Jump to content

ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా

వికీపీడియా నుండి
ఆంధ్రప్రదేశ్ , ముఖ్యమంత్రి
ముఖ్యమంత్రి ఫోటో
ప్రస్తుతం పదవిలో ఉన్న వ్యక్తి
చంద్రబాబునాయుడు

పదవీకాలం ప్రారంభం 12 జూన్ 2024 (2024-06-12)
విధంగౌరవనీయులైన, ముఖ్యమంత్రి వర్యులు
స్థితిప్రభుత్వ అధినేత
సంక్షిప్త పదంసీఎం
సభ్యుడుఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ
ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి
మంత్రిమండలి
అధికారిక నివాసంఅమరావతి, ఆంధ్రప్రదేశ్
స్థానంఆంధ్రప్రదేశ్ సచివాలయం, అమరావతి, ఆంధ్రప్రదేశ్
నియమించినవారుఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నరు
కాలవ్యవధిశాసనసభ విశ్వాసం ఉన్నంతకాలం
ఐదు సంవత్సరాలు
ప్రారంభ హోల్డర్
ఏర్పాటు1 నవంబరు 1956; 69 సంవత్సరాల క్రితం (1956-11-01)
2 జూన్ 2014; 11 సంవత్సరాల క్రితం (2014-06-02)

ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి ముఖ్య కార్యనిర్వాహకుడు. భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం, గవర్నరు రాష్ట్రానికి నిర్వాహక అధికారి, న్యాయాధికారి, కానీ వాస్తవ కార్యనిర్వాహక అధికారం ముఖ్యమంత్రిపై ఉంటుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభకు ఎన్నికల జరిగిన తరువాత, రాష్ట్ర గవర్నరు సాధారణంగా మెజారిటీ స్థానాలు ఉన్న పార్టీని (లేదా సంకీర్ణాన్ని) ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఆహ్వానిస్తారు. శాసనసభకు సమష్టిగా బాధ్యత వహించే మంత్రుల మండలిని, ముఖ్యమంత్రిని గవర్నరు నియమిస్తాడు.ఆ ముఖ్యమంత్రి అసెంబ్లీలో విశ్వాసం ఉన్నందున, ముఖ్యమంత్రి పదవీకాలం ఐదేళ్లు ఉంటుంది. ఎన్నిపర్యాయాలైనా ముఖ్యమంత్రిగా ఎంపిక కావటానికి ఎటువంటి కాల పరిమితులకు లోబడి ఉండదు.[1]

1953 నుండి 2019 వరకు 19 మంది ముఖ్యమంత్రులు ఆ పదవిలో పనిచేసారు. వారిలో ఎక్కువ మంది భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐ.ఎన్.సి) కి చెందినవారు. 1953లో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐ.ఎన్.సి) నుండి టంగుటూరి ప్రకాశం ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి మొదటి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. 1956లో భారత రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ తర్వాత ఐ.ఎన్.సి నుండి నీలం సంజీవ రెడ్డి ఆంధ్రప్రదేశ్ మొదటి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. తెలుగుదేశం పార్టీ (టిడిపి) నుండి ఎక్కువ కాలం ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసిన ఎన్. చంద్రబాబు నాయుడు పదమూడు సంవత్సరాలకు పైగా అనేక పర్యాయాలు పదవిలో కొనసాగారు. అయితే టిడిపి నుండి నాదెండ్ల భాస్కరరావు అతి తక్కువ పదవీకాలం (31 రోజులు) పనిచేసాడు. 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్ర విభజన తర్వాత ఎన్. చంద్రబాబు నాయుడు రాష్ట్ర మొదటి ముఖ్యమంత్రి. ఈ రాష్ట్రానికి మొదటి ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసిన నీలం సంజీవరెడ్డి భారత రాష్ట్రపతి అయ్యాడు. అలాగే నాల్గవ ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసిన పి. వి. నరసింహారావు తరువాతి కాలంలో ప్రధాన మంత్రిగా పనిచేసాడు. ముఖ్యంగా తెలుగుదేశం పార్టీకి చెందిన ఎన్. టి. రామారావు రాష్ట్రానికి కాంగ్రెస్‌యేతర మొదటి ముఖ్యమంత్రి. ఇటీవల 2014లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో మూడుసార్లు రాష్ట్రపతి పాలన విధించారు.

ముఖ్యమంత్రుల జాబితా

[మార్చు]

ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా క్రింద ఇవ్వబడింది. 1953-1956 లో ఉనికిలో వున్న ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఆంధ్ర రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు, తెలంగాణ ప్రాంతానికి తెలంగాణా ముఖ్యమంత్రులు చూడండి.

పూర్వ ఆంధ్రరాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు (1953-1956)

[మార్చు]

ప్రస్తుత ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో భాగమైన కోస్తా, రాయలసీమ ప్రాంతాలు బ్రిటిషు వారి కాలంలో మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలో భాగంగా ఉండేవి. స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత, 1950 జనవరి 26భారత రాజ్యాంగం అమలులోకి వచ్చిన రోజున, మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీ తిరిగి మద్రాసు రాష్ట్రంగా మారింది.

1953 అక్టోబరు 1న కోస్తా, రాయలసీమ ప్రాంతాలను మద్రాసు రాష్ట్రం నుండి విడదీసి, ప్రత్యేక ఆంధ్ర రాష్ట్రంగా ఏర్పరచారు. ఆంధ్రా ఉద్యమం తరువాత 1953 అక్టోబరు 1న ఆంధ్ర రాష్ట్రం, ఆధునిక ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి పూర్వగామిగా ఏర్పడింది. 1953 సెప్టెంబరులో భారత పార్లమెంటులో ఆమోదించబడిన ఆంధ్ర రాష్ట్ర చట్టం ద్వారా ఆంధ్ర రాష్ట్ర ఏర్పాటు సాధ్యమైంది. ఈ ముఖ్యమైన పరిణామం పొట్టి శ్రీరాములు నేతృత్వం లోని నిశ్చయమైన నిరాహార దీక్షతో వెలుగుచూసింది. అతని త్యాగం చివరికి కొత్త భాషావాద రాష్ట్ర ఏర్పాటు డిమాండ్‌ను ఉత్ప్రేరకపరిచింది.

పూర్వ మద్రాసు రాష్ట్రం లోని తెలుగు మాట్లాడే11 జిల్లాల ప్రాంతంతో, కర్నూలు రాజధానిగా కొత్తగా ఆంధ్ర రాష్ట్రం ఏర్పడింది. కొత్తగా ఏర్పడిన రాష్ట్రం శాసనసభా సమావేశాలతో కూడిన ఏకసభ్య పార్లమెంటరీ వ్యవస్థను కలిగి ఉంది.[2][3][4][5] ఈ కాలంలో మొత్తం ఇద్దరు వ్యక్తులు ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేశారు. వారిలో ఇద్దరూ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీకి చెందినవారు.

(మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీ, మద్రాసు రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రుల జాబితా కొరకు తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రులు చూడండి)

సంఖ్య పేరు చిత్రం ఆరంభం అంతం వ్యవధి
1 టంగుటూరి ప్రకాశం పంతులు[6] 1953 అక్టోబరు 1 1954 నవంబరు 15 1 సంవత్సరం, 45 రోజులు
1954 నవంబరు 15 నుండి 1955 మార్చి 28 వరకు (133 రోజులు) ఈ కాలంలో రాష్ట్రపతి పాలన విధించబడింది[a]
2 బెజవాడ గోపాలరెడ్డి [8] 1955 మార్చి 28 1956 నవంబరు 1 1 సంవత్సరం, 218 రోజులు
చిత్రం ముఖ్యమంత్రి
(జీవితకాలం)
నియోజకవర్గం
పదవీకాలం ఎన్నిక
(శాసనసభ)
పార్టీ ప్రభుత్వం నియమించినవారు
(గవర్నరు)
పదవీకాలం ప్రారంభం పదవీకాలం ముగింపు వ్యవధి
నీలం సంజీవ రెడ్డి

(1913–1996)
శ్రీకాళహస్తి

1956 నవంబర్ 1 1960 జనవరి 11 3 సంవత్సరాలు, 71 రోజులు 1955
(1వ శాసనసభ)
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ నీలం I చందూలాల్ మాధవ్‌లాల్ త్రివేది
1957
(2వ శాసనసభ)
నీలం II
దామోదరం సంజీవయ్య
(1921–1972)
కర్నూలు
శాసనసభ్యుడు
1960 జనవరి 11 1962 మార్చి 12 2 సంవత్సరాలు, 60 రోజులు సంజీవయ్య భీంసేన్ సచార్
నీలం సంజీవ రెడ్డి
(1913–1996)
[డోన్
శాసనసభ్యుడు
1962 మార్చి 12§ 1964 ఫిబ్రవరి 20 1 సంవత్సరం, 345 రోజులు 1962 ఎన్నికలు
(3వ శాసనసభ)
నీలం III
కాసు బ్రహ్మానంద రెడ్డి
(1909–1994)
నరసరావుపేట
శాసనసభ్యుడు
1964 ఫిబ్రవరి 21 1971 సెప్టెంబరు 30 7 సంవత్సరాలు, 221 రోజులు కాసు I సత్యవంత్ మల్లన్న శ్రీనగేష్
1967 ఎన్నికలు
(4వ శాసనసభ)
కాసు II పట్టం ఎ. థాను పిళ్ళై
పి. వి. నరసింహారావు
(1921–2004)
మంథని
శాసనసభ్యుడు
1971 సెప్టెంబరు 30 1973 జనవరి 10 1 సంవత్సరం, 102 రోజులు 1972 ఎన్నికలు
(5వ శాసనసభ)
ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్) నరసింహ ఖండూభాయ్ కసంజీ దేశాయ్
1973 జనవరి 11 నుండి 1973 డిసెంబరు 10 వరకు రాష్ట్రపతి పాలన విధించబడింది.[a]
జలగం వెంగళరావు

(1921–1999)
వేంసూరు

1973 డిసెంబరు 10 1978 మార్చి 6 4 సంవత్సరాలు, 86 రోజులు 1972 ఎన్నికలు
(5వ శాసనసభ)
ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్) జలగం' ఖండూభాయ్ కసంజీ దేశాయ్
మర్రి చెన్నారెడ్డి
(1919–1996)
మేడ్చల్
ఎంఎల్ఎ
1978 మార్చి 6 1980 అక్టోబర్ 10 2 సంవత్సరాలు, 218 రోజులు 1978 ఎన్నికలు
(6వ శాసనసభ)
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ చెన్నా I' శారదా ముఖర్జీ
టంగుటూరి అంజయ్య

(1919–1986)
ఎం.ఎల్.సి

1980 అక్టోబర్ 11 1982 ఫిబ్రవరి 24 1 సంవత్సరం, 136 రోజులు 'అంజయ్య కె. సి. అబ్రహం
భవనం వెంకట్రామ్

(1931–2002)
ఎం.ఎల్.సి

1982 ఫిబ్రవరి 24 1982 సెప్టెంబరు 20 208 రోజులు భవనం
కోట్ల విజయ భాస్కర రెడ్డి
(1920–2001)
కర్నూలు ఎంఎల్ఎ
1982 సెప్టెంబరు 20 1983 జనవరి 9 111 రోజులు కోట్ల I
ఎన్. టి. రామారావు

(1923–1996)
తిరుపతి ఎంఎల్ఎ

1983 జనవరి 9 1984 ఆగస్టు 16 1 సంవత్సరం, 220 రోజులు 1983 ఎన్నికలు
(7వ శాసనసభ)
తెలుగు దేశం పార్టీ నందమూరి I
ఎన్. భాస్కరరావు

(జననం 1935)
వేమూరు ఎంఎల్ఎ

1984 ఆగస్టు 16 1984 సెప్టెంబరు 16 31 రోజులు నాదెండ్ల ఠాకూర్ రామ్ లాల్
ఎన్. టి. రామారావు
(1923–1996)
తిరుపతి ఎంఎల్ఎ
(1984–1985)
హిందూపూర్ ఎంఎల్ఎ
(1985–1989)
1984 సెప్టెంబరు 16§ 1985 మార్చి 9 174 రోజులు నందమూరి II శంకర్ దయాళ్ శర్మ
1985 మార్చి 9 1989 డిసెంబరు 2 4 సంవత్సరాలు, 268 రోజులు 1985
(8వ)
నందమూరి III
మర్రి చెన్నారెడ్డి

(1919–1996)
సనత్‌నగర్ ఎంఎల్ఎ

1989 డిసెంబరు 3§ 1990 డిసెంబరు 17 1 సంవత్సరం, 14 రోజులు 1989 ఎన్నికలు
(9వ శాసనసభ)
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ చెన్నా II కుముద్‌బెన్ జోషీ
నేదురుమల్లి జనార్ధనరెడ్డి
(1935–2014)
వెంకటగిరి ఎంఎల్ఎ
1990 డిసెంబరు 17 1992 అక్టోబర్ 9 1 సంవత్సరం, 297 రోజులు జనార్దన కృష్ణకాంత్
కోట్ల విజయ భాస్కరరెడ్డి
(1920–2001)
పాణ్యం ఎంఎల్ఎ
1992 అక్టోబర్ 9§ 1994 డిసెంబరు 12 2 సంవత్సరాలు, 64 రోజులు కోట్ల II
నందమూరి తారక రామారావు
(1923–1996)
హిందూపూర్ ఎంఎల్ఎ
1994 డిసెంబరు 12§ 1995 సెప్టెంబరు 1 263 రోజులు 1994 ఎన్నికలు
(10వ శాసనసభ)
తెలుగు దేశం పార్టీ నందమూరి IV
నారా చంద్రబాబు నాయుడు
(జననం: 1950)
కుప్పం ఎంఎల్ఎ
1995 సెప్టెంబరు 1 1999 అక్టోబర్ 11 4 సంవత్సరాలు, 40 రోజులు నాయుడు I
1999 అక్టోబరు 11 2004 మే 13 4 సంవత్సరాలు, 215 రోజులు 1999 ఎన్నికలు
(11వ శాసనసభ)
నాయుడు II సి. రంగరాజన్
వై.యస్. రాజశేఖరరెడ్డి
(1949–2009)
పులివెందుల ఎంఎల్ఎ
2004 మే 14 2009 మే 20 5 సంవత్సరాలు, 6 రోజులు 2004 ఎన్నికలు
(12వ శాసనసభ)
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ రాజశేఖర్ I సుర్జిత్ సింగ్ బర్నాలా
2009 మే 20 2009 సెప్టెంబరు 2 105 రోజులు 2009
(13వ శాసనసభ)
రాజశేఖర్ II ఎన్. డి. తివారీ
కొణిజేటి రోశయ్య
(1933–2021)
ఎం.ఎల్.సి
2009 సెప్టెంబరు 3 2010 నవంబరు 24RES 1 సంవత్సరం, 82 రోజులు రోశయ్య
నల్లారి కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి
(జననం: 1959)
పీలేరు ఎంఎల్ఎ
2010 నవంబరు 25 2014 మార్చి 1 3 సంవత్సరాలు, 96 రోజులు కిరణ్ ఇ.ఎస్.ఎల్.నరసింహన్
2014 మార్చి 1 నుండి 2014 జూన్ 7 వరకు రాష్ట్రపతి పాలన విధించబడింది.[a][b]
నారా చంద్రబాబు నాయుడు
(జననం: 1950)
కుప్పం ఎంఎల్ఎ
2014 జూన్ 8§ 2019 మే 29 4 సంవత్సరాలు, 355 రోజులు 2014
(14వ శాసనసభ)
తెలుగుదేశం పార్టీ నాయుడు III ఇ.ఎస్.ఎల్.నరసింహన్
వై.ఎస్. జగన్మోహన్ రెడ్డి
(జననం 1972)
పులివెందుల ఎంఎల్ఎ
2019 మే 30 2024 జూన్ 11 5 సంవత్సరాలు, 12 రోజులు 2019 ఎన్నికలు
(15వ శాసనసభ)
వైఎస్ఆర్ కాంగ్రెస్ పార్టీ జగన్
నారా చంద్రబాబు నాయుడు
(జననం: 1950)
కుప్పం ఎంఎల్ఎ
2024 జూన్ 12§ పదవిలో ఉన్నారు 1 సంవత్సరం, 153 రోజులు 2024
(16వ శాసనసభ)
తెలుగుదేశం పార్టీ నాయుడు IV సయ్యద్ అబ్దుల్ నజీర్

గణాంకాలు

[మార్చు]

ముఖ్యమంత్రి జాబితా

[మార్చు]

ప్రతి పార్టీ కలిగి ఉన్న ముఖ్యమంత్రుల కార్యాలయ నిష్పత్తి (1953 నుండి ఇప్పటి వరకు)

# ముఖ్యమంత్రి పార్టీ పదవీకాలం
అతి పొడవైన నిరంతర పదవీకాలం ముఖ్యమంత్రి పదవి మొత్తం పదవీకాలం
1 నారా చంద్రబాబు నాయుడు TDP 8 సంవత్సరాల, 255 రోజులు 15 సంవత్సరాలు, 32 రోజులు
2 కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి INC 7 సంవత్సరాల, 221 రోజులు 7 సంవత్సరాల, 221 రోజులు
3 నందమూరి తారక రామారావు TDP 5 సంవత్సరాల, 76 రోజులు 7 సంవత్సరాల, 194 రోజులు
4 వై.యస్. రాజశేఖరరెడ్డి INC 5 సంవత్సరాల, 111 రోజులు 5 సంవత్సరాల, 111 రోజులు
5 నీలం సంజీవరెడ్డి INC 3 సంవత్సరాల, 71 రోజులు 5 సంవత్సరాల, 51 రోజులు
6 వై.యస్. రాజశేఖరరెడ్డి వైకాపా 5 సంవత్సరాల, 12 రోజులు 5 సంవత్సరాల, 12 రోజులు
7 జలగం వెంగళరావు INC(R) 4 సంవత్సరాల, 86 రోజులు 4 సంవత్సరాల, 86 రోజులు
8 మర్రి చెన్నారెడ్డి INC(I) 2 సంవత్సరాల, 218 రోజులు 3 సంవత్సరాల, 232 రోజులు
9 నల్లారి కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి INC 3 సంవత్సరాల, 96 రోజులు 3 సంవత్సరాల, 96 రోజులు
10 కోట్ల విజయ భాస్కరరెడ్డి INC(I) 2 సంవత్సరాల, 64 రోజులు 2 సంవత్సరాల, 175 రోజులు
11 దామోదరం సంజీవయ్య INC 2 సంవత్సరాల, 60 రోజులు 2 సంవత్సరాల, 60 రోజులు
12 నేదురుమల్లి జనార్దనరెడ్డి INC(I) 1 సంవత్సరం 297 రోజులు 1 సంవత్సరం 297 రోజులు
13 బెజవాడ గోపాలరెడ్డి INC 1 సంవత్సరం 214 రోజులు 1 సంవత్సరం 214 రోజులు
14 టంగుటూరి అంజయ్య INC(I) 1 సంవత్సరం 136 రోజులు 1 సంవత్సరం 136 రోజులు
15 పాములపర్తి వెంకట నరసింహారావు INC(R) 1 సంవత్సరం 102 రోజులు 1 సంవత్సరం 102 రోజులు
16 కొణిజేటి రోశయ్య INC 1 సంవత్సరం 82 రోజులు 1 సంవత్సరం 82 రోజులు
17 టంగుటూరి ప్రకాశం INC 1 సంవత్సరం 45 రోజులు 1 సంవత్సరం 45 రోజులు
18 భవనం వెంకట్రామ్ INC(I) 208 రోజులు 208 రోజులు
19 నాదెండ్ల భాస్కరరావు TDP 31 రోజులు 31 రోజులు

పార్టీల వారీగా జాబితా

[మార్చు]
# పార్టీ ముఖ్యమంత్రుల సంఖ్య అధికారంలో ఉన్న మొత్తం రోజులు
1 Indian National Congress 15 14644 రోజులు
2 Telugu Desam Party 3 8296 రోజులు
3 YSR Congress Party 1 1839 రోజులు

ఇవీ చూడండి

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. Durga Das Basu. Introduction to the Constitution of India. 1960. 20th Edition, 2011 Reprint. pp. 241, 245. LexisNexis Butterworths Wadhwa Nagpur. ISBN 978-81-8038-559-9. Note: although the text talks about Indian state governments in general, it applies for the specific case of Andhra Pradesh as well.
  2. Roy, Pranay Dutta (2022-03-16). "Nehru couldn't ignore Potti Sriramulu who gave India Andhra Pradesh by fasting till death". ThePrint. Retrieved 2024-01-21.
  3. "Indian Express October 2, 1953". Retrieved 26 August 2013.
  4. "HT This Day: March 26, 1953 -- Andhra state from Oct 1". Hindustan Times (in ఇంగ్లీష్). 2023-03-25. Retrieved 2024-01-21.
  5. "Andhra Pradesh Legislative Council History". National Informatics Centre. Retrieved 2010-09-03.
  6. "Tanguturi Prakasam Pantulu remembered". The Hindu. Special Correspondent. 2020-08-24. ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-05-11.{{cite news}}: CS1 maint: others (link)
  7. Amberish K. Diwanji. "A dummy's guide to President's rule Archived 2013-05-19 at the Wayback Machine". Rediff.com. 15 March 2005.
  8. "Bezawada Gopala Reddy | Indian Politician | Nellore Chief Minister". Temples In India Info - Slokas, Mantras, Temples, Tourist Places. 2014-07-22. Archived from the original on 2021-05-11. Retrieved 2021-05-11.

ఇతర మూలాలు

[మార్చు]
  1. 1.0 1.1 1.2 President's rule may be imposed when the "government in a state is not able to function as per the Constitution", which often happens because no party or coalition has a majority in the assembly. When the President's rule is in force in a state, its council of ministers stands dissolved. The office of chief minister thus lies vacant, and the administration is taken over by the governor, who functions on behalf of the central government. At times, the legislative assembly also stands dissolved.[7]
  2. 58 సంవత్సరాల తర్వాత, ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 2014 ద్వారా రాష్ట్రం 2014 జూన్ 2న ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాలుగా విభజించబడ్డాయి. రాష్ట్ర పునర్వ్యవస్థీకరణ తర్వాత, ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ స్థానాలు 294 నుండి 175 సీట్లకు తగ్గాయి

బయటి లింకులు

[మార్చు]