కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ)

కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా
కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా
సెక్రటరీ జనరల్	డి.రాజా
స్థాపన తేదీ	డిసెంబరు 26, 1925; 99 సంవత్సరాల క్రితం
ప్రధాన కార్యాలయం	ఢిల్లీ
పార్టీ పత్రిక	New Age (English),; Mukti Sangharsh (Hindi),; Kalantar (Bengali),; Janayugam daily (Malayalam),; Visalandra Daily (Telugu) Andhrapradesh,; JANASAKTHI Daily (Tamil) Tamilnadu
విద్యార్థి విభాగం	All India Students Federation
యువత విభాగం	All India Youth Federation
మహిళా విభాగం	National Federation of Indian Women
కార్మిక విభాగం	All India Trade Union Congress and Bharatiya Khet Mazdoor Union
రైతు విభాగం	All India Kisan Sabha (Ajoy Bhavan)
రాజకీయ విధానం	కమ్యూనిజం
International affiliation	International Conference of Communist and Workers' Parties.
రంగు(లు)	Red
కూటమి	Left Front
లోక్‌సభ స్థానాలు	2 / 543
రాజ్యసభ స్థానాలు	1 / 245

కమ్యూనిజం భావజాలంతో భారతదేశంలో తొలిగా ఏర్పడ్డ రాజకీయ పార్టీ భారత కమ్యూనిస్టు పార్టీ. దీని ఆంగ్ల పేరు (Communist Party of India (CPI) లోని ప్రథమాక్షరాలతో సిపిఐగా లేక భా.క.పాగా పేరుపొందింది.ఈ పార్టీ డిసెంబరు 26 1925 స్థాపించబడింది. 1964లో దీనిలోని అతివాద వర్గం కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు)గా విడిపోయింది.

కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ అఫ్ ఇండియా (సిపిఐ) పార్టీ 1925 చివరలో కాన్పూర్, ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోలో స్థాపించబడింది, భారతదేశం లోపల, బయట చాలా మంది ప్రజలు ఉపఖండంలో కమ్యూనిస్ట్ ఉనికిని నెలకొల్పడానికి ప్రయత్నించారు. 1920 లో తాష్కెంట్‌లో (ఇప్పుడు ఉజ్బెకిస్తాన్‌లో) మనబేంద్ర నాథ్ రాయ్, అబాని ముఖర్జీ,రాయ్ భార్య ఎవెలిన్ భారతదేశంలో కమ్యూనిస్ట్ పార్టీని ఏర్పాటు చేయాలని పిలుపునిచ్చిన వారు. కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ అఫ్ ఇండియా తమ లక్ష్యాలలో మిలిటెంట్ సామ్రాజ్యవాద దేశభక్తిని అంతర్జాతీయవాదంతో కలిపి మోహన్‌దాస్ కె. గాంధీ, ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (కాంగ్రెస్ పార్టీ) నేతృత్వంలోని అహింసాత్మక శాసనోల్లంఘన (సత్యాగ్రహ) ప్రచారాలకు ఒక ఉద్యమాన్ని ప్రారంభించాయి . అయితే, ఆ సమయంలో, బ్రిటీష్ పరిపాలన కమ్యూనిస్ట్ కార్యకలాపాలపై సాధారణ నిషేధాన్ని విధించింది, పార్టీకి వ్యతిరేకంగా అనేక చర్యలు తీసుకుంది, పార్టీ నాయకులను 1929 లో జైళ్ళలో వేయడంతో సహా సిపిఐ సంస్థాగతంగా బలహీనంగా ఉండి, పార్టీ అయ్యే వరకు రహస్యంగా పనిచేయడానికి ఆంక్షలు విధించారు . తర్వాత 1942 లో రద్దు చేయబడింది. 1947 లో భారతదేశం వచ్చిన తరువాత కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ అఫ్ ఇండియా ( సిపిఐ) బలపడింది . కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ( సి.పి .ఐ ) మహిళలకు సామాజిక సమానత్వం, పెద్దలందరికీ ఓటు హక్కు, ప్రైవేటు యాజమాన్యంలోని సంస్థల జాతీయం, భూ సంస్కరణలు, అట్టడుగు కులాలకు సామాజిక న్యాయం ( అంటరానివారితో సహా), సమ్మెల ద్వారా నిరసన తెలపడం, వంటివి పార్టీ యొక్క ప్రజాదరణను పెంచాయి. 1951 లో పార్టీ "జాతీయ ప్రజాస్వామ్యం" అని ప్రజలకు పిలుపునిచ్చింది. పార్టీ 1950 నుంచి దేశములో జరిగిన ఎన్నికలలో (లోక్‌సభ, రాజ్యసభ ) 1951, 1957, 1962 కాంగ్రెస్ పార్టీతో పోలిస్తే ఇది చాలా తక్కువ సీట్లను పొంది, ప్రధాన ప్రతిపక్ష పార్టీగా దేశములో అవతరించింది. 1957 లో సిపిఐ కేరళలో జరిగిన శాసనసభ ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్‌ను ఓడించింది, ఇ.ఎం.ఎస్. నంబూద్రిపాద్మొ ముఖ్యమంత్రిగా భారతదేశంలో మొదటి కాంగ్రెసేతర ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. కేరళలలో నంబూద్రిపాద్ ప్రభుత్వం అనేక సంస్కరణలను ( భూసంస్కరణ, విద్యా విధానములో ) ప్రవేశపెట్టింది. ఈ సంస్కరణ లతో వ్యతిరేకంగా ఉద్యమాలు కూడా జరిగినవి ^[1]

భారతదేశములో కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా స్థాపించిన వ్యక్తులు : ఎం. ఎన్. రాయ్, ఎవెలిన్ రాయ్-ట్రెంట్, అబాని ముఖర్జీ, రోసా ఫిటింగోవ్, మహ్మద్ అలీ, మొహమ్మద్ షఫీక్, . సి .పి.ఐ పార్టీ యొక్క కార్యక్రమాన్ని భారతదేశ పరిస్థితులకు తగినట్లుగా రూపొందించాలని నిర్ణయించింనారు ^[2] ఎస్ . వి . ఘటే మొదటి జనరల్ సెక్రటరీ, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ అఫ్ ఇండియా ( 1925-1933) వరకు ^[3]^[4]^[5]

సంస్థాగతరూపం

భా.క.పా. భారత ఎన్నికల కమీషను చే జాతీయ పార్టీగా గుర్తింపబడింది. As of 2019^[update] భా.క.పా. ప్రస్తుత ప్రధాన కార్యదర్శి డి. రాజా. కె. నారాయణ తెలంగాణ రాష్ట్ర కార్యదర్శిగా, కేంద్ర కమిటీ సభ్యుడిగా ఉన్నాడు.

సి.పి.ఐ.కి చెందిన అనుబంధ సంస్థలు:

అఖిల భారత ట్రేడ్ యూనియన్ కాంగ్రెస్
అఖిల భారత యువజన సమాఖ్య (AIYF)
అఖిల భారత విద్యార్థి సమాఖ్య (AISF)
జాతీయ భారత నారీ సమాఖ్య
అఖిల భారత కిసాన్ సభ (రైతు సంఘం)
భారతీయ ఖేత్ మజ్దూర్ యూనియన్ (వ్యవసాయ కూలీలు)
అఖిల భారత ప్రభుత్వ ఉద్యోగుల సమాఖ్య (ప్రభుత్వ ఉద్యోగులు)

లోక్‌సభ ఎన్నికలలో కమ్యూనిస్టు పార్టీ స్థితి

ఎన్నిక సంవత్సరం	పోటీచేసిన స్థానాలు	గెలిచిన స్థానాలు
1999	54	4
2004	34	10
2009	56	4
2014	67	1
2019	49	2

ప్రధాన కార్యదర్శులు, చైర్మన్లు

వ.సంక్య	పేరు	పదవీకాలం
1వ	సచ్చిదానంద్ విష్ణు ఘటే	1925-1933
2వ	గంగాధర్ అధికారి	1933-1935
3వ	పురాణ్ చంద్ జోషి	1935-1948
4వ	బి.టి.రణదివే	1948-1950
5వ	చండ్ర రాజేశ్వరరావు	1950-1951, 1964-1990
6వ	అజోయ్ ఘోష్	1951-1962
Chairman	శ్రీపాద అమృత్ డాంగే	1962-1981
7th	ఇ.ఎం.ఎస్.నంబూద్రిపాద్	1962-1964
8th	ఇంద్రజిత్ గుప్తా	1990-1996
9th	ఎ.బి.బర్ధన్	1996-2012
10th	సురవరం సుధాకరరెడ్డి	2012-2019
11th	డి. రాజా	2019–Present

రాష్ట్రాల వారిగా భా.క.పా. ఫలితాలు

2006 వరకు రాష్ట్రాల శాసనసభలలో భాకపా స్థితి క్రింద ఇవ్వబడింది.

రాష్ట్రం	అభ్యర్థుల సంఖ్య	గెలుపొందినవారి సంఖ్య	శాసనసభలో మొత్తం సీట్లు	ఎన్నికల సంవత్సరం
ఆంధ్రప్రదేశ్	12	6	294	2004
అస్సాం	19	1	126	2001
బీహారు	153	5	324	2000
ఛత్తీస్‌గఢ్	18	0	90	2003
ఢిల్లీ	2	0	70	2003
గోవా	3	0	40	2002
గుజరాత్	1	0	181	2002
హర్యానా	10	0	90	2000
హిమాచల్ ప్రదేశ్	7	0	68	2003
జమ్ము కాశ్మీర్	5	0	87	2002
కర్ణాటక	5	0	224	2004
కేరళ	22	17	140	2006
మధ్యప్రదేశ్	17	0	230	2003
మహారాష్ట్ర	19	0	288	1999
మణిపూర్	16	4	60	2006
మేఘాలయ	3	0	60	2003
మిజోరం	4	0	40	2003
ఒడిషా	6	1	147	2004
పాండిచ్చేరి	2	0	30	2001
పంజాబ్	11	0	117	2006
రాజస్థాన్	15	0	200	2003
తమిళనాడు	8	6	234	2006
త్రిపుర	2	1	60	2003
ఉత్తర ప్రదేశ్	5	0	402	2002
ఉత్తరాంచల్	14	0	70	2002
పశ్చిమ బెంగాల్	13	8	294	2006

ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభకు జరిగిన 2009ఎన్నికలలో నాలుగు సీట్లు గెలుచుకుంది.

కూటమి

మరుమలార్చి ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం, విదుతలై చిరుతైగల్ కట్చి, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్) అనే పార్టీలతో కలిసి 2015 అక్టోబరులో పీపుల్స్ వెల్ఫేర్ ఫ్రంట్ ఏర్పాటు చేసింది.

ఇవీ చూడండి

మూలాలు

↑ "Communist Party of India | political party, India". Encyclopedia Britannica (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-10-20.
↑ "Formation of the Communist Party of India at Tashkent (1920)". Communist Party of India (Marxist) (in ఇంగ్లీష్). 2015-02-03. Archived from the original on 2020-11-06. Retrieved 2020-10-20.
↑ NOORANI, A. G. "Origins of Indian communism". Frontline (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-10-20.
↑ "List of General Secretaries of CPI (Communist Party of India)". TeachingBanyan.com - A Place for Students to learn online (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2020-07-07. Retrieved 2020-10-20.
↑ "COMMUNIST MOVEMENT: THE BACKGROUND" (PDF). shodhganga.inflibnet.ac.in/. 2020-10-20. Retrieved 2020-10-20.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)

రివల్యూషనరీ కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (దాస్)బయటి లింకులు

భారత కమ్యూనిస్టు పార్టీ అధికారిక వెబ్‌సైటు
Leftism in India, 1917-1947 Archived 2012-02-22 at the Wayback Machine by Satyabrata Rai Chowdhuri, Palgrave, U.K.,2007.
Assorted CPI-related images

[1] "Communist Party of India | political party, India". Encyclopedia Britannica (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-10-20.

[2] "Formation of the Communist Party of India at Tashkent (1920)". Communist Party of India (Marxist) (in ఇంగ్లీష్). 2015-02-03. Archived from the original on 2020-11-06. Retrieved 2020-10-20.

[3] NOORANI, A. G. "Origins of Indian communism". Frontline (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-10-20.

[4] "List of General Secretaries of CPI (Communist Party of India)". TeachingBanyan.com - A Place for Students to learn online (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2020-07-07. Retrieved 2020-10-20.

[5] "COMMUNIST MOVEMENT: THE BACKGROUND" (PDF). shodhganga.inflibnet.ac.in/. 2020-10-20. Retrieved 2020-10-20.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

v t e భారత రాజకీయ పార్టీలు
జాతీయ పార్టీలు	భారతీయ జనతా పార్టీ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్కిస్టు) భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ స్వతంత్ర పార్టీ
రాష్ట్ర పార్టీలు	ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం ఆల్ ఇండియా మజ్లిస్ ఎ ఇత్తెహాదుల్ ముస్లిమీన్ కమ్యూనిస్టు పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (సి.పి.ఐ) లోక్ జనశక్తి పార్టీ అఖిల భారత ఎన్ఆర్ కాంగ్రెస్ (ఏఐఎన్ఆర్‌సీ) తృణమూల్ కాంగ్రెస్ ఆల్ ఇండియా యునైటెడ్ డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్ అసోం గణ పరిషత్ శివసేన అప్నా దళ్ భారత్ రాష్ట్ర సమితి బిజూ జనతాదళ్ బోడోలాండ్ పీపుల్స్ ఫ్రంట్ కేరళ కాంగ్రెస్ (ఎం) ఆల్ జార్ఖండ్ స్టూడెంట్స్ యూనియన్ ఇండియన్ నేషనల్ లోక్‌దళ్‌ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (మార్క్సిస్ట్-లెనినిస్ట్) లిబరేషన్ దేశీయ ముర్పోక్కు ద్రవిడ కజగం (డిఎండికె) ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం గోవా ఫార్వర్డ్ పార్టీ ఇండిజినస్ పీపుల్స్ ఫ్రంట్ ఆఫ్ త్రిపుర ఇండియన్ యూనియన్ ముస్లిం లీగ్ హిల్ స్టేట్ పీపుల్స్ డెమోక్రటిక్ పార్టీ జననాయక్ జనతా పార్టీ జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ జమ్మూ కాశ్మీర్ నేషనల్ పాంథర్స్ పార్టీ మహారాష్ట్ర నవనిర్మాణ్ సేన జమ్మూ కాశ్మీర్ పీపుల్స్ డెమోక్రటిక్ పార్టీ జనతాదళ్ (సెక్యులర్) జనతాదళ్ (యునైటెడ్) నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ వాయిస్ ఆఫ్ ది పీపుల్ పార్టీ (మేఘాలయ) జార్ఖండ్ ముక్తి మోర్చా లోక్ జనశక్తి పార్టీ (రామ్ విలాస్) తెలుగుదేశం పార్టీ మహారాష్ట్రవాది గోమంతక్ పార్టీ మిజో నేషనల్ ఫ్రంట్ నాగా పీపుల్స్ ఫ్రంట్ నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ జనతా కాంగ్రెస్ ఛత్తీస్‌గఢ్ (జె) పీపుల్స్ పార్టీ ఆఫ్ అరుణాచల్ రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ రాష్ట్రీయ లోక్ జనశక్తి పార్టీ రాష్ట్రీయ లోక్ తాంత్రిక్ పార్టీ రివల్యూషనరీ సోషలిస్ట్ పార్టీ శిరోమణి అకాలీదళ్ తిప్ర మోత పార్టీ శివసేన (ఉద్ధవ్ బాలాసాహెబ్ థాకరే) సిక్కిం డెమోక్రటిక్ ఫ్రంట్ సిక్కిం క్రాంతికారి మోర్చా యునైటెడ్ డెమోక్రటిక్ పార్టీ యునైటెడ్ పీపుల్స్ పార్టీ లిబరల్ యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ జోరమ్ పీపుల్స్ మూవ్‌మెంట్ సమాజ్ వాదీ పార్టీ జార్ఖండ్ లోక్తాంత్రిక్ క్రాంతికారి మోర్చా
గుర్తించబడని పార్టీలు	ఆల్ ఇండియా సమతువ మక్కల్ కట్చి ఆల్ ఇండియా ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ అమ్మ మక్కల్ మున్నేట్ర కజగం అప్నా దళ్ (కామెరావాడి) ఆజాద్ సమాజ్ పార్టీ (కాన్షి రామ్) బహుజన్ ముక్తి పార్టీ భారీపా బహుజన్ మహాసంఘ్ భారతీయ గిరిజన పార్టీ జార్ఖండ్ పార్టీ కమ్యూనిస్టు మార్క్సిస్ట్ పార్టీ కాంగ్రెస్ (సెక్యులర్) డెమొక్రటిక్ ఆజాద్ పార్టీ డెమోక్రటిక్ సోషలిస్ట్ పార్టీ (ప్రబోధ్ చంద్ర) గోవా వికాస్ పార్టీ గోండ్వానా గణతంత్ర పార్టీ గూర్ఖా జనముక్తి మోర్చా హమ్రో సిక్కిం పార్టీ హిందుస్తానీ అవామ్ మోర్చా ఇండియన్ నేషనల్ లీగ్ జమ్మూ కాశ్మీర్ అప్నీ పార్టీ జమ్మూ కాశ్మీర్ పీపుల్స్ కాన్ఫరెన్స్ జమ్మూ కాశ్మీర్ వర్కర్స్ పార్టీ ఇక్క్‌జుట్ జమ్మూ జన్ అధికార్ పార్టీ (లోక్‌తాంత్రిక్) జననాయక్ జనతా పార్టీ జనసత్తా దళ్ (లోక్‌తంత్రిక్) కర్ణాటక ప్రజ్ఞావంత జనతా పార్టీ కేరళ కాంగ్రెస్ (బాలకృష్ణ పిళ్లై) కేరళ కాంగ్రెస్ (జాకబ్) కేరళ కాంగ్రెస్ (థామస్) లోక్ ఇన్సాఫ్ పార్టీ లోక్‌తాంత్రిక్ జనతా దళ్ మహాన్ దళ్ మరుమలార్చి ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం నిషాద్ పార్టీ మార్క్సిస్ట్ కో-ఆర్డినేషన్ కమిటీ నామ్ తమిళర్ కట్చి నేషనల్ సెక్యులర్ కాన్ఫరెన్స్ పాట్టాళి మక్కల్ కట్చి పుతియ తమిళగం రైజోర్ దళ్ రాష్ట్రీయ లోక్‌తాంత్రిక్ పార్టీ రిపబ్లికన్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (అథవాలే) మక్కల్ నీది మయ్యం రాష్ట్రీయ సమాజ్ పక్ష శివ్ సంగ్రామ్ రివల్యూషనరీ సోషలిస్ట్ పార్టీ ఆఫ్ కేరళ (బోల్షెవిక్) రివల్యూషనరీ సోషలిస్ట్ పార్టీ (లెనినిస్ట్) సుహెల్‌దేవ్ భారతీయ సమాజ్ పార్టీ శిరోమణి అకాలీ దళ్ (డెమోక్రటిక్) స్వాభిమాని పక్ష స్వతంత్ర భారత్ పక్ష్ తమిళ మానిల కాంగ్రెస్ (మూపనార్) తమిళగ వెట్రి కళగం తెలంగాణ జన సమితి యునైటెడ్ గోన్స్ డెమోక్రటిక్ పార్టీ ఉత్తరాఖండ్ క్రాంతి దళ్ వంచిత్ బహుజన్ అఘాడి విదుతలై చిరుతైగల్ కట్చి వికాశీల్ ఇన్సాన్ పార్టీ వెల్ఫేర్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా ఖున్ హైనియూట్రిప్ నేషనల్ అవేకనింగ్ మూవ్‌మెంట్ సిక్కిం నేషనల్ పీపుల్స్ పార్టీ సమాజ్‌వాది జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ) సోషలిస్ట్ యూనిటీ సెంటర్ ఆఫ్ ఇండియా (కమ్యూనిస్టు)