భారతదేశ పరిపాలనా విభాగాలు
 | ఈ వ్యాసాన్ని పూర్తిగా అనువదించి, తరువాత ఈ మూసను తీసివేయండి. అనువాదం చేయాల్సిన వ్యాస భాగం ఒకవేళ ప్రధాన పేరుబరిలో వున్నట్లయితే పాఠ్యం సవరించు నొక్కినప్పుడు కనబడవచ్చు. అనువాదం పూర్తయినంతవరకు ఎర్రలింకులు లేకుండా చూడాలంటే ప్రస్తుత ఆంగ్ల కూర్పుని, భాషల లింకుల ద్వారా చూడండి(అనువాదకులకు వనరులు) |
| భారతదేశం |
 ఈ వ్యాసం భారతదేశం రాజకీయాలు, ప్రభుత్వంలో ఒక భాగం. |
|
|
|
|
|
|
భారతదేశ పరిపాలనా విభాగాలు, అనేవి భారతదేశ ఉపజాతీయ పరిపాలనా విభాగాలు. అవి దేశ ఉపవిభాగాల సమూహ శ్రేణితో కూడి ఉంటాయి. భారతీయ రాష్ట్రాలు, భూభాగాలు ఒకే స్థాయి ఉపవిభాగం కోసం తరచుగా వేర్వేరు స్థానిక శీర్షికలను ఉపయోగిస్తాయి. (ఉదా, ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాలలో మండలాలుగా, ఉత్తర ప్రదేశ్, ఇతర హిందీ మాట్లాడే రాష్ట్రాలలో తహసీల్‌ అని, గుజరాత్, గోవా, కర్ణాటక, కేరళ, మహారాష్ట్ర, తమిళనాడు రాష్ట్రాలలో తాలూకాలకు అనుగుణంగా ఉంటాయి.)[1]
చిన్న ఉపవిభాగాలు (గ్రామాలు, బ్లాక్‌లు) గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మాత్రమే ఉన్నాయి. పట్టణ ప్రాంతాల్లో, ఈ గ్రామీణ ఉపవిభాగాలకు బదులుగా పట్టణ స్థానిక సంస్థలు ఉన్నాయి. చిన్న ఉపవిభాగాలు (గ్రామాలు, బ్లాక్సు) గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మాత్రమే ఉన్నాయి. పట్టణ ప్రాంతాల్లో, ఈ గ్రామీణ ఉపవిభాగాలకు బదులుగా పట్టణ స్థానిక సంస్థలు ఉన్నాయి.
భారతదేశ శ్రేణులు[మార్చు]
| దేశం ఉదా: భారతదేశం) | |||||||||||||||||
| రాష్ట్రం (ఉదా: ఆంధ్రప్రదేశ్) | |||||||||||||||||
| విభాగం (ఉదా: ప్రెసిడెన్సీ విభాగం) | |||||||||||||||||
| జిల్లా (ఉదా: ఉత్తర 24 పరగణాలు జిల్లా) | |||||||||||||||||
| రెవెన్యూ డివిజను లేదా ఉప జిల్లా (ఉదా: శ్రీకాకుళం రెవెన్యూ డివిజను) | |||||||||||||||||
| తాలూకాలు లేదా మండలాలు రెవెన్యూ శాఖలో (ఉదా: బాదామి తాలూకా). రెండు తెలుగు రాష్ట్రాలలో మండలం అని వ్యవరిస్తారు. (ఉదా: నరసరావుపేట మండలం. అదే పంచాయితీరాజ్ శాఖలో బ్లాకు లేదా పంచాయితీ సమితి (ఉదా: జామో) | |||||||||||||||||
మండలాలు, ప్రాంతాలు[మార్చు]
ఈ రాష్ట్రాలలో "సహకార పని అలవాటును పెంపొందించడానికి" సలహా మండలిని కలిగి ఉన్న భారతదేశంలోని రాష్ట్రాలు ఆరు జోన్‌లుగా వర్గీకరించబడ్డాయి. రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం, 1956లోని పార్ట్-III ప్రకారం జోనల్ కౌన్సిల్‌లు ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి. ఈశాన్య రాష్ట్రాలు 'ప్రత్యేక సమస్యలు మరో చట్టబద్ధమైన శరీరం పరిష్కరించే - నార్త్ ఈస్టర్న్ కౌన్సిల్ చట్టం, రూపొందించినవారు నార్త్ ఈస్టర్న్ కౌన్సిల్, 1971 [2] ఈ ప్రతి జోనల్ కౌన్సిల్ యొక్క ప్రస్తుత కూర్పు క్రింది విధంగా ఉంది: [3]
- ఉత్తర జోనల్ కౌన్సిల్ కూడిన చండీగఢ్, ఢిల్లీ, హర్యానా, హిమాచల్ ప్రదేశ్, జమ్మూ కాశ్మీర్, లడఖ్, పంజాబ్, రాజస్థాన్, ఉత్తరాఖండ్, ఉత్తర్ ప్రదేశ్;
- అస్సాం, అరుణాచల్ ప్రదేశ్, మణిపూర్, మేఘాలయ, మిజోరం, నాగాలాండ్, త్రిపురలతో కూడిన నార్త్ ఈస్టర్న్ కౌన్సిల్; సిక్కిం రాష్ట్రం నార్త్ ఈస్టర్న్ కౌన్సిల్ వైడ్ నార్త్ ఈస్టర్న్ కౌన్సిల్ (సవరణ) చట్టం, 2002 లో 23 డిసెంబరు 2002 న నోటిఫై చేయబడింది. [4]
- సెంట్రల్ జోనల్ కౌన్సిల్, మధ్యప్రదేశ్, ఛత్తీస్‌గఢ్ రాష్ట్రాలను కలిగి ఉంది;
- తూర్పు జోనల్ కౌన్సిల్, బీహార్, జార్ఖండ్, ఒడిశా, పశ్చిమ బెంగాల్;
- వెస్ట్రన్ జోనల్ కౌన్సిల్, దాద్రా నగర్ హవేలి, డామన్ డియు, గోవా, గుజరాత్, మహారాష్ట్రలతో కూడిఉంది;
- దక్షిణ మండల మండలి, ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక, కేరళ, పుదుచ్చేరి, తమిళనాడు, తెలంగాణలతో కూడిఉంది
- అండమాన్ నికోబార్ దీవులు, లక్షద్వీప్ ఏ మండల మండలిలోనూ సభ్యులు కాదు. [5] అయినప్పటికి అవి ప్రస్తుతం దక్షిణ మండల మండలికి ప్రత్యేక ఆహ్వానితులుగా ఉన్నాయి [6]
ప్రాంతాలు[మార్చు]
ఇది భారతదేశంలోని అనధికారిక లేదా పాక్షిక-అధికారిక ప్రాంతాల జాబితా. కొన్ని భౌగోళిక ప్రాంతాలు, మరికొన్ని జాతి, భాషా, మాండలికం లేదా సాంస్కృతిక ప్రాంతాలు, మరికొన్ని చారిత్రక దేశాలు, రాష్ట్రాలు లేదా ప్రావిన్సులకు అనుగుణంగా ఉంటాయి.
| పేరు | జనాభా (2011) | అతిపెద్ద నగరం | ప్రాంతం | రాష్ట్రాలు | కేంద్ర భూభాగాలు |
|---|---|---|---|---|---|
| మధ్య భారతదేశం | 100,525,580 | ఇండోర్ | 443,443కిమీ 2 | 2 | 0 |
| తూర్పు భారతదేశం | 226,925,195 | కోల్‌కతా | 418,323కిమీ 2 | 4 | 0 |
| ఉత్తర భారతదేశం | 376,809,728 | ఢిల్లీ | 1,010,731కిమీ2 | 6 | 4 |
| ఈశాన్య భారతదేశం | 45,587,982 | గౌహతి | 262,230కిమీ 2 | 8 | 0 |
| దక్షిణ భారతదేశం | 253,051,953 | బెంగళూరు | 635,780కిమీ 2 | 5 | 3 |
| పశ్చిమ భారతదేశం | 173,343,821 | ముంబై | 508,032కిమీ 2 | 3 | 1 |
రాష్ట్రాలు, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు[మార్చు]
భారతదేశం 28 రాష్ట్రాలు, 8 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలతో కూడి ఉంది (జాతీయ రాజధాని భూభాగంతో సహా). [7] కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలను భారత రాష్ట్రపతి నియమించిన నిర్వాహకులు నిర్వహిస్తారు. ఎన్నికైన శాసనసభలు, మంత్రుల కార్యనిర్వాహక మండలిలతో, తగిన అధికారాలతో ఢిల్లీ, జమ్మూ కాశ్మీర్, పుదుచ్చేరి మూడు భూభాగాలకు పాక్షిక రాష్ట్ర హోదా ఇవ్వబడింది.
రాష్ట్రాలు[మార్చు]
| సంఖ్య | రాష్ట్రం | కోడ్ | రాజధాని |
|---|---|---|---|
| 1 | ఆంధ్రప్రదేశ్ | AP | హైదరాబాద్ (డి జ్యూర్ ) అమరావతి (పరిపాలనా రాజధాని) (వాస్తవంగా) [8] |
| 2 | అరుణాచల్ ప్రదేశ్ | AR | ఇటానగర్ |
| 3 | అస్సాం | AS | దిస్పూర్ |
| 4 | బీహార్ | BR | పాట్నా , గువహాటి |
| 5 | ఛత్తీస్‌గఢ్ | CT | నయా రాయ్‌పూర్ |
| 6 | గోవా | GA | పనాజీ |
| 7 | గుజరాత్ | GJ | గాంధీనగర్ |
| 8 | హర్యానా | HR | చండీగఢ్ (కేంద్రపాలిత ప్రాంతమైన పంజాబ్‌తో పంచుకుంది) |
| 9 | హిమాచల్ ప్రదేశ్ | HP | సిమ్లా (వేసవి), ధర్మశాల (శీతాకాలం) |
| 10 | జార్ఖండ్ | GH | రాంచీ |
| 11 | కర్ణాటక | KA | బెంగళూరు |
| 12 | కేరళ | KL | తిరువనంతపురం |
| 13 | మధ్యప్రదేశ్ | MP | భోపాల్ |
| 14 | మహారాష్ట్ర | MH | ముంబై (వేసవి), నాగ్‌పూర్ (శీతాకాలం) |
| 15 | మణిపూర్ | MN | ఇంఫాల్ |
| 16 | మేఘాలయ | ML | షిల్లాంగ్ |
| 17 | మిజోరం | MZ | ఐజాల్ |
| 18 | నాగాలాండ్ | NL | కోహిమా |
| 19 | ఒడిశా | OD | భువనేశ్వర్ |
| 20 | పంజాబ్ | PB | చండీగఢ్ (కేంద్ర భూభాగం అయినా హర్యానాతో పంచుకుంది) |
| 21 | రాజస్థాన్ | RJ | జైపూర్ |
| 22 | సిక్కిం | SK | గాంగ్‌టక్ |
| 23 | తమిళనాడు | TN | చెన్నై |
| 24 | తెలంగాణ [9] | TG | హైదరాబాద్ |
| 25 | త్రిపుర | TR | అగర్తలా |
| 26 | ఉత్తర ప్రదేశ్ | UP | లక్నో |
| 27 | ఉత్తరాఖండ్ | UT | డెహ్రాడూన్ (శీతాకాలం), భరారిసైన్ (వేసవి) |
| 28 | పశ్చిమ బెంగాల్ | WB | కోల్‌కతా |
కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు[మార్చు]
| అక్షరం / సంఖ్య | కేంద్రపాలిత ప్రాంతం | కోడ్ | రాజధాని |
|---|---|---|---|
| ఎ | అండమాన్ నికోబార్ దీవులు | AN | పోర్ట్ బ్లెయిర్ |
| బి | చండీగఢ్ | CH | చండీగఢ్ (హర్యానా, పంజాబ్ రాజధాని కూడా) |
| సి | దాద్రానగర్ హవేలీ డామన్ డయ్యూ | DD | డామన్ |
| డి | జమ్మూ కాశ్మీర్ | JK | శ్రీనగర్ (వేసవి), జమ్మూ (శీతాకాలం) |
| ఇ | లడఖ్ | LA | లేహ్ కార్గిల్ |
| ఎఫ్ | లక్షద్వీప్ | LD | కవరట్టి |
| జి | ఢిల్లీ (జాతీయ రాజధాని ప్రాంతం) | DL | న్యూఢిల్లీ |
| హెచ్ | పుదుచ్చేరి | PY | పాండిచ్చేరి |
స్వయంప్రతిపత్త పరిపాలనా విభాగాలు[మార్చు]
భారత రాజ్యాంగంలోని ఆరవ షెడ్యూల్ స్వయంప్రతిపత్త పరిపాలనా విభాగాల ఏర్పాటుకు వీలు కల్పిస్తుంది, వీటికి ఆయా రాష్ట్రాలలో స్వయంప్రతిపత్తి ఇవ్వబడింది. [10] ఈ స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన ప్రాంతాలు చాలా వరకు ఈశాన్య భారతదేశంలో ఉన్నాయి .
అటానమస్ జిల్లా సమాఖ్యలు భారత రాజ్యాంగంలోని ఆరవ షెడ్యూల్ క్రింద పని ఇటు వంటివి చూపబడ్డాయి.
| రాష్ట్రం/కేంద్రపాలిత ప్రాంతం | అటానమస్ కౌన్సిల్ | ప్రధాన కార్యాలయం | జిల్లాలు / ఉపవిభాగాలు |
|---|---|---|---|
| అస్సాం | Bodoland | కోక్రాఝర్ | బక్సా, చిరాంగ్, కోక్రాఝర్, ఉదల్గురి |
| డియోరి | నారాయణపూర్ | లఖింపూర్ | |
| North Cachar Hills | హాఫ్లాంగ్ | డిమా హసావో | |
| Karbi Anglong | డిఫు | కర్బీ అంగ్లాంగ్, వెస్ట్ కర్బీ అంగ్లాంగ్ | |
| తప్పిపోయింది | ధేమాజీ | ధేమాజీ | |
| రభా హసోంగ్ | దుధ్నోయి | కమ్రూప్ రూరల్, గోల్‌పరా | |
| సోనోవాల్ కచారి | దిబ్రూఘర్ | ||
| తెంగల్ కచారి | టిటాబార్ | ||
| తివా | మోరిగావ్ | ||
| లడఖ్ | కార్గిల్ | కార్గిల్ | కార్గిల్ |
| లేహ్ | లేహ్ | లేహ్ | |
| మణిపూర్ | చందేల్ | చందేల్ | |
| చురచంద్‌పూర్ | చురచంద్‌పూర్ | ||
| సదర్ కొండలు | కాంగ్‌పోక్పి | కాంగ్‌పోక్పి జిల్లాలోని సైకుల్, సైతు, సదర్ హిల్స్ పశ్చిమ ఉపవిభాగాలు | |
| సేనాపతి | సేనాపతి | ||
| తామెంగ్లాంగ్ | తామెంగ్లాంగ్ | ||
| ఉఖుల్ | ఉఖ్రుల్ | ||
| మేఘాలయ | Garo Hills | తురా | తూర్పు గారో హిల్స్, వెస్ట్ గారో హిల్స్, సౌత్ గారో హిల్స్, నార్త్ గారో హిల్స్ , సౌత్ వెస్ట్ గారో హిల్స్ |
| Jaintia Hills | జోవై | తూర్పు జైంతియా హిల్స్, వెస్ట్ జైంతియా హిల్స్ | |
| Khasi Hills | షిల్లాంగ్ | పశ్చిమ ఖాసీ కొండలు, తూర్పు ఖాసీ కొండలు, రిభోయి | |
| మిజోరం | Chakma | కమలానగర్ | Tuichawng ఉపవిభాగం |
| Lai | లాంగ్ట్లై | లాంగ్ట్లై ఉపవిభాగం, సంగౌ ఉపవిభాగం | |
| Mara | సియాహా | సియాహ ఉపవిభాగం, టిపా ఉపవిభాగం | |
| త్రిపుర | Tripura Tribal Areas | ఖుముల్వ్ంగ్ | |
| పశ్చిమ బెంగాల్ | గూర్ఖాలాండ్ | డార్జిలింగ్ | డార్జిలింగ్ జిల్లాలోని డార్జిలింగ్, కుర్సియోంగ్, మిరిక్ ఉపవిభాగాలు, కాలింపాంగ్ జిల్లా |
విభాగాలు[మార్చు]
అనేక భారతీయ రాష్ట్రాలు అధికారిక పరిపాలనా ప్రభుత్వ హోదాను కలిగి ఉన్న విభాగాలుగా విభజించబడ్డాయి. ప్రతి విభాగానికి డివిజనల్ కమీషనర్ అని పిలువబడే సీనియర్ ఐఎఎస్ అధికారి నాయకత్వం వహిస్తాడు. ప్రస్తుతం, 28 రాష్ట్రాలకుగాను 17 రాష్ట్రాల్లో సూపర్ డిస్ట్రిక్ట్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ విభాగాలు ఉన్నాయి. గుజరాత్, కేరళ, తమిళనాడు, ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణా, సిక్కిం, మణిపూర్, త్రిపుర, మిజోరం, కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలైన దాద్రా నగర్ హవేలీ, డామన్ డయ్యూ, పుదుచ్చేరి, లక్షద్వీప్, అండమాన్ నికోబార్ దీవులలో సూపర్ డిస్ట్రిక్ట్ డివిజన్లు లేవు.
| State/Union Territory | Division | Headquarter District | Districts |
|---|---|---|---|
| Arunachal Pradesh | East | Namsai | Lohit, Anjaw, Tirap, Changlang, Lower Dibang Valley, Dibang Valley, East Siang, Upper Siang, Longding, Namsai, Siang |
| West | Lower Subansiri | Tawang, West Kameng, East Kameng, Papum Pare, Lower Subansiri, Kurung Kumey, Kra Daadi, Upper Subansiri, West Siang, Lower Siang and Itanagar Capital Complex | |
| Assam | Upper Assam Division | Jorhat | Charaideo, Dhemaji, Dibrugarh, Golaghat, Jorhat, Lakhimpur, Majuli, Sivasagar, and Tinsukia |
| Lower Assam Division | Guwahati | Baksa, Barpeta, Bongaigaon, Chirang, Dhubri, Goalpara, Nalbari, Kamrup Metropolitan, Kamrup Rural, Kokrajhar, and South Salmara-Mankachar | |
| North Assam Division | Tezpur | Biswanath, Darrang, Sonitpur, and Udalguri | |
| Central Assam Division | Nagaon | Dima Hasao, Hojai, East Karbi Anglong, West Karbi Anglong, Morigaon, and Nagaon | |
| Barak Valley | Silchar | Cachar, Hailakandi, and Karimganj | |
| Bihar | Patna division | Patna | Patna, Nalanda, Bhojpur, Rohtas, Buxar and Kaimur |
| Tirhut division | Muzaffarpur | West Champaran, East Champaran, Muzaffarpur, Sitamarhi, Sheohar and Vaishali | |
| Saran division | Chhapra | Saran, Siwan and Gopalganj | |
| Darbhanga division | Darbhanga | Darbhanga, Madhubani and Samastipur | |
| Kosi division | Saharsa | Saharsa, Madhepura and Supaul | |
| Purnia division | Purnia | Purnia, Katihar, Araria and Kishanganj | |
| Bhagalpur division | Bhagalpur | Bhagalpur and Banka | |
| Munger division | Munger | Munger, Jamui, Khagaria, Lakhisarai, Begusarai and Sheikhpura | |
| Magadh division | Gaya | Gaya, Nawada, Aurangabad, Jehanabad and Arwal | |
| Chhattisgarh | Surguja | Surguja | Koriya, Balrampur-Ramanujganj, Surajpur, Jashpur and Surguja |
| Bilaspur | Bilaspur | Bilaspur, Mungeli, Korba, Janjgir-Champa and Raigarh | |
| Durg | Durg | Kabirdham (Kawardha), Bemetara, Durg, Balod and Rajnandgaon | |
| Raipur | Raipur | Mahasamund, Baloda Bazar, Gariaband, Raipur and Dhamtari | |
| Bastar division | Bastar | Kanker (Uttar Bastar), Narayanpur, Kondagaon, Bastar, Dantewada (Dakshin Bastar), Bijapur and Sukma | |
| Haryana | Hisar division | Hisar | Fatehabad, Jind, Hisar and Sirsa |
| Gurgaon division | Gurugram | Gurugram, Mahendragarh and Rewari | |
| Ambala division | Ambala | Ambala, Kurukshetra, Panchkula and Yamuna Nagar | |
| Faridabad division | Faridabad | Faridabad, Palwal and Nuh | |
| Rohtak division | Rohtak | Jhajjar, Charkhi Dadri, Rohtak, Sonipat and Bhiwani | |
| Karnal division | Karnal | Karnal, Panipat and Kaithal | |
| Himachal Pradesh | Kangra | Kangra | Chamba, Kangra and Una |
| Mandi | Mandi | Bilaspur, Hamirpur, Kullu, Lahaul and Spiti and Mandi | |
| Shimla | Shimla | Kinnaur, Shimla, Sirmaur and Solan | |
| Jharkhand | Palamu division | Palamu | Garhwa, Latehar and Palamu |
| North Chotanagpur division | Hazaribagh | Bokaro, Chatra, Dhanbad, Giridih, Hazaribagh, Koderma and Ramgarh | |
| South Chotanagpur division | Ranchi | Gumla, Khunti, Lohardaga, Ranchi and Simdega | |
| Kolhan division | West Singhbhum | East Singhbhum, Seraikela Kharsawan district, and West Singhbhum | |
| Santhal Pargana division | Dumka | Godda, Deoghar, Dumka, Jamtara, Sahibganj and Pakur | |
| Karnataka | Bangalore division | Bangalore | Bangalore Urban, Bangalore Rural, Ramanagara, Chikkaballapur, Chitradurga, Davanagere, Kolar, Shivamogga and Tumakuru |
| Mysore division | Mysuru | Chamarajanagar, Chikkamagaluru, Hassan, Kodagu, Mandya and Mysuru | |
| Belgaum division | Belagavi | Bagalkot, Belagavi, Vijayapura, Dharwad, Gadag, Haveri and Uttara Kannada | |
| Kalaburagi division | Kalaburagi |
Ballari, Bidar, Kalaburagi, Koppal, Raichur and Yadgir | |
| Madhya Pradesh | Bhopal division | Bhopal |
Bhopal, Raisen, Rajgarh, Sehore and Vidisha |
| Indore division | Indore |
Alirajpur district Barwani, Burhanpur, Indore, Dhar, Jhabua, Khandwa and Khargone | |
| Gwalior division | Gwalior |
Gwalior, Ashoknagar, Shivpuri, Datia and Guna | |
| Jabalpur division | Jabalpur | Balaghat, Chhindwara, Jabalpur, Katni, Mandla, Narsinghpur, Seoni and Dindori | |
| Rewa division | Rewa |
Rewa, Satna, Sidhi and Singrauli | |
| Sagar division | Sagar |
Chhatarpur, Damoh, Panna, Sagar, Tikamgarh and Niwari | |
| Shahdol division | Shahdol |
Anuppur, Shahdol and Umaria | |
| Ujjain division | Ujjain |
Agar Malwa, Dewas, Mandsaur, Neemuch, Ratlam, Ujjain and Shajapur | |
| Chambal division | Morena |
Morena, Sheopur and Bhind | |
| Narmadapuram division | Betul |
Betul, Harda and Hoshangabad | |
| Maharashtra | Amravati division | Amravati |
Akola, Amravati, Buldana, Yavatmal and Washim |
| Aurangabad division | Aurangabad |
Aurangabad Beed, Jalna, Osmanabad, Nanded, Latur, Parbhani and Hingoli | |
| Konkan division | Mumbai |
Mumbai City, Mumbai Suburban, Thane, Palghar, Raigad, Ratnagiri and Sindhudurg | |
| Nagpur division | Nagpur |
Bhandara, Chandrapur, Gadchiroli, Gondia, Nagpur and Wardha | |
| Nashik division | Nashik |
Ahmednagar, Dhule, Jalgaon, Nandurbar and Nashik | |
| Pune division | Pune |
Kolhapur, Pune, Sangli, Satara and Solapur | |
| Meghalaya | Tura | West Garo Hills |
South West Garo Hills, West Garo Hills, North Garo Hills, East Garo Hills and South Garo Hills |
| Shillong | East Khasi Hills |
West Khasi Hills, South West Khasi Hills, Ri-Bhoi, East Khasi Hills, West Jaintia Hills and East Jaintia Hills | |
| Nagaland | Nagaland | Kohima |
Dimapur, Kiphire, Kohima, Longleng, Mokokchung, Mon, Peren, Phek, Tuensang, Wokha, Zunheboto and Noklak |
| Odisha | Central | Cuttack |
Balasore, Bhadrak, Cuttack, Jagatsinghpur, Jajpur, Kendrapada, Khordha, Mayurbhanj, Nayagarh and Puri |
| Northern | Sambalpur |
Angul, Balangir, Bargarh, Deogarh, Dhenkanal, Jharsuguda, Kendujhar, Sambalpur, Subarnapur and Sundargarh | |
| Southern | Berhampur |
Boudh, Gajapati, Ganjam, Kalahandi, Kandhamal, Koraput, Malkangiri, Nabarangpur, Nuapada and Rayagada | |
| Punjab | Patiala | Patiala |
Patiala, Sangrur, Barnala, Fatehgarh Sahib and Ludhiana |
| Faridkot | Faridkot |
Faridkot, Bathinda and Mansa | |
| Firozepur | Firozepur |
Firozepur, Moga, Shri Muktsar Sahib and Fazilka | |
| Jalandhar | Jalandhar |
Jalandhar, Gurdaspur, Pathankot, Amritsar, Tarn Taran, Kapurthala and Hoshiarpur | |
| Rup Nagar | Rup Nagar |
Rup Nagar, Sahibzada Ajit Singh Nagar and Shaheed Bhagat Singh Nagar | |
| Rajasthan | Jaipur division | Jaipur |
Jaipur, Alwar, Jhunjhunu, Sikar and Dausa |
| Jodhpur division | Jodhpur |
Barmer, Jaisalmer, Jalore, Jodhpur, Pali and Sirohi | |
| Ajmer division | Ajmer |
Ajmer, Bhilwara, Nagaur and Tonk | |
| Udaipur division | Udaipur |
Udaipur, Banswara, Chittorgarh, Pratapgarh, Dungarpur and Rajsamand | |
| Bikaner division | Bikaner |
Bikaner, Churu, Sri Ganganagar and Hanumangarh | |
| Kota division | Kota |
Baran, Bundi, Jhalawar and Kota | |
| Bharatpur division | Bharatpur |
Bharatpur, Dholpur, Karauli, Sawai and Madhopur | |
| Uttar Pradesh | Agra division | Agra |
Agra, Firozabad, Mainpuri and Mathura |
| Aligarh division | Aligarh |
Aligarh, Etah, Hathras and Kasganj | |
| Ayodhya division | Ayodhya |
Ambedkar Nagar, Barabanki, Ayodhya, Sultanpur and Amethi | |
| Azamgarh division | Azamgarh |
Azamgarh, Ballia and Mau | |
| Bareilly division | Bareilly |
Badaun, Bareilly, Pilibhit and Shahjahanpur | |
| Basti division | Basti |
Basti, Sant Kabir Nagar and Siddharthnagar | |
| Chitrakoot division | Chitrakoot |
Banda, Chitrakoot, Hamirpur and Mahoba | |
| Devipatan division | Gonda |
Bahraich, Balarampur, Gonda and Shravasti | |
| Gorakhpur division | Gorakhpur |
Deoria, Gorakhpur, Kushinagar and Maharajganj | |
| Jhansi division | Jhansi |
Jalaun, Jhansi and Lalitpur | |
| Kanpur division | Kanpur Nagar |
Auraiya, Etawah, Farrukhabad, Kannauj, Kanpur Dehat and Kanpur Nagar | |
| Lucknow division | Lucknow |
Hardoi, Lakhimpur Kheri, Lucknow, Raebareli, Sitapur and Unnao | |
| Meerut division | Meerut |
Baghpat, Bulandshahar, Gautam Buddha Nagar, Ghaziabad, Meerut and Hapur | |
| Mirzapur division | Mirzapur |
Mirzapur, Sant Ravidas Nagar and Sonbhadra | |
| Moradabad division | Moradabad |
Bijnor, Amroha, Moradabad, Rampur and Sambhal | |
| Prayagraj division | Prayagraj |
Prayagraj, Fatehpur, Kaushambi and Pratapgarh | |
| Saharanpur division | Saharanpur |
Muzaffarnagar, Saharanpur and Shamli | |
| Varanasi division | Varanasi |
Chandauli, Ghazipur, Jaunpur and Varanasi | |
| Uttarakhand | Kumaon division | Nainital |
Almora, Bageshwar, Champawat, Nainital, Pithoragarh and Udham Singh Nagar |
| Garhwal division | Pauri Garhwal |
Chamoli, Dehradun, Haridwar, Pauri Garhwal, Rudraprayag, Tehri Garhwal and Uttarkashi | |
| West Bengal | Presidency division | Kolkata |
Howrah, Kolkata, Nadia, North 24 Parganas and South 24 Parganas |
| Medinipur division | Paschim Medinipur |
Bankura, Jhargram, Paschim Medinipur, Purba Medinipur and Purulia | |
| Malda division | Malda |
Dakshin Dinajpur, Malda, Murshidabad and Uttar Dinajpur | |
| Burdwan division | Hooghly |
Birbhum, Hooghly, Paschim Bardhaman and Purba Bardhaman | |
| Jalpaiguri division | Jalpaiguri |
Alipurduar, Cooch Behar, Darjeeling, Jalpaiguri and Kalimpong | |
| Delhi | Delhi division | Central Delhi |
Central Delhi, East Delhi, New Delhi, North Delhi, North East Delhi, North West Delhi, Shahdara, South Delhi, South East Delhi, South West Delhi and West Delhi |
| Jammu and Kashmir | Jammu Division | Jammu | Jammu, Doda, Kathua, Kishtwar, Poonch, Rajouri, Ramban, Reasi, Samba and Udhampur |
| Kashmir Division | Srinagar | Srinagar, Anantnag, Bandipora, Baramulla, Budgam, Ganderbal, Kulgam, Kupwara, Pulwama and Shopian | |
| Ladakh | Ladakh Division | Leh | Kargil and Leh |
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ https://web.archive.org/web/20150924103233/http://www.socialjustice.nic.in/pdf/tab11.pdf
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 15 April 2012. Retrieved 25 March 2012.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "Archived copy". Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 7 March 2012.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "Zonal Council |". mha.nic.in. Archived from the original on 12 May 2017. Retrieved 26 October 2016.
- ↑ "The States Reorganisation Act, 1956 (Act No.37 Of 1956) Part – Iii Zones And Zonal Councils" (PDF). Interstatecouncil.nic.in. Retrieved 27 December 2017.
- ↑ "Present Composition Of The Southern Zonal Council" (PDF). Interstatecouncil.nic.in. Retrieved 27 December 2017.
- ↑ "Profile | National Portal of India". www.india.gov.in. Retrieved 31 March 2020.
- ↑ "Vijayawada is Andhra Pradesh's new capital". Deccanchronicle.com. 5 September 2014. Retrieved 27 December 2017.
- ↑ "Appointed Day for Telangana State". Newindianexpress.com. Retrieved 27 December 2017.
- ↑ https://www.mea.gov.in/Images/pdf1/S6.pdf.