అయోడిన్
 | ఈ వ్యాసం లేదా వ్యాసభాగాన్ని విస్తరించవలసి ఉంది. సముచితమైన సమాచారంతో వ్యాసాన్ని విస్తరించండి. విస్తరణ పూర్తయిన తర్వాత, ఈ నోటీసును తీసివేయండి. |
 | |||||||||||||||
| అయొడిన్ | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pronunciation | /ˈaɪədaɪn, -dɪn, -diːn/ | ||||||||||||||
| Appearance | lustrous metallic gray, violet as a gas | ||||||||||||||
| Standard atomic weight Ar°(I) | |||||||||||||||
| అయొడిన్ in the periodic table | |||||||||||||||
| Group | group 17 (halogens) | ||||||||||||||
| Period | period 5 | ||||||||||||||
| Block | |||||||||||||||
| Electrons per shell | 2, 8, 18, 18, 7 | ||||||||||||||
| Physical properties | |||||||||||||||
| Phase at STP | solid | ||||||||||||||
| Melting point | 386.85 K (113.7 °C, 236.66 °F) | ||||||||||||||
| Boiling point | 457.4 K (184.3 °C, 363.7 °F) | ||||||||||||||
| Density (near r.t.) | 4.933 g/cm3 | ||||||||||||||
| Triple point | 386.65 K, 12.1 kPa | ||||||||||||||
| Critical point | 819 K, 11.7 MPa | ||||||||||||||
| Heat of fusion | (I2) 15.52 kJ/mol | ||||||||||||||
| Heat of vaporization | (I2) 41.57 kJ/mol | ||||||||||||||
| Molar heat capacity | (I2) 54.44 J/(mol·K) | ||||||||||||||
Vapor pressure (rhombic)
| |||||||||||||||
| Atomic properties | |||||||||||||||
| Oxidation states | −1, 0, +1, +2,[3] +3, +4, +5, +6, +7 (a strongly acidic oxide) | ||||||||||||||
| Electronegativity | Pauling scale: 2.66 | ||||||||||||||
| Atomic radius | empirical: 140 pm | ||||||||||||||
| Covalent radius | 139±3 pm | ||||||||||||||
| Van der Waals radius | 198 pm | ||||||||||||||
| Other properties | |||||||||||||||
| Natural occurrence | primordial | ||||||||||||||
| Crystal structure | orthorhombic | ||||||||||||||
| Thermal conductivity | 0.449 W/(m⋅K) | ||||||||||||||
| Electrical resistivity | 1.3×107 Ω⋅m (at 0 °C) | ||||||||||||||
| Magnetic ordering | diamagnetic[4] | ||||||||||||||
| Bulk modulus | 7.7 GPa | ||||||||||||||
| CAS Number | 7553-56-2 | ||||||||||||||
| History | |||||||||||||||
| Discovery | Bernard Courtois (1811) | ||||||||||||||
| First isolation | Bernard Courtois (1811) | ||||||||||||||
| Isotopes of అయొడిన్ | |||||||||||||||
| Template:infobox అయొడిన్ isotopes does not exist | |||||||||||||||
అయోడిన్ ఒక రసాయన మూలకము. దీని సాంకేతిక సూచిక " I " , అటామిక్ సంఖ్య 53. ఇది ప్రకృతిలో ఘనరూపంలో లభిస్తుంది. ఇది 114 డిగ్రీల సెల్సియస్ వద్ద కరుగుతుంది; 184 డిగ్రీల వద్ద మరిగి నీలి వాయువును వెలువరిస్తుంది. అయోడిన్ మూలకాన్ని ఫ్రెంచి శాస్త్రవేత్త బెర్నాడ్ కార్టోయిస్ (Bernard Courtois) కనుగొన్నాడు. రెండు సంవత్సరాల అనంతరం జోసెఫ్ లూయీ గే-లుసాక్ (Louis Gay-Lussac), after the Greek ἰώδης "violet-coloured" పేరుపెట్టాడు. ఈ మూలకము థైరాయిడ్ హార్మోను తయారీలో కీలకము. అయోడిన్ లోపించిన రెండు బిలియన్ వ్యక్తులలో మెదడు ఎదుగుదల , తెలివితేటలు మందగిస్తాయి. ప్రపంచంలో అయోడిన్ ఉత్పత్తి చేస్తున్న దేశాల్లో చిలీ , జపాను అగ్రస్థానంలో ఉన్నాయి. తీసుకునే ఆహారంలో అయోడిన్ తక్కువగా ఉండడం హైపోథైరాయిడిజం రావడానికి అత్యంత ముఖ్య కారణం.
చరిత్ర
[మార్చు]1811 సంవత్సరంలో అయోడిన్ మూలకాన్ని ఫ్రెంచి శాస్త్రవేత్త బెర్నాడ్ కార్టోయిస్ (Bernard Courtois) కనుగొన్నాడు.[5]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Standard Atomic Weights: Iodine". CIAAW. 1985.
- ↑ Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; et al. (2022-05-04). "Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry (in ఇంగ్లీష్). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
- ↑ I(II) is known to exist in monoxide (IO); see Nikitin, I V (31 August 2008). "Halogen monoxides". Russian Chemical Reviews. 77 (8): 739–749. Bibcode:2008RuCRv..77..739N. doi:10.1070/RC2008v077n08ABEH003788. S2CID 250898175.
- ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
- ↑ Courtois, Bernard (1813). "Découverte d'une substance nouvelle dans le Vareck". Annales de chimie. 88: 304.
బయటి లింకులు
[మార్చు]- Iodine at The Periodic Table of Videos (University of Nottingham)
- "Micronutrient Research for Optimum Health", Linus Pauling Institute, OSU Oregon State University
- CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards - Iodine
- ATSDR – CSEM: Radiation Exposure from Iodine 131 Archived 2015-09-23 at the Wayback Machine U.S. Department of Health and Human Services (public domain)
- who.int, WHO Global Database on Iodine Deficiency Archived 2012-02-19 at the Wayback Machine
- Oxidizing Agents > Iodine
- Seaweed. A chemical industry in Brittany, in the past and today.