Jump to content

ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా

వికీపీడియా నుండి
(ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రులు నుండి దారిమార్పు చెందింది)
ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రి
ప్రస్తుతం పదవిలో ఉన్న వ్యక్తి
పవన్ కళ్యాణ్

పదవీకాలం ప్రారంభం 16 June 2024 (2024-06-16)
విధంగౌరవనీయుడు (అధికారిక)
Mr./Mrs. ఉప ముఖ్యమంత్రి (అనధికారిక)
స్థితిప్రభుత్వ ఉప అధిపతి
సభ్యుడుఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ
ఆంధ్రప్రదేశ్ మంత్రివర్గం
స్థానంఆంధ్రప్రదేశ్ సచివాలయం, అమరావతి, ఆంధ్రప్రదేశ్
నియమించినవారుముఖ్యమంత్రి సలహా మేరకు గవర్నరు
కాలవ్యవధి5 సంవత్సరాలు
ప్రారంభ హోల్డర్నీలం సంజీవరెడ్డి
ఏర్పాటు1 అక్టోబరు 1953; 71 సంవత్సరాల క్రితం (1953-10-01)

ఆంధ్రప్రదేశ్ ఉప ముఖ్యమంత్రి, ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వ ప్రధాన అధిపతి ముఖ్యమంత్రి తరువాత పదవి డిప్యూటి ముఖ్యమంత్రి పదవి. ఆంధ్రప్రదేశ్ తొలి ఉపముఖ్యమంత్రిగా 1959లో కె.వి.రంగారెడ్డి నియమితుడయ్యాడు.[1] ఉప ముఖ్యమంత్రి ఆంధ్రప్రదేశ్ మంత్రి మండలిలో రెండవ-అత్యున్నత స్థాయి పదవిలో ఉన్న సభ్యుడు. ఉప ముఖ్యమంత్రి రాష్ట్ర మంత్రివర్గంలో క్యాబినెట్ పోర్ట్‌ఫోలియోను కలిగి ఉంటాడు.[2] ఈ పదవిని శాశ్వతం చేయాలని పలుమార్లు ప్రతిపాదనలు వచ్చినా అచరణలోకి రాలేదు. జాతీయ స్థాయిలో ఉప ప్రధాని పదవికి కూడా ఇదే పద్ధతి వర్తిస్తుంది.

1953లో ఆంధ్రరాష్ట్రం ఉత్తర ఆంధ్ర, కోస్తా ఆంధ్ర, రాయలసీమ ప్రాంతాలను కలిగి ఉంది. ఈ రాష్ట్రం పూర్వపు మద్రాసు రాష్ట్రం నుండి వేరు చేయబడింది.[3] తరువాత, ఆంధ్ర రాష్ట్రం 1956 నవంబరులో ఆంధ్రప్రదేశ్‌గా ఏర్పడటానికి తెలంగాణలోని హైదరాబాదు రాష్ట్రంతో విలీనం చేయబడింది. 1956 నవంబరు 1న హైదరాబాద్ రాష్ట్రం ఉనికిలో లేదు. దాని గుల్బర్గా, ఔరంగాబాద్ డివిజన్లు వరుసగా మైసూర్ రాష్ట్రం, బొంబాయి రాష్ట్రంలో విలీనం చేయబడ్డాయి. దాని మిగిలిన తెలుగు-మాట్లాడే భాగం, తెలంగాణ, ఆంధ్రరాష్ట్రానికి జోడించబడింది. 1953 అక్టోబరు 1న మద్రాసు రాష్ట్రం నుండి ఆంధ్రరాష్ట్రం ఏర్పడింది. 58 సంవత్సరాల తర్వాత ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2014 ద్వారా తెలంగాణ 2014 జూన్ 2 న ప్రత్యేక రాష్ట్రంగా ఏర్పడింది.

2019 జూన్ నుండి 2022 ఏప్రిల్ వరకు పనిచేసిన పుష్పశ్రీవాణి పాముల ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో ఈ పదవిని నిర్వహించిన మొదటి మహిళ.

ప్రస్తుతం ఈ పదవిలో అధికారంలో ఉన్న పవన్ కళ్యాణ్ 2024 జూన్ 16 నుండి జాతీయ ప్రజాస్వామ్య కూటమిలో భాగముగా జనసేన పార్టీ తరుపున కొనసాగుతున్నాడు.[4]

ఉప ముఖ్యమంత్రుల జాబితా

[మార్చు]

1953–1956

[మార్చు]

ఆంధ్ర రాష్ట్రం ఉత్తర ఆంధ్ర, కోస్తా ఆంధ్ర, రాయలసీమ ప్రాంతాలను కలిగి ఉంది. ఈ రాష్ట్రం 1953లో మద్రాసు రాష్ట్రం నుండి వేరు చేయబడింది. నీలం సంజీవ రెడ్డి, ప్రకాశం పంతులు, బెజవాడ గోపాల రెడ్డి హయాంలో ఉప ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేశారు.[5] తరువాత, ఆంధ్ర రాష్ట్రం 1956 నవంబరులో ఆంధ్రప్రదేశ్ ఏర్పాటు చేయడానికి తెలంగాణ రాష్ట్రం హైదరాబాద్‌లో విలీనం చేయబడింది.

వ.సంఖ్య చిత్తరువు ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవీకాలం ఎన్నిక
(శాసనసభ)
పార్టీ అప్పటి ముఖ్యమంత్రి ప్రభుత్వం
పదవీకాలం ప్రారంభం పదవీకాలం ముగింపు పదవిలో పనిచేసిన కాలం
1 నీలం సంజీవ రెడ్డి
(1913–1996)
1953 అక్టోబరు 1 1954 నవంబరు 15 1 సంవత్సరం, 45 రోజులు 1952
(1వ)
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ టంగుటూరి ప్రకాశం ప్రకాశం
(1954 నవంబరు 15 –1955 మార్చి 28 1955) కాలంలో రాష్ట్రపతి పాలన విధించబడింది[a]
(1) నీలం సంజీవ రెడ్డి
(1913–1996)
కాళహస్తి శాసనసభ్యుడు
1955 మార్చి 30 1956 అక్టోబరు 31 1 సంవత్సరం, 215 రోజులు 1955
(2వ)
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ బెజవాడ గోపాలరెడ్డి గోపాల

జాబితా (1956 నుండి ప్రస్తుతం)

[మార్చు]

పార్టీ:       టీడీపీ       వైస్సార్సీపీ       కాంగ్రెస్

వ.సంఖ్య చిత్రం ఉప ముఖ్యమంత్రి పేరు కార్యాలయ వ్యవధి ఎన్నికలు
(శాసనసభ)
పార్టీ ముఖ్యమంత్రి ప్రభుత్వం
టర్మ్ ప్రారంభం టర్మ్ ముగింపు
1
కొండా వెంకట రంగారెడ్డి
(1890–1970)
చేవెళ్ల శాసనసభ్యుడు
1959 1960 జనవరి 11 1955
(1వ)
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నీలం సంజీవరెడ్డి నీలం II
1960 జనవరి 11 1962 మార్చి 12 1957
(2వ)
దామోదరం సంజీవయ్య సంజీవయ్య
2
జె.వి.నరసింగరావు
లక్సెట్టిపేట, శాసనసభ్యుడు
1967 1971 సెప్టెంబరు 30 1967
(4వ)
కాసు ​​బ్రహ్మానందరెడ్డి కాసుII
1971 సెప్టెంబరు 30 1972 1972
(5వ)
పి.వి.నరసింహారావు నరసింహ
3
బివి సుబ్బారెడ్డి

కోయిలకుంట్ల శాసనసభ్యుడు

1971 సెప్టెంబరు 30 1973 జనవరి 11 1972(5వ) పి.వి.నరసింహారావు నరసింహ
(1973 జనవరి 11 –1973 డిసెంబరు 10) ఈ కాలంలో రాష్ట్రపతి పాలన విధించబడింది[a]
3 సి.జగన్నాథరావు
(1924–2012)
నర్సాపూర్ శాసనసభ్యుడు
1982 ఫిబ్రవరి 24 1982 సెప్టెంబరు 20 1978
(6వ)
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ భవనం వెంకట్రామ్ భవనం
4
కోనేరు రంగారావు
(1936–2010)
తిరువూరు శాసనసభ్యుడు
1992 అక్టోబరు 9 1994 డిసెంబరు 12 కోట్ల విజయభాస్కరరెడ్డి కోట్ల I
5
దామోదర రాజనర్సింహ
(జ:1958)
ఆందోల్, శాసనసభ్యుడు
2011 జూన్ 10[7] 2014 ఫిబ్రవరి 1[8] 2009
(13వ)
ఎన్.కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి కిరణ్
(2014 మార్చి 1 నుండి – 2014 జూన్ 7 వరకు) ఈ కాలంలో రాష్ట్రపతి పాలన విధించబడింది[a][b]
6
నిమ్మకాయల చిన రాజప్ప
(జ: 1953)
పెద్దాపురం, శాసనసభ్యుడు
2014 జూన్ 8 2019 మే 23 2014
(14వ)
తెలుగుదేశం పార్టీ ఎన్.చంద్రబాబు నాయుడు నాయుడు III
కె. ఇ. కృష్ణమూర్తి
(జ: 1938)
పట్టికొండ, శాసనసభ్యుడు
2014 జూన్ 8 2019 మే 23
7 పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్
శాసనమండలి సభ్యుడు
2019 జూన్ 8 2020 జూన్ 18 2019
(15వ)
యువజన శ్రామిక రైతు కాంగ్రెస్ పార్టీ వై.ఎస్. జగన్మోహన్ రెడ్డి జగన్
అంజాద్ భాషా షేక్ బెపారి
కడప, శాసనసభ్యుడు
2019 జూన్ 8 2022 ఏప్రిల్ 7
కె. నారాయణ స్వామి
గంగాధర నెల్లూరు, శాసనసభ్యుడు
పాముల పుష్ప శ్రీవాణి
(జ:1986)
కురుపాం, శాసనసభ్యురాలు
ఆళ్ల నాని
(జ:1969)
ఏలూరు , శాసనసభ్యుడు
8
బుడి ముత్యాల నాయుడు
మాడుగుల, శాసనసభ్యుడు
2022 ఏప్రిల్ 11 2024 జూన్ 11
కొట్టు సత్యనారాయణ
తాడేపల్లిగూడెం, శాసనసభ్యుడు
పీడిక రాజన్న దొర
సాలూరు , శాసనసభ్యుడు
9
ధర్మాన కృష్ణదాస్
నరసన్నపేట శాసనసభ్యుడు
2020 జూలై 22 2024 జూన్ 11
9
పవన్ కళ్యాణ్ [9]
పిఠాపురం , శాసనసభ్యుడు
2024 జూన్ 12 పదవిలో ఉన్న వ్యక్తి 2024
(16వ)
జనసేన పార్టీ నారా చంద్రబాబునాయుడు నాయుడు IV

గణాంకాలు

[మార్చు]
వ.సంఖ్య ఉపముఖ్యమంత్రి పార్టీ పదవీకాలం
సుదీర్ఘ నిరంతర పదవీకాలం ఉప ముఖ్యమంత్రి పదవి మొత్తం వ్యవధి
1 బి. వి. సుబ్బారెడ్డి INC 1 సంవత్సరం, 103 రోజులు 1 సంవత్సరం, 103 రోజులు
2 సి.జగన్నాథరావు INC 208 రోజులు 208 రోజులు
3 కోనేరు రంగారావు INC 2 సంవత్సరాలు, 64 రోజులు 2 సంవత్సరాలు, 64 రోజులు
4 దామోదర రాజనర్సింహ INC 2 సంవత్సరాలు, 236 రోజులు 2 సంవత్సరాలు, 236 రోజులు
5 నిమ్మకాయల చిన రాజప్ప TDP 4 సంవత్సరాలు, 349 రోజులు 4 సంవత్సరాలు, 349 రోజులు
6 కె. ఇ. కృష్ణమూర్తి TDP 4 సంవత్సరాలు, 349 రోజులు 4 సంవత్సరాలు, 349 రోజులు
7 పిల్లి సుభాష్ చంద్రబోస్ వైకాపా 1 సంవత్సరం, 10 రోజులు 1 సంవత్సరం, 10 రోజులు
8 అంజాద్ భాషా షేక్ బెపారి వైకాపా 5 సంవత్సరాలు, 3 రోజులు 5 సంవత్సరాలు, 3 రోజులు
9 కె. నారాయణ స్వామి వైకాపా 5 సంవత్సరాలు, 3 రోజులు 5 సంవత్సరాలు, 3 రోజులు
10 పాముల పుష్ప శ్రీవాణి వైకాపా 2 సంవత్సరాలు, 307 రోజులు 2 సంవత్సరాలు, 307 రోజులు
11 ఆళ్ల నాని వైకాపా 2 సంవత్సరాలు, 307 రోజులు 2 సంవత్సరాలు, 307 రోజులు
12 ధర్మాన కృష్ణదాస్ వైకాపా 1 సంవత్సరం, 259 రోజులు 1 సంవత్సరం, 259 రోజులు
13 బుడి ముత్యాల నాయుడు వైకాపా 2 సంవత్సరాలు, 61 రోజులు 2 సంవత్సరాలు, 61 రోజులు
14 కొట్టు సత్యనారాయణ వైకాపా 2 సంవత్సరాలు, 61 రోజులు 2 సంవత్సరాలు, 61 రోజులు
15 పీడిక రాజన్న దొర వైకాపా 2 సంవత్సరాలు, 61 రోజులు 2 సంవత్సరాలు, 61 రోజులు
16 పవన్ కళ్యాణ్ JSP 1 సంవత్సరం, 14 రోజులు 1 సంవత్సరం, 14 రోజులు
  1. 1.0 1.1 1.2 President's rule may be imposed when the "government in a state is not able to function as per the Constitution", which often happens because no party or coalition has a majority in the assembly. When President's rule is in force in a state, its council of ministers stands dissolved. The office of chief minister thus lies vacant, and the administration is taken over by the governor, who functions on behalf of the central government. At times, the legislative assembly also stands dissolved.[6]
  2. After 58 years, the state was bifurcated into Andhra Pradesh and Telangana states on 2 June 2014 by Andhra Pradesh Reorganisation Act, 2014. After state reorganisation Andhra Pradesh Sasana sabha seats come down from 294 to 175 seats.

మూలాలు

[మార్చు]
  1. Cuddapah to be renamed after YSR
  2. Rajendran, S. (2012-07-13). "Of Deputy Chief Ministers and the Constitution". The Hindu. Retrieved 7 November 2017.
  3. "Current Affairs". A. Mukherjee & Company. 1963. p. 121. Retrieved 13 August 2022.
  4. "Pawan Kalyan: ఏపీ ఉప ముఖ్యమంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించిన పవన్‌కల్యాణ్‌ | video pawan kalyan took charge as ap deputy cm". web.archive.org. 2024-06-19. Archived from the original on 2024-06-19. Retrieved 2024-06-20.
  5. "Current Affairs". A. Mukherjee & Company. 1963. p. 121. Retrieved 13 August 2022.
  6. Amberish K. Diwanji. "A dummy's guide to President's rule Archived 2013-05-19 at the Wayback Machine". Rediff.com. 15 March 2005.
  7. "Raja Narasimha is deputy CM". The Times of India. 11 June 2011. Retrieved 2 February 2022.
  8. Reddy, B. Muralidhar; Joshua, Anita (28 February 2014). "Andhra Pradesh to be under President's Rule". The Hindu. Retrieved 2 February 2022.
  9. "Pawan Kalyan: ఐఏఎస్ అధికారులతో ఉపముఖ్యమంత్రి పవన్ కల్యాణ్ తొలి సమీక్ష.. | Deputy Chief Minister Pawan Kalyan conducted a review with IAS officers for the first time Suri". web.archive.org. 2024-06-19. Archived from the original on 2024-06-19. Retrieved 2024-06-20.

వెలుపలి లంకెలు

[మార్చు]