యిట్రియం

యిట్రియం,  ₃₉Y

సాధారణ ధర్మములు
ఉచ్ఛారణ	/ˈɪtriəm/ ​(IT-ree-əm)
కనిపించే తీరు	silvery white
ప్రామాణిక అణు భారం (Ar, standard)	88.90584(2)
ఆవర్తన పట్టికలో యిట్రియం
Sc ↑ Y ↓ Lu స్ట్రాన్షియం ← యిట్రియం → జిర్కోనియం
పరమాణు సంఖ్య (Z)	39
గ్రూపు	గ్రూపు 3
పీరియడ్	పీరియడ్ 5
బ్లాకు	d-బ్లాకు
ఎలక్ట్రాన్ విన్యాసం	[Kr] 4d1 5s2
ప్రతీ కక్ష్యలో ఎలక్ట్రానులు	2, 8, 18, 9, 2
భౌతిక ధర్మములు
STP వద్ద స్థితి	solid
ద్రవీభవన స్థానం	1799 K ​(1526 °C, ​2779 °F)
మరుగు స్థానం	3609 K ​(3336 °C, ​6037 °F)
సాంద్రత (గ.ఉ వద్ద)	4.472 g/cm3
(ద్ర.స్థా వద్ద) ద్రవస్థితిలో ఉన్నప్పుడు	4.24 g/cm3
ద్రవీభవన ఉష్ణం (హీట్ ఆఫ్ ఫ్యూజన్)	11.42 kJ/mol
భాష్పీభవన ఉష్ణం (హీట్ ఆఫ్ వేపొరైజేషన్)	365 kJ/mol
మోలార్ హీట్ కెపాసిటీ	26.53 J/(mol·K)
భాష్ప పీడనం P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 1883 2075 (2320) (2627) (3036) (3607)
పరమాణు ధర్మములు
ఆక్సీకరణ స్థితులు	3, 2, 1 (weakly basic oxide)
ఋణవిద్యుదాత్మకత	Pauling scale: 1.22
పరమాణు వ్యాసార్థం	empirical: 180 pm
సమయోజనీయ వ్యాసార్థం	190±7 pm
వర్ణపట రేఖలు
ఇతరములు
స్ఫటిక నిర్మాణం	​హెక్సాగోనల్ క్లోజ్-పాక్‌డ్ (hcp)
Speed of sound thin rod	3300 m/s (at 20 °C)
ఉష్ణ వ్యాకోచం	(r.t.) (α, poly) 10.6 µm/(m·K)
ఉష్ణ వాహకత	17.2 W/(m·K)
విద్యుత్ విశిష్ట నిరోధం	(r.t.) (α, poly) 596 n Ω·m
అయస్కాంత క్రమం	paramagnetic
యంగ్ గుణకం	63.5 GPa
షేర్ గుణకం	25.6 GPa
బల్క్ గుణకం	41.2 GPa
పాయిసన్ నిష్పత్తి	0.243
బ్రినెల్ కఠినత్వం	589 MPa
CAS సంఖ్య	7440-65-5
చరిత్ర
ఆవిష్కరణ	Johan Gadolin (1794)
మొదటి సారి వేరుపరచుట	Carl Gustav Mosander (1840)
యిట్రియం ముఖ్య ఐసోటోపులు
ఐసో­టోప్ లభ్యత అర్థ­జీవిత­కాలం (t1/2) విఘ­టనం లబ్దం 87Y syn 3.35 d ε - 87Sr γ 0.48, 0.38D - 88Y syn 106.6 d ε - 88Sr γ 1.83, 0.89 - 89Y 100% Y, 50 న్యూట్రాన్లతో స్థిరంగా ఉన్నది. 90Y syn 2.67 d β− 2.28 90Zr γ 2.18 - 91Y syn 58.5 d β− 1.54 91Zr γ 1.20 -

యిట్రియం (Yttrium) ఒక మూలకము.

• ఇది విరళ మృత్తిక మూలకం; అణు సంఖ్య 39; ఇది అంత అరుదైన (విరళ) మూలకాలు కాదు కాని ఆ పేరు అలా స్థిరపడిపోయింది; దీని బజారు ధర 1 గ్రాము 1 అమెరికా డాలరుకి వస్తుంది.
• ఇది ఆవర్తన పట్టికలో 3వ గుంపుకి (కుటుంబానికి) చెందినది.
• పూర్వం ఎక్కువ వాడుకలో ఉన్న "పెట్రోమేక్స్" దీపాలలో "మేంటిల్" అనే వెలిగే ఒక వత్తి వంటి ఉపకరణం ఉండేది. చ్ఃఊడడానికి అల్లిక గుడ్డలా ఉన్న ఈ ఉపకరణం చెయ్యడానికి యిట్రియం వాడేవారు. ఎందుకంటే వేడెక్కినప్పుడు ఇది ఎక్కువ కాంతిని వెదజల్లేది.
• దీనిని అంతర్దహన యంత్రాల తయారీలోకూడ వాడతారు.