోకడు పరిపాలనలో, ఈ ప్రాంతంపై వారి స్వేతిని నిర్వహించారు. తరువాత ఈ ప్రాంతం శాతవాహనుల యొక్క అధికారంలోకి వచ్చింది, వీరు క్రీ.పూ. 230, క్రీ.పూ. 218 ల మధ్య పాలించారు. ఈ సమయంలో ఈ ప్రాంతం రోమన్ సామ్రాజ్యంతో వాణిజ్య సంబంధాలు ఏర్పడింది.

ఇక్ష్వాకులు (227-306)

ఇక్ష్వాకులు ఈ ప్రాంతంలో నియంత్రణ సాధించిన కాలంలో సగాస్ ఈ ప్రాంతంలో తిప్పారు. ఈ కాలంలో బౌద్ధమతం వృద్ధి చెందింది.ఇక్ష్వాకులు ఎక్కువ కాలం పాలించిన గొప్ప రాజవంశాలలో వీరు ఒకరు.

పల్లవులు

ఇక్ష్వాకులు తరువాత, పల్లవులు, యాదవులు ఈ ప్రాంతంపై ఆధిపత్యం కోసం పోరాడారు. జిల్లాలోని ఒక పెద్ద భాగం బాదామికి చెందిన చాళుక్యుల నుండి రాష్ట్రాకుటాస్ వరకు వెళ్ళింది. 973 లో రాష్ట్రాకుటాస్ పడిపోయింది, కళ్యాణిలోని చాళుక్యులకు ఇచ్చాడు. 12 వ శతాబ్దం చివరి వరకు చాళుక్యుల పరిపాలన కొనసాగింది.

మధ్యయుగ కాలం

పశ్చిమ చాళుక్యుల నుండి కాకతీయాల నియంత్రణలో ఈ జిల్లా ఉత్తీర్ణమైంది. ప్రతాపరుద్ర సమయంలో, సామ్రాజ్యం 1323 లో తుగ్లక్ సామ్రాజ్యంతో అనుసంధానించబడింది. ముహమ్మద్ బీన్ తుగ్లక్ కాలంలో, ముసునూరి చీఫ్ కాప్పాయణాయం, నల్గొండలో భాగంగా అల్లా ఉద్దీన్ దీన్ హసన్ బహన్ షాకు అంకితం చేశారు. అహ్మద్ షా మొదటి కాలంలో ఈ ప్రాంతాన్ని బహ్మానీ రాజ్యంలో చేర్చారు. 1455 లో జలాల్ ఖాన్ తనను తాను నల్గొండలో రాజుగా ప్రకటించుకున్నాడు, కానీ అది స్వల్ప-కాలిక వ్యవహారం. ఈ ప్రాంతం తిరిగి బహ్మనీ రాజ్యంలోకి తీసుకురాబడింది.

కుతుబ్ షాహీలు

బహమాని సుల్తాన్ షిహబ్ద్-దిన్ మహ్మద్ సుల్తాన్ కులీ సమయంలో ప్రస్తుత తెలంగాణ రాష్ట్రంలోని తెలంగాణ ప్రాంతంలో తారాఫ్ దర్గా నియమితులయ్యాడు. అతని నుండి ఈ ప్రాంతం అతని కుమారుడు జమ్షీద్ చేత తీసుకోబడింది. తరువాత 1687 వరకు కుతుబ్ షాహిస్ నియంత్రణలో ఉంది.

ఆధునిక కాలం: మొఘలులు,అసఫ్ జాహిస్

నిజాం-ఉల్-ముల్క్ (అస్సాఫ్ జాహ్ I) బెబార్లోని షేకర్ కొరేలో ముబాసిజ్ ఖాన్ను ఓడించి, స్వతంత్ర సామర్థ్యంతో దక్కన్ ప్రాంతం పరిపాలించారు. ఈ జిల్లా, తెలంగాణలోని ఇతర జిల్లాల వలె, అస్సాఫ్ జహీస్ ఆధీనంలో ఉంది, దాదాపు రెండు వందల ఇరవై అయిదు సంవత్సరాల కాలం వారి కింద ఉంది.

ఆర్దికం

నల్గొండ జిల్లా, పొరుగున ఉన్న గుంటూరు జిల్లా సరిహద్దులలో సున్నపురాయి లభ్యత వల్ల నల్లగొండ జిల్లా సిమెంట్ యొక్క ప్రధాన ఉత్పత్తిదారు.జిల్లా ప్రాంతంలో అత్యధిక సంఖ్యలో సిమెంట్ పరిశ్రమలు ఉన్నాయి

రవాణా

గుంటూరు - సికింద్రాబాద్ లైన్ లో నల్గొండ ప్రధాన రైల్వే స్టేషన్. ఇది దక్షిణ మధ్య రైల్వే గుంటూరు డివిజెన్ పరిధిలోకి వస్తుంది. హురా, చెన్నై, తిరువనంతపురం, విశాఖపట్నం, తిరుపతి, విజయవాడ, గుంటూరు, తెనాలి, రేపల్లె - పల్నాడు, భావ్నగర్, కాకినాడ, హైదరాబాద్ లతో అనుసంధానించే పెక్కు ఎక్స్ ప్రెస్ రైళ్ళు ఇక్కడ ఉన్నాయి.

స్థానిక రైలు సదుపాయం

2 సార్లు కచిగూడ నుండి (సికింద్రాబాద్) ← -> నల్గొండ ← -> మిర్యాలగూడా ఈ ప్రదేశం రహదారి, రైలు మార్గాల ద్వారా రాష్ట్ర రాజధానికి అనుసంధానించబడి ఉంది. అనేక ప్రభుత్వ బస్సులు పట్టణం - హైదరాబాద్ మధ్య రాష్ట్ర ప్రభుత్వం బస్సులు తిరుగాడుతున్నాయిజాతీయ రహదారి 65 నల్గొండ నుండి హైదరాబాదు నుండి విజయవాడ వరకు చౌటుప్పల్, చిట్యాల్, నార్కేట్పల్లి, నకిరేకల్, సూర్యాపేట్, కొదాడ్ ద్వారా వెళుతుంటాయి.

ఆసక్తి ఉన్న ప్రాంతాలు

• టౌన్ లోని రెండు కొండలు (నల్గొండ అనే పేరు వలన) ట్రెక్కింగ్ సాహసాలకు అపారమైన సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉన్నాయి.
• లతీఫ్ సాహెబ్ దర్గా కొండపై ఉంది. ప్రతి సంవత్సరం ఎగ్జిబిషన్ (మేళా) స్థానికంగా 'ఉర్సు' జరుగుతుంది.
• మరొక కొండ కేబ్రోగాల గుట్ట పట్టణం లోపల ఉంది. చూడ ముచ్చటగా ఉంటుంది.
• ప్రపంచంలో అతి పెద్ద రాతి ఆనకట్ట నాగార్జున సాగర్ డామ్ ఇది దక్షిణ భారతదేశంలో 26 గేట్లు, హైడ్రోఎలెక్ట్రిక్ ప్లాంట్లు కలిగి ప్రసిద్ధి చెందింది.
• గౌతమ బుద్ధ మ్యూజియం నాగార్జున సాగర్ డామ్ (విజయపురి) లో ఉంది.
• జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయం నల్గొండ నుండి తూర్పు వైపు 24 కిలోమీటర్ల చందుపట్ల గ్రామంలో పూర్వం కాకతీయులు నిర్మించిన అనేక పురాతన దేవాలయాలు ఉన్నాయి. చందుపట్ల గ్రామం యొక్క చరిత్రకారులు, రచయితలు, ప్రజలు, ఇక్కడ గొప్ప కాకిటి పాలకుడు రాణి రుద్రమదేవి యొక్క కచ్చితమైన మరణ తేదీని నిర్ధారించిన శాసనం కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం కనుగొనబడింది. 1289 నవంబరు 27 గా రుద్రమదేవి మరణం తేదీని ధ్రువీకరించిన చందుపట్ల వద్ద 1994 లో ఈ శిలాశాసనం కనుగొనబడింది. భారతదేశపు మొట్టమొదటి హిందూ మహిళ చక్రవర్తి మరణం మీద ఎలాంటి ఆధారాలు లేవు. ఈ శాసనం గ్రామపు తొట్టెంకి సమీపంలో రుద్రమదేవి సైనికులకు చెందిన పవూవులా ముమ్మడి సైనికుడిగా ఉంది. ఈ శిలాశాసనం కూడా రుద్రమదేవి సైన్యం యొక్క చీఫ్, మల్లికార్జున నాయకుడు, అదే రోజున చంపబడ్డాడు, అయితే ఆమె మరణానికి కారణం ప్రస్తావనే లేదు.
• నందికొండ: కృష్ణానది ఒడ్డున ఒక చిన్న గ్రామం సెంట్రల్ ఆర్కియాలజికల్ డిపార్ట్మెంట్ యొక్క మ్యూజియంలో త్రవ్వకాలు, స్తంభాల మందిరాలు వంటి బౌద్ధ నిర్మాణాలు.
• కోలనూపక దేవాలయం: అలనార్ పట్టణానికి సమీపంలో కలనపక గ్రామంలోని జైన్ పుణ్యక్షేత్రం 2000 సంవత్సరాలకు పైగా ఉంది. ఈ పవిత్ర ఆలయంలో ఆదినాధ్, లార్డ్ నేమినాథ్, లార్డ్ మహావీర, 21 ఇతర "తీర్థంకరాలు" యొక్క మూడు పవిత్ర విగ్రహాలు ఉన్నాయి. ఇటీవలే గుజరాత్, రాజస్థాన్ నుండి 150 కన్నా ఎక్కువ కళాకారులు పునర్నిర్మించారు. పానాగల్ లేదా పనగల్లు: ఇది నల్గొండ పట్టణానికి సమీపంలోనున్న ఒక గ్రామం. ఈ ప్రాంతము కాటితీయులు, రెడ్డి రాజులు, వెలమ రాజులు పాలనలో వుండేది. ఇక్కడ ఒక పురావస్తు ప్రదర్శన శాలకులదు. ఇందులో చాలా పురాతన వస్తువులు బద్రపచి ప్రదర్శనా పెట్టారు. పనగల్ లేదా పనగల్లు: నల్గొండ సమీపంలోని ఒక గ్రామం. కాకతీయ, రెడ్డి, వెలామా రాజుల పాలనలో నిర్మించిన అనేక పురాతన దేవాలయాలు ఉన్నాయి. అనేక ఆసక్తికరమైన కళాఖండాలు కలిగిన ఒక పురావస్తు మ్యూజియం ఉంది. వాదపల్లి: ఈ వంతెనకు ప్రసిద్ధి చెందింది. త్రివేణి సంగమం అని కూడా పిలుస్తారు. ఇక్కడ గోదావరి, కృష్ణ, ముసీ కలిసే మూడు నదులు ఉన్నాయి. నాగాలపహాద్ (నారాయణగూడెం / డబ్బాగూడెం) : ఈ గ్రామం సూర్యపేటలో 18 కిలోమీటర్ల దక్షిణాన ముసీ నది ఒడ్డున ఉంది. ఈ గ్రామంలో రెండు ప్రాచీన దేవాలయాలు (త్రిలింగేశ్వర ఆలయం (శివాలయం), వీరభద్రేశ్వర ఆలయం) ఉన్నాయి, ఇవి కాకటి యుగంలో "రెడ్డి రాజాస్" స్థాపించబడ్డాయి ... నల్ల రాతి మీద చెక్కబడిన అద్భుతమైన కళలు, అందమైన శిల్పాలు ఉన్నాయి. ఈ రెండు దేవాలయాలు వరంగల్ యొక్క "వెయ్యి స్తంభాల ఆలయం", పిళ్ళల ఆలయ దేవాలయం లాంటివి. ప్రతి సంవత్సరం శివరాత్రి 'జతారా'కు కూడా ఈ ఆలయాలు ప్రసిద్ధి చెందాయి.
• ఉదయ సాగరం ట్యాంక్ నుండి వీక్షించండి చదువు జిల్లా ప్రధాన కార్యాలయంగా ఉన్న నల్గొండ పరిసర గ్రామాలకు ప్రాథమిక, ఉన్నత విద్య కోసం కేంద్రంగా ఉంది. నల్గొండలో అనేక ప్రాథమిక, ఉన్నత ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఉన్నాయి, ఇవి తెలుగు ఉర్దూ, ఆంగ్లంలో బోధన మాధ్యమంగా ఉన్నాయి, వాటిలో సెయింట్ అల్ఫాన్సిస్ హైస్కూల్ ఒకటి. అనేక పాఠశాలలు ప్రాథమిక సదుపాయాలతో పనిచేస్తాయి. తల్లిదండ్రులలో ఇటీవలి అవగాహన పాఠశాల యాజమాన్యాలు తమ అవస్థాపనను మెరుగుపర్చడానికి బలవంతంగా ఉంది. మురత్ హై స్కూల్, రహ్మాత్-ఎ-అలమ్, దర్-ఉల్-ఉలమ్ మీర్ బాగ్ కాలనీ, ఫాతిమా నిస్వాన్ వంటి పాత నగరంలోని కొన్ని పాఠశాలలు ప్రస్తుతం ఉన్న ముస్లిం సమాజానికి బోధన మాధ్యమంగా ఉర్దూను అందిస్తున్నాయి. కేంద్రీయ విద్యాలయ ఇటీవల స్థాపించబడింది. నల్గొండ జిల్లాలో ఇంజనీరింగ్, మెడికల్ కళాశాలలు, వృత్తి కళాశాలలు ఉన్నాయి. మహాత్మా గాంధీ విశ్వవిద్యాలయం నల్గొండలో ఏకైక విశ్వవిద్యాలయం. ఇంజనీరింగ్, ఫార్మసీ, విజ్ఞాన శాస్త్రాలకు వివిధ రంగాలలో విద్యను అందించే వృత్తిపరమైన కళాశాలలు కూడా ఉన్నాయి. ఇంజనీరింగ్, ఫార్మసీ కళాశాలలు మోనా ఇంజనీరింగ్ కళాశాల (ముస్లిం మైనారిటీ కళాశాల) వెంకటేశ్వర ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫార్మాస్యూటికల్ సైన్సెస్ నలంద కాలేజ్ ఆఫ్ ఫార్మసీ స్వామి రామానంద తీర్థ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫార్మాస్యూటికల్ సైన్సెస్ నల్గొండ ఇంజనీరింగ్ కళాశాల రామానంద తీర్థ ఇంజనీరింగ్ కళాశాల స్వామి రామానంద తీర్థ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ కమీనిని మెడికల్ కాలేజీ, హిజ్పిటల్. నగరంలో అనేక పాఠశాలలు, కళాశాలలు ఉన్నాయి, ఇవి రాష్ట్ర ప్రభుత్వ విద్యా సంస్థలను కలిగి ఉన్నాయి నాగార్జున ప్రభుత్వ డిగ్రీ కళాశాల. NAAC ద్వారా ఒక గ్రేడ్తో గుర్తింపు పొందింది. స్కూల్ (DIET), B.T. నల్గొండ Govt. జూనియర్ కాలేజ్ ఫర్ గర్ల్స్, నల్గొండ Govt. బాయ్స్ జూనియర్ కళాశాల / కొమటి రెడ్డి ప్రతీవ్ మెమోరియల్ గవర్నమెంట్ జూనియర్ కాలేజ్ ఫర్ బాయ్స్, నల్గొండ ప్రభుత్వ పాలిటెక్నిక్ కాలేజ్, నల్గొండ మహిళల ప్రభుత్వ కళాశాల, రాంగిరి, NAAC చే B ++ ngrade తో గుర్తింపు పొందింది.