భట్టిప్రోలు

భట్టిప్రోలు
—  రెవిన్యూ గ్రామం  —
రాష్ట్రం	ఆంధ్ర ప్రదేశ్
జిల్లా	గుంటూరు
మండలం	భట్టిప్రోలు
ప్రభుత్వము
- సర్పంచి
జనాభా (2001)
- మొత్తం	11,092
- పురుషుల సంఖ్య	5,714
- స్త్రీల సంఖ్య	5,668
- గృహాల సంఖ్య	2,817
పిన్ కోడ్	522 256
ఎస్.టి.డి కోడ్	08648

భట్టిప్రోలు ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లోని గుంటూరు జిల్లాకు చెందిన గ్రామము, అదే పేరు గల మండలమునకు కేంద్రము. ఇది సమీప పట్టణమైన రేపల్లె నుండి 15 కి. మీ. దూరంలో ఉంది. 2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 3145 ఇళ్లతో, 11092 జనాభాతో 2515 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 5518, ఆడవారి సంఖ్య 5574. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1627 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 522. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 590426.పిన్ కోడ్: 522256. ఎస్.టి.డి.కోడ్ = 08648.

గ్రామ చరిత్ర

భట్టిప్రోలు నిజనామము ప్రతీపాలపురము. ఆంధ్ర శాతవాహనుల కాలము పూర్వమునుండియే ఉన్న ప్రముఖ నగరము. శాసనముల ప్రకారము కుబేరకుడు అను రాజు ప్రతీపాలపురము పాలించాడు. భట్టిప్రోలు ప్రాముఖ్యత మరియు ప్రస్తావన అచట తవ్వకములలో బయల్పడ్డ బౌద్ధ స్తూపము ద్వారా అంతర్జాతీయ స్థాయికి వెళ్ళాయి. భట్టిప్రోలు ఊళ్ళోఉన్న చిన్నలంజ దిబ్బ మరియు విక్రమార్క కోట దిబ్బ తవ్వగా క్రీస్తు పూర్వము మూడవ శతాబ్దములో నిర్మించిన బౌద్ధ స్తూపము కనపడింది.

చారిత్రక శిధిలాలు

భట్టిప్రోలు స్తూపం శిథిలావశేషాలు

ఆంధ్రప్రదేశ్ బౌద్ధమత క్షేత్రాల్లో అవశేషపు ధాతువుల పటము

క్రీస్తుపూర్వం 3వ శతాబ్దికి చెందిన భట్టిప్రోలు స్తూపం చరిత్ర తెలుసుకునేందుకు తొలినుంచి విదేశీయులే ఆసక్తి కనబరిచారు. క్రీ.శ 1870లో బోస్‌వెల్‌, 1871లో ఇర్లియట్‌, 1882లో రాబర్టు సెవెల్ ‌లు దీన్ని సందర్శించారు. 1892లో అలెగ్జాండర్ ‌రే ఇక్కడ జరిపిన తవ్వకాల్లో రాతి ధాతుకరండాన్ని కనుగొన్నారు. 1969-70 సంవత్సరాల్లో పురావస్తు శాఖ తరఫున ఆర్‌. సుబ్రహ్మణ్యం తవ్వకాలు జరిపారు. ఒక విహారపు పునాదులు బయటపడ్డాయి. బుద్ధుని తల ప్రతిమ వెలుగుచూసింది. పలు ఇతర వస్తువులు లభ్యమయ్యాయి. పురావస్తు శాఖ అంచనా ప్రకారం క్రీస్తుపూర్వం 3వ శతాబ్దంలో ఇది నిర్మాణం జరిగిందని తెలుస్తోంది . ఇక్కడి స్థూపం 132 అడుగులు, వేదిక 148 అడుగుల వ్యాసాలతో ఉంది. 8 అడుగుల ఎత్తు, 8.4 అడుగుల వెడల్పు ప్రదక్షిణా పథం నలుదిక్కులా అయకపు అరుగులు కలిగిన ఈ స్థూపం వాస్తురీత్యా నూతన విషయాలను అందించింది. స్థూప నిర్మాణానికి 45 X 30 X 8 సెంటీమీటర్ల కొలతలున్న ఇటుకలు వాడారు. భట్టిప్రోలు స్థూప తవ్వకాల్లో బయటపడిన ధాతువుల్ని అప్పటి బిట్రీష్‌ ప్రభుత్వం భద్రపర్చింది. 1892వ సంవత్సరంలో కలకత్తాలో స్థాపించిన మహాబోధి సొసైటీ ఆఫ్‌ ఇండియాకు నూతన స్థూపంలో నిక్షిప్తం చేసేందుకు వాటిని ఇవ్వటానికి అంగీకరించింది. 1893లో అమెరికాలో జరిగిన విశ్వమత మహాసభలకు హాజరైన శ్రీలంక బౌద్ధ బిక్షువు అనగారిక ధర్మపాల ఈ సంస్థను స్థాపించారు. 1920వ సంవత్సరంలో కలకత్తాలోని శ్రీధర్మరాజిక విహార్‌లోని నూతన స్థూపంలో భట్టిప్రోలులోని బుద్ద ధాతువులున్న స్పటిక పేటికను నిక్షిప్తం చేశారు. అంతటి ప్రాముఖ్యతగల ఈ చారిత్రక ప్రదేశముపై ప్రభుత్వం ఇప్పటికైనా దృష్టి నిలపి అభివృద్ధి చేయవలిసిన అవసరం ఉంది.

భట్టిప్రోలు లిపి

స్తూపములో దొరికిన ధాతుకరండముపై మౌర్యకాలపు బ్రాహ్మీ లిపిని పోలిన లిపిలో అక్షరాలున్నాయి. ఈ లిపిని భాషాకారులు భట్టిప్రోలు లిపి అంటారు. దక్షిణ భారతదేశ లిపులన్నియూ ఈ లిపినుండే పరిణామము చెందాయి. బౌద్ధమతముతోబాటు భట్టిప్రోలు లిపి కూడా దక్షిణ ఆసియా ఖండములో వ్యాపించి బర్మా, మలయా, థాయి, లాఓస్, కాంబొడియా మున్నగు భాషలకు లిపి ప్రదానము చేసింది.

భట్టిప్రోలు మండలం

భట్టిప్రోలు మండలం లోని శివంగులపాలెం, భట్టిప్రోలు, అద్దేపల్లి మరియు వెల్లటూరు గ్రామాలు ఉన్నాయి.

ప్రభుత్వం మరియు రాజకీయాలు

గ్రామ పంచాయతీ

భట్టిప్రోలు గ్రామ పంచాయతీ అనేది స్థానిక స్వీయ ప్రభుత్వం. ఈ పంచాయతీ 16 వార్డులుగా విభజించబడి ఉంది. ప్రతి వార్డుకు ఒక ఎన్నికైన వార్డ్ సభ్యుడు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తారు. ఈ వార్డ్ సభ్యులకు, సర్పంచి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తారు. కంబం మరియమ్మ ప్రస్తుత సర్పంచిగా ఉన్నారు.

స్వాతంత్రోద్యమంలో గ్రామ విశేషాలు

జాతీయోద్యమంలో భాగంగా, పర్యటనకు వచ్చిన మహాత్మునికి అశేషవిరాళాలతో చేయూతనిచ్చిన చైతన్యం, ఏ సమస్య వచ్చినా సామరస్యంగా పరిష్కరించే పెద్దల పంచాయతీ, వెరసిజిల్లాలో భట్టిప్రోలుది ప్రత్యేకస్తానం. 1942లో కావూరుకు వచ్చిన మహాత్మా గాంధీజీ, భట్టిప్రోలుకు చేరుకున్నారు. 1917లో స్థాపించిన మారం వెంకటేశ్వరరావు ప్రాథమికోన్నత పాఠశాలలో ఉద్యమకారులతో సమావేశం నిర్వహించారు. ఉద్యమానికి బాసటగా ఆ రోజూలలోనే, ఎవరికి తోచిన రీతిలో వారు, తమ ఒంటిపైన ఉన్న స్వర్ణ, రజత ఆభరణాలు, నగదు తీసి మహాత్మునికి అందించారు. భట్టిప్రోలు నుండి మద్దుల వెంకటగిరిరావు, భార్య రామాయమ్మ నేతృత్వంలో 20 మంది ఉద్యమంలో పాల్గొన్నారు. ఆ సమయంలో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం, వెంకటగిరిరావు, రామాయమ్మ లను తమిళనాడులోని రాయవెల్లూరు జైలులో ఉంచారు. గర్భవతియిన రామాయమ్మ, జైలులోనే సూత్రాదేవికి జన్మనిచ్చింది. అప్పటినుండి, గ్రామం ఉద్యమాలకు స్ఫూర్తినిచ్చింది. [7]

గ్రామ భౌగోళికం

సమీప గ్రామాలు

ఈ గ్రామానికి సమీపంలో కోడిపర్రు, వెల్లటూరు, తాడిగిరిపాడు, పెదపులివర్రు, ఐలవరం గ్రామాలు ఉన్నాయి.

విద్యా సౌకర్యాలు

గ్రామంలో ఒక ప్రైవేటు బాలబడి ఉంది. ప్రభుత్వ ప్రాథమిక పాఠశాలలు ఐదు, ప్రైవేటు ప్రాథమిక పాఠశాలలు మూడు, ప్రభుత్వ ప్రాథమికోన్నత పాఠశాల ఒకటి, ప్రభుత్వ మాధ్యమిక పాఠశాల ఒకటి ఉన్నాయి. ఒక ప్రైవేటు జూనియర్ కళాశాల ఉంది.

సమీప ప్రభుత్వ ఆర్ట్స్ / సైన్స్ డిగ్రీ కళాశాల రేపల్లెలోను, ఇంజనీరింగ్ కళాశాల తెనాలిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వైద్య కళాశాల గుంటూరులోను, మేనేజిమెంటు కళాశాల, పాలీటెక్నిక్‌లు తెనాలిలోనూ ఉన్నాయి. సమీప వృత్తి విద్యా శిక్షణ పాఠశాల, అనియత విద్యా కేంద్రం తెనాలిలోను, దివ్యాంగుల ప్రత్యేక పాఠశాల గుంటూరు లోనూ ఉన్నాయి.

ఎం.వి.జి.ఆర్.ఆర్. డిగ్రీ కళాశాల

ఈ కళాశాల ప్రిన్సిపాల్ అయిన డా.మధుసూదనరావు, 29 సంవత్సరాలుగా హిందీ భాషాభివృద్ధికి చేయుచున్న కృషికి గుర్తింపుగా, వీరికి రాష్ట్రస్థాయిలో హిందీ విభాగంలో (వీరొక్కరికే) ఉత్తమ పురస్కారం లభించింది. ఇటీవల గుంటూరులో నిర్వహించిన గురుపూజోత్సవ కార్యక్రమంలో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర ముఖమంత్రి శ్రీ నారా చంద్రబాబునాయుడు గారి చేతుల మీదుగా వీరీ పురస్కారం అందుకున్నారు. [12]

టి.ఎం.రావు ఉన్నత పాఠశాల

(తమ్మన మల్లిఖార్జునరావు ఎయిడెడ్ ఉన్నత పాఠశాల)

1. ఈ పాఠశాలను కీ.శే.తమ్మన మల్లిఖార్జునరావు, 1944లో స్థానికుల సహకారంతో ఏర్పాటుచేసారు. ఈ పాఠశాలలో చదువుకున్న ఎంతోమంది విద్యార్థులు ఉన్నత స్థానాలకు ఎదిగినారు. ఈ పాఠశాల ఇప్పటికీ విద్యాసుగంధాలు విరబూయించుచున్నది. ఇప్పుడు ఈ పాఠశాలలో 400 మంది విద్యార్థులు విద్యనభ్యసించుచున్నారు. [21]
2. ఈ పాఠశాలలో చదువుచున్న 8మంది విద్యార్థినులు, 2014,డిసెంబరు-30వ తేదీనాడు, హైదరాబాదులో నిర్వహించు "గురు పురస్కార్" పురస్కారానికి ఎంపికైనారు. ఈ పురస్కారాలకోసం వీరు 2013,డిసెంబరులో తాడికొండలో నిర్వహించిన పరీక్షలలో పాల్గొన్నారు. [13]
3. ఈ పాఠశాల 71వ వార్షికోత్సవం, 2015,ఫిబ్రవరి-25వ తేదీనాడు ఘనంగా నిర్వహించారు. [14]

మారం వెంకటేశ్వర్లు ఎయిడెడ్ ప్రాధమికోన్నత పాఠశాల

ఈ పాఠశాల వ్యవస్థాపకులు కీ.శే. మారం వెంకటేశ్వర్లు. ఈ పాఠశాల 69వ వార్షికోత్సవం, 2016,జనవరి-28న ఘనంగా నిర్వహించారు. [19]

విశ్వశాంతి పాఠశాల

ఇటీవల హైదరాబాదులో నిర్వహించిన జాతీయస్థాయి కుంగ్-ఫూ పోటీలలో, అండర్-12 విభాగంలో, ఈ పాఠశాలలో చదువుచున్న జి.రేవంత్ అను విద్యార్థి ప్రథమస్థానం మరియు కె.శిరీష్ అను విద్యార్థి తృతీయస్థానం కైవసం చేసుకున్నారు. [18]

వైద్య సౌకర్యం

ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం

భట్టిప్రోలులో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఒక డాక్టరు, 8 మంది పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు. ఒక డిస్పెన్సరీలో ఒక డాక్టరు, ముగ్గురు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక పశు వైద్యశాలలో ఒక డాక్టరు, ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు.

సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి, ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి.

ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం

గ్రామంలోఒక ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం ఉంది. ఒక ఎమ్బీబీయెస్ డాక్టరు ఉన్నారు. ఒక మందుల దుకాణం ఉంది.

తాగు నీరు

గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. బావుల నీరు కూడా అందుబాటులో ఉంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది.

పారిశుధ్యం

గ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని శుద్ధి ప్లాంట్‌లోకి పంపిస్తున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ ఉంది. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ కూడా ఉంది.

సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు

భట్టిప్రోలులో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు ఉన్నాయి. సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. మొబైల్ ఫోన్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.

గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ ఉంది. ప్రైవేటు బస్సు సౌకర్యం గ్రామానికి 5 కి.మీ. లోపు దూరంలో ఉంది.

జాతీయ రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. ప్రధాన జిల్లా రహదారి గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.

మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు

గ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, సహకార బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం ఉన్నాయి. వారం వారం సంత గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉంది.

ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు

గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, సినిమా హాలు, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. శాసనసభ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి.

విద్యుత్తు

గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 12 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.

భూమి వినియోగం

భట్టిప్రోలులో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:

• వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 219 హెక్టార్లు
• వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 532 హెక్టార్లు
• శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 235 హెక్టార్లు
• తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 369 హెక్టార్లు

• బంజరు భూమి: 395 హెక్టార్లు
• నికరంగా విత్తిన భూమి: 763 హెక్టార్లు
• నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 395 హెక్టార్లు
• వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 763 హెక్టార్లు

నీటిపారుదల సౌకర్యాలు

భట్టిప్రోలులో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.

• కాలువలు: 763 హెక్టార్లు

మానేపల్లివారి చెరువు

భట్టిప్రోలు గ్రామ నడిబొడ్డున ఉన్న ఈ చెరువును, నీరు-చెట్టు కార్యక్రమం క్రింద, రు. 3 లక్షల వ్యయంతో పూడికతీసి, చుట్టూ కట్టలను బలపరచి, అభివృద్ధిపరచనున్నారు. దీనికితోడు, గ్రామంలోని, "భట్టిప్రోలు ఫ్రండ్స్ అసోసియేషన్" వారు మరియూ దాతలు, గ్రామస్థుల సహకారంతో చెరువు చుట్టూ ప్రహరీగోడ కట్టి, ఉదయపు నడకకు అనుకూలంగా మార్చెదరు. బోటు షికారు, యోగామందిరం ఏర్పాటుచేయుటకు గూడా ప్రణాళికలు తయారుచేస్తున్నారు. [15]

గ్రామంలోని మౌలిక సదుపాయాలు

1. ప్రాథమిక వ్యవసాయ సహకార పరపతి సంఘం
2. ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రం:- కీ.శే. మానేపల్లి లక్ష్మీరామప్రసాదు, గ్రామంలోని శ్రీ వేణుగోపాలస్వామివారి ఆలయానికీ మరియూ శ్రీ షిర్డీ సాయి మందిరానికీ వంశపారంపర్య ధర్మకర్తగా ఉండేవారు. వీరు మానేపల్లి చెరువు ధర్మకర్తగా కూడా ఉన్నారు. వీరు ఈ ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రానికి కావలసిన భూమిని విరాళంగా అందించారు. [22]
3. అంగనవాడీ కేంద్రం.
4. పశు వైద్యశాల.
5. యూనియన్ బ్యాంక్.

గ్రామములోని దర్శనీయ ప్రదేశములు/దేవాలయాలు

• శ్రీ రుక్మిణీ సత్యభామా సమేత శ్రీ వేణుగోపాలస్వామివారి ఆలయం-
• శ్రీ గంగా పార్వతీ సమేత విఠలేశ్వర స్వామివారి ఆలయం-
• శ్రీ గుండి పార్వతమ్మ ఆలయం - భట్టిప్రోలు గ్రామంలో 200 సంవత్సరాల క్రితం వెలిసి, భట్టిప్రోలు మరియూ, చుట్టుప్రక్క గ్రామాల పూజలందుకొనుచున్న, భట్టిప్రోలు గ్రామ దేవత, శ్రీ గుండి పార్వతమ్మ ఆలయం శిథిలమవడంతో, రు. 10 లక్షల వ్యయంతో, ఆలయ పునర్నిర్మాణ పనులు జరుగుచున్నవి. ఉగాది పండుగ పురస్కరించుకొని, అమ్మవారిని, 2014,మార్చి-30, ఆదివారం నాడు, భక్తిశ్రద్ధలతో ఊరేగించారు. తప్పెట్లతో గ్రామవీధులలో అమ్మవారిని ఊరేగించుచుండగా, భక్తులు హారతులు స్వీకరించారు. తెలుగు సంప్రదాయాలకు ప్రతీకగా, ఉగాదిరోజున భక్తులు ప్రత్యేక పూజలు చేయడం ఆనవాయితీ. సోమవారం, ఉగాదినాడు, అమ్మవారిని ఊరేగించిన అనంతరం, దేవాలయ ప్రవేశం చేయించెదరు. [5] & [9]
• కళ్ళేపల్లి బంగారు మైసమ్మ తల్లి ఆలయం - భట్టిప్రోలులో రైల్వే గేటు ప్రాంతములో మైసమ్మ తల్లి ఆలయం నిర్మాణం పూర్తి అయినది. 2014, జూలై-27, ఆదివారం నాడు, అమ్మవారి నూతన విగ్రహ ప్రతిష్ఠా మహోత్సవం వైభవంగా నిర్వహించారు. అమ్మవారిని ప్రత్యేకవాహనంపై తప్పెట్లతో ఊరేగించి, భక్తులనుండి హారతులను స్వీకరించారు. విగ్రహ ప్రతిష్ఠ సందర్భంగా సోమవారం నాడు భక్తులకు అన్నసంతర్పణ నిర్వహించెదరు. కోరిన కోర్కెలు తీర్చే తల్లిగా అమ్మవారు పేరుగాంచడంతో, భక్తుల ఆదరణ ఎక్కువగా ఉంది. ఈ ఆలయంలో 2014, జూలై-29 నాడు, శ్రావణమాసంలో మొదటి మంగళవారం సందర్భంగా, అమ్మవారికి ప్రత్యేకపూజలు నిర్వహించారు. మొక్కుబడులు ఉన్నవారు, అమ్మవారికి పొంగళ్ళు వండి నైవేద్యాలు సమర్పించారు. వచ్చే కార్తీకమాసంలో ప్రతి శుక్రవారం, అమ్మవారికి ప్రత్యేకపూజలు నిర్వహించెదరు. [10] & [11]

ఈ ఆలయ ప్రథమ వార్షికోత్సవం, 2015,మే-26వ తేదీ మంగళవారంనాడు వైభవంగా నిర్వహిచారు. ఈ సందర్భంగా ఆలయంలో ప్రత్యేకపూజలు నిర్వహించారు. ఉదయం అమ్మవారికి అభిషేకాలు, కుంకుమపూజలు నిర్వహించారు. అనంతరం అమ్మవారి గ్రామోత్సవం కన్నులపండువగా నిర్వహించి, భక్తుల నుండి హారతులు స్వీకరించారు. [16]

• శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామివారి ఆలయం
• శ్రీ భ్రమరాంబా సమేత మల్లేశ్వరస్వామివారి ఆలయం - ఆలయ చరిత్ర:- 1869వ సంవత్సరంలో భటరాజులు దేవస్థానం నిర్మించగా, రాచూరు జమీందారీ వంశీయులు, 12 ఎకరాల మాగాణిభూమిని అందించారు. స్వామివారికి ప్రత్యేకంగా నిర్వహించే రథోత్సవం, ఉత్సవాలకు ఆకర్షణీయంగా నిలిచేది. 1938వ సంవత్సరం నుండి ట్రస్టీల ఆధ్వర్యంలో ఉత్సవాల నిర్వహణ జరిగింది. 1993లో ఈ ఆలయం దేవాదాయశాఖ పరిధిలోనికి రావడంతో, అధికారుల పర్యవేక్షణలో కార్యక్రమాలు జరుగుతూ వస్తున్నవి. 2001=5లో గ్రామానికి చెందిన శ్రీ కొడాలి శంకరరావు వంశీయులు కోర్టుద్వారా ట్రస్టీలుగా ఏర్పడి, ఉత్సవాల పర్యవేక్షణలో బాధ్యతలు వహించుచున్నారు.
• పొన్నమానుసేవ ప్రత్యేకం:- పొన్నమానుసేవ ఉత్సవాలలో ప్రత్యేకతగా నిలుచుచున్నది. గతంలో కాగితం పూలతో పొన్నమాను చెట్టును తయారు చేయించి స్వామివారిని పురవీధులలో ఊరేగించేవారు. అద్దేపల్లికి చెందిన శ్రీ తిరువీధుల యుగంధరరావు కుమారులు, స్వామివారికి స్వామివారికి పొన్నమాను చెట్టుని తయారుచేయించి బహూకరించారు. విద్యుద్దీపాల అలంకరణలో స్వామివారిని ఊరేగించుచూ, భక్తులనుండి హారతులు స్వీకరిస్తారు. కళ్యాణమండపానికి ముందు స్వామివారినీ, అమ్మవారినీ ఎదురెదురుగా ఉంచి, చిచ్చుబుడ్లు వగైరా దీపావళి మందుగుండు సామాగ్రిని భారీగా కాలుస్తూ ఐదురోజులు నిర్వహిస్తారు.
• వార్షిక బ్రహ్మోత్సవాలు:- స్వామివారి వార్షిక బ్రహ్మోత్సవాలు ప్రతి సంవత్సరం, ఫాల్గుణ మాసంలో 6 రోజులపాటు నిర్వహించెదరు. మొదటి రోజు ఉదయం బిందుతీర్ధం, అభిషేకాలతో ప్రారంభించి సాయంత్రం ధ్వజారోహణ చేస్తారు. రెండవ రోజు అమ్మవారికి పుష్పసేవ నిర్వహించి, అద్దేపల్లి వరకు మేళతాళాలతో ఊరేగింపు నిర్వహిస్తారు. మూడవరోజు పొన్నమాను ఉత్సవం ఉంటుంది. నాల్గవ రోజు ఎదురుకోలు, కనుల పండువగా కళ్యాణం, నిర్వహిస్తారు. ఐదవరోజు వైభవోపేతంగా, వేలాదిమంది భక్తుల జనసమూహంతో రథోత్సవ కార్యక్రమం నిర్వహిస్తారు. ఆరవరోజున వసంతోత్సవం నిర్వహించి, ధ్వజారోహణతో ఉత్సవాలకు ముగింపు పలుకుతారు. [6]
• శ్రీ రామమందిరం - భట్టిప్రోలు గ్రామములోని కుమ్మరిగుంటవారి వీధిలో నూతనంగా నిర్మించిన ఈ ఆలయంలో, శ్రీ సీతా, రామచంద్ర, లక్ష్మణ, ఆంజనేయస్వామివారల విగ్రహప్రతిష్ఠా కార్యక్రమం, 2016,ఫిబ్రవరి-14వ తేదీ ఆదివారం, రథసప్తమి పర్వదినంనాడు, వేదపండితుల మంత్రోచ్ఛారణల మధ్య, వైభవంగా నిర్వహించారు. విగ్రహాలను గ్రామ ప్రధాన వీధులలో ఊరేగించారు. [20]
• శ్రీ అయ్యప్పస్వామివారి ఆలయం
• శ్రీ గంగమ్మ తల్లి ఆలయం - ఈ ఆలయంలో వెలసిన ఆదిన వారి ఇలవేలుపు అయిన గంగమ్మ తల్లికి మూడు సంవత్సరాలకొకసారి కొలుపులు నిర్వహించుచున్నారు. తాజాగా, 2017,ఫిబ్రవరి-12వతేదీ ఆదివారం నాడు అమ్మవారికి భక్తిశ్రద్ధలతో కొలుపులు నిర్వహించారు. ఉదయమే అమ్మవారిని కృష్ణానదికి తీసుకొని వెళ్ళి పుణ్యస్నానాలు ఆచరింపజేసినారు. స్థానిక రైల్వే గేటు వద్ద నుండి తప్పెట్లతో అమ్మవారికి గ్రామోత్సవం నిర్వంచగా, భక్తులు అమ్మవారికి హారతులు సమర్పించారు.
• శ్రీ అంకమ్మ తల్లి ఆలయం.
• శ్రీ షిర్డీ సాయిబాబా ఆలయం.
• అమ్మా భగవాన్ ధ్యానమందిరం.
• శ్రీ రామాలయం:- భట్టిప్రోలులోని భోగేశ్వరపేటలో, 2017,జూన్-14వతేదీ బుధవారంనాడు, వేదమంత్రాల మధ్య, నూతన రామాలయానికి శంక్ఖుస్థాపన నిర్వహించారు. [24]

గ్రామంలో ప్రధాన పంటలు

వరి,అపరాలు, కాయగూరలు

గ్రామంలో ప్రధాన వృత్తులు

వ్యవసాయం, వ్యవసాయాధారిత వృత్తులు

గ్రామములోని పరిశ్రమలు

హెరిటేజ్ ఫుడ్స్ ఇండియా లిమిటెడ్:- ఈ సంస్థ స్థాపించి 25 సంవత్సరాలు అయిన సందర్భంగా, ఈ కర్మాగారంలో, 2017,జూన్-9న రజతోత్సవ వేడుకలు నిర్వహించెదరు. [23]

గ్రామంలో జన్మించిన ప్రముఖులు

• కౌతరం హరిప్రసాదరావు రంగస్థల కళాకారుడు
• కొండముది గోపాలరాయశర్మ రంగస్థల కళాకారుడు

గ్రామ విశేషాలు

సీ ఆర్ డీ ఏ

ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాజధాని ప్రాంత అభివృద్ధి ప్రాధికార సంస్థ (సీఆర్‌డీఏ) పరిధిలోకి వస్తున్న మండలాలు, గ్రామాలను ప్రభుత్వం విడిగా గుర్తిస్తూ ఉత్తర్వులు జారీచేసింది. ప్రస్తుతం గుర్తించిన వాటిలోని చాలా గ్రామాలు వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్నాయి. గతంలో వీజీటీఎం పరిధిలో ఉన్న వాటితోపాటుగా ఇప్పుడు మరిన్ని కొన్ని గ్రామాలు చేరాయి. సీఆర్‌డీఏ పరిధిలోకి వచ్చే గుంటూరు, కృష్ణా జిల్లాల్లోని మండలాలు, గ్రామాలను గుర్తిస్తూ పురపాలక శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి ద్వారా ఉత్తర్వులు జారీ అయ్యాయి.

గణాంకాలు

2001 వ.సంవత్సరం జనాభా లెక్కల ప్రకారం గ్రామ జనాభా 11382. ఇందులో పురుషుల సంఖ్య 5714, స్త్రీల సంఖ్య 5668,గ్రామంలో నివాస గృహాలు 2817 ఉన్నాయి.గ్రామ విస్తీర్ణం 2515 హెక్టారులు.

ఇవి కూడా చూడండి

• భట్టిప్రోలు స్తూపం
• ఆంధ్ర ప్రదేశ్ బౌద్ధ క్షేత్రాలు