అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 17°23′03″N 78°27′23″E / 17.38405°N 78.45636°E / 17.38405; 78.45636

హైదరాబాద్‌లోని వారసత్వ కట్టడాలు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
హైదరాబాదు
భాగ్యనగరం
హైద్రాబాదు నగరానికి సంబంధించిన బొమ్మలకొలువు
Nickname: 
ముత్యాలనగరి
హైదరాబాదు is located in Telangana
హైదరాబాదు
హైదరాబాదు
తెలంగాణలో హైదరాబాదు స్థానసూచిక
Coordinates: 17°23′03″N 78°27′23″E / 17.38405°N 78.45636°E / 17.38405; 78.45636
దేశంభారతదేశం
రాష్ట్రంతెలంగాణ
ప్రాంతంహైదరాబాదు మెట్రోపాలిటన్ ప్రాంతం, దక్కన్
జిల్లాలు
స్థాపించినది1591
Founded byమహమ్మద్ కులీ కుతుబ్ షా
Government
 • Typeనగర పాలిక సంస్థ
 • Bodyహైదరాబాదు మహానగరపాలక సంస్థ,
హైదరాబాదు మహానగర అభివృద్ధి సంస్థ
విస్తీర్ణం
 • హైదరాబాదు నగరం650 కి.మీ2 (250 చ. మై)
 • హైదరాబాదు మెట్రోపాలిటన్ ప్రాంతం7,257I కి.మీ2 (Formatting error: invalid input when rounding చ. మై)
Elevation
505 మీ (1,657 అ.)
జనాభా
 (2011)
 • హైదరాబాదు నగరం68,09,970
 • Rank4వ
 • జనసాంద్రత10,477/కి.మీ2 (27,140/చ. మై.)
 • Metro
97,00,000
 • మెట్రో ర్యాంక్
6వ
Demonymహైద్రాబాదీ
Time zoneUTC+5:30 (భారత ప్రామాణిక కాలం)
పిన్ కోడ్లు
500 xxx, 501 xxx, 502 xxx.
ప్రాంతపు కోడ్(లు)+91–40, 8413, 8414, 8415, 8417, 8418, 8453, 8455
Vehicle registrationటిఎస్ 07-15
మెట్రో జిడిపి (PPP)$40–$74 billion
అధికారిక భాషలుతెలుగు, ఉర్దూ

మూసీ నది ఒడ్డున సా.శ.1590 దశకంలో, కుతుబ్ షాహీ వంశస్థుడయిన, మహమ్మద్ కులీ కుతుబ్ షా హైదరాబాదు నగరాన్ని నిర్మిచాడు. 400 సంవత్సరా లకు పైగా సుదీర్ఘ చరిత్ర కలిగిన ఈ గొప్ప నగరంలో అనే వారసత్వ కట్టడాలు నిర్మించబడ్డాయి.

హైదరాబాద్‌లోని వారసత్వ కట్టడాలు భవనాల నిర్మాణ, చారిత్రక, సామాజిక విలువను కాపాడుకోవడానికి 1981లో రాష్ట్ర ప్రభుత్వం హైదరాబాదు పట్టణ అభివృద్ధి సంస్థ (హుడా) ఆధ్వర్యంలో హెరిటేజ్ కన్జర్వేషన్ కమిటీని ఏర్పాటుచేసింది.[1] ఈ సంస్థ హైదరాబాద్‌లోని దాదాపు 160 భవనాలను వారసత్వ కట్టడాలుగా జాబితా చేసింది. దాదాపు 70% వారసత్వ భవనాలు ప్రైవేట్ చేతుల్లో ఉన్నాయి. వారసత్వ నిర్మాణాలలో భవనాలు, స్మారక చిహ్నాలు, రాతి నిర్మాణాలు మొదలైనవి ఉన్నాయి.[2]

వారసత్వ నిర్మాణాలను గుర్తించడం ద్వారా, భారత జాతీయ సంస్కృతి వారసత్వ సంస్థ (ఇంటాక్) సహకారంతో వాటి నిర్మాణ, చారిత్రక, సామాజిక ప్రాముఖ్యతను పరిరక్షించుకోవడానికి, వారసత్వ నిర్మాణాలను నాశనం చేయకుండా యజమానులను ఒప్పించేందుకు ప్రయత్నిస్తుంది. వారసత్వం భవనాలు గ్రేడ్ I, గ్రేడ్ II & గ్రేడ్ IIIగా గ్రేడ్ చేయబడ్డాయి.[3] కానీ, సరైన నిర్వాహణ లేకపోవడంతో ఈ భవనాల స్థితిని కాపాడటం కష్టంగా మారింది.[4] జాబితాలో ఉంచబడిన రవి బార్, ఆదిల్ ఆలం మాన్షన్, సెంట్రల్ బిల్డింగ్ డివిజన్, దేవ్డీ రాణాచంద్ - అహోతిచంద్ వంటి వివిధ భవనాలు ఇప్పటికే కూల్చివేయబడ్డాయి.[5][6]

హుడా గుర్తించిన వారసత్వ భవనాల జాబితా

[మార్చు]

హైదరాబాద్‌లోని వారసత్వ కట్టడాలను గుర్తించిన హుడా, ఒక జాబితాను తయారుచేసింది. ఎప్పటికప్పుడు ఈ జాబితాను హుడా అప్‌గ్రేడ్ చేస్తుంది. హుడా ప్రతిపాదించిన భవనాలను రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఆమోదించాల్సి ఉంది.[7]

క్రమసంఖ్య భవనం పేరు ప్రదేశం ఫోటో
1 ఆదిల్ ఆలం మాన్షన్, (జాబితా నుండి తొలగించబడింది)[8] నాంపల్లి -
2 అఫ్జల్ గంజ్ మసీదు అఫ్జల్ గంజ్ -
3 ఎయిర్ & ల్యాండ్ వార్‌ఫేర్ బిల్డింగ్ సికింద్రాబాద్ -
4 ఐవాన్-ఎ-అలీ[9] చౌమహల్లా ప్యాలెస్ -
5 అలియాబాద్ సరాయ్ ఫలక్‌నుమా-చార్మినార్ ప్రధాన రహదారి[10] --
6 అల్లావుద్దీన్ భవనం బేగంపేట -
7 అమీన్ మంజిల్ సైదాబాద్
8 అంబర్‌పేట్ బుర్జ్ అంబర్‌పేట --
9 స్టేట్ సెంట్రల్ లైబ్రరీ అఫ్జల్ గంజ్
10 ఆంధ్రపత్రిక భవనం బషీర్‌బాగ్ -
11 హైదరాబాద్‌లోని హైకోర్టు న్యాయస్థానం హైదరాబాద్
12 రాష్ట్ర పురావస్తు మ్యూజియం పబ్లిక్ గార్డెన్స్, నాంపల్లి
13 ఆస్మాన్‌ఘర్ ప్యాలెస్ మలక్ పేట
14 అస్మాన్ మహల్ లక్డీ-కా-పూల్ -
15 అజా ఖానా-ఎ-జెహ్రా దారుల్షిఫా
16 బాయి పిరోజ్‌బాయి ఎడుల్జీ చెనై పార్సీ ధర్మశాల సికింద్రాబాద్ -
17 నవాబ్ ఖుర్షీద్ జహ్ బహదూర్ బరాదరి హుస్సేనీ ఆలం
18 బైతుల్ అష్రఫ్ నీలోఫర్ హాస్పిటల్ దగ్గర --
19 బాకర్ బాగ్ సైదాబాద్ -
20 బెల్లా విస్టా (అడ్మినిస్ట్రేటివ్ స్టాఫ్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఇండియా) సైఫాబాద్
21 భగవందాస్ గార్డెన్ పెవిలియన్ కార్వాన్ -
22 ఎ) చార్ కమాన్; బి) మచ్లికమాన్ సి) కలికామన్ డి) షేర్-ఎ-బాటిల్-కీ-కమాన్ చార్మినార్
23 చౌమహల్లా ప్యాలెస్ హైదరాబాద్
24 సిటీ కాలేజీ మదీనా
25 సికింద్రాబాద్ క్లాక్ టవర్ సికింద్రాబాద్
26 సుల్తాన్ బజార్ క్లాక్ టవర్ సుల్తాన్ బజార్ -
27 క్లాక్ టవర్ & రాంగోపాల్ పేట్ పోలీస్ స్టేషన్ జేమ్స్ స్ట్రీట్
28 ఫతే మైదాన్ క్లాక్ టవర్ ఫతే మైదాన్
30 మహబూబ్ చౌక్ క్లాక్ టవర్ చార్మినార్
31 దర్గా హజ్రత్ షాజావుద్దీన్ యాకుత్ పురా -
32 దర్గా నూరుద్దీన్ షా పురాతన ద్వారం కూకట్‌పల్లి -
33 దర్గా సయ్యద్ షా మీర్ మహమూద్ వలీ బహదూర్‌పురా -
34 యూసుఫైన్ దర్గా నాంపల్లి
35 దారుష్ షిఫా & మసీదు దబీర్‌పురా -
36 దేవ్డీ అక్రమ్ అలీ ఖాన్, గేట్ పోర్షన్ యాకుత్పురా -
37 దేవ్ది అస్మాన్ జా హుస్సేనీ ఆలం -
38 దేవీ బన్సీలాల్ బేగంబజార్ -
39 దేవ్ది ఇక్బాల్-ఉద్-దౌలా షా గంజ్
40 దేవ్డీ ఇమాద్ జంగ్ బహదూర్ గన్ ఫౌండ్రీ -
41 దేవ్డీ ఫరీద్ నవాజ్ జంగ్ (చిరన్ కోట ప్యాలెస్) బేగంపేట
42 దేవ్డీ నవాబ్ షంషీర్ జంగ్ యాకుత్‌పురా -
43 దేవ్డీ మహారాజా కిషన్ పెర్షద్ బహదూర్ శాలిబండ రోడ్ -
44 దేవాన్ దేవ్డీ - గేట్ పోర్షన్ పత్తర్ గట్టి -
45 ధనరాజ్‌గిర్జీ కాంప్లెక్స్ (జ్ఞాన్ బాగ్ ప్యాలెస్) గోషామహల్ -
46 పరిశ్రమల డైరెక్టరేట్ చిరాగ్ అలీ లేన్, అబిడ్స్ -
47 ఎర్రమంజిల్ ప్యాలెస్ పంజాగుట్ట -
48 ఫలక్‌నుమా ప్యాలెస్ ఫలక్‌నుమా
49 గాంధీ వైద్య కళాశాల బషీర్‌బాగ్ -
50 గోల్డెన్ త్రెషోల్డ్ నాంపల్లి స్టేషన్ రోడ్, అబిడ్స్
51 హైదరాబాద్ పబ్లిక్ స్కూల్ బేగంపేట
52 జామా మసీదు చార్మినార్
53 జవహర్ బాల్ భవన్ పబ్లిక్ గార్డెన్స్, నాంపల్లి -
54 ఝంసింగ్ ఆలయం - గేట్ పోర్షన్ మెహదీపట్నం -
55 జూబ్లీ హాల్ నాంపల్లి
56 కమాన్ చట్టా బజార్ దారుల్షిఫా -
57 కింగ్ కోఠి ప్యాలెస్: ఎ) హాస్పిటల్ (పాతది) బి) ఉస్మాన్ మాన్షన్ సి) నజ్రీ బాగ్ హైదర్‌గూడ
58 బ్రిటిష్ రెసిడెన్సీ కాంప్లెక్స్ (మహిళా కళాశాల, కోఠి) కోటి
59 కిషన్ బాగ్ ఆలయం బహదూర్‌పురా -
60 లక్ష్మి పేపర్ మార్ట్ భవనం జేమ్స్ స్ట్రీట్
61 నిజామియా అబ్జర్వేటరీ పంజాగుట్ట
62 మహారాజా చందూలాల్ ఆలయం అల్వాల్ -
63 మహబూబ్ చౌక్ మసీదు మహబూబ్ చౌక్ -
64 మహబూబ్ మాన్షన్ మలక్ పేట
65 మల్వాలా ప్యాలెస్ - ప్రధాన ప్రాంగణం, సెకండరీ ప్రాంగణం & నివాస గృహాలు చార్మినార్
66 మంజ్లీ బేగంకీ హవేలీ, శాలి బండ రోడ్ -
67 ముష్క్ మహల్ అత్తాపూర్ -
68 మొఘల్‌పురా సమాధులు మొఘల్‌పురా -
69 మోహన్ లాల్ మలానీ నివాసం జేమ్స్ స్ట్రీట్ -
70 మాంటీ హోటల్ పార్క్‌లేన్, సికింద్రాబాద్
71 మసీదు మెహెదీపట్నంలోని ఝంసింగ్ దేవాలయం దగ్గర -
72 మోజమ్ జాహీ మార్కెట్ మోజం జాహీ మార్కెట్
73 నాను భాయ్ జి. షా భవనం సుల్తాన్ బజార్ -
74 నిజాం క్లబ్ సైఫాబాద్
75 నిజాం కళాశాల బషీర్‌బాగ్
76 ఉస్మానియా ఆర్ట్స్ కళాశాల హైదరాబాద్
77 ఉస్మానియా జనరల్ హాస్పిటల్ అఫ్జల్ గంజ్
78 లేడీ హైదరీ క్లబ్ బషీర్‌బాగ్
79 పైగా ప్యాలెస్ (విఖర్-ఉల్-ఉమ్రా ప్యాలెస్) బేగంపేట
80 పార్సీ ఫైర్ టెంపుల్ సికింద్రాబాద్
81 ప్రకాష్ భవనం శివాజీనగర్ -
82 ప్రిన్సెస్ ఎసిన్ ఉమెన్స్ ఎడ్యుకేషనల్ సెంటర్ పురాణి హవేలీ -
83 పురానాపూల్ వంతెన పురానాపుల్
84 పురాణి హవేలీ కాంప్లెక్స్ పత్తర్ గట్టి
85 ఖిలా కోహ్నా & మసీదు సరూర్‌నగర్ -
86 రాజా భగవందాస్ భవనం సుల్తాన్ బజార్ -
87 షాహీ జిలు ఖానా (జాబితా నుండి తొలగించబడింది)[11] ఘాన్సీ బజార్ -
88 షాహి ఖిల్వత్ ఖానా - -
89 సీతారాం బాగ్ ఆలయం మంగళఘాట్ -
90 స్పానిష్ మసీదు బేగంపేట
91 సెయింట్ జార్జ్ చర్చి, హైదరాబాద్ అబిడ్స్
92 సెయింట్ మేరీస్ చర్చి, సికింద్రాబాద్ సికింద్రాబాద్
93 సెయింట్ జాన్స్ చర్చి, సికింద్రాబాద్ మారేడ్‌పల్లి
94 సెయింట్ జోసెఫ్ కేథడ్రల్, హైదరాబాద్ అబిడ్స్
95 శ్యాంరాజ్ బహదూర్ - గేట్ పోర్షన్ షా-అలీ-బండా -
96 విఖర్ మంజిల్ బేగంపేట
97 విక్టోరియా మెమోరియల్ అనాథాశ్రమం సరూర్‌నగర్ -
98 విక్టోరియా మెటర్నిటీ హాస్పిటల్ అసఫ్ జాహీ రోడ్ -
99 ప్రభుత్వ యునాని ఆసుపత్రి చార్మినార్
100 విలాయత్ మంజిల్ బేగంపేట -
101 హోమియోపతిక్ హాస్పిటల్ (మోతీ మహల్) మహబూబ్ చౌక్, మోతిగల్లి -
102 ఫఖర్-ఉల్-ముల్క్ సమాధి సనత్‌నగర్ -
103 విజయ్ మేరీ చర్చి ఏసి గార్డ్స్, మాసబ్ ట్యాంక్
104 పురన్మల్ సమాధి సీతారాం బాగ్ -
105 హిల్ ఫోర్ట్ ప్యాలెస్ ఆదర్శ్ నగర్
106 డి.లక్ష్మయ్య నివాసం, మోండా మార్కెట్ -
107 డి. పెంటయ్య నివాసం మోండా మార్కెట్ -
108 సర్దార్ మహల్ మొఘల్ పురా -
109 రజా అలీ బంగ్లా ఫీవర్ హాస్పిటల్ దగ్గర -
110 ముఖభాగం - బైతుల్ ఘౌస్ మోజమ్ జాహీ మార్కెట్ -
111 ముఖభాగం - హిఫాజత్ హుస్సేన్ - -
112 గోషామల్ బరాదరి పికెట్, సికింద్రాబాద్
113 ప్రేమ్ చంద్ నివాసం సర్దార్ పటేల్ రోడ్ -
114 శ్యామ్ రావ్ చుంగి నివాసం పద్మారావు నగర్ -
115 దిల్ కుషా గెస్ట్ హౌస్ రాజ్ భవన్ రోడ్ -
116 కాలేజ్ ఆఫ్ నర్సింగ్ రాజ్ భవన్ రోడ్ -
117 యూసుఫ్ టేక్రి టోలిచౌకి -
118 ఖుస్రో మంజిల్ ఎసి గార్డ్స్
119 దేవ్డీ రణచంద్ – అహోతిచంద్, (తొలగించబడింది) మెహదీపట్నం -
120 పంజ్ మహల్లా లింగంపల్లి -
121 పర్వారీష్ బాగ్ లింగంపల్లి -
122 సెంట్రల్ బ్యాంక్ భవనం కోఠి -
123 మినీ బాల్ భవన్ పబ్లిక్ గార్డెన్ -
124 తాజ్ మహల్ హోటల్ (ఓల్డ్ బ్లాక్), అబిడ్స్
125 రవి బార్, ట్రూప్ బజార్ (ప్రభుత్వం జాబితా నుండి తొలగించబడింది, కూల్చివేయబడింది[12]) ట్రూప్ బజార్ -
126 హైదరాబాద్ సెంట్రల్ బిల్డింగ్ డివిజన్ కార్యాలయం మోజమ్ జాహీ మార్కెట్ -
127 రోషన్ మహల్ మొఘల్ పురా
128 సెంట్రల్ కో-ఆపరేటివ్ ట్రైనింగ్ కాలేజీ నిజాం కాలేజ్ రోడ్ -
129 మహబూబియా గర్ల్స్ హై స్కూల్ & జూనియర్ కాలేజ్ మదరసా-ఇ-అలియా గన్ ఫౌండ్రీ
130 రెడ్డి హాస్టల్ అబిడ్స్ -
131 మహల్ వనపర్తి జాంబాగ్ రోడ్, మోజంజాహి మార్కెట్ -
132 ఎ. మజీద్ ఖాన్ నివాసం పురాణి హవేలీ -
133 పాత ఎంసిహెచ్ ఆఫీస్, దారుష్ షిఫా -
134 గ్రీన్ లాండ్స్ గెస్ట్ హౌస్ బేగంపేట -
135 రాజ్ భవన్ పాత భవనం రాజ్ భవన్ -
136 పాత జైలు కాంప్లెక్స్ మోండా మార్కెట్ రోడ్ -
137 సెయింట్ జార్జ్ గ్రామర్ స్కూల్ కాంప్లెక్స్ అబిడ్స్
138 వెస్లీ చర్చి సికింద్రాబాద్ -
139 నాంపల్లి సరాయ్ నాంపల్లి -
140 భోయిగూడ కమాన్ మంగళహాట్ -
141 ఐఏఎస్ అధికారుల సంఘం గ్రీన్‌ల్యాండ్స్, బేగంపేట్ -
142 సెయింట్ మేరీస్ ప్రెస్బిటరీ సెయింట్ ఆన్స్ స్కూల్, సికింద్రాబాద్ -
143 కృష్ణా రెడ్డి భవనం మెహదీపట్నం -

హైదరాబాద్‌లోని వారసత్వ శిలా నిర్మాణాలు

[మార్చు]

ఇంటాక్ సంస్థ హైదరాబాదులోని వివిధ రాతి నిర్మాణాలను వారసత్వ విభాగంలోకి చేర్చింది.[13][14]

క్రమసంఖ్య రాక్ నిర్మాణం ప్రదేశం ఫోటో
1 "బియర్స్ నోస్" (ఎలుగుబంటి ముక్కు) శిల్పారామం లోపల, మాదాపూర్ -
2 "క్లిఫ్ రాక్" జూబ్లీ హిల్స్ -
3 దుర్గం చెరువు సరస్సు చుట్టూ కొండలు జూబ్లీ హిల్స్ -
4 "మాన్స్టర్ రాక్" ఫిల్మ్ నగర్ జూబ్లీ హిల్స్ దగ్గర -
5 "ఒబెలిస్క్" జూబ్లీ హిల్స్ -
6 "మష్రూమ్ రాక్" యూనివర్సిటీ ఆఫ్ హైదరాబాద్ క్యాంపస్ లోపల
7 రాక్ పార్క్ దర్గా హుస్సేన్ షా వాలి దగ్గర పాత బాంబే రోడ్ -
8 సెంటినెల్ రాక్ మౌలా-అలీ దగ్గర
9 మౌలా అలీ దర్గా వద్ద రాళ్లు మౌలా-అలీ
10 "టోడ్స్టూల్" బ్లూ క్రాస్ పక్కన, జూబ్లీ హిల్స్ -

మూలాలు

[మార్చు]
  1. "'Heritage Conservation Committee'". HMDA. Archived from the original on 30 May 2010. Retrieved 2010-08-30.
  2. "'Heritage Hyderabad City'". INTACH Hyderabad Chapter. Archived from the original on 21 July 2011. Retrieved 2010-08-29.
  3. "'Heritage status for 19 more buildings'". The Hindu. Chennai, India. 1 July 2005. Archived from the original on 14 May 2006. Retrieved 2010-08-29.
  4. "'Government indifferent to heritage structures'". The Hindu. Chennai, India. 2008-08-31. Archived from the original on 2008-08-09. Retrieved 2010-08-29.
  5. "Monty's in bag, heritage soldiers to keep fighting". Times of India. 20 June 2009. Archived from the original on 2014-09-05. Retrieved 2014-08-29.
  6. "Revised Development Plan (Master Plan) of erstwhile Municipal Corporation of Hyderabad Area (HMDA Core Area) – Approved" (PDF). Municipal Administration & Urban Development Department - Hyderabad Metropolitan Development Authority. 21 August 2010. Archived from the original (PDF) on 2013-11-25. Retrieved 2014-08-29.
  7. "'63rd Meeting: Minutes'". Hyderabad Urban Development Authority. 2006-05-27. Archived from the original on 21 July 2011. Retrieved 2010-08-30.
  8. "'GOM'". Principal Secretary to Government, State Government. 2004-02-17. Archived from the original on 2010-03-17. Retrieved 2010-08-29.
  9. "Aiwan- E- Ali". National Mission on Monuments and Antiquities. Retrieved 2019-10-28.
  10. "Aliabad Sarai cries for attention". The Hindu. 2012-04-05. Retrieved 2019-10-28.
  11. "Crumbling Shahi Jilu Khana knocked out of heritage list". Times of India. 2017-08-01. Retrieved 2019-10-28.
  12. "'63rd Meeting: Minutes'". Hyderabad Urban Development Authority. 2006-04-20. Archived from the original on 21 July 2011. Retrieved 2010-08-29.
  13. "Archived copy". Archived from the original on 6 October 2011. Retrieved 2011-09-05.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  14. "Rock of Ages". India Today. 2000-03-13. Archived from the original on 30 June 2009. Retrieved 2010-08-29.

బయటి లింకులు

[మార్చు]