ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా
| ఆంధ్రప్రదేశ్ , ముఖ్యమంత్రి | |
|---|---|
| విధం | గౌరవనీయులైన, ముఖ్యమంత్రి వర్యులు |
| స్థితి | ప్రభుత్వ అధినేత |
| Abbreviation | సీఎం |
| సభ్యుడు | ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభ ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనమండలి మంత్రిమండలి |
| అధికారిక నివాసం | అమరావతి, ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| స్థానం | ఆంధ్రప్రదేశ్ సచివాలయం, అమరావతి, ఆంధ్రప్రదేశ్ |
| నియామకం | ఆంధ్రప్రదేశ్ గవర్నరు |
| కాలవ్యవధి | శాసనసభ విశ్వాసం ఉన్నంతకాలం ఐదు సంవత్సరాలు |
| ప్రారంభ హోల్డర్ |
|
| నిర్మాణం | 1 నవంబరు 1956 2 జూన్ 2014 |
ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి, భారతదేశం లోని ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి ముఖ్య కార్యనిర్వాహకుడు. భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం, గవర్నరు రాష్ట్రానికి నిర్వాహక అధికారి, న్యాయాధికారి, కానీ వాస్తవ కార్యనిర్వాహక అధికారం ముఖ్యమంత్రిపై ఉంటుంది. ఆంధ్రప్రదేశ్ శాసనసభకు ఎన్నికల జరిగిన తరువాత, రాష్ట్ర గవర్నరు సాధారణంగా మెజారిటీ స్థానాలు ఉన్న పార్టీని (లేదా సంకీర్ణాన్ని) ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఆహ్వానిస్తారు. శాసనసభకు సమష్టిగా బాధ్యత వహించే మంత్రుల మండలిని, ముఖ్యమంత్రిని గవర్నరు నియమిస్తాడు.ఆ ముఖ్యమంత్రి అసెంబ్లీలో విశ్వాసం ఉన్నందున, ముఖ్యమంత్రి పదవీకాలం ఐదేళ్లు ఉంటుంది. ఎన్నిపర్యాయాలైనా ముఖ్యమంత్రిగా ఎంపిక కావటానికి ఎటువంటి కాల పరిమితులకు లోబడి ఉండదు.[1]
1953 నుండి 2019 వరకు 19 మంది ముఖ్యమంత్రులు ఆ పదవిలో పనిచేసారు. వారిలో ఎక్కువ మంది భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐ.ఎన్.సి) కి చెందినవారు. 1953లో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐ.ఎన్.సి) నుండి టంగుటూరి ప్రకాశం ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి మొదటి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. 1956లో భారత రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ తర్వాత ఐ.ఎన్.సి నుండి నీలం సంజీవ రెడ్డి ఆంధ్రప్రదేశ్ మొదటి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. తెలుగుదేశం పార్టీ (టిడిపి) నుండి ఎక్కువ కాలం ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసిన ఎన్. చంద్రబాబు నాయుడు పదమూడు సంవత్సరాలకు పైగా అనేక పర్యాయాలు పదవిలో కొనసాగారు. అయితే టిడిపి నుండి నాదెండ్ల భాస్కరరావు అతి తక్కువ పదవీకాలం (31 రోజులు) పనిచేసాడు. 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్ర విభజన తర్వాత ఎన్. చంద్రబాబు నాయుడు రాష్ట్ర మొదటి ముఖ్యమంత్రి. ఈ రాష్ట్రానికి మొదటి ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసిన నీలం సంజీవరెడ్డి భారత రాష్ట్రపతి అయ్యాడు. అలాగే నాల్గవ ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసిన పి. వి. నరసింహారావు తరువాతి కాలంలో ప్రధాన మంత్రిగా పనిచేసాడు. ముఖ్యంగా తెలుగుదేశం పార్టీకి చెందిన ఎన్. టి. రామారావు రాష్ట్రానికి కాంగ్రెస్‌యేతర మొదటి ముఖ్యమంత్రి. ఇటీవల 2014లో ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో మూడుసార్లు రాష్ట్రపతి పాలన విధించారు.
ముఖ్యమంత్రుల జాబితా
[మార్చు]ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా క్రింద ఇవ్వబడింది. 1953-1956 లో ఉనికిలో వున్న ఆంధ్ర రాష్ట్రానికి ఆంధ్ర రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు, తెలంగాణ ప్రాంతానికి తెలంగాణా ముఖ్యమంత్రులు చూడండి.
పూర్వ ఆంధ్రరాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రులు (1953-1956)
[మార్చు]ప్రస్తుత ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో భాగమైన కోస్తా, రాయలసీమ ప్రాంతాలు బ్రిటిషు వారి కాలంలో మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీలో భాగంగా ఉండేవి. స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తరువాత, 1950 జనవరి 26 న భారత రాజ్యాంగం అమలులోకి వచ్చిన రోజున, మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీ తిరిగి మద్రాసు రాష్ట్రంగా మారింది.
1953 అక్టోబరు 1న కోస్తా, రాయలసీమ ప్రాంతాలను మద్రాసు రాష్ట్రం నుండి విడదీసి, ప్రత్యేక ఆంధ్ర రాష్ట్రంగా ఏర్పరచారు. ఆంధ్రా ఉద్యమం తరువాత 1953 అక్టోబరు 1న ఆంధ్ర రాష్ట్రం, ఆధునిక ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి పూర్వగామిగా ఏర్పడింది. 1953 సెప్టెంబరులో భారత పార్లమెంటులో ఆమోదించబడిన ఆంధ్ర రాష్ట్ర చట్టం ద్వారా ఆంధ్ర రాష్ట్ర ఏర్పాటు సాధ్యమైంది. ఈ ముఖ్యమైన పరిణామం పొట్టి శ్రీరాములు నేతృత్వం లోని నిశ్చయమైన నిరాహార దీక్షతో వెలుగుచూసింది. అతని త్యాగం చివరికి కొత్త భాషావాద రాష్ట్ర ఏర్పాటు డిమాండ్‌ను ఉత్ప్రేరకపరిచింది.
పూర్వ మద్రాసు రాష్ట్రం లోని తెలుగు మాట్లాడే11 జిల్లాల ప్రాంతంతో, కర్నూలు రాజధానిగా కొత్తగా ఆంధ్ర రాష్ట్రం ఏర్పడింది. కొత్తగా ఏర్పడిన రాష్ట్రం శాసనసభా సమావేశాలతో కూడిన ఏకసభ్య పార్లమెంటరీ వ్యవస్థను కలిగి ఉంది.[2][3][4][5]
ఈ కాలంలో మొత్తం ఇద్దరు వ్యక్తులు ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేశారు. వారిలో ఇద్దరూ భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీకి చెందినవారు.
(మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీ, మద్రాసు రాష్ట్రాల ముఖ్యమంత్రుల జాబితా కొరకు తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రులు చూడండి)
| సంఖ్య | పేరు | చిత్రం | ఆరంభం | అంతం | వ్యవధి |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | టంగుటూరి ప్రకాశం పంతులు[6] | 
|
1953 అక్టోబరు 1 | 1954 నవంబరు 15 | 1 సంవత్సరం, 45 రోజులు |
| రాష్ట్రపతి పాలన | .svg){kind=small}
|
1954 నవంబరు 15 | 1955 మార్చి 28 | 133 రోజులు | |
| 2 | బెజవాడ గోపాలరెడ్డి [7] | 
|
1955 మార్చి 28 | 1956 నవంబరు 1 | 1 సంవత్సరం, 218 రోజులు |
ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రులు
[మార్చు]1956 నవంబరు 1 న హైదరాబాదు రాష్ట్రంలోని తెలుగు మాట్లాడే ప్రాంతాలను విడదీసి, ఆంధ్ర రాష్ట్రంతో కలిపి ఆంధ్రప్రదేశ్ ను ఏర్పాటు చేసారు. ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి పనిచేసిన వివిధ ముఖ్యమంత్రుల పదవీకాలం కింది పట్టికలో చూడవచ్చు.[8]
.jpg)
నవ్యాంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రులు (2014 నుండి)
[మార్చు]ఆంధ్రప్రదేశ్ (2014 నుండి)
[మార్చు]| సంఖ్య | పేరు | చిత్రం | ఆరంభం | అంతం | వ్యవధి | రాజకీయ పార్టీ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | నారా చంద్రబాబునాయుడు | 
|
2014 జూన్ 8 | 2019 మే 30 | 4 సంవత్సరాలు, 356 రోజులు | తె.దే.పా | ||
| 2 | వై.యస్ జగన్ మోహన్ రెడ్డి | 
|
2019 మే 30 | 2024 జూన్ 11 | 5 సంవత్సరాలు, 12 రోజులు | వై.కా.పా | ||
| 3 | నారా చంద్రబాబునాయుడు |
|
2024 జూన్ 12 | ప్రస్తుతం | పదవిలో ఉన్న ముఖ్యమంత్రి | తె.దే.పా |
ఇవీ చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Durga Das Basu. Introduction to the Constitution of India. 1960. 20th Edition, 2011 Reprint. pp. 241, 245. LexisNexis Butterworths Wadhwa Nagpur. ISBN 978-81-8038-559-9. Note: although the text talks about Indian state governments in general, it applies for the specific case of Andhra Pradesh as well.
- ↑ Roy, Pranay Dutta (2022-03-16). "Nehru couldn't ignore Potti Sriramulu who gave India Andhra Pradesh by fasting till death". ThePrint. Retrieved 2024-01-21.
- ↑ "Indian Express October 2, 1953". Retrieved 26 August 2013.
- ↑ "HT This Day: March 26, 1953 -- Andhra state from Oct 1". Hindustan Times (in ఇంగ్లీష్). 2023-03-25. Retrieved 2024-01-21.
- ↑ "Andhra Pradesh Legislative Council History". National Informatics Centre. Retrieved 2010-09-03.
- ↑ "Tanguturi Prakasam Pantulu remembered". The Hindu. Special Correspondent. 2020-08-24. ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-05-11.
{{cite news}}: CS1 maint: others (link) - ↑ "Bezawada Gopala Reddy | Indian Politician | Nellore Chief Minister". Temples In India Info - Slokas, Mantras, Temples, Tourist Places. 2014-07-22. Retrieved 2021-05-11.
- ↑ "లిస్ట్ ఆఫ్ ఛీఫ్ మినిస్టర్స్". ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం. Archived from the original on 2020-03-26. Retrieved 2021-05-07.