భారతదేశంలో పట్టణ సముదాయాల జాబితా
భారతదేశం దక్షిణాసియాలో ఒక దేశం. భౌగోళిక ప్రాంతాల వారీగా ఇది ఏడవ అతిపెద్ద దేశం. 1.2 బిలియన్లకు పైగా జనాభా కలిగిన రెండవ అత్యధిక దేశం. భారతదేశంలో ఇరవై ఎనిమిది రాష్ట్రాలు, తొమ్మిది కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు ఉన్నాయి.[1] ప్రపంచ జనాభాలో 17.5 శాతం ఉంది.[2]
1872లో బ్రిటిష్ ఇండియా మొదటి జనాభా గణన జరిగింది. 1951 నుండి, ప్రతి 10 సంవత్సరాలకు ఒకసారి జనాభా గణన జరుగుతోంది.[3] భారత హోం వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ పరిధిలోని రిజిస్ట్రార్ జనరల్, సెన్సస్ కమిషనర్ కార్యాలయం భారతదేశంలో జనాభా గణనను నిర్వహిస్తుంది. ప్రభుత్వం నిర్వహించే అతిపెద్ద పరిపాలనా పనులలో ఇదీ ఒకటి.[4]
2011 జనాభా లెక్కల గణాంకాల ప్రకారం ఈ జనాభా గణాంకాలు ఉన్నాయి.[5] భారతదేశంలో 6,41,000 గ్రామాలు ఉన్నాయి. మొత్తం జనాభాలో 72.2 శాతం మంది గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు.[5] వాటిలో 145,000 గ్రామాలు 500-999 మంది జనాభా పరిమాణాన్ని కలిగి ఉన్నాయి; 1,30,000 గ్రామాలలో 1000–1999 మంది; 1,28,000 గ్రామాలలో 200–499 మంది; 3,961 గ్రామాలలో 10,000 మంది లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఉన్నారు.[2] భారతదేశం 27.8 పట్టణ జనాభా శాతం 5,100 కంటే ఎక్కువ పట్టణాలు, 380 కి పైగా పట్టణ సముదాయాలలో ఉన్నారు.[6] 1991-2001 దశాబ్దంలో, ప్రధాన నగరాలకు వలసల కారణంగా పట్టణ జనాభాలో వేగం పెరిగింది.[7][8] పట్టణ ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్న భారతీయుల సంఖ్య 1991 - 2001 మధ్య 31.2% పెరిగింది.[9] అయినప్పటికీ, 2001 లో 70% పైగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో నివసించారు.[10][11] 2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం, భారతదేశంలో 46 మిలియన్లకు పైగా జనాభా నగరాల్లోనే ఉంది. అందులో ముంబై, ఢిల్లీ, కోల్కాతాలలో జనాభా 10 మిలియన్లకు పైగా ఉంది.
జాబితా
[మార్చు]బోల్డ్ అక్షరాలలో జాబితా చేయబడిన నగరాలు సంబంధిత రాష్ట్ర/కేంద్రపాలిత రాజధాని.
ర్యాంకు | పట్టణ సముదాయాలు[12] | రాష్ట్రం/కేంద్రపాలితం | జనాభా (2011)[13] | జనాభా (2001)[12] | జనాభా (1991)[12] |
---|---|---|---|---|---|
1 | ముంబై | మహారాష్ట్ర | 18,394,912 | 16,434,386 | 12,596,243 |
2 | ఢిల్లీ | ఢిల్లీ | 16,349,831 | 12,877,470 | 8,419,084 |
3 | కోల్కాతా | పశ్చిమ బెంగాల్ | 14,112,536 | 13,205,697 | 11,021,918 |
4 | చెన్నై | తమిళనాడు | 8,696,010 | 6,560,242 | 5,421,985 |
5 | బెంగుళూరు | కర్ణాటక | 8,520,435 | 5,701,446 | 4,130,288 |
6 | హైదరాబాదు | తెలంగాణ | 7,749,334 | 5,742,036 | 4,344,437 |
7 | అహ్మదాబాద్ | గుజరాత్ | 6,361,084 | 4,525,013 | 3,312,216 |
8 | పూణే | మహారాష్ట్ర | 5,057,709 | 3,760,636 | 2,493,987 |
9 | సూరత్ | గుజరాత్ | 4,591,246 | 2,811,614 | 1,518,950 |
10 | జైపూర్ | రాజస్థాన్ | 3,073,350 | 2,322,575 | 1,518,235 |
11 | కాన్పూరు | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 2,920,496 | 2,715,555 | 2,029,889 |
12 | లక్నో | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 2,902,920 | 2,245,509 | 1,669,204 |
13 | నాగపూర్ (మహారాష్ట్ర) | మహారాష్ట్ర | 2,497,870 | 2,129,500 | 1,664,006 |
14 | ఘాజియాబాద్ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 2,375,820 | 968,256 | 511,759 |
15 | ఇండోర్ | మధ్య ప్రదేశ్ | 2,170,295 | 1,506,062 | 1,109,056 |
16 | కోయంబత్తూరు | తమిళనాడు | 2,136,916 | 1,461,139 | 1,100,746 |
17 | కొచ్చి | కేరళ | 2,119,724 | 1,355,972 | 1,140,605 |
18 | పాట్నా | బీహార్ | 2,049,156 | 1,697,976 | 1,099,647 |
19 | కొజికోడ్ | కేరళ | 2,030,519 | 880,247 | 801,190 |
20 | భోపాల్ | మధ్య ప్రదేశ్ | 1,886,100 | 1,458,416 | 1,062,771 |
21 | త్రిస్సూరు | కేరళ | 1,861,269 | 330,122 | 275,053 |
22 | వడోదర | గుజరాత్ | 1,822,221 | 1,491,045 | 1,126,824 |
23 | ఆగ్రా | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 1,760,285 | 1,331,339 | 948,063 |
24 | విశాఖపట్నం | ఆంధ్రప్రదేశ్ | 1,728,128 | 1,345,938 | 1,057,118 |
25 | మలప్పురం | కేరళ | 1,699,060 | 170,409 | 142,204 |
26 | తిరువనంతపురం | కేరళ | 1,687,406 | 889,635 | 826,225 |
27 | కన్నూర్ | కేరళ | 1,642,892 | 498,207 | 463,962 |
28 | లుధియానా | పంజాబ్ | 1,618,879 | 1,398,467 | 1,042,740 |
29 | నాసిక్ | మహారాష్ట్ర | 1,562,769 | 1,152,326 | 725,341 |
30 | విజయవాడ | ఆంధ్రప్రదేశ్ | 1,491,202 | 1,039,518 | 845,756 |
31 | మదురై | తమిళనాడు | 1,465,625 | 1,203,095 | 1,085,914 |
32 | కాశీ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 1,435,113 | 1,203,961 | 1,030,863 |
33 | మీరట్ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 1,424,908 | 1,161,716 | 849,799 |
34 | ఫరీదాబాద్ | హర్యానా | 1,414,050 | 1,055,938 | 617,717 |
35 | రాజ్ కోట్ | గుజరాత్ | 1,390,933 | 1,003,015 | 654,490 |
36 | జంషెడ్పూర్ | జార్ఖండ్ | 1,339,438 | 1,104,713 | 829,171 |
37 | శ్రీనగర్ | 1,273,312 | 988,210 | ||
38 | జబల్పూర్ | మధ్య ప్రదేశ్ | 1,268,848 | 1,098,000 | 888,916 |
39 | అసన్సోల్ | పశ్చిమ బెంగాల్ | 1,243,414 | 1,067,369 | 763,939 |
40 | వాసై-విరార్ | మహారాష్ట్ర | 1,222,390 | ||
41 | అలహాబాదు | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 1,216,719 | 1,042,229 | 844,546 |
42 | ధన్బాడ్ | జార్ఖండ్ | 1,196,214 | 1,065,327 | 815,005 |
43 | ఔరంగాబాద్ | మహారాష్ట్ర | 1,193,167 | 892,483 | 592,709 |
44 | అమృత్సర్ | పంజాబ్ ప్రాంతం | 1,183,705 | 1,003,919 | 708,835 |
45 | జోధ్పూర్ | రాజస్థాన్ | 1,138,300 | 860,818 | 666,279 |
46 | రాంచీ | జార్ఖండ్ | 1,126,741 | 863,495 | 614,795 |
47 | రాయ్పూర్ | ఛత్తీస్గఢ్ | 1,123,558 | 700,113 | 462,694 |
48 | కొల్లాం | కేరళ | 1,110,668 | 380,091 | 362,572 |
49 | గ్వాలియర్ | మధ్య ప్రదేశ్ | 1,102,884 | 865,548 | 717,780 |
50 | భిలాయ్ | ఛత్తీస్గఢ్ | 1,064,222 | 927,864 | 685,474 |
51 | చండీగఢ్ | చండీగఢ్ | 1,026,459 | 808,515 | 575,829 |
52 | తిరుచురాపల్లి | తమిళనాడు | 1,022,518 | 866,354 | 711,862 |
53 | కోట | రాజస్థాన్ | 1,001,694 | 703,150 | 537,371 |
54 | మైసూరు | కర్ణాటక | 990,900 | 799,228 | 653,345 |
55 | బరేలీ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 985,752 | 748,353 | 617,350 |
56 | తిరుపూర్ | తమిళనాడు | 963,173 | 550,826 | 306,237 |
57 | గువహాటి | అసోం | 968,549 | 818,809 | 584,342 |
58 | షోలాపూర్ జిల్లా | మహారాష్ట్ర | 951,558 | 872,478 | 620,846 |
59 | హుబ్లి-దార్వాడ్ | కర్ణాటక | 943,857 | 786,195 | 648,298 |
60 | సేలం | తమిళనాడు | 919,150 | 751,438 | 578,291 |
61 | అలీగఢ్ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 911,223 | 669,087 | 480,520 |
62 | గుర్గావ్ | హర్యానా | 902,112 | 228,820 | 135,884 |
63 | మొరాదాబాద్ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 889,810 | 641,583 | 443,701 |
64 | భుబనేశ్వర్ | ఒడిషా | 885,363 | 658,220 | 411,542 |
65 | జలంధర్ | పంజాబ్ | 874,412 | 714,077 | 509,510 |
66 | వరంగల్ | తెలంగాణ | 759,594 | 579,216 | 467,757 |
67 | భీవండి | మహారాష్ట్ర | 737,411 | 621,427 | 392,214 |
68 | డెహ్రాడూన్ | ఉత్తరాఖండ్ | 714,223 | 530,263 | 368,053 |
69 | సిరిగురి | పశ్చిమ బెంగాల్ | 705,579 | 472,374 | 216.950 |
70 | సహారన్పూర్ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 705,478 | 455,754 | 374,945 |
71 | గోరఖ్పూర్ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 694,889 | 622,701 | 505,566 |
72 | గుంటూరు | ఆంధ్రప్రదేశ్ | 673,952 | 514,461 | 471,051 |
73 | కటక్ | ఒడిషా | 663,188 | 587,182 | 440,295 |
74 | జమ్మూ | జమ్మూ కాశ్మీర్ | 657,314 | 612,163 | |
75 | పాండిచ్చేరి | పుదుచ్చేరి | 657,209 | 505,959 | 401,437 |
76 | అమ్రావతి | మహారాష్ట్ర | 647,057 | 549,510 | 421,576 |
77 | బికనీర్ | రాజస్థాన్ | 647,804 | 529,690 | 416,289 |
78 | నోయిడా | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 642,381 | 305,058 | 146,516 |
79 | మంగళూరు | కర్ణాటక | 623,841 | 539,387 | 426,341 |
80 | బెల్గాం | కర్ణాటక | 610,350 | 506,480 | 402,412 |
81 | భావ్ నగర్ | గుజరాత్ | 606,282 | 517,708 | 405,225 |
82 | ఫిరోజాబాద్ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 604,214 | 432,866 | 270,536 |
83 | జామ్ నగర్ | గుజరాత్ | 600,943 | 556,956 | 381,646 |
84 | దుర్గాపూర్ | పశ్చిమ బెంగాల్ | 581,409 | 493,405 | 425,836 |
85 | మలేగాన్ | మహారాష్ట్ర | 576,642 | 497,780 | 398,890 |
86 | బొకారో జిల్లా | జార్ఖండ్ | 564,319 | 505,541 | 418,538 |
87 | నెల్లూరు | ఆంధ్రప్రదేశ్ | 564,148 | 404,775 | 316,606 |
88 | కొల్హాపూర్ | మహారాష్ట్ర | 561,841 | 505,541 | 418,538 |
89 | రౌర్ కెల | ఒడిషా | 552,970 | 484,874 | 398,864 |
90 | అజ్మీర్ | రాజస్థాన్ | 551,360 | 490,520 | 402,700 |
91 | నాందేడ్ | మహారాష్ట్ర | 550,564 | 430,733 | 309,316 |
92 | ఝాన్సీ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 549,391 | 460,278 | 368,154 |
93 | గుల్బర్గా | కర్ణాటక | 543,147 | 430,265 | 310,920 |
94 | ఈరోడ్ | తమిళనాడు | 521,891 | 389,906 | 361,755 |
95 | ఉజ్జయిని | మధ్య ప్రదేశ్ | 515,215 | 431,162 | 362,633 |
96 | సాంగ్లీ | మహారాష్ట్ర | 513,961 | 447,774 | 363,751 |
97 | తిరునల్వేలి | తమిళనాడు | 498,984 | 433,352 | 366,869 |
98 | ముజఫర్ నగర్ | ఉత్తర ప్రదేశ్ | 495,543 | 331,668 | 247,624 |
99 | వెల్లూరు | తమిళనాడు | 484,690 | 386,746 | 310,776 |
100 | కర్నూలు | ఆంధ్రప్రదేశ్ | 484,327 | 342,973 | 275,360 |
చిత్రమాలిక
[మార్చు]-
1. ముంబాయి
-
2. ఢిల్లీ
-
3. కలకత్తా
-
4. చెన్నై
-
5. బెంగళూరు
-
6. హైదరాబాదు
-
7. అహ్మదాబాదు
-
8. పూణే
-
9. సూరత్
-
10. జైపూర్
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]- భారతదేశంలో మిలియన్-ప్లస్ పట్టణ సముదాయాల జాబితా
- ఆంధ్రప్రదేశ్ పట్టణ సముదాయాల జాబితా
- తెలంగాణలో పట్టణ సముదాయాల జాబితా
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "States and union territories". Government of India (2001). Census of India. Archived from the original on 27 January 2011. Retrieved 26 July 2021.
- ↑ 2.0 2.1 "Area and population". Government of India (2001). Census of India. Archived from the original on 13 November 2013. Retrieved 26 July 2021.
- ↑ "Census Organisation of India". Government of India (2001). Census of India. Archived from the original on 1 December 2008. Retrieved 26 July 2021.
- ↑ "Brief history of census". Government of India (2001). Census of India. Archived from the original on 13 November 2013. Retrieved 26 July 2021.
- ↑ 5.0 5.1 "Census 2011 Provisional Population Totals" (PDF). The Hindu. Chennai, India. Archived (PDF) from the original on 3 November 2013.
- ↑ "Urban Agglomerations (UAs) & towns". Government of India (2001). Census of India. Archived from the original on 13 November 2013. Retrieved 26 July 2021.
- ↑ Shinde, Swati (13 September 2008). "Migration rate to city will dip". Times of India. Archived from the original on 11 January 2009. Retrieved 26 July 2021.
- ↑ "Develop towns to stop migration to urban areas: economist". Chennai, India: Hindu. 3 December 2005. Archived from the original on 5 November 2013. Retrieved 26 July 2021.
- ↑ Garg 2005.
- ↑ Dyson & Visaria 2005, pp. 115–129.
- ↑ Ratna 2007, pp. 271–272.
- ↑ 12.0 12.1 12.2 "INDIA STATS : Million plus cities in India as per Census 2011". Press Information Bureau, Mumbai. National Informatics Centre (NIC). Archived from the original on 30 June 2015. Retrieved 26 July 2021.
- ↑ "India: Major Agglomerations". .citypopulation.de. Archived from the original on 17 December 2014. Retrieved 26 July 2021.