నిర్మల్

వికీపీడియా నుండి
ఇక్కడికి గెంతు: మార్గసూచీ, వెతుకు
  ?మంచిర్యా
తెలంగాణ • భారతదేశం
అక్షాంశరేఖాంశాలు: 19°06′N 78°21′E / 19.1°N 78.35°E / 19.1; 78.35
కాలాంశం భాప్రాకా (గ్రీ.కా+5:30)
విస్తీర్ణం 32.06 కి.మీ² (12 చ.మై)[1]
జిల్లా(లు) ఆదిలాబాద్ జిల్లా
జనాభా
• జనసాంద్రత		 88,433[2][3] (2011 నాటికి)
• 2,758/కి.మీ² (7,143/చ.మై)
భాష(లు) తెలుగు
పురపాలక సంఘం నిర్మల్ పురపాలక సంఘము


నిర్మల్, తెలంగాణ రాష్ట్రములోని ఆదిలాబాద్ జిల్లాకు చెందిన ఒక పట్టణం. పిన్ కోడ్ నం. 504106. ఇది ముఖ్యంగా కొయ్య బొమ్మలకు ప్రసిద్ధి. ఈ పట్టణము హైదరాబాదు నుంచి ఉత్తరముగా 210 కిలో మీటర్ల దూరంలో 7 వ నెంబరు జాతీయ రహదారి పై ఉంది. గోదావరి నది నుంచి 8 కిలో మీటర్ల దూరంలో ఉంది. శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్టు ఇక్కడి నుంచి 14 కిలో మీటర్ల దూరంలో ఉంది.

నిర్మల్ కొయ్య బొమ్మలు
నిర్మల్ కొయ్య బొమ్మలు
నిర్మల్ వర్ణచిత్రము

వ్యవసాయం, పంటలు[మార్చు]

నిర్మల్ మండలంలో వ్యవసాయ యోగ్యమైన భూమి ఖరీఫ్‌లో 6068 హెక్టార్లు మరియు రబీలో 1397 హెక్టార్లు. ప్రధాన పంటలు వరి, మొక్కజొన్న, జొన్నలు. [4]

నిర్మల్ కొయ్యబొమ్మలు[మార్చు]

నిర్మల్ పట్టణము కొయ్యబొమ్మలకు ప్రసిద్ధి. దీనికి సుమారు 400 సంవత్సరాల చరిత్ర ఉంది. కర్రలతో కొయ్యబొమ్మలు చేసి చిత్రమైన బొమ్మలు చేయడం ఇక్కడి ప్రత్యేకత. కర్రలను సేకరించడం, వాటిని ఆరబెట్టి తగిన రుపాలకు చెక్కి బొమ్మలుగా తీర్చిదిద్దడం, వాటికి పెయింటింగ్ చేయడం, విక్రయించడం కొందరు తరతరాలుగా చేస్తున్నారు. పక్షులు, జంతువులు, ఫలాలలాంటి కొయ్యబొమ్మలకే కాకుండా వర్ణచిత్రాలకు కూడా నిర్మల్ పేరుగాంచినది. 1830ల్లో ఈ ప్రాంతాన్ని దర్శించిన యాత్రాచరిత్రకారుడు ఏనుగుల వీరాస్వామయ్య నిర్మల్ బొమ్మల గురించి చాలా వ్రాశారు. నిర్మల్ బొమ్మలు, పంచపాత్రలు వంటివి చాలా ప్రసిద్ధమైనవని పేర్కొన్నారు. ఐతే అతిపరిచయం వల్ల కలిగే ఉదాసీనతతో తమ బొమ్మల విశిష్టత తాము తెలియకున్నారని, అందుకే ఒక ఇంట్లో చూసినా నిర్మల్ పంచపాత్రలు వాడుకలో కనిపించట్లేదని వ్రాశారు.[5] 1955లో నిర్మల్ కొయ్యబొమ్మల సహకార సంస్థను ఏర్పర్చారు.[6] రాష్ట్రపతిచే అవార్డు కూడా పొందినారు.

చరిత్ర[మార్చు]

నిర్మల్‌ని 1830లో సంర్శించిన యాత్రాచరిత్రకారుడు ఏనుగుల వీరాస్వామయ్య తన కాశీయాత్రచరిత్ర గ్రంథంలో ఈ ప్రాంతాన్ని వర్ణించారు. ఆయన వ్రాసినదాని ప్రకారం నిర్మల(నాటి పేరు) అనే ఊరు పట్టణము వంటిది, అన్ని రకాల పదార్థాలూ దొరికేవి, అన్ని పనులవాళ్ళూ ఉండేవాళ్ళు. ఊరు మధ్యలో కూడా చిన్న చిన్న కొండలు ఉన్నాయని, గొప్ప ఇళ్ళు ఉన్నాయని, ఊరు చుట్టూ తోటలు, చెరువులు కనిపిస్తున్నాయని వ్రాశారు. గ్రామంలో బ్రాహ్మణమండలి ఉండేదని, దానికి సభాపతిగా ఒక బ్రాహ్మణుడున్నాడని, ఆయన ఉచితమని యెంచి చెప్పిన మాటను బ్రాహ్మణులు యోచించి గౌరవిస్తున్నారని వ్రాశారు.

31 తేది మధ్యాహ్నము 12 ఘంటలకు ఆ గోదావరి నది దాటి యివతల అయిదు కోసుల దూరములో నుండే నిర్మల అనే షహరు 4 ఘంటలకు ప్రవేశించినాను. దారి నదికి అటు ప్రక్క రెండు మజిలీల వరకు ఉన్నట్టే బాగా గులక యిసుక పరగా నున్నది. నదిదాటగానే ఒక బంగాళా జాతులవాండ్లు దిగడానికి యోగ్యమయినదిగా నున్నది. యివతల చిన్న యూళ్ళు మూడున్నవి. కొన్ని మజబూతి అయిన పాడుకోట లున్నవి. నిర్మల అనేయూరు పట్టణము వంటిది. సకల పదార్ధాలు దొరుకును. సకల విధములయిన పని వాండ్లున్నారు. ఊరుచుట్టున్నూ, ఊరు నడుమనున్ను చిన కొండలు నిండా వున్నవి. గొప్ప యిండ్లు కలవు. ఊరుకి చుట్టున్ను, తొటలు, చెరువులు కలిగి యున్నవి. ఇక్కడ అరికాటి నబాబు కింద లోగడ రాయిజీ* సర్వాధికారిగా ఉన్నట్టు ఒక పరగణాదారుడు ఉన్నాడు. దేశముఖి, దేశపాండ్యాలు ఉన్నారు. కొత్తవాలు మొదలయిన యధికారస్థులున్నారు. 100 బ్రాంహ్మణ యిండ్లును, ఒక దేవాలయమున్నూ ఉన్నవి. అక్కడ నేను దిగినాను. యిట్లా గొప్ప యూళ్ళలో నుండే బ్ర్రాంహ్మణ మండలికి సభాపతి అనే ఒక బ్రాహ్మణుదు ఉన్నాడు. అతని యూజ్ఞకు తక్కిన వారు యధోచితముగా లోబడి యున్నారు. నిర్మల పంచపాత్రలు ఈప్రాంతములలో బహు ప్రసిద్దిగా నున్నవి. నిండా కంచర యిండ్లున్నవి. అయితే కూతురి ప్రౌఢమ తండ్రికి ఏప్రకారము అనుభవానికి రాదో అలాగే ఆయాపదార్ధాలు పుట్టే స్థలముల యందు అచ్చటివారికి అనుభవానికి రావు. అందుకు దృష్టాంత మేమంటే యిక్కడచేసే పంచపాత్ర యొకటి చూతామన్నా యీ యూరున దొరికినదికాదు.

[5]

ఏనుగుల వీరాస్వామయ్య మాటల్లో ఆనాటి నిర్మల పట్టణము[మార్చు]

మూలం
శీర్షిక - కాశీయాత్ర చరిత్ర - రచయిత - ఏనుగుల వీరాస్వామయ్య - ఎడిటర్ దిగవల్లి వేంకట శివరావు - సంవత్సరం 1941 - ప్రచురణకర్త - కొండపల్లి ప్రచురణలు,

చిరునామా బెజవాడ

తెలంగాణ విమోచనోద్యమం[మార్చు]

ఆదిలాబాదు జిల్లాలో తెలంగాణ విమోచనోద్యమం మొదట నిర్మల్‌లోనే ప్రారంభమైనది. నిజాం నిరంకుశ పాలనకు చరమగీతం పాడి మట్టి కరిపించిన ఘనతను ఈ పట్టణం సొంతంచేసుకుంది.[7] ఉద్యమాలే ఊపిరిగా దూసుకువెళ్ళి ఒకేసారి వెయ్యిమంది ఉరికంబం ఎక్కిన ఘనత ఈ ప్రాంతానిదే. ఇదే వెయ్యి ఉరుల మర్రి సంఘటనగా చరిత్రలో నిలిచిపోయింది,

వెయ్యి ఉరులమర్రి సంఘటన[మార్చు]

తెలంగాణ విమోచనోద్యమంలో ప్రఖ్యాతిగాంచిన వెయ్యి ఉరులమర్రి సంఘటన నిర్మల్ పట్టణ శివారులోని ఖజానా చెరువు ఒడ్డున ఉన్న మర్రిచెట్టు వద్ద జరిగింది. పట్టణ మరియు పరిసర గ్రామప్రజలు గిరిజన నాయకుడు రాంజీగోండు ఆధ్వర్యంలో నిజాం పాలకులకు వ్యతిరేకంగా ఉద్యమించారు. నిజాం సైనికులపై దాడులు చేసి వారిని గజగజలాడించారు. రాంజీగోండు ఆధ్వర్యంలోని కొందరు లంచాలకు ఆశపడి గోండు ఆచూకిని నిజాంకు తెలియజేశారు. దీనితో నిజాం సైనికులు రాంజీగోండును సోన్ సమీపంలో గోదావరి నది ఒడ్డున పట్టుకున్నారు. ఆయనతోపాటు వెయ్యిమంది అనుచరులను నిర్మల్ నుండి బత్తీస్‌గడ్ వైపు వెళ్ళు రహదారిలో ఖజానా చెరువు ఒడ్డున ఉన్న మర్రిచెట్టుకు నిర్దాక్షిణ్యంగా ఉరితీశారు.[8] చాలాకాలం పాటు ఈ చెట్టు విమోచనోద్యమ అమరవీరులకు గుర్తుగా మిగిలింది. భారీవర్షాలకు ఈ చెట్టు కూకటివేళ్ళతో సహా కూలిపోయింది. ప్రస్తుతం ఈ ప్రాంతంలో అమరవీరుల స్తూపం నిర్మించబడింది. ఏటా సెప్టెంబరు 17న విమోచన దినోత్సవాన్ని ఇక్కడ జరుపుకుంటారు.

సకలజనుల సమ్మె[మార్చు]

కొయ్య బొమ్మలు

ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్రం ధ్యేయంగా సెప్టెంబరు 13, 2011 నుంచి అక్టోబరు 23, 2011 వరకు మండలంలోని ప్రభుత్వోద్యోగులందరూ విధులను నిర్వహించక 42 రోజులపాటు సకలజనుల సమ్మెలో పాల్గొన్నారు. మండలంలోని విద్యాసంస్థలు, ప్రభుత్వ కార్యాలయాలు అన్నీ మూతపడ్డాయి.

మండలంలోని గ్రామాలు[మార్చు]

మండలంలోని పట్టణాలు[మార్చు]

  • నిర్మల్

ఇవి కూడా చూడండి[మార్చు]

గణాంక వివరాలు[మార్చు]

జనాభా (2011) - మొత్తం 1,39,570 - పురుషులు 68,274 - స్త్రీలు 71,296

మూలాలు[మార్చు]

http://censusindia.gov.in/PopulationFinder/Sub_Districts_Master.aspx?state_code=28&district_code=01

  1. ↑ "Urban Local Body Information" (PDF). Directorate of Town and Country Planning. Government of Telangana. Retrieved 28 June 2016. 
  2. ↑ "District Census Handbook – Adilabad" (PDF). Census of India. The Registrar General & Census Commissioner. pp. 13, 44. Retrieved 13 May 2016. 
  3. ↑ "Census 2011". The Registrar General & Census Commissioner, India. Retrieved 26 July 2014. 
  4. ↑ మన ఆదిలాబాదు, రచయిత మడిపలి భద్రయ్య, ప్రథమ ముద్రణ 2008, పేజీ 288
  5. ↑ 5.0 5.1 వీరాస్వామయ్య, యేనుగుల (1941). కాశీయాత్రా చరిత్ర (PDF) (మూడవ ముద్రణ ed.). విజయవాడ: దిగవల్లి వెంకట శివరావు. Retrieved 26 November 2014. 
  6. ↑ మన ఆదిలాబాదు, మడిపల్లి భద్రయ్య రచన, 2008, పేజీ 278
  7. ↑ సాక్షి -దినపత్రిక, ఆదిలాబాదు జిల్లా టాబ్లాయిడ్, తేది 17-09-2010
  8. ↑ మన ఆదిలాబాదు, మడిపల్లి భద్రయ్య రచన, 2008, పేజీ 273
నిర్మల్ మండలంలోని గ్రామాలు
అక్కాపూర్ · అనంత పేట · అనంథ్పేట · ఎల్లపల్లి · కడ్తాల్ · కొండాపూర్ · కొత్త పోచంపాడ్ · కొత్త ముజ్గి · కౌట్ల (కుర్ద్) · గంజల్ · చిత్యాల్ · జాఫ్రాపూర్ · జామ్ · డ్యాంగాపూర్ · తల్వాడ · తాంస · ద్యాంగపుర్ · నంగ్నైపేట · నీలాయి · నీలైపేట · పాక్పట్ల · పాత పోచంపాడ్ · భాగ్యనగర్ · మంజులాపూర్ · మంజ్లపూర్ (గ్రామీణ) · మధాపుర్ · ముక్తాపూర్ · మేడ్పల్లి · యెల్లరెడ్డిపేట · యెల్లాపల్లి · రత్నపూర్ కొండ్లి · లంగ్డాపూర్ · వెంకటాపూర్ (గ్రామీణ) · వెంగ్వపెత్ · షాకారి · సంగెంపేట · సిద్దంకుంట (కొత్త) · సోఅన్



సంఘటనలు
వ్యక్తులు
స్వామి రామానంద తీర్థ  · పండిత్ నరేంద్రజీ  · బద్దం ఎల్లారెడ్డి  · రావి నారాయణరెడ్డి  · కాళోజీ నారాయణరావు  · మందుముల నరసింగరావు  · నారాయణరావు పవార్  · కోదాటి నారాయణరావు  · దొడ్డి కొమరయ్య  · కొండా లక్ష్మణ్ బాపూజీ  · విశ్వనాథ్ సూరి  · ఆరుట్ల కమలాదేవి  · బెల్లం నాగన్న  · చండ్ర రాజేశ్వరరావు  · షోయబుల్లాఖాన్  · మగ్దూం మొహియుద్దీన్  · జమలాపురం కేశవరావు  · భీంరెడ్డి సత్యనారాయణరెడ్డి  · నూతి శంకరరావు  · వెల్దుర్తి మాణిక్యరావు  · కిషన్ మోదాని  · రాంజీ గోండు  · రఘునాథ్ కాచే  · హీరాలాల్ మోరియా  · చెన్నమనేని రాజేశ్వరరావు  · హరీష్ చంద్ర హెడా  · ఉమ్మెత్తల కేశవరావు  · పట్లోళ్ల రామచంద్రారెడ్డి  · కంది శ్రీనివాసరావు  · బి.సుమిత్రాదేవి
తెలంగాణ పురపాలక సంఘాలు
నగరపాలక సంస్థలు
పురపాలక సంఘాలు
మరియు
నగర పంచాయతీలు
అచ్చంపేట * ఆదిలాబాదు * ఆందోల్-జోగిపేట * ఆర్మూర్ * బెల్లంపల్లి * భైంసా * భద్రాచలం * భువనగిరి * భూపాలపల్లి * చేగుంట * బోధన్ * దేవరకొండ * దుబ్బాక * గద్వాల * గజ్వేల్ * హుజూరాబాద్ * హస్నాబాద్ * అయిజ * జనగామ * జగిత్యాల * జడ్చర్ల * కోరట్ల * కాగజ్‌నగర్‌ * కల్వకుర్తి * కోదాడ * కొత్తగూడెం * కొల్లాపూర్ * కామారెడ్డి * మణుగూరు * మధిర * మంచిర్యాల * మందమర్రి * మిర్యాలగూడ * మెట్‌పల్లి * మెదక్ * మహబూబ్‌నగర్ * మహబూబాబాద్‌ * నారాయణపేట * నకిరేకల్ * నల్గొండ * నిర్మల్ * నాగర్‌కర్నూల్ * పాల్వంచ * పెద్దపల్లి * పరకాల * సదాశివపేట * సత్తుపల్లి * సంగారెడ్డి * సిరిసిల్ల * సిద్ధిపేట * సూర్యాపేట * షాద్‌నగర్ * తాండూరు * వేములవాడ* వికారాబాదు * వనపర్తి * యెల్లెందు * జహీరాబాదు

తలమడుగు  · తాంసీ  · అదిలాబాదు  · జైనథ్  · బేల  · నార్నూర్‌  · ఇంద్రవెల్లి  · గుడిహథ్నూర్  · ఇచ్చోడ  · బజార్‌హథ్నూర్‌  · బోథ్  · నేరడిగొండ  · సారంగాపూర్‌  · కుంటాల  · కుభీర్‌  · భైంసా  · తానూర్‌  · ముధోల్  · లోకేశ్వరం  · దిలావర్ పూర్  · నిర్మల్  · లక్ష్మణ్‌చందా  · మండా  · ఖానాపూర్  · కడెం  · ఉట్నూరు  · జైనూర్  · కెరమెరి  · సిర్పూర్ పట్టణం  · జన్నారం  · దండేపల్లి  · లక్సెట్టిపేట  · మంచిర్యాల  · మందమర్రి  · కాశీపేట్‌  · తిర్యాని  · ఆసిఫాబాద్‌  · వాంకిడి  · కాగజ్‌నగర్‌  · రెబ్బెన  · తాండూరు  · బెల్లంపల్లి  · నెన్నెల్‌  · భీమిని  · సిర్పూర్ గ్రామీణ  · కౌతల  · బెజ్జూర్‌  · దహేగావ్‌  · వేమన్‌పల్లి  · కోటపల్లి  · చెన్నూర్‌  · జైపూర్
అదిలాబాదు
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=నిర్మల్&oldid=1956451" నుండి వెలికితీశారు