భారతదేశంలో జాతీయ వనాలు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
పాపికొండ జాతీయ ఉద్యానవనం (ఆంధ్రప్రదేశ్)

భారత జాతీయ వనాలు. భారతదేశంలో మొదటి జాతీయవనం అంతర్జాతీయ ప్రకృతి పరిరక్షణ సమితి ఐయుసిఎన్ వర్గం II కు చెందిన అభయారణ్యం 1935 లో స్థాపించబడింది. దీనికి హైలీ జాతీయ వనం అని పేరు పెట్టారు. దీని ప్రస్తుత నామం జిమ్ కార్బెట్ జాతీయ వనం. 1970 లో భారతదేశంలో కేవలం ఐదు జాతీయ వనాలుండేవి. 1972లో వన్యప్రాణుల సంరక్షణా చట్టం చేసి, ప్రాజెక్టు టైగర్ ప్రారంభించబడింది. 1980 లో ఫెడరల్ లెజిస్లేచర్ చట్టాలు చేయబడ్డాయి. 2007 లో 96 జాతీయ వనాలు గలవు. అన్ని జాతీయవనాల మొత్తం వైశాల్యం 38,029.18 చ.కి.మీటర్లు భారత భూభాగపు ఉపరితలంలో 1.16% ఇవి ఆక్రమించివున్నాయి. మొత్తం 166 జాతీయ వనాలు అధికారికంగా ఉన్నాయి. వీటి నిర్వహణ కొరకు నిర్దిష్ట నియమావళి తయారుచేయబడింది. భారతదేశంలో జాతీయ వనాల జాబితా ఇవ్వబడింది. భారతదేశంలో అభయారణ్యాల కొరకు భారతదేశ వన్యప్రాణుల అభయారణ్యాలు చూడండి.

జాతీయ వనాల జాబితా[మార్చు]

పేరు రాష్ట్రం ప్రారంభం వైశాల్యము (కి.మీ².)
కాళీ పులుల సంరక్షణ కేంద్రం కర్ణాటక 1987 250
బల్పక్రం జాతీయ ఉద్యానవనం మేఘాలయ 1986 220
బాంధవ్‌గఢ్ జాతీయ ఉద్యానవనం మధ్య ప్రదేశ్ 1982 448.85
బందీపూర్ జాతీయ వనం కర్నాటక 1974 874.20
బన్నేర్ఘట్ట జాతీయ ఉద్యానవనం కర్నాటక 1974 260.51
వంస్డ జాతీయ ఉద్యానవనం గుజరాత్ 1979 23.99
బెట్ల జాతీయ ఉద్యానవనం జార్ఖండ్ 1986 231.67
భితార్కానికా జాతీయ ఉద్యానవనం ఒడిశా 1988 145
వేరవదార్ బ్లాకు బాక్ జాతీయ ఉద్యానవనం గుజరాత్ 1976 34.08
బుక్సా పులుల సంరక్షణ కేంద్రం పశ్చిమ బెంగాల్ 1992 117.10
కాంప్‌బెల్ బే జాతీయ ఉద్యానవనం అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1992 426.23
చందోలి జాతీయ ఉద్యానవనం మహారాష్ట్ర 2004 308.97
జిమ్‌ కార్బెట్ జాతీయ వనం ఉత్తరాఖండ్ 1936 520.82
దాచిగం జాతీయ ఉద్యానవనం జమ్మూ కాశ్మీరు 1981 141
డెసర్ట్ జాతీయ ఉద్యానవనం రాజస్థాన్ 1980 3162
దిబ్రు సైఖోవ జాతీయ ఉద్యానవనం అసోం 1999 340
దుద్వా జాతీయ ఉద్యానవనం ఉత్తర ప్రదేశ్ 1977 490.29
ఎరవికులం జాతీయ ఉద్యానవనం కేరళ 1978 97
శిలాజ జాతీయ వనం మధ్య ప్రదేశ్ 1983 0.27
గలాథియా జాతీయ ఉద్యానవనం అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1992 110
గంగోత్రి జాతీయ వనం ఉత్తరాఖండ్ 1989 1552.73
గిర్ జాతీయ వనం గుజరాత్ 1975 258.71
గోరుమర జాతీయ ఉద్యానవనం పశ్చిమ బెంగాల్ 1994 79.45
గోవింద్ పశు విహార్ జాతీయ ఉద్యానవనం ఉత్తరాఖండ్ 1990 472.08
గ్రేట్ హిమాలయాస్ జాతీయ ఉద్యానవనం హిమాచల్ ప్రదేశ్ 1984 754.40
గుగామల్ జాతీయ వనం మహారాష్ట్ర 1987 361.28
గిండి జాతీయ ఉద్యానవనం తమిళనాడు 1976 2.82
కఛ్ అఖాత సముద్ర జాతీయ వనం గుజరాత్ 1980 162.89
కునో జాతీయ వనం మధ్య ప్రదేశ్ 1980 748.76
గల్ఫ్ మన్నార్ మెరైన్ జాతీయ ఉద్యానవనం తమిళనాడు 1980 6.23
హేమిస్ జాతీయ ఉద్యానవనం జమ్మూ కాశ్మీరు 1981 4100
హజారీబాగ్ జాతీయ వనం జార్ఖండ్ N/A 183.89
ఇందిరా గాంధీ జాతీయ వనం (పాతపేరు: అన్నామలై జాతీయ వనం) తమిళనాడు 1989 117.10
ఇంద్రావతి జాతీయ వనం ఛత్తీస్‌గఢ్ 1981 1258.37
ఇంటాంకి జాతీయ వనం నాగాలాండ్ 1993 202.02
కలేసర్ జాతీయ ఉద్యానవనం హర్యానా 2003 100.88
కాన్హా జాతీయ వనం మధ్య ప్రదేశ్ 1955 940
కాంగేర్ లోయ జాతీయ వనం ఛత్తీస్‌గఢ్ 1982 200
కాసు బ్రహ్మానంద రెడ్డి జాతీయ వనం తెలంగాణ 1994 1.42
కాజీరంగా జాతీయవనం అసోం 1974 471.71
కిబుల్ లామ్జావో జాతీయ వనము మణిపూర్ 1977 40
కియోలాడియో జాతీయ ఉద్యానవనం రాజస్థాన్ 1981 28.73
కాంచన్‌జంగ్ జాతీయ ఉద్యానవనం సిక్కిం 1977 1784
కిష్ట్వర్ జాతీయ ఉద్యానవనం జమ్మూ కాశ్మీరు 1981 400
కుద్రేముఖ్ జాతీయ వనం కర్నాటక 1987 600.32
మాధవ్ జాతీయ వనం మధ్య ప్రదేశ్ 1959 375.22
మహాత్మా గాంధీ సముద్ర జాతీయ వనం (పాతపేరు: వండూర్ జాతీయ వనం) అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1983 281.50
మహావీర్ హరీనా వనస్థలి జాతీయ వనం తెలంగాణ 1994 14.59
మానస్ జాతీయ అభయారణ్యం అసోం 1990 500
మాతికెట్టన్ షోలా జాతీయ వనం కేరళ 2003 12.82
మిడిల్ బటన్ ఐలాండ్ జాతీయ ఉద్యానవనం అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1987 0.64
మోల్లెం జాతీయ ఉద్యానవనం గోవా 1978 107
మౌలింగ్ జాతీయ వనం అరుణాచల్ ప్రదేశ్ 1986 483
మౌంట్ అబూ అభయారణ్యం రాజస్థాన్ 1960 288
మౌంట్ హార్రియట్ జాతీయ ఉద్యానవనం అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1987 46.62
మృగవని జాతీయ వనం తెలంగాణ 1994 3.60
ముదుమలై జాతీయ వనం తమిళనాడు 1990 103.24
ముకుర్తి జాతీయ ఉద్యానవనం తమిళనాడు 1990 78.46
ముర్లెన్ జాతీయ వనం మిజోరం 1991 200
నాగర్‌హోలె జాతీయ వనం కర్ణాటక 1988 643.39
నమ్దఫా జాతీయ ఉద్యానవనం అరుణాచల్ ప్రదేశ్ 1983 1985.23
నమేరి జాతీయ ఉద్యానవనం అస్సాం 1998 200
నందాదేవి జాతీయ వనం ఉత్తరాఖండ్ 1982 630.00
నవేగావున్ జాతీయ ఉద్యానవనం మహారాష్ట్ర 1975 133.88
నియోరా వ్యాలీ జాతీయ ఉద్యానవనం పశ్చిమ బెంగాల్ 1986 88
నొక్రేక్ జాతీయ ఉద్యానవనం మేఘాలయ 1986 47.48
నార్త్ బట్టన్ జాతీయ ఉద్యానవనం అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1987 0.44
ఒరాంగ్ జాతీయ ఉద్యానవనం అసోం 1999 78.80
పళణి కొండల జాతీయ వనం తమిళనాడు Proposed 736.87
పన్నా జాతీయ ఉద్యానవనం మధ్య ప్రదేశ్ 1973 542.67
పెంచ్ జాతీయ ఉద్యానవనం మధ్య ప్రదేశ్ 1975 292.85
పెంచ్ జాతీయ వనం మహారాష్ట్ర 1975 257.26
పెరియార్ జాతీయ వనం కేరళ 1982 350
ఫంగ్పుయి జాతీయ ఉద్యానవనం మిజోరం 1997 50
పిన్ వేల్లీ జాతీయ ఉద్యానవనం హిమాచల్ ప్రదేశ్ 1987 675
రాజాజీ జాతీయ ఉద్యానవనం ఉత్తరాఖండ్ 1983 820.42
రాజీవ్ గాంధి జాతీయ వనం కర్ణాటక 2003 200
రాణీ ఝాన్సీ సముద్ర జాతీయ వనం అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1996 256.14
రణథంబోర్ జాతీయ ఉద్యానవనం రాజస్థాన్ 1980 392
సాడిల్ పీక్ జాతీయ ఉద్యానవనం అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1987 32.54
సలీం అలీ జాతీయ ఉద్యానవనం జమ్మూ కాశ్మీరు 1992 9.07
సంజయ్ జాతీయ వనం (ఛత్తీస్‌గఢ్) ఛత్తీస్‌గఢ్ 1981 1471.13
సంజయ్ జాతీయ ఉద్యానవనం మధ్య ప్రదేశ్ 1981 466.88
సంజయ్ గాంధీ జాతీయ వనం, బోరివలి జాతీయ వనం, ముంబై మహారాష్ట్ర 1983 86.96
సరిస్కా పులుల సంరక్షణ కేంద్రం రాజస్థాన్ 1982 273.80
సత్పురా జాతీయ వనం మధ్యప్రదేశ్ 1981 585.17
సైలెంట్ లోయ జాతీయ వనం కేరళ 1984 89.52
సిరోహి జాతీయ వనం మణిపూర్ 1982 0.41
సిమ్లిపాల్ జాతీయ వనం ఒడిషా 1980 845.70
సిన్గాలిలా జాతీయ ఉద్యానవనం పశ్చిమ బెంగాల్ 1992 78.60
సౌత్ బట్టన్ జాతీయ ఉద్యానవనం అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1987 0.03
శ్రీ వేంకటేశ్వర జాతీయ ఉద్యానవనం ఆంధ్రప్రదేశ్ 1989 353.62
సుల్తాన్‌పూర్ జాతీయ ఉద్యానవనం హర్యానా 1989 1.43
సుందర్‌బన్స్ జాతీయ ఉద్యానవనం పశ్చిమ బెంగాల్ 1984 1330.10
తడోబా అంధారి పులుల సంరక్షణ కేంద్రం మహారాష్ట్ర 1955 116.55
వ్యాలీ ఆఫ్ ఫ్లవర్స్ జాతీయ ఉద్యానవనం ఉత్తరాఖండ్ 1982 87.50
వాల్మీకి జాతీయ వనం బీహార్ 1989 335.65
వన విహార్ జాతీయ ఉద్యానవనం మధ్య ప్రదేశ్ 1979 4.45
పాపికొండ జాతీయ ఉద్యానవనం ఆంధ్రప్రదేశ్ 2008 1,012.86
అనాముడి షోలా జాతీయ ఉద్యానవనం కేరళ 2003 7.5
పంపడుం షోలా జాతీయ ఉద్యానవనం కేరళ 2003 1.32
రాజ్‌బరి జాతీయ ఉద్యానవనం త్రిపుర 2007 31.63
జలదపర జాతీయ ఉద్యానవనం పశ్చిమ బెంగాల్ 2012 216.51
రాణి ఝాన్సీ మెరైన్ జాతీయ ఉద్యానవనం అండమాన్ నికోబార్ దీవులు 1996 256
రాజీవ్ గాంధీ జాతీయ ఉద్యానవనం (రామేశ్వరం) ఆంధ్రప్రదేశ్ 2005 2.4
మౌలింగ్ జాతీయ ఉద్యానవనం అరుణాచల్ ప్రదేశ్ 1986 483
దేహింగ్ పాట్కై జాతీయ ఉద్యానవనం అసోం 2004 231.65
రైమోనా జాతీయ ఉద్యానవనం అసోం 2021 422
గల్ఫ్ ఆఫ్ కచ్ మెరైన్ జాతీయ ఉద్యానవనం గుజరాత్ 1982 162.89
ఇందర్‌కిల్లా జాతీయ ఉద్యానవనం హిమాచల్ ప్రదేశ్ 2010 104
ఖిర్గంగా జాతీయ ఉద్యానవనం హిమాచల్ ప్రదేశ్ 2010 710
సింబల్బరా జాతీయ ఉద్యానవనం హిమాచల్ ప్రదేశ్ 2010 27.88
కజినాగ్ జాతీయ ఉద్యానవనం జమ్మూ కాశ్మీర్ 1992 160
నాగర్‌హోల్ జాతీయ ఉద్యానవనం కర్ణాటక 1988 642.39

ఇవీ చూడండి[మార్చు]

ఫుట్ నోట్స్[మార్చు]

1The Maharashtra and Madhya Pradesh parts of the Pench National Park are administered separately.

2The Chhattisgarh and Madhya Pradesh parts of the Sanjay National Park are administered separately.

మూలాలు[మార్చు]

బయటి లింకులు[మార్చు]