ఫతేపూర్ (ఉత్తరప్రదేశ్)
Fatehpur | |
|---|---|
City | |
.jpg) ఫతేపూర్ కోట | |
  Fatehpur Location in Uttar Pradesh, India  Fatehpur Fatehpur (India) | |
| Coordinates: 25°56′N 80°48′E / 25.93°N 80.8°E | |
| Country | India |
| State | Uttar Pradesh |
| District | Fatehpur |
| Assembly Constituency | Fatehpur |
| Government | |
| • Type | Municipality |
| • Body | Nagar Palika Parishad (NPP) Fatehpur |
| • Chairman | Vacant |
| • MLA | Chandra Prakash Lodhi (Samajwadi Party) |
| • SDM | Prem Prakash Tiwari (PPS) |
| Area | |
| • Total | 57 km2 (22 sq mi) |
| Elevation | 110 మీ (360 అ.) |
| Population (2011)[1] | |
| • Total | 1,93,193 |
| • Density | 3,400/km2 (8,800/sq mi) |
| Language | |
| • Official | Hindi[2] |
| • Additional official | Urdu[2] |
| Time zone | UTC+5:30 (IST) |
| Vehicle registration | UP-71 |
ఫతేపూర్ భారతదేశం, ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్రం, ఫతేపూర్ జిల్లా లోని ఒక నగరం. ఇది ఫతేపూర్ జిల్లా ముఖ్యపట్టణం. ఈ నగరం గంగా, యమునా నదుల మధ్య ఉంది. స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో రాణి లక్ష్మీబాయికి సహాయం చేసిన బాబు ఫతే చంద్ర పేరు మీద నగరానికి ఈ పేరు పెట్టారు. ఇది రాష్ట్ర రాజధాని లక్నోకు దక్షిణాన 120 కి.మీ (75 మైళ్లు) దూరంలో ఉంది.
భౌగోళికం[మార్చు]
ఫతేపూర్ 25°56′N 80°48′E / 25.93°N 80.8°E.వద్ద సముద్రమట్టానికి సగటున 110 మీటర్లు (360 అడుగులు) ఎత్తులో ఉంది.[3] ఈ పట్టణం ఉత్తరప్రదేశ్ లోని అలహాబాద్ కాన్పూర్ అనే రెండు ముఖ్యమైన నగరాల మధ్య ఉంది. ఇది రైలు, బస్సు మార్గాలు ఆ నగరాలతో బాగా అనుసంధానించబడి ఉంది. అలహాబాద్ నుండి 117 కిమీ (73 మై) దూరం, కాన్పూర్ నుండి 76 కిమీ (47 మై) దూరంలో ఉంది. ఇది గంగా, యమునా మధ్య 'దోబా' అని పిలువబడే సారవంతమైన భూమిలో ఉంది. జాతీయ రహదారి 19(ఎన్.ఎచ్-19) నగరం గుండా వెళుతుంది. ఇది బండా, ప్రయాగ్‌రాజ్, కాన్పూర్, రాయ్‌బరేలీ నగరాలకు వెళ్లడానికి ప్రధాన కూడలిగా సేవలు అందిస్తుంది.[4]
చరిత్ర[మార్చు]
ఫతేపూర్ చరిత్ర వేద యుగం అంత పురాతనమైంది. ఫతేపూర్ పట్టణానికి నైరుతి దిశలో 25 కి.మీ. దూరంలోని రెన్హ్ గ్రామంలో, సుమారు సా.శ. 800 (2000 నాటికి) సంవత్సరాల క్రితంనాటివి పురావస్తు ఆసక్తికి సంబంధించిన కొన్ని కథనాలు కనుగొనబడ్డాయి. మౌర్యుల కాలం, కుషాణులు, గుప్తుల కాలం నాటి నాణేలు, ఇటుకలు, విగ్రహాలు మొదలైన అనేక వస్తువులు ఈ ప్రాంతం అంతటా కనుగొన్నారు. ఇవి పురావస్తు దృక్కోణం నుండి చాలా ముఖ్యమైనవి. గజనీ మహమూద్ గహదవల రాజవంశానికి వ్యతిరేకంగా తన పోరాటాల సమయంలో ఫతేపూర్‌ను స్వాధీనం చేసుకున్నట్లు నివేదించబడింది. సా.శ. 1561లో మొఘల్ చక్రవర్తి హుమాయున్ జాన్‌పూర్ సుల్తానేట్‌పై దండెత్తినప్పుడు ఈ పట్టణం గుండా వెళ్ళాడు. 1659 జనవరి 5న, మొఘల్ చక్రవర్తి ఔరంగజేబు తన సోదరుడు ప్రిన్స్ షా షుజాతో భీకర యుద్ధం చేసి, ఈ ప్రదేశానికి సమీపంలో అతన్ని ఓడించాడు. విజయాన్ని జరుపుకోవడానికి, అతను ఒక పెద్ద అందమైన ఉద్యానవనం "బాద్షాహీ బాగ్" అనే 130 గదులతో కూడిన పెద్ద విశ్రాంతి భవనం నిర్మించాడు.
మొఘల్ పాలనలో, ఫతేపూర్ నియంత్రణ కాలక్రమేణా జౌన్‌పూర్, ఢిల్లీ, కన్నౌజ్ చేతుల్లోకి మారింది. సా.శ. 1801లో, ఈ ప్రాంతం ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ నియంత్రణలోకి వచ్చింది. సా.శ. 1814లో దీనికి సబ్-డివిజన్ ( పరగానా) హోదా ఇవ్వబడింది. అయితే ప్రధాన కార్యాలయం భితౌరాలో ఏర్పడింది. ఇది ఇప్పుడు సమితి కార్యాలయంగా పనిచేస్తుంది. సా.శ. 1826లో, ఫతేపూర్ జిల్లా కేంద్రంగా తిరిగి ఏర్పడింది. ఫతేపూర్‌లోని ఖజుహా సమీపంలో నిర్మించిన బవానీ ఇమ్లీ స్మారకం దాని స్వంత చరిత్రను కలిగి ఉంది. 1858 ఏప్రిల్ 28న, గొప్ప విప్లవకారుడు జోధా సింగ్ అతయ్య, అతని 51 మంది సహచరులను చింతచెట్టుకు ఉరితీశారు. దీనిని రెండవ జలియన్ వాలా బాగ్ అని అంటారు. అతయ్య స్మారకం ఇప్పటికీ ఖజుహాలో నిర్మించబడింది. [5]
పట్టణ పరిపాలన[మార్చు]
ఫతేపూర్ అనేది ఫతేపూర్ జిల్లాలోని ఫతేపూర్ తహసీల్‌లో ఉన్న నగరd పాలికా పరిషత్ నగరం. ఫతేపూర్ నగరం 30 వార్డులుగా విభజించబడింది, వీటికి ప్రతి 5 సంవత్సరాలకు ఒకసారి ఎన్నికలు జరుగుతాయి. ఫతేపూర్ నగర్ పాలికా పరిషత్ 34,745 గృహాలకు పైగా మొత్తం పరిపాలనను కలిగి ఉంది.ఇది నగరానికి మంచినీటి సరఫరా, మురుగునీటి పారుదల వంటి ప్రాథమిక సౌకర్యాలను అందిస్తుంది. నగర్ పాలికా పరిషత్ పరిధిలో రోడ్లు నిర్మించడానికి, దాని పరిధిలోకి వచ్చే ఆస్తులపై పన్నులు విధించడానికి దీనికి అధికారం ఉంది.[6]
జనాభా గణాంకాలు[మార్చు]
2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం, ఫతేపూర్ నగరంలో మొత్తం 34,745 కుటుంబాలు నివసిస్తున్నాయి. ఫతేపూర్ మొత్తం జనాభా 193,193, అందులో 101,263 మంది పురుషులు కాగా, 91,930 మంది స్త్రీలు ఉన్నారు కాబట్టి ఫతేపూర్ సగటు లింగ నిష్పత్తి 908.[7]
ఫతేపూర్ నగరంలో 0-6 సంవత్సరాల వయస్సు గల పిల్లల జనాభా 23,233, మంది ఉన్నారు. ఇది మొత్తం జనాభాలో 12% ఉంది. 0-6 సంవత్సరాల మధ్య వయస్సు గల మగ పిల్లలు 12,440 మంది ఉండగా, ఆడ పిల్లలు 10793 మంది ఉన్నారు. బాలల లింగ నిష్పత్తి 868, ఇది సగటు లింగ నిష్పత్తి (908) కంటే తక్కువ. అక్షరాస్యత రేటు 76.5%. ఈ విధంగా ఫతేపూర్ జిల్లాలో 67.4% అక్షరాస్యత రేటుతో పోలిస్తే ఫతేపూర్ ఎక్కువ అక్షరాస్యత కలిగిఉంది.. ఫతేపూర్‌లో పురుషుల అక్షరాస్యత రేటు 81.65% మ స్త్రీల అక్షరాస్యత రేటు 70.82%.[7]
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ 1.0 1.1 "Uttar Pradesh (India): State, Major Agglomerations & Cities – Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information". citypopulation.de. Retrieved 2 January 2021.
- ↑ 2.0 2.1 "52nd Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India" (PDF). nclm.nic.in. Ministry of Minority Affairs. Archived from the original (PDF) on 25 May 2017. Retrieved 21 December 2018.
- ↑ "Maps, Weather, and Airports for Fatehpur, India". www.fallingrain.com. Retrieved 3 March 2022.
- ↑ "District Fatehpur, Government of Uttar Pradesh | The City of Doaba | India". FATEHPUR. Retrieved 23 September 2020.
- ↑ "Bavani Imali Fatehpur: On this day 52 revolutionaries were hanged on the land of Fatehpur". Yugantar Pravah. Retrieved 28 April 2022.
- ↑ "Fatehpur Population, Caste Data Fatehpur Uttar Pradesh - Census India". www.censusindia.co.in (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-09-06.
- ↑ 7.0 7.1 "Fatehpur Population, Caste Data Fatehpur Uttar Pradesh - Census India". www.censusindia.co.in (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-09-06.