కొకుం నూనె

కొకుమ్
	కొకమ్ పళ్ళు, విత్తనాలు,గుజ్జు , పళ్ళ తొక్కలు.jpg
Scientific classification
Kingdom:	ప్లాంటే
(unranked):	పుష్పించే మొక్క
(unranked):	యుడికాట్స్
(unranked):	రోసిడ్స్
Order:	Malpighiales
Family:	క్లూసియేసి
Subfamily:	Clusioideae
Tribe:	Garcinieae
Genus:	Garcinia
Species:	G. indica; Choisy
Binomial name
	Garcinia indica;

కొకుం చెట్టును ఆంగ్లంలో వైల్డ్ మాంగొస్టెన్ (Wild mangosten) అంటారు. కొన్నిచోట్ల రెడ్ మాంగొస్టెన్ అనికూడా వ్యవహరిస్తారు. ఈచెట్టు క్లూసియేసి / గట్టిఫెరె (Gutiferac) కుటుంబానికి చెందినది. వృక్షశాస్త్రనామము: గర్సినియ ఇండికా ఛొయిసి (Garcinia indica choisy).

భారతదేశంలోని వివిధ భాషల్లో పేర్లు^[1]^[2]

సంస్కృతం= రక్తపురక్ (Raktapurak, వ్రిక్షమాల (vrikshamala, చుక్ర (chukra).
హిందీ= కొలిమ్ (kolim).
కన్నడము= మురుగల (murgala)
మళయాళము= పునంపులి (punampuli).
తమిళం= మురుగల్ (murugal)
గుజరాతి= కొకుమ్ (kokum)
మరాఠీ= బిరుండ్ (Birund, కొకుమ్ (kokum)
ఒరియా= తింతులి (Tintuli).
ఆంగ్లం=వైల్డ్ మాంగొస్టెన్ (wild mangosten)

పళ్లు-గింజలు

ఏప్రిల్-మే మాసాలలో పక్వాని కొస్తాయి. నిమ్మకాయ పరిమాణంలో వుండి, తియ్యగా వుండును. పండు 2-3 సెం.మీ వ్యాసముండును .పళ్ళలో అంతోసైనిన్, సైనడిన్3-గ్లుకొసైడ్ లనుకల్గి వుండును. పండు పండినప్పుడు పర్పుల్ రంగులో వుండును.పండులో నూనెగింజల శాతం 20-23% వరకు వుండును. పండులో 5నుంచి 8 వరకు నూనె గింజలుండును. గింజలో నూనెశాతం 23-26% . ఒక చెట్టునుండి 60-80 కిలోల పళ్లు, 10-15 కిలోల గింజలు లభ్యమగును. పళ్ళను ఏప్రిల్-మే నెలలలో సేకరిస్తారు. నూనెగింజలో విత్తనం (kernel) 60% వుండును.గింజలోని నూనెలో సంతృప్త కొవ్వు ఆమ్లాల శాతం ఎక్కువ అందుచే ఈనూనె యొక్క ద్రవీభవన ఉష్ణోగ్రత 41-42⁰C మధ్యలో వుండును. విత్తనంలో నూనె 44% వరకుండును. గింజలో తేమ 8-9% వరకుండును. గింజలో మాంసకృత్తుల (proteins) శాతం 17% వరకుండును. సంవత్సరానికి 1,280 టన్నుల విత్తన సేకరణకు అవకాశమున్నది. 500 టన్నుల నూనెను ఉత్పత్తి చెయ్యవచ్చును.

నూనెను తీయుట

14-15% వరకు సంప్రదాయ పద్ధతిలో, గింజలను చక్కెరొకళ్లతో నలగగొట్టి పై పొట్టును తొలగించి (decortication) నీటిలో మరగించడం వలన తీయుదురు. ఈ పద్ధతిలో కేవలం 25% వరకు మాత్రమే నూనెను పొందగలరు. ప్రస్తుతం పొట్టుయంత్రాల (Decorticators) ద్వారా పొట్టును తొలగించి, ఎక్సుపెల్లరు (Expellers) నూనెతీయు యంత్రాలతొ నూనెను తీస్తున్నారు. నూనె యంత్రాల ద్వారా 35% వరకు నూనెను తీయవచ్చును. గింజలపిండి (cake) లో మిగిలిన నూనెను (6-10%) సాల్వెంట్‍ఎక్సుట్రాక్షన్ విధానంలో సంగ్రహించెదరు.