ఐన్‌స్టయినియం

ఐన్‌స్టీనియం,  ₉₉Es

సాధారణ ధర్మములు
ఉచ్ఛారణ	/aɪnˈstaɪniəm/ ​(eyen-STY-nee-əm)
కనిపించే తీరు	silver-colored
ద్రవ్యరాశి సంఖ్య	252 (అధిక స్థిరత్వ ఐసోటోపు)
ఆవర్తన పట్టికలో ఐన్‌స్టీనియం
Ho ↑ Es ↓ (Upu) కాలిఫోర్నియం ← ఐన్‌స్టీనియం → ఫెర్మియం
పరమాణు సంఖ్య (Z)	99
గ్రూపు	group n/a
పీరియడ్	పీరియడ్ 7
బ్లాకు	f-బ్లాకు
ఎలక్ట్రాన్ విన్యాసం	[Rn] 5f11 7s2
ప్రతీ కక్ష్యలో ఎలక్ట్రానులు	2, 8, 18, 32, 29, 8, 2
భౌతిక ధర్మములు
STP వద్ద స్థితి	solid
ద్రవీభవన స్థానం	1133 K ​(860 °C, ​1580 °F)
మరుగు స్థానం	(estimated) 1269 K ​(996 °C, ​1825 °F)
సాంద్రత (గ.ఉ వద్ద)	8.84 g/cm3
పరమాణు ధర్మములు
ఆక్సీకరణ స్థితులు	2, 3, 4
ఋణవిద్యుదాత్మకత	Pauling scale: 1.3
వర్ణపట రేఖలు
ఇతరములు
స్ఫటిక నిర్మాణం	​ముఖ-కేంద్ర క్యూబిక్ (fcc)
అయస్కాంత క్రమం	paramagnetic
CAS సంఖ్య	7429-92-7
చరిత్ర
ఆవిష్కరణ	Lawrence Berkeley National Laboratory (1952)
ఐన్‌స్టీనియం ముఖ్య ఐసోటోపులు
ఐసో­టోప్ లభ్యత అర్థ­జీవిత­కాలం (t1/2) విఘ­టనం లబ్దం 252Es syn 471.7 d α 6.760 248Bk ε 1.260 252Cf β− 0.480 252Fm 253Es syn 20.47 d SF - - α 6.739 249Bk 254Es syn 275.7 d ε 0.654 254Cf β− 1.090 254Fm α 6.628 250Bk 255Es syn 39.8 d β− 0.288 255Fm α 6.436 251Bk SF - -

ఈ రసాయన మూలకం పేరుని జెర్మనీ భాషలో ఉచ్చరిస్తే ఐన్‌ష్టయినియం అని పలకాలి. ఇంగ్లీషులో ష కారానికి బదులు స కారం వాడుతారు. కనుక తెలుగులో ఐన్‌స్టయినియం అంటే బాగుంటుంది. ఐ తరువార పూర్నానుస్వారం పెట్టి తరువాత స, ట, ఐ కలిపి ఒకే అక్ష్రరంగా రాయడంలో సదుపాయం లేదు.

ఐన్‌స్టయినియం (Einsteinium) ఒక రసాయన మూలకం. రసాయన హ్రస్వ నామం Es. అణు సంఖ్య 99, అనగా ఈ మూలకం అణువులో 99 ప్రోటానులు ఉంటాయి. అణుభారం 252. ఈ మూలకాన్ని ఐన్‌స్టయిన్ కనిపెట్టలేదు; ఆయన చేసిన పనికీ ఈ మూలకం ఉనికికీ ఏ విధమైన సంబంధం లేదు. శాస్త్రవేత్తల పేర్లు పెడితే బాగుంటుంది కదా అని ఒకరికి ఆలోచన వచ్చింది. ఆ ఆలోచనని ఆచరణలో పెడుతూ పెట్టిన పేర్లలో ఫెర్మియం ఒకటి, ఇది మరొకటి.

అమెరికా 1952లో మొట్టమొదటి హైడ్రొజన్ బాంబు ప్రయోగాత్మకంగా పేల్చినప్పుడు మిగిలిన శిధిలావశేషాలలో ఈ కొత్త మూలకం దొరికింది. ఈ మూలకం ప్రకృతి సిద్ధంగా దొరకదు. ఈ మూలకం సమస్థానులు లో ఎక్కువ తరచుగా కనిపించేది ఐన్‌స్టయినియం-253. ఈ సమస్థానులు అన్నీ వికిరణ ఉత్తేజిత లక్షణాలు ప్రదర్శిస్తాయి. దీని అర్థాయుర్దాయం 20.47 రోజులు. ఈ కారణాల చేత ఈ మూలకానికి ఇంతవరకు ఏ ఉపయోగాలూ ఉన్నట్లు లేదు.

ఐన్‌స్టయినియం మెత్తటి వెండిలా ఉంటుంది. చీకటిలో నీలి రంగుతో ప్రకాసిస్తుంది. ఇది ఆవర్తన పట్టికలో కేలిఫోర్నియం కి కుడి పక్కనా, ఫెర్మియం కి ఎడమ పక్కనా, హోల్మియం కి దిగువనా ఉంటుంది.